تحقیق جایگاه زن در ترانه های محلی مربوطه  به صورت فایل ورد  word و قابل ویرایش می باشد و دارای ۲۱۲  صفحه است . بلافاصله بعد از پرداخت و خرید لینک دانلود تحقیق جایگاه زن در ترانه های محلی نمایش داده می شود، علاوه بر آن لینک مقاله مربوطه به ایمیل شما نیز ارسال می گردد

 فهرست

چکیده :   ۲
مقدمه   ۳
۱-۱ بیان مساله   ۵
۱-۲ پرسش های پژوهش   ۷
۱-۳ اهمیت و ضرورت پژوهش در این قلمرو   ۸
۱-۴ هدف های پژوهش   ۱۰
۱-۵ تعریف مفاهیم   ۱۱
بخش اول   ۱۳
۱-۲مروری برمفاهیم نظری   ۱۳
۲-۱-۱ ادب وادبیات   ۱۳
۲-۱-۲ ادبیات شفاهی و عامه   ۱۳
۲-۱-۳ تاریخچه جمع آوری فولکور   ۱۷
۲-۱-۴ قلمرو فولکلور   ۱۹
۲-۱-۵ فولکلور و مردم شناسی   ۲۰
۲-۱-۶ فولکلور و باستان شناسی   ۲۱
۲-۱-۷ نظریات فولکلور شناسی   ۲۱
۲-۱-۸ وابستگی و تعلق  فولکور   ۲۳
۲-۱-۹ بررسی لغوی ترانه   ۲۴
۲-۱-۱۰ تقسیم بندی سنتی ترانه   ۲۵
۳- قالب های دیگر :   ۲۷
۲-۱-۱۱ ترانه های محلی   ۲۸
۲-۱-۱۲ بررسی ترانه های محلی   ۳۲
۲-۱-۱۳ خاستگاه ترانه و نخستین نغمه های ایران   ۳۳
۲-۱-۱۴ ترانه های محلی در کشورهای دیگر   ۳۶
۲-۱-۱۵ کوچ ترانه ها   ۳۶
۲-۱-۱۶ محتوای ترانه ها   ۳۷
۲-۱-۱۷ انواع ترانه ها   ۳۹
۲-۱-۱۸ زبان ها و لهجه های ایرانی   ۵۰
۲-۱-۱۹ پیوند شعر و موسیقی   ۵۰
۲-۲ سیر تاریخی سیمای زن   ۵۶
۲-۲-۱ سیمای زن در اساطیر   ۵۶
۲-۲-۲ سیمای زن در دوره باستان   ۵۷
۲-۲-۳ زن در ایران پیش از ورود اقوام مهاجر   ۵۸
۲-۳ ادبیات نظری   ۶۰
۲-۳-۱ زیبا شناسی فمینیستی   ۶۰
۲-۳-۲ نقد ادبی فمینیستی   ۶۴
۲-۳-۲-۲- نقد ادبی فمینیستی، انگلیسی – آمریکایی   ۶۶
۲-۳-۲-۲-۱ ویرجینیاوولف   ۷۵
۲-۳-۲-۳ نقدادبی  فمینیسیتی فرانسوی   ۷۶
۲-۳-۲-۳ -۱ ژاک لاکان   ۷۷
۲-۳-۲-۳-۲ هلن سیکسو   ۷۸
۲-۳-۲-۳-۳ ژولیا کریستوا   ۷۸
۲-۳-۲-۳-۴ لوس ایریگاری   ۷۹
۲-۳-۲-۳-۵ ژاک دریدا   ۸۰
۲-۳-۳ زبان و فرهنگ   ۸۰
۲-۳-۳-۱ جنسیت زدگی در زبان   ۸۱
۲-۳-۳-۱-۱ جنسیت زدگی در حوزه معنا :   ۸۲
۲-۳-۳-۱-۲ نام گذاری و مرکزیت دو گانه    ۸۲
۲-۳-۳-۲ نظریه جبرگرایی زبانی   ۸۳
۲-۳-۴ بررسی و نقد نظریه ها  وانتخاب چارچوب نظری   ۸۴
نظریه زیباشناسی فمینیستی   ۸۴
نقد ادبی فمینیستی   ۸۴
جنسیت زدگی در حوزه معنا :   ۸۵
۲-۳-۵ مقوله های موجود در ترانه های محلی   ۸۷
۲-۳-۶ مفاهیم کلیدی در بررسی و نقد ترانه های محلی   ۹۴
۲-۴ نقش جامعه و فرهنگ در تعیین رفتار   ۹۷
۲-۴-۱ جامعه پذیری  جنیستی :   ۹۸
۲-۴-۲ درونی سازی، پذیرش   ۱۰۰
۲-۴-۳ نابرابری جنسیتی   ۱۰۱
۲-۴-۴ نظریه های نا برابری جنسیتی   ۱۰۱
۲-۴-۴-۱ نظریه قشربندی جنسیتی راندل کالینز :   ۱۰۱
۲-۴-۴-۲  نظریه نابرابری  جنسیتی چافتز    ۱۰۵
۲-۴-۴-۲-۱ دگرگونی خود آگاهانه  لایه بندی جنسیتی   ۱۰۶
۲-۴-۴-۲-۲ دگرگونی آگاهانه لایه بندی جنسیتی   ۱۰۷
۲-۴-۴-۳  نظریه نابرابری جنسیتی بلوم برگ    ۱۰۸
۲-۴-۴-۴ نظریه طرح واره های جنسیتی ساندرایم    ۱۰۹
۲-۴-۴-۵ نظریه بوردیو   ۱۱۱
۲-۴-۴-۶ نظریه سیمسون دوبوار   ۱۱۲
۲-۴-۴-۷ نظریه مارگارت مید   ۱۱۲
۲-۴-۴-۸-۱ نظریه فمینیستی لیبرال   ۱۱۳
۲-۴-۴-۸-۲ نظریه فمینیستی روان کاوی   ۱۱۴
۲-۴-۴-۸- ۳نظریه فمینیستی  رادیکال  / انقلابی :   ۱۱۵
۴-۴-۴-۸-۴ نظریه فمینیستی مارکسیتی   ۱۱۷
۴-۴-۴-۸-۴-۱ نظریه میشل بارت   ۱۱۷
۲-۴-۴-۸-۴-۲ نظریه انگلس   ۱۱۸
۲-۴-۴-۸-۵ نظریه فمینیستی  سوسیالیستی   ۱۱۸
۴-۴-۴-۸-۵-۱ نظریه سیلویا والبی    ۱۱۹
۲-۴-۴-۸-۶ نظریه جامعه شناسی فمینیستی   ۱۱۹
۲-۴-۴-۸-۶-۱ ( کنش متقابل در سطح خرد )   ۱۱۹
۲-۴ عمل واکنشی در برابر عمل هدفدار :   ۱۲۰
کنش متقابل متناوب در برابر کنش متقابل دایمی :   ۱۲۰
فرض نابرابری در برابر فرض برابری   ۱۲۱
معانی قشربندی شده در برابر معانی مشترک :   ۱۲۱
– الزام در برابر انتخاب درموقعیت های معنا سازی :   ۱۲۲
۴-۴-۴-۸-۶-۲ ذهنیت   ۱۲۲
– قضیه  ایفای نقش وادارک  دیگری :   ۱۲۲
– ملکه ذهن  شدن هنجارهای اجتماع :   ۱۲۳
– ماهیت  خود به عنوان یک کنشگر اجتماعی   ۱۲۳
– آگاهی از زندگی روزانه   ۱۲۴
۲-۴-۴-۹ نظریه های کاتب کلاسیک راجع به نابرابری جنسیتی   ۱۲۴
۲- ۴-۴- ۹-۱ نظریه کارکرد گرایی    ۱۲۴
۲-۵ پیشینه تحقیق   ۱۲۸
۲-۵-۱ فعالیتهای تجربی مشابه   ۱۲۸
۲-۵-۲ خلاصه وبررسی و نقد پژوهش های صورت گرفته :   ۱۳۴
۳-۱ طرح تحقیق :   ۱۳۷
۳-۲ تکنیک  تحلیل محتوا :   ۱۳۷
۳-۲-۱ تاریخچه تحلیل محتوا .   ۱۳۷
۳-۲-۲ تعریف تحلیل محتوا :   ۱۳۹
۳-۲-۳ مراحل تحلیل محتوا   ۱۴۰
۳-۲-۴ انواع تحلیل محتوا :   ۱۴۳
۳-۳ جمعیت آماری :   ۱۴۴
۳-۴ نمونه آماری :   ۱۴۴
۳-۵ روش نمونه گیری :   ۱۴۴
۳-۶ روش جمع آوری داده ها :   ۱۴۴
۳-۷ واحدهای تجزیه و تحلیل :   ۱۴۵
۳-۸ مقوله های تحلیل محتوا :   ۱۴۵
۳-۹ شیوه تجزیه و تحلیل داده ها :   ۱۴۵
مقدمه   ۱۴۶
۴-۱ تحلیل کمی   ۱۴۶
بخش دوم   ۱۵۸
۴-۲ تحلیل کیفی   ۱۵۸
۴-۲-۱ تحلیل مقوله های فرهنگی   ۱۵۸
۴-۲-۲ تحلیل مقوله‌های اجتماعی   ۱۶۷
۴-۴-۲-۲-۱ زیبایی   ۱۶۸
۴-۲-۲-۲-۲ علم و دانش   ۱۷۰
۴-۲-۲-۲-۵ باکره بودن   ۱۷۱
۴-۲-۲-۳ نظارت اجتماعی:   ۱۷۲
۴-۲-۳ تحلیل مقوله‌های خانوادگی   ۱۷۶
۴-۳-۴ تحلیل مقوله‌های اقتصادی   ۱۸۱
۵- ۱خلاصه پژوهش   ۱۸۳
۵-۲ نتیجه گیری   ۱۸۴
۵- ۲-۱ بررسی پرسش های  مقوله فرهنگی:   ۱۸۴
۵-۲-۲ بررسی پرسش های مقوله اجتماعی   ۱۸۵
۵-۲-۳ بررسی پرسش های مقوله خانوادگی   ۱۸۶
۵-۲-۴ بررسی پرسش های مقوله اقتصادی   ۱۸۶
۵-۲-۵ بررسی وجود کلیشه های تبعیض جنسیتی در مقوله های فرهنگی ، اجتماعی ، خانوادگی، اقتصادی در ترانه ها و وجود جنسیت زدگی در حوزه معنای ترانه ها با توجه به چهارچوب نظری پژوهش :   ۱۸۷
۵- ۲-۶ بررسی برخی از نظریات نابرابری جنسیتی در گستره ترانه های محلی :   ۱۸۷
۵-۲-۷ بررسی نتایج پژوهش با دیگر پژوهش صورت گرفته  در این زمینه   ۱۸۹
۵-۳ پیشنهادات   ۱۹۲
۵-۳-۱ چند پیشنهاد به پژوهشگران آینده :   ۱۹۲
۵-۴ محدودیت‌ها و مشکلات   ۱۹۳
سخن  پایانی :   ۱۹۶
منابع   ۱۹۷

منابع

منابع فارسی

– ابوت، پاملا و والاس، کلر (۱۳۸۱) ، جامعه شناسی زنان، ترجمه منیژه نجم عراقی، تهران : نشر نی، چاپ دوم .

– احمدی، حبیب و گروسی، سعیده ( ۱۳۸۳ )، « بررسی تاثیر برخی عوامل اجتماعی وفرهنگی بر نابرابری جنسیتی در خانواده های شهر کرمان و روستاهای پیرامون آن » ، فصل نامه مطالعات زنان پژوهشکده زنان دانشگاه الزاهراء شماره ۶ : ۵- ۲۰ .

– آریان پور، امیر حسین ( ۱۳۷۰ ) ،جامعه شناسی هنر، تهران: انتشارات انجمن کتاب دانشجویان دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران ، چاپ(؟).

– اسپیواک ، گایاتری چاکراورتی ( ۱۳۸۲ ) ، نقد ادبی فمینیستی ، ص ۳۵۵ – ۳۶۰ ، گردآوردنده عباس یزدانی و بهروز جندقی ، مجموعه مقالات فمینیسم و دانش های فمینیستی ، قم : انتشارات دفتر مطالعات و تحقیقات زنان .

–  استرینانی ، دومینیک ( ۱۳۷۹ )، مقدمه ای بر نظریه های فرهنگ عامه ، ترجمه ثریا پاک نظر ، تهران : انتشارات گام نو ، چاپ (؟).

– آقا بخشی ، حبیب و نوبخت ، ناهید (۱۳۸۴) ، «زنان و آسیب های اجتماعی با مرور بر ادب فارسی » ، همایش زنان و آسیب های اجتماعی دانشگاه شهید باهنر کرمان ، ۱۸ و۱۹ آبان ماه ، کانون آسیب شناسی اجتماعی .

– آقا محمدی  ،محمد ( ۱۳۷۴ ) ، فرهنگ مردم ابهر ، تهران : مؤلف ناشر ، چاپ اول .

 انجوی شیرازی ، ابوالقاسم و ظرفییان ، محمد ( ۱۳۷۱ ) ، گذری و نظری در فرهنگ مردم ، بی جا ؛ انتشارات اسپرک ، چاپ سوم .

– باردن ، لورنس ( ۱۳۷۴ ) ، تحلیل محتوا ، ترجمه ملیحه آشتیانی و محمد یمینی دوزی سرخابی ، تهران : انتشارات دانشگاه شهید بهشتی ، چاپ اول .

– بهزادی ، رقیه ( ۱۳۸۲ ) ، سهم زنان در اسطوره و تاریخ شرق باستان از دره های فرات و نیل تا کرانه های سیحون و هند ، ص ۱۰۲- ۱۲۶ ، گردآورنده محمد میر شکرایی  وعلیرضا حسن زاده ، مجموعه مقالات زن  و فرهنگ در بزرگداشت یکصدمین سال تولد با نومارگارت مید ، تهران : نشر نی .

– بیرو ، آلن ( ۱۳۷۵ ) ، فرهنگ علوم اجتماعی ( انگلیسی ، فرانسه ، فارسی ) ، ترجمه باقرساروخانی تهران : انتشارات کیهان ، چاپ سوم .

– پاک نهاد جبروتی، مریم (۱۳۸۱)، فرادستی ، فرودستی درزبان، تهران؛ انتشارات گام نو، چاپ اول.

– پائوف، میشل و پائوف ، برن ( ۱۳۸۰)، فرهنگ مردم شناسی ( فرانسه ، انگلیسی ، فارسی)، ترجمه اصغر عسکری خانقاه، تهران : انتشارات ویس : چاپ اول .

– پناهی سمنانی، احمد ( ۱۳۸۳) ، ترانه و ترانه سرایی درایران ( سیری  درترانه های ملی ایران )، تهران : انتشارات سروش، چاپ سوم .

– پور چالی سماکوش، محمد( ۱۳۸۲)، «پژوهشی پیرامون ترانه های محلی مازندران  ( مطالعه  موردی شهرستان بابل » رساله ارشد مردم شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد  اسلامی واحد تهران مرکزی .

– ترابی ، علی اکبر ( ۱۳۷۶)، جامعه شناسی ادبیات ،  تبریز: انتشارات فروغ آزادی ، چاپ (؟).

– تمیزی، بکری (۱۳۷۹)، تاریخچه  نقد ادبی فمینیستی ، ص ۴۲- ۵۶، گرد آورنده نوشین احمدی خراسانی ، مجموعه مقالات  جنس دوم جلد ششم وهفتم، تهران :  نشر توسعه .

– تمیزی، بکری (۱۳۷۹)، نقد ادبی فمینیستی فرانسه، ص ۱۰۲- ۱۰۸، گرد آورنده نوشین احمدی خراسانی ، مجموعه مقالات  جنس دوم جلد هشتم ، تهران :  نشر توسعه .

– توکلی، نیره ( ۱۳۸۲) ، « فرهنگ  و هویت جنسیتی  با نگاهی برادبیات ایران» ، فصل نامه انسان شناسی شماره ۳  :۳۱- ۷۰ .

– جزنی ،نسرین  ( ۱۳۸۳)، ارزش کار خانگی زن ، تهران: انتشارات سوره مهر، چاپ  اول .

– خسروی ترازک ، آذر ( ۱۳۸۴)، «بررسی جایگاه زن در ادبیات شفاهی طایفه کاکاوند»، رساله ارشد مردم شناسی دانشکده  علوم اجتماعی ، دانشگاه تهران .

– خمسه ، اکرم ( ۱۳۸۳)، « بررسی طرح واره های نقش جنسیتی وکلیشه های فرهنگی در دانش جویان دختر »، فصل نامه مطالعات زنان پژوهشکده زنان دانشگاه الزهرا شماره ۶ : ۱۱۵- ۱۳۴ .

– حبیب اله ، ندا ( ۱۳۸۲ ) ، « بررسی عوامل مؤثر بر تقسیم نقش های خانوادگی » ، رساله ارشد جامعه شناسی ، دانشکده علوم اجتماعی ، دانشگاه علامه طباطبایی .

– حبیبی فهلیانی ، حسن ( ۱۳۸۴ ) ، شعر ، موسیقی و ادبیات شفاهی مردم ممسنی ، شیراز : مؤلف ناشر ، چاپ اول .

– حجازی ، بنفشه ( ۱۳۸۴ ) ، زنان ترانه ( بررسی حضور زن درترانه ها و اشعار عامیانه) ، تهران: انتشارات قصیده سرا ، چاپ اول .

– حسین زاده ، آذین ( ۱۳۸۳ ) ، زن آرمانی، زن فتانه ، تهران : انتشارات قطره ، چاپ اول.

– حسینی ، سید هادی ، راسخ ، علی احمد ، نجات ، حمید و حکیمی ، محمد ( ۱۳۸۱ ) ، کتاب زن ، تهران : انتشارات امیرکبیر ، چاپ اول .

– دبووار ، سیمون ( ۱۳۸۰ ) ، جنس دوم ، ترجمه قاسم صنعودی ،تهران : انتشارات توس، چاپ دوم .

– درویشی ، محمدرضا ( ۱۳۷۴ ) ، بیست ترانه محلی فارس ، تهران : انتشارات مؤسسه فرهنگی – هنری ماهور ،چاپ اول .

– دانوان ، ژوزفین ( ۱۳۷۷ ) ، نقد فمینیستی به مثابه نقد اخلاقی ، ص ۱۳۵ – ۱۳۹ ، گردآورنده نوشین احمدی خراسانی مجموعه  مقالات جنس دوم ، تهران : نشر  توسعه .

– درویشی، محمد رضا ( ۱۳۷۶) ، آینه وآواز، تهران : انتشارات سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ اول.

– دهخدا، علی اکبر ( ۱۳۷۲) ، لغت نامه، تهران : انتشارات  دانشگاه تهران ، جلد سوم ، چاپ اول .

– دهخدا، علی اکبر ( ۱۳۷۲) ، لغت نامه، تهران : انتشارات  دانشگاه تهران ، جلد پنجم ، چاپ اول.

– دهخدا، علی اکبر ( ۱۳۷۲) ، لغت نامه، تهران : انتشارات  دانشگاه تهران ، جلد سی و هفتم ، چاپ اول .

– دهنوی، جلیل و معید فر، سعید ( ۱۳۸۴)،« بررسی رابطه احساس نابرابری  جنسیتی و چاپ اول انگیزه تحرک اجتماعی در دختران دانشجو»، فصل نامه مطالعات زنان پژوهشکده زنان دانشگاه الزهراء شماره ۷ : ۵۱- ۷۵ .

– دیه جی، عبد الرحمان ( ۱۳۷۹)، مقدمه ای برادبیات عامیانه ترکمن ها، تهران : انتشارات پژوهنده  ، چاپ اول .

– رادمنش، مهنوش( ۱۳۸۰)، « بررسی جایگاه  واژه های اصیل پارسی درمکالمات روزمره لری» رساله ارشد ادبیات فارسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی .

– ربدوست مطلق، فروزنده ( ۱۳۷۲)، « بررسی پوشاک  شش بلوکی از ایل قشقایی و عوامل  فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی مؤثر برآن » رساله ارشد جامعه شناسی، دانشکده علوم اجتماعی ، دانشگاه آزاد اسلامی  واحد تهران مرکزی .

– رزمجو ، حسین ( ۱۳۷۲) ، انواع ادبی وآثار آن درزبان فارسی، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ دوم .

– رضایی، عبد الله ( ۱۳۷۲)، « ادبیات  عامیانه استان بوشهر» رساله دکتری زبان وادبیات فارسی، دانشکده زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات .

– رضایی راد ،  زهره ( ۱۳۸۰)، « بررسی و تحلیل تبعیض جنسیتی  پنهان در کتابهای درسی دوره ابتدایی » رساله ارشد برنامه ر یزی درسی، دانشکده روان شناسی  و علوم  تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی .

– رفیعی ، شکوه ( ۱۳۸۰)، « بررسی تحول نقش  زنان درحوزه فرهنگ با تاکید بر چاپ ونشر  کتاب درسالهای  ۱۳۷۵ و ۱۳۷۹ ، رساله  ارشد امور فرهنگی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی .

– روح الامینی  ،محمود ( ۱۳۶۴)، گردشهر با چراغ، ( تالیفی درمبانی انسان شناسی)، تهران : انتشارات کتاب زبان، چاپ دوم .

روح الامینی ، محمود( ۱۳۷۷)، نمودهای فرهنگی و اجتماعی  درادبیات فارسی، تهران : انتشارات آگاه، چاپ ( ؟ )

– ریتزر ، جورج ( ۱۳۸۲)  ،نظریه های  جامعه شناسی در دوران  معاصر، ترجمه محسن  ثلاثی، تهران : انتشارات علمی، چاپ هفتم .

– رید، اولین ( ۱۳۸۳)، آزادی زنان – مسائل، تحلیها و  دیدگاهها ، ترجمه افشنگ مقصودی ، تهران : نشرگل آذین ، چاپ دوم .

– زرگر ، مسعود ( ۱۳۸۰ ) ، جاودانه ها (۱) ( پانصد ترانه و تصنیف خاطره انگیز به انضمام سرودها ، ترانه های محلی و لالایی ها )، تهران : انتشارات آتنا ، چاپ اول. )

– زنده دل ، حسین ( ۱۳۷۷)، مجموعه راهنمای جامع ایرانگردی ( استان فارس) ، تهران : چاپ اول .

– زالامانسکی ، هانری ( ۱۳۷۷)، بررسی محتوا، مرحله ای اساسی درجامعه شناسی ادبیات معاصر،  ص ۲۶۹- ۲۷۹ ، گردآورنده محمد جعفر پوینده، مجموعه مقالات درآمدی بر جامعه شناسی  ادبیات ؛ تهران : انتشارات نقش جهان، چاپ اول .

– سبحانی، محمدتقی ( ۱۳۸۲) ، فمینیسم و زبان، ص ۶۱- ۶۶ ، گردآورنده عباس یزدانی و بهروز جندقی ، مجموعه مقالات فمینیسم ودانشهای فمینیستی ، قم : انتشارات دفترمطالعات و تحقیقات زنان .

– ستاری، جلال ( ۱۳۸۲)، سیمای زن در لایه های ژرف فرهنگ، ص ۳۴- ۴۴، گردآورنده  محمدمیرشکرایی و علیرضا حسن زاده ،مجموعه مقالات زن و فرهنگ در بزرگداشت  یکصدمین سال تولد با نو مارگارت مید ، تهران : انتشارات نی .

– سرمد ، زهره ، بازرگان ،عباس و حجازی ،الهه ( ۱۳۸۳)، روش های تحقیق  درعلوم رفتاری، تهران : انتشارات آگاه، چاپ سوم .

– شریفی ، حسین  پاشا و شریفی، نسرین ( ۱۳۸۰)، روش های تحقیق درعلوم رفتاری، تهران : انتشارات  سخن، چاپ دوم .

– صفری، فاطمه (۱۳۷۰)، «مدل اجتماعی پایگاه ونقش زن درمسلمان درجامعه اسلامی براساس  دیدگاه حضرت امام خمینی ( تحلیل محتوا و شیوه کلاسیک تحلیل متن) رساله ارشد  علوم اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی ، دانشگاه الزهرا.

– عطایی عظیمی، مهناز ( ۱۳۷۹)، « بررسی و مقایسه پایگاه اقتصادی – اجتماعی زنان ترکمن شهری و روستایی درمنطقه ترکمن صحرا»، رساله ارشد جامعه شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی .

– علیرضایی ، نصرت اله (۱۳۷۹)، « تبین نقش و جایگاه زن درخانواده درحال گذار درایران » ، رساله ارشد  جامعه شناسی، دانشکده علوم اجتماعی،دانشگاه تهران .

– عمید، حسن( ۱۳۷۹)، فرهنگ فارسی عمید، تهران :چاپ انتشارات امیر کبیر ، چاپ هفدهم .

– فلاح، شکوه (۱۳۷۹)، «فمینیسم و تاثیر آن برهنر» ، پایان نامه  کارشناسی  نقاشی عمومی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی .

– فوقانی ، محمد( ۱۳۸۱)، « بررسی مردم شناختی اشعار فولکلوریک ( ترانه های محلی شهرستان کاشمر » رساله ارشد مردم شناسی، دانشکده علوم اجتماعی ، دانشگاه آزاداسلامی واحد تهران  مرکزی .

– فیشر، ارنست (۱۳۷۱)، ضرورت هنردرروند تکامل اجتماعی، ترجمه فیروزه شیروانلو، تهران : انتشارات  توس، چاپ (؟ ) .

– کاظمی جویباری، محمد(۱۳۷۲)، « بررسی جایگاه  زنان ازابعاد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ( مطالعه موردی هشت و روستا ازشهرستان زنجان ») ، رساله ارشد جامعه شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی .

– کبیر نتاج، فاطمه (۱۳۸۰)، « زن درگذر ازخانواد سنتی به مدرن »رساله ارشد پژوهش علوم اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن .

– کرشها نقی، حمید (۱۳۷۹)، « فرهنگ  عناصر افسانه های عامیانه آذربایجان »، رساله ارشد علوم کتابداری  و اطلاع رسانی، دانشکده کتابداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات،

– کرمی، محمدتقی (۱۳۸۲)، فمینیسم و روان کاوی، ص ۶۸- ۷۸، گردآورنده عباس  یزدانی وبهروز جندقی ،مجموعه مقالات  فمینیسم و دانشهای فمینیستی ، قم ، انتشارات دفتر مطالعات وتحقیقات  زنان .

– کروس مایر، کارولین (۱۳۸۲) ، زیبا شناسی فمینسیتی ، ص ۳۶۳- ۳۷۰، گرد آورنده عباس یزدانی و بهروز جندقی، مجموعه مقالات  فمینیسم ودانشهای فمینیستی ، قم ، انتشارات دفتر مطالعات و تحقیقات زنان .

– کریمی، علیار (۱۳۸۲)، «سیمای زن درخبرگزاری جمهوری اسلامی ایران ( بررسی محتوایی مطالب مربوط به زنان درخبرگزاری جمهوری اسلامی ایران درسه مقطع  ۱۳۶۱، ۱۳۷۱، ۱۳۸۱) »، رساله ارشد  ارتباطات ، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی .

– کوزرو، بوئیس ای ، روزنبرگ ، برنارد ( ۱۳۷۸)، نظریه های بنیادی جامعه شناسی ، ترجمه فرهنگ  ارشاد، تهران:  انتشارات نشر نی ، چاپ اول .

-گرت ، استفانی (۱۳۸۲)، جامعه شناسی جنسیت ، ترجمه کتایون  بقایی، تهران: نشر دیگر ،چاپ دوم .

– گردانی، تیمور( ۱۳۷۹)، یارپاغ (اشعار طنز ترکی) ، تهران : انتشارات وراهگشا ، چاپ اول .

– گردانی، تیمور( ۱۳۸۴)، قره کشی (اشعار طنز ترکی) ،قم : انتشارات وفایی ، چاپ اول .

– گرین ، ویلفرد ، لیبر، ارل، مورگان، لی، ویینگهم ، جان (۱۳۸۳)،مبانی  نقد ادبی، ترجمه فرزانه طاهری، تهران: انتشارات  نیلوفر، چاپ ( ؟ )

– گیدنز، آنتونی (۱۳۷۸) ، جامعه شناسی ، ترجمه منوچهر صبوری تهران:  نشرنی، چاپ پنجم .

-گود، جولیوس ول . کوکب، ویلیام (۱۳۷۶) ، فرهنگ  علوم اجتماعی،ترجمه محمدجواد  زاهدی مازندرانی، تهران : انتشارات  مازیار، چاپ اول.

– مایلز، رزالیند(۱۳۸۰)، زنان ورمان ، ترجمه علی آذرنگ ، تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان ، چاپ اول .

– محمد نژاد، افخم (۱۳۸۰)، « بررسی مردم شناختی زن درگستره ترانه های عامیانه مازندران  (مطالعه موردی روستیای پهنه کلاء »، رساله ارشد  مردم شناسی، دانشکده علوم اجتماعی ، دانشگاه  آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی .

– مرادی ،  منصور( ۱۳۸۰)، « بررسی موسیقی ترکمن با تاکید بر کارکرد فرهنگی – اجتماعی، درمانی، سیاسی و  اقتصادی » رساله ارشد مردم شناسی، دانشکده علوم اجتماعی ، دانشگاه  آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی .

– مزداپور، کتایون (۱۳۸۰)،روایتی دیگر از داستان دلیله محتاله ومکر زنان، تهران : انتشارات روشنگران و مطالعات زنان، چاپ اول .

– مشیرزاده، حمیرا( ۱۳۸۲)، شناخت ازمنظر «زنانه»: محدودیت ها وامکانات آرمانی فمینیستی ، ص ۴۲۶- ۶۴۸، گردآورنده محمدمیر شکرابی وعلیرضا  حسن زاده  ،مجموعه مقالات  زن وفرهنگ در بزرگداشت  یکصدومین سال تولد بانو مارگات مید، تهران: نشرنی .

– ملکی ، توکا( ۱۳۸۰) ،زنان موسیقی ایران از اسطوره تا امروز، تهران ؛ انتشارات  عقاب خورشید، چاپ اول .

– مقدسی، علی صادق( ۱۳۸۱)، « بررسی مردم شناختی ترانه های عامیانه منطقه الموت » ، رساله ارشد  مردم شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی  واحد تهران مرکزی .

– مولر، چی ، اچ ، شوسلر، کی. اف و کاستر ، اچ ال ( ۱۳۷۸)، استدلال  آماری درجامعه شناسی ، ترجمه هوشنگ نایبی ، تهران: نشر نی، چاپ اول .

– مهرآور، طاهره (۱۳۶۹)، «تحقیقی درموسیقی  محلی آذربایجان»، رساله ارشد هنر ، دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا.

– میشل، آندره (۱۳۷۶)، پیکار با تبعیض جنسی، ترجمه محمد جعفر پوینده ، تهران : انتشارات  نگاه ، چاپ اول .

– نصر اصفهانی، زهرا (۱۳۸۰)،«نقد و بررسی شخصیت  و جایگاه زن  در منظومه های غنایی، تعلیم و عرفانی »، رساله دکتری زبان و ادبیات فارسی ، دانشکده زبان و ادبیات  فارسی،دانشگاه  تربیت مدرس .

– وارسته فر، افسانه (۱۳۷۷)، «کند وکاوی درتاریخ:در جست و جوی پدرسالاری»، فصل نامه زنان شماره ۴۲: ص ۴۲- ۴۹ .

– وارسته فر، افسانه (۱۳۷۷)، «کند وکاوی درتاریخ:مردان دوران نوسفگی»، فصل نامه زنان شماره ۴۳: ص ۴۶- ۴۹ .

– وراسته فر، افسانه (۱۳۸۳)، «اولین رید: بازخوانی ماقبل تاریخ »، فصل نامه تخصصی علوم اجتماعی ، پیش شماره ۳: ص ۴۸- ۵۷ .

– وایگل ، زیگرید ( ۱۳۸۲ ) ، قهرمان قربانی شده و قربانی قهرمان ، ص ۱۴۱ –  ۱۶۰ ،گردآوردنده منیژه نجم عراقی ، مرسده صالح پور و نسترن موسوی ،مجموعه مقالات زن و ادبیات ( سلسله پژوهش های نظری درباره مسائل زنان )، تهران : نشر چشمه .

– ولی ، عبدالوهاب ( ۱۳۶۹ ) ، زن در ادبیات حماسی ایران ،ص ۱۶۹ – ۲۲۶ ، گردآوردنده دفتر پژوهش های فرهنگی وابسته به مراکز فرهنگی – سینمایی ، مجموعه مقالات حیات اجتماعی زن  در طول تاریخ ، تهران : انتشارات امیرکبیر ، چاپ اول

– هام ، مکی و گمبل ، سارا ( ۱۳۸۱ ) ، فرهنگ نظریه های فمینیستی، ترجمه فیروزه مهاجر ، فرخ قره داغی و نوشین احمدی خراسانی ، تهران : انتشارات توسعه ، چاپ اول .

– هاوزر ، آرنولد ( ۱۳۷۰ ) ، فلسفه تاریخ هنر ، ترجمه محمدتقی فرامرزی ، تهران : انتشارات نگاه ، چاپ سوم .

– هدایت ، صادق ، ( ۱۳۸۳ ) ، نوشته های پراکنده ، تهران : انتشارات جامه دران ، چاپ(؟).

– هولستی ، آل – آر ( ۱۳۷۳ ) ، تحلیل محتوا در علوم اجتماعی و انسانی ، تهران : انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی ، چاپ اول .

– یازرلو ، علی ( ۱۳۸۱ ) ، « تحلیل مردم شناسی ادبیات شفاهی ( مطالعه موردی ترکهای رامیان ) » رساله ارشد مردم شناسی ، دانشکده علوم اجتماعی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی .

– زالامانسکی ، هانری ( ۱۳۷۷)، بررسی محتوا، مرحله ای اساسی درجامعه شناسی ادبیات معاصر،  ص ۲۶۹- ۲۷۹ ، گردآورنده محمد جعفر پوینده، مجموعه مقالات درآمدی بر جامعه شناسی  ادبیات ؛ تهران : انتشارات نقش جهان، چاپ اول .

منابع انگلیسی

– Casey , g. ( 1986) . the history of the family . london : oxford publication .

– call niz , R . (1975) . conflict sociology : towardan explantoy  since . newyork  : newyork  academic publication .

– muprhy, j . (1999) . Archaeologe as folk lore » : the literary constructon of the  megalith pentre Ifan in west wales » in A.Schwartz and G.HOHorf(ed). Archaeology and Folklore,pp . 248 – ۲۵۳٫ london  :ROUTLEDG publication .

– matras , j . ( 1984) . social inegaality , stratification , mobility , engle wood  cliffs new jersey : ( ? ) publication .

-cixous ,  H . ( 1997) “ SORTIES : OUT AND OUT : attacks ways out / foR ays “, in c. Belsey and g , moore ( ed ) . Thefeminist reader , pp 91 – ۱۰۳ ,  Great Briton : MACMILLAN PRESSITD  publication.

– tamson , g , ( 1949) , studies , anchenrgreek society , ( ? ) .

چکیده :

پژوهش مزبورباهدف تحلیل جایگاه زن درترانه های محلی انجام پذیرفته وبر شناخت موقعیت وجایگاه فرهنگی ، اجتماعی ، خانوادگی و اقتصادی زنان درترانه های محلی ازمنظر جامعه شناسی نظر دارد.

این پژوهش به دنبال این سوالات بوده است تصویر زنان درموضوعات فرهنگی ، اجتماعی،‌خانوادگی و اقتصادی )‌به چه صورت نمایان شده است ؟

آیا کلیشه های تبعیض جنسیتی در مقوله های (فرهنگی ،‌اجتماعی ،‌خانوادگی واقتصادی ) وجود دارد ؟

آیازبان این ترانه ها در حوزه معنایی زبان جنسیت گرا است ؟

جمعیت آماری در این پژوهش کلیه ترانه های محلی (مرتبط با زنان )‌لری وترکی در استان فارس بوده است ، که نمونه آماری بااستفاده از روش نمونه گیری در دسترس از بین نه دسته ترانه‌های محلی (کودکانه ها ، ترانه های حماسی ،‌ترانه های سوگ ، شایسته ها و ناشایستها ،‌
ترانه های طلب ،‌عاشقانه ها ، ترانه های طنز،‌ترانه های کار وترانه های شاد )‌پنج دسته از ترانه های محلی (لالایی ها ، ترانه های طنز ، ترانه های کار ، عاشقانه ها وترانه های شادی )‌انتخاب گردید که درمجموع ۶۸۴ مصرع به عنوان واحد ضبط در نظر گرفته شد.

ابزار اندازه گیری در این پژوهش تکنیک تحلیل محتوا (کمی وکیفی )‌می باشد .

نتیجه ایی که از این پژوهش گرفته شد ، بدین قرار است که در ترانه های محلی دو قوم لر و ترک استان فارس تبعیض جنسیتی مشاهده گردید و زبان این ترانه ها (در حوزه معنایی )‌زبانی جنسیت‌گرا است .

مقدمه

ادبیات توده یکی از عناصر تشکیل دهنده فرهنگ است، که در حوزه فولکلور [۱]جای می گیرد و بازگو کننده افکار و احساسات اقشار مختلف جامعه  است . ادبیات، سینه به سینه تصویرهای عینی و اندیشه های برخاسته از زندگی،  جهان بینی و زیبایی شناسی شاعران عوام است . ادبیات مردم دارای اشکال و صورتهای گوناگون است و ترانه ها،  ضرب المثل ها،  قصه ها،  ملتها  و افسانه ها را در بر می گیرد . هر اجتماعی برای بیان افکار و اندیشه ها و عواطف از زبان خاص خود بهره می گیرد،  سرایندگان ادبیات گفتاری معمولاً از مردمان گمنام و بی سوادی هستند،  که شالوده آثار معنوی روستا نشینان را بنیان می نهند،  به گونه ای که با ارزش های مسلط جامعه هماهنگ است . مفاهیم عام در ترانه های محلی شور زندگی،  آرمانها و آرزوها،  دلدادگی و عشق،  اندوه و جدایی،  پایداری در عهد و پیمان،  تلاش و سختی کار روزانه است،  که در نسلهای پی در پی این فکر تداوم یافته است . با مطالعه و بررسی ترانه های محلی، می توان منش و روحیات اجتماعی را در گذر زمان مورد تتبع وشناسایی قرار داد،  بدین سان با تعمق و کاوش در مضامین  ترانه های  عامیانه
می توان به رویدادهای اجتماع و فرهنگی دوران گذشته پی برد و با افکارو احوال مردمان آشنا شد . در ترانه،  آفاق مضمون بسی گسترده است و همه آن پدیده ها و آثاری را که خالق ترانه در پیرامون هستی خود با آنها رویاروست،  شامل می‌شود . هنگامی که از فرهنگ مردم اجتماعی سخن به میان می آید،  در واقع سخن از افسانه ها، عقاید و آداب،  ترانه ها،  مذهب،  بازیها، رسومات و هزاران پدیده آشکار و نهان دیگر اجتماعی است ؛ که بازگو کننده حقیقی اندیشه و احساسات یک قوم است .

با بررسی ادبیات شفاهی ( ترانه ها ) می توان به شناخت افراد جامعه ای یا اهل ایل و طایفه ای پرداخت که فکر طبیعی خود را،  درباره واقعیات،  اتفاقات،  حوادث و مراسم محلی به کار برده اند و شرح هر یک را با بیان ساده و عامیانه به صورت فولکلور،  از خود باقی گذارده اند ؛ که بیانگر اثر واقعه برمردم،  احساسات،  نظرات،  عواطف آنها نسبت به رویدادها و اعتقادات آنهاست . موضوع رساله حاضر،  جستجوی جایگاه زنان به عنوان نیمه اجتماع است،  که با تعمق و تتبع در قلمرو ترانه ها می توان جایگاه فرهنگی،  اجتماعی،  خانوادگی،  اقتصادی زنان را در جامعه مورد تحقیق جستجو کرد .

این پژوهش، شامل پنج فصل است،  نخستین فصل به کلیات پژوهش اختصاص دارد،  فصل دوم، به ادبیات نظری و پیشینه پژوهش پرداخته است،  در فصل سوم به روش شناختی پژوهش پرداخته است،  فصل چهارم مربوط به تجزیه و تحلیل داده ها می باشد . و  فصل پایانی پژوهش را فصل پنج تشکیل می دهد که به نتیجه گیری و پیشنهادات پرداخته است،  با این امید که پرتوی بر تحلیل جایگاه زن در ترانه های محلی افکنده باشد .

۱-۱ بیان مساله

ترانه های محلی قبل از آنکه بیانگر عقاید،  علایق و شخصیت فردی باشد،  بیانگر شخصیت اجتماعی و روح فرهنگ جمعی حاکم بر جامعه است . در ترانه های محلی حوادث وشرایط تاریخی جامعه انعکاس
می یابد و در پرتو گذشته است که می توان اشتراکات وتمایزات فرهنگی جامعه را در طی زمان شناخت . اشعار فولکلوریک،  مسیر تحولات و فراز و فرودهای تغییرات اجتماعی را می‌نمایاند، و بدین طریق افق فرهنگی ما نسبت به گذشته و آینده فرهنگی جامعه وسیعتروروشنتر می‌گردد . روح الامینی (۱۳۷۷) معتقد است که  ادبیات آینه تمام نمای رویدادها،  آئین ها،  رفتارها،  تلاش ها،  اندیشه های جامعه است که زبان حال و شناسنامه یک ملت می باشد و می توان یک جامعه را با بررسی محتوا و موضوع ادبیات آن شناخت،  رویدادها و رفتارهای اجتماعی را دانست و سیر تحولی پدیده های اجتماعی را ردیابی کرد،  هر بخش از ترانه ها در واقع تبین زوایای مختلف زندگی اجتماعی با توجه به زمینه فرهنگی حاکم بر جامعه است ؛  به طور مثال،  در ترانه های عاشقانه، چگونگی و کیفیت روابط دختر وپسر با توجه به ارزش ها و هنجارهای  حاکم  برجامعه،  نحوه ابراز تمایل و عشق به طرف مقابل،  انتظارات و توقعات عاشق و معشوق و هدف از این روابط مطرح می شود و یا در منظومه های سوگ،  غمنامه های درد و رنج  ناشی از فراق،  جدایی،  سوز و گداز قلبی داغدیدگان ابرازشده است و لالایی ها : تجلی ناز و نوازش کودک،  خواسته های درونی مادر،  شیوه های ابراز محبت و حکایت تحقیرهای مادران است،  در ابعاد اجتماعی،  حاکمیت رسوم و سنن مختلف حاکم بر روابط اجتماعی (از قبیل رسم چند زنی یا رسم درون همسری ) مطرح می شود و غیره

در متن ترانه ها،  سنت ها،  آداب و رسوم،  ارزشها و باورهای اجتماعی تایید یا رد می شوند ؛ بنابراین کشف رگه های حیات اجتماعی و فرهنگی جامعه از طریق بررسی و تحلیل ترانه های محلی،  میسرمی شود .

 در این پژوهش سعی شده با تبین نگرش های فرهنگی،  در جوامع مورد بحث به این سوال پاسخ داده شود که جایگاه زن ( با تکیه بر ترانه های عامیانه ) در میان اقوام غیر فارسی به چه  صورت است ؟

مساله زن وتعریفی که از زن بودن در جامعه ما وجود دارد، در غالب موارد حالتی سنتی دارد ؛ که خود را با تغییرات جامعه همگام و هماهنگ نکرده است . با وجودیکه زن در عرصه های متفاوتی از زندگی اجتماعی وارد شده است وبسیاری از مسئوولیت های جامعه را بر عهده گرفته است و نیز در گذشته های دور زن کسی است که بر خوانش همه موجودات روزی می خورند، به مردگان حیات می بخشد، و نماد زایندگی است و ارزشمند و پرستیدنی،  اما نگرش جامعه به آنها و باور داشت های جامعه به زن و خصوصیات وتوانایی های او به گونه ای دیگر است،که در دهه های گذشته با آن مواجه بوده ایم،  بخشی از این باورداشتها، خود را در ادبیات شفاهی جامعه نشان می‌دهد و اضافه می‌کنم در جامعه ما ریشه بسیاری از افکار و رفتارهای انسانی را باور داشتهایی تشکیل می دهند که بدون مداقه  قرار گرفتن و به صرف انتقال یافتن،  پایه و اساس کنش های انسانی قرار می گیرند . قابل ذکر است که مباحث و حوزه های مربوط به زنان،  یا همواره نادیده گرفته می شده و بی اهمیت تلقی می شده است یا هرگاه که زنان در تحقیق گنجانده می شدند تصویری تحریف شده و حاکی از پیش داوری جنسیتی از ایشان ارائه می شده است،  از این گذشته،  از سلطه و بهره کشی مردان از زنان نیز غافل می‌مانده اند  یا زن این سلطه و بهره کشی را طبیعی می انگاشته اند . قابل ذکر است که پژوهش در قلمرو ترانه های محلی در ایران بارویکردی که ما اتخاذ کرده ایم،  انجام نشده و به ناچار را ه تحلیل داده هایمان را با الگویی نو در پیش گرفته ایم،  به این ترتیب که با مقوله بندی موضوعاتی که در ترانه های محلی راجع به زنان مطرح شده است به تحلیل اطلاعات ثبت شده پرداخته ایم،  تا بتوانیم تصویری را که به صورت ضمنی از جایگاه زن توسط ادبیات ( ترانه‌های محلی) به افراد جامعه منتقل می شود، بازنمایی و بررسی کنیم.

به همین منظور این ترانه ها برگزیده شده اند تا از درونشان دریابیم که ایرانیان به زنانشان چگونه می نگرند و از آنها در این بخش از فولکور چگونه یاد می کنند یا با زنان ایرانی در ترانه ها از چه سخن می گویند . و در عنایت به این مهم است  یابیم که زنان در ترانه های محلی از چه جایگاهی فرادست یا فرودست برخوردارند .

عمده ترین محورهای بحث در این  پژوهش مبتنی بر طرز تلقی جامعه وتصورات قالبی نسبت به زنان است و تصویر مسلطی که از جایگاه زن وجود دارد،  که به نحوی تعیین کننده الگوهای رفتاری،  اعتقادات،  ارزشها،  هنجارها،  عادات،  روابط،  مناسبات،  تعاملات و اخلاقیات جامعه می باشد،  بر این اساس ارکان مختلف جامعه ( امور فرهنگی،  امور اجتماعی،  امور خانوادگی ،  امور اقتصادی ) مورد بررسی قرار می گیرد،  تا جایگاه زنان در ترانه های محلی به وضوح تصریح گردد،  براین اساس پرسش های آغازین پژوهش مزبور را با هدف تحلیل جایگاه زن در ترانه های محلی می توان به شرح زیرخلاصه نمود :

۱-۲ پرسش های پژوهش

 تصویر زنان در مقوله  فرهنگی در ترانه های محلی به چه صورت نمایان شده است ؟

 چه صفاتی یا تداعی هایی بر برخی رفتارهای از زنان نسبت داده شده است ؟

آیا در ترانه های محلی به نفرین ،  تقدیر گرایی،  باورداشتهای دینی زنان پرداخته شده است؟

آیا تصورات قالبی مربوط به زنان در ترانه وجود دارد ؟

زنان در واگویه های خود چه مسائلی را مطرح می کنند ؟

آیا در ترانه های محلی کلیشه های تبعیض جنسیتی در مقوله فرهنگی وجود دارد ؟      

تصویر زنان در مقوله اجتماعی در ترانه های محلی به چه صورت نمایان شده است ؟

چه ارزشهایی در مورد زن در ترانه ها مطرح شده است ؟ ( قدرت،  شجاعت،  خلاقیت،  زیبایی،  و … )

چه توقعات و انتظاراتی در ترانه ها از زنان خواسته شده است ؟

آیا مشارکت زنان در زندگی جمعی در ترانه ها بیان شده است ؟

آیا نظارت اجتماعی بر روی زنان در ترانه ها مطرح شده است ؟

آیا کلیشه های تبعیض جنسیتی درباره  وظایف و نوع روابط و نظارت اجتماعی در مقوله اجتماعی وجود دارد ؟

 به کدام یک از مقوله  خانوادگی مربوط به زنان در ترانه های محلی پرداخته شده است ؟ ( چند زنی،  ازدواج اجباری و … )

 آیا کلیشه های تبعیض جنسیتی در مقوله خانوادگی وجود دارد ؟        

 تصویر زنان در مقوله  اقتصادی در ترانه های محلی به چه صورت نمایان شده است ؟

 نقش زن در روابط تولیدی و ساختاراقتصادی جامعه به چه صورت به تصویر کشیده شده است ؟

بابررسی ترانه های محلی این مساله را هم مد نظر قرار می دهیم که آیا زبان این ترانه ها ( در حوزه معنایی ) زبان جنسیت گراهست ؟

از بررسی مجموع این سوالات به جایگاه زنان ( فرادست یا فرودست ) و تصویر مسلطی که از زن در ترانه های محلی وجود دارد پی خواهیم برد

۱-۳ اهمیت و ضرورت پژوهش در این قلمرو

در ادبیات ما زن با جایگاه واقعی حضوری غایب  دارد و اگر سختی از زن در میان است،  مترادف است با عشق نفسانی که برای دستیابی به معرفت، باید وسوسه عشق او را از بین برد، ادبیات شفاهی براساس نیازهای واقعی،  و گاه پندارهای آرمانی عوام شکل می‌گیرد و نگرش ها و چشمداشت های جامعه از رفتار زنان را در خود مستتر دارد و مملو از اشاراتی است که به انگاره مادری،  فرزندزایی  و کار تولیدی زنان توجه دارد . قلمرو ادبیات شفاهی گسترده است و در برگیرنده باورها،  پندارها و اندیشه‌هاست،  لذا با کاوش در همین قلمرو می توان به خصلتهای این گروه عظیم اجتماعی پی برد و از طرفی فرهنگ که از طریق مقام پیچیده ای از دانش،  اخلاق، هنر، قوانین،  طرز معیشت،  مهارتها وشیوه ها،  آرمانها و آرزوهای جمعی ، رفتار را شکل
می دهد؛ پیوندی مستحکم با موجودیت سیاسی،  اقتصادی و اجتماعی هر جامعه ای  دارد،  بنابراین  لزوم مطالعه و بررسی های فرهنگی و اجتماعی در سطح گروه ها،  اقوام،  طوایف  و حوزه های متنوع فرهنگی از این حیث اهمیت می یابند که تنها روزنه و یگانه مفر شناخت الگوها و ارزشهای اجتماعی،  تعیین نیازها و سمت و سوهای فرهنگی از سویی و برنامه ریزی متناسب باآن برای رسیدن به توسعه از سوی دیگر است،  برنامه های ناموفق بسیاری از کشورها همواره ناشی از عدم شناخت هویت،  تمایلات فرهنگی و فرایندهای تاریخی این جوامع بوده است،  زنان که نیمی از پیکره جوامع بشری را شامل می شوند،  به رغم نقش آفرینی های بسیار در عرصه متنوع زندگی اجتماعی همواره از امکانات و فرصتهای بسیاری که بالقوه در سطح جامعه موجود بوده است، به خاطر، روند فکری جامعه و برپایه مجموعه ای تلقیات ویژه فرهنگی، دور بوده اند،  لذا فهم درونی تلقیات که به مثابه شناسه هایی قابل استناد  هستند و بررسی بازنمایی زنان در آثار گوناگون
می  توانند ما را با جایگاه  زنان آشنا کنند و از طرفی در شرایط موجود یعنی تسلط فرهنگ و زبان مردانه، زنان ابتدا باید به نقد ساختارهای زبانی و فرهنگی بپردازند و در نهایت، فرهنگ،  هویت و جایگاه زنانه را باید خود زنان تعریف کنند،  نه گفتمان مردانه . ما نیز به این باور رسیده ایم که ، توسعه و تکامل جامعه بدون توسعه عناصر فرهنگی آن جامعه میسر نیست و این مهم بدون پالایش ابعاد منفی و غلط فرهنگ جامعه امکان پذیر نیست . مساله زنان در حل مشکلات عقب ماندگی تاریخی و اعاده حقوق اجتماعی آنان همان قدر که مهم ، جدی و تعیین کننده است،  امری بس ظریف و دقیق است و کمترین بی توجهی،  ساده انگاری یا شعار زدگی و سیاست بازی می تواند آنرا به شکلی بحران  زا،  انحرافی  و ویران کننده مبدل سازد .

در جامعه، ما از سویی‌، با زنان سنتی روبرو هستیم ؛ که به شدت پایبند حفظ ارزش‌های قدیمی هستند و خود نیز ازعوامل انتقال ارزش ها،  اعتقادات واندیشه ها هستند و از سویی با زن مدرن مواجهیم که ازسویی ، خواهان تغییر و اصلاح جامعه است؛ و تغییرات و دگرگونی های جوامع جدید او را تحت الشعاع خود قرار داده است،  که گاه او را به لحاظ هویتی دچار یک سردرگمی می نماید،  که نتیجه رویارویی زن مدرن در مقابل سنت ها و باورهای قدیمی از سویی و جامعه و روابط جدید از سوی دیگر است،  که در چنین مواقعی واکنش‌های متفاوتی را با قرار گرفتن  برسراین دو راهی، ممکن است، از خود نشان دهد : گاهی تسلیم سنت ها می‌شود و با اندک تفاوتی به جمع زنان سنتی ملحق می شود، وتنها با این وجه افتراق که نسبت به جایگاه خود در جامعه آگاهی پیدا کرده است و گاهی عاصی و طاغی برای فرار از سنت هایی که دست و پای آزادی او را بسته اند،  از خود و خانواده می گریزد،  بدون اینکه از این مساله اطمینان داشته باشد که آیا رها شدن از سنت ها بدون اینکه مأمنی داشته باشد،  می تواند زندگی را به او هدیه کند و ممکن است راه هایی مانند خودکشی را برگزیند چون منفعل بودن را آموخته و خود باور کرده که نمی تواند؛ و گاه روابط جدید را پذیرا می شود با تحمل تمام مشکلات .

برای ایجاد تغییرات مطلوب و حل مساله زنان در جامعه،  بایستی در اولین مرحله و به عنوان اولین گام ذهنیتهای غلط راجع به زنان را، بشناسیم و راه را برای ایجاد تغییرات مطلوب بگشائیم و باور داشته باشیم که تغییر این ذهنیتهای غلط،  قطعاً و بدون تردید با صدور دستورالعمل مقدور نمی باشد؛  البته این شناخت کاری بس عظیم است که از زوایای گوناگون قابل بررسی است و شاید بتوان گفت، یکی از بسترهای مناسبی که این شناخت را به دست می دهد،  کنکاش در ادبیات عامه است .

۱-۴ هدف های پژوهش

۱-۴-۱ هدف کلی :

شناخت موقعیت و جایگاه فرهنگی،  اجتماعی،  خانوادگی و اقتصادی زنان در ترانه‌های محلی از منظر جامعه شناسی .

۱-۴-۲ هدفهای جزئی

– شناسایی و کشف مفاهیم اجتماعی و مضامین مربوط به زنان در ترانه های محلی؛

– کشف نگرش های مرسوم نسبت به زنان در ترانه های محلی  ؛

– شناخت عرف و هنجارهای اجتماعی موجود در ترانه ها و تشخیص هنجارهایی که مانع رشد اجتماعی زنان می گردد  ؛

– شناخت نقش های جنسیتی و کلیشه های تبعیض جنسیتی در ترانه های محلی  ؛

– شناخت ارزش های اجتماعی و فرهنگی حاکم مربوط به زنان در ترانه های محلی  ؛

۱-۴-۳ هدفهای کاربردی

– با بهره گیری از یافته های این پژوهش،  سازمانهای زیربط نظیر نظام آموزشی به عنوان یکی از نهادهای فراگیر و تاثیر گذار اجتماعی،  می توانند تمهیداتی به منظور توجه واقعی و نه شعاری به شأن و منزلت زنان در جامعه داشته باشند .

– جهت رفع تبعیض جنسیتی به این معنا که در نظام آموزشی و در فرهنگستانها،  نگرش صحیح و مطلوب مبتنی بر اهمیت و نقش مثبت و سازنده زنان در تمامی عرصه های اجتماعی،  علمی،  سیاسی،  و … جایگزین نگرشی تحقیر آمیز وسنتی به زنان گردد .

۱-۵ تعریف مفاهیم

۱-۵-۱ جایگاه زن

تعریف نظری

جایی که هر کس در ساخت اجتماعی اشتغال می کند، و وضع یا اعتبار اجتماعی ، که معاصران زن به او به طور عینی در بطن جامعه ای که در آن حیات می گذراند،  تفویض می دارند . و جایگاهی یا وضع  که زن به طور ذهنی حفظ می کند یا سعی در نگاهداری از آن در نظر دیگران دارد . و جایی که یک زن خاص در نظامی مخصوص و در زمانی معین اشغال می کند،  جایگاه او در برابر این نظام خوانده می شود . جایگاه هم دارای جنبه عینی است که شماری از عناصر قابل مشاهده و به رسمیت شناخته شده مشخص کننده آنند و هم جنبه ای ذهنی که با بیان خود فرد در باب وضع اجتماعی که به تصور خود احراز کرده و یا نقشی که فکر می کند،  ایفای آن را به عهده دارد،  قابل تمیز است . (بیرو[۲]،  ۱۳۷۵) جایگاه اجتماعی یک ارزیابی است که برپایه معیارهای ارزشی اجتماعی معتبر در جامعه از موقعیت یک شخص در ذهن دیگران به عمل می آید .

تعریف عملیاتی

جایگاه اجتماعی را شماری از عوامل تشکیل می دهند که در هر مورد تنوع پذیرند،  نظیر شغل،  مالکیت اراضی درآمد،  قدرت،  تعلق قومی،  سن،  جنس،  وضع اجتماعی – حرفه ای و محیط اولیه و  … دراین پژوهش عوامل مورد بررسی که تعیین کننده جایگاه زن می باشند در چهار بعد بررسی می‌شود :

الف : مقوله فرهنگی

(۱- باورداشتهای دینی زنان و مانا بودن زنان ۲- تقدیر گرایی ۳- نفرین ۴- تصورات قالبی ۵- واگویه‌های زنان ۶- طرز تلقی جامعه نسبت به بیوه ها .

ب : مقوله  اجتماعی

 ( ۱- مشارکت زنان در زندگی جمعی  ۲- نظارت های اجتماعی  ۳- ارزش های اجتماعی  ۴- انتظارات و توقعات ) .

ج : مقوله خانوادگی

( ۱- چند زنی  ۲- ازدواجهای اجباری  ۳- سهم والدین در تصمیم گیری برای ازدواج  ۴- ازدواجهای درون گروهی یا برون گروهی  ۵- خدمات دامادی ۶- نقش اقتصادی مرد در ازدواج ) .

د : مقوله اقتصادی :

 ( نقش زن در روابط تولیدی و ساختار اقتصادی جامعه )

۱-۵-۲ ترانه های محلی

تعریف نظری

ترانه های محلی بخشی از ادبیات عامه است و شامل کلیه آثار موزونی است که به شکل تصنیف،  متل،  افسانه،  چیستان،  آواز های کار،  سروده های مذهبی،  برشمردنی ها،  لالایی ها،  ترانه های بازی و عروسی و ترانه هایی که برای کودکان خوانده می شود،  در میان مردم معمول و متداول است،  زبان این ترانه ها،  زبان محاوره است ( پناهی سمنانی، ۱۳۸۳).

تعریف عملیاتی

در مورد کاربرد اصطلاح محلی در ترانه ها هدف تفکیک و مرزبندی جغرافیایی ترانه‌هاست که در این پژوهش منظور همان ترانه های عامیانه است، که ترانه های مورد بررسی در این پژوهش شامل ترانه های عروسی،  ترانه های طنز،  عاشقانه ها،  لالایی ها و ترانه‌های کار می باشد .

بخش اول

۱-۲مروری برمفاهیم نظری

۲-۱-۱ ادب وادبیات

          ادب عبارتست از ظریفی ، زیبایی و خوش برخوردی در رفتار ، گفتار ، نوشته ، آثار ، ذوق ، افکار و شاید نزدیکترین مترادف فارسی آن کلمه فرهنگ باشد که از مصدر فرهیختن به معنی تربیت ،آزمودگی وسنجیدگی می آید. ادبیات به معنی خاص ،عبارت است از اثر منظوم یا منثورکه مظهر ذوق ، زیبایی و احساساتی بدیع باشد و معانی لطیف را در عبارات فصیح بیان کند .

۲-۱-۲ ادبیات شفاهی و عامه

         آقا محمدی در تعریف ادبیات شفاهی بیان می کند: « ادبیات شفاهی مجموعه ای از اطلاعات احساسی و ادراکی انسانهاست که در طول تاریخ پدید آمده است و به صورت قالب های مختلفی جلوه گر شده است . این احساس و اطلاعات بوسیله گفتار ، سینه به سینه منتقل گردیده و مهمترین عامل و تنها محمل آن هم زبان است». ( آقا محمدی ، ۱۳۷۴: ۱۱ )

             رز مجو در تعریف ادبیات عامه آورده: «عامیانه صفت نسبی از کلمه عربی « عام » در مقابل “خاص ” است و معمولا این کلمه به طبقه بیسواد و روستایی اطلاق می شده است . ادبیات عامه در دو معنی می تواند مطمح نظر باشد یکی  ادبیاتی که ویژه عوام است هم از نظر زبان و لهجه و واژگان که وسیله تفهیم و تفهم آنهاست و هم چارچوب متشکله آن را احساسات و خیال پردازی ها و عواطف دقیق و دوست داشتنی روستائیان و یا عوام بوجود آورده است . فولکلو یا فرهنگ و ادب عامه که مجموعه عقاید ، اندیشه ها ، آداب و رسوم ، قصه ها ،ترانه ها ،اشعار ساده و ابتدایی یک ملت را بوجود می آورد با فرهنگ خواص و ادبیات یا شعر و نثر رسمی آن ملت تفاوتهایی دارد». ( رزمجو  ۱۳۷۲ : ۱۳۸) .

           در لغتنامه علامه دهخدا جلد  سی و هفتم  در مورد فولکلور چنین آمده : ” فولکلور ( فـُ  لُ ) (إ ) ماخوذ از فرانسه از فولک به معنی توده و لور به معنی دانش ، علم  به آداب و رسوم توده مردم و افسانه‌ها و تصنیف های عامیانه، توده شناسی فرهنگ عامه ، مجموعه عقاید ، اندیشه ها ، قصه ها ، آداب و رسوم، ترانه ها و هنرهای ساده و ابتدایی یک ملت را فولکلور گویند ” . ( دهخدا ، ۱۳۷۲ : ۲۲۸-۲۲۷).

        در فرهنگ عمید جلد سوم در مورد فولکلورچنین آمده ” فولکلور عبارت است مجموعه عقاید و افسانه ها، آداب و رسوم و ترانه های محلی ” . (عمید، ۱۳۷۹ :۱۱۸)

        پیش از پرداختن به موضوع ، تعریف وهدف فولکلور لازم است درباره رواج این اصطلاح به طور کلی و کاربردش در زبان فارسی ، نکاتی به اختصار بیان شود.

          شورای گسترش زبان و ادبیات فارسی در گزارشی (۱۳۸۴) اعلام کرده است که فولکلور کلمه‌ای انگلیسی است و نخستین بار «آمبرواز مورتن [۳]» در سال ( ۱۸۸۵) میلادی ، آثار باستان و ادبیات توده را Folk – lore  به معنای دانش عوام نامید . ” کلمه فولکلور از دو واژه Folk به معنای مردم و واژهlore  به معنای دانش تشکیل شده است . در هر دو زبان انگلیسی و فارسی دارای دو معنای کاملاً متفاوت ، اما مرتبط به هم است ، نخست ، به معنای دانش مردم ، که از طریق تجربه و زندگی بدست آمده است و به صورت شفاهی و نسل به نسل ، سینه به سینه منتقل و انباشته شده است ، دوم ، به معنای رشته علمی فولکلور است ؛یعنی دانشی که به گردآوری مطالعه و تحقیق درباره فولکلور می پردازد ؛سابقه فولکلور در معنای اول آن به آغاز حیات بشر باز می گردد؛ بشر از لحظه تولد  آموختن را آموخت و به فرزندان خود نیز آموخته هایش را آموخت و بدین ترتیب، دانش متولد شد . با توجه به تنوع نیاز و فعالیت‌های آدمی ، تجربه ها و دانش او نیز متنوع و گسترده است . از یک سو دانش مربوط به کشت و زراعت ، صنایع و هزاران حرفه و پیشه دیگر قرار دارد و از سویی دیگر دانش مربوط به هنرهای مختلف، از موسیقی – غارنگاری و نقاشی گرفته تا تئاتر ها و نمایش ها و انواع شعر و سخن سرایی ها ، اما گرد آوری فولکلور یا دانش های مردم امر نسبتاً جدید و متاخری است ؛ وقتی که عصر مدرن آغاز شد ، بتدریج دانش های قومی و مردمی جایشان را به دانش ها و صنایع مدرن دادند ،در نتیجه از  یک سو این احساس بوجود آمد ، که دانش های قومی ، دیگر فایده ای ندارد و نمی توانند بکار و بار زندگی و نیازهای انسان مدرن پاسخ دهند؛ و از سوی دیگر – دور انداختن آنهمه دانش و سرمایه کار ـ بشر نمی توانست یکباره تمام تاریخ و گذشته اش را دور بریزد ، از اینرو ابتدا ” عتیقه شناسان “و بعد ” باستان شناسان ” و بعد مردم شناسان به گردآوری و مطالعه فولکلور روی آورند .   در آلمان ، هلند و کشورهای اسکاند یناوی ابتدا با تغییراتی ، چون ”  wolk skonde  ” و کمی بعد خود کلمه فولکلور راه یافت ، در فرانسه در سال ۱۸۸۲ میلادی با مشتقاتی چون “Folk loriste ”    و ”  Folk lorique  ” رواج یافت و در زبان و ادبیات ایتالیایی و اسپانیایی نیز در اواخر قرن نوزدهم جای خود را باز کرد . صادق هدایت این اصطلاح را در فواید گیاهخواری (۱۳۰۶ ه . ش ) و نیرنگستان (۱۳۱۲ ه . ش ) به کار برده است و کمی بعد اصطلاح فولکلور ، عنوان مقاله ای بود از ” رشید یاسمی ” در مجله تعلیم وتربیت ، از آن به بعد ، بتدریج اصطلاح فولکلور به معنی دانش عامیانه و دانستنی های توده مردم ، رواج یافته است . تا قبل از صادق هدایت کسی به نحو « روش مند و نظام مند » دانش فولکلور را به جامعه ایران معرفی نکرده بود. ( روح الامینی ، ۱۳۶۴)

           از سوی فولکلور شناسان تعاریف گوناگونی برای این واژه به کار رفته است و هنوز هم حدود و کاربرد آن مورد مناقشه فرهنگ شناسان و مردم شناسان است . سی ان برن[۴] معتقد است موضوعاتی ، که با نام فولکلور بررسی می شوند ، در سه مقوله اصلی و چندین مقوله فرعی قرار می گیرند :

« الف- باورها ، عرف و عادات مربوط به زمین و آسمان ، دنیای گیاهان و روییدنیها ، دنیای حیوانات ، دنیای انسانی ، اشیای مخلوق و موضوع بشر ، روح ، نفس و دنیای دیگر ، موجودات مافوق بشر ، غیب گویی ، معجزات ، کرامات سحر و ساحری ، طب و طبابت ؛

ب – آداب و رسوم مربوط به نهادهای سیاسی ، اقتصادی و اجتماعی ، شعائر و مناسک زندگی انسان ، مشاغل و پیشه ها ، گاه شماری و تقویم و جشن ها ، بازیها و سرگرمی های اوقات فراغت ؛

ج- داستانها و ترانه ها ضرب المثل ها و داستانها ( حقیقی و سرگرم کننده ) ، ترانه ها وتصنیف ها ، مثلها و متلها ، و چیستانها». ( پور چالی سما کوش  ، ۱۳۸۲: ۱۰) .

       ” واریناک [۵] در کتاب ”  Definitons defolklre   ” در حالی که از تعریف احتراز می جوید فولکلور را چنین بیان می کند فولکلور را نه براساس خصوصیات عامیانه اش و نه برمبنای ویژگی‌های سنتیش ، نمی‌توان، به درستی تعریف کرد ،ولی می توان سه خصیصه یا سه وجه مشخصه برای آن در نظر گرفت :

۱-    فولکلور برمیراث و اصول تمدنی قدیمی و کهن بنا شده است؛

۲-    فولکلور با هیچ گونه روش علمی و استدلال منطقی همراه نیست ، یعنی نه معلمی آن را تدریس
می کند و نه از کتاب و نوشته ای می توان آموخت و به علاوه عاری از هر گونه آرایش روشنفکری و پیرایش نظری است؛

۳-    این خصوصیت عدم تحول ، روشنفکری ونظری باعث شده است که در جریان اشاعه اصول تمدن جدید ـ که از روش وتاثیر « فرهنگ اشرافی » الهام گرفته است ـ فولکلور ، بدون اینکه با آنها ترکیب بشود ، کنارشان قرار گیرد ودر نتیجه عناصر قدیمی را تقریبا” دست نخورده حفظ کند و این پدیده خصوصاً” در هنرهای عامیانه تجلی می کند.

              بنابر تعریف «  وانب ژنپ[۶] » فولکلور ، عبارت است از باروها و اعمال گروهی ، بدون نظریه علمی و فاقد پشتوانه ای منطقی . بنابرکلیت این تعریف ،مقداری زیادی از فعالیت های روزمره جوامع چون ، نحوه غذا خوردن ، شیوه لباس دوختن و لباس پوشیدن ،آداب و رسوم کفن و دفن ، مراسم عروسی و مانند اینها در شمار فولکلور محسوب می شود . « وانب ژنپ » خصوصیات زیر را ، به عنوان تعریف و ویژگی برای شناخت ومطالعه فولکلور پیشنهاد می کند :

۱-    فولکلور ، اعمال و رفتارهای جمعی و گروهی است ، که در بین عامه مردم رایج باشد ، بنابراین عمل و رفتار یا اعمال و رفتارهای یک نفر یا یک خانواده را نمی توان فولکلور نامید:

۲-    اعمال و رفتارهای فولکلور به مناسبت و بنابر مقتضیات تکرار می شود ، یعنی آنچه که یک یا چند مرتبه یا فقط در دوره ای محدود اتفاق افتد ، درشمار فولکلور نیست:

۳-    فولکلور نه به طور خاص ، بلکه در مجموعه فعالیت های زندگی نقشی را به عهده دارد:

۴-    به وجود آورنده و زمان شروع رفتارها واعمال فولکلور معلوم نیست واین پدیده ها بتدریج به وسیله عامه مردم به وجود آمده است ، البته ممکن است پدیده فولکلوری در گذشته ای بسیار دورمبرع و ایجاد کننده ای مشخص داشته باشد ، ولی به مرور ایام آن شخص فراموش شده و عمل و نحوه اجرای آن باقی مانده است .

۵-    مقدار زیادی از اعمال و رفتارفولکلور ، بی ادبانه و خارج از نزاکت تلقی می شود و معمولا در محافل رسمی و اشرافی و روشنفکری از انجام یا بیان آنها خودداری      می شود” . (همان ۲۵۳- ۲۵۴) .

           روح الامینی در تعریف فولکلور بیان می کند ، که بدون اینکه خواسته باشیم ، تعریف جامع و مانعی از فولکلور ارائه دهیم ، می توان ، آنرا مجموعه ای از دانستنی ها ، اعمال و رفتاری دانست که در بین عامه بدون در نظر گرفتن ( حتی بدون وجود ) فواید علمی و منطقی آن ، سینه به سینه ، نسل به نسل و به صورت تجربه به ارث رسیده است . ( همان ، ۱۳۶۶ )

            فولکلور به مطالعه زندگی توده عوام در کشورهای متمدن می پردازد ، زیرا در مقابل ادبیات توده ، فرهنگ رسمی واستادانه وجود دارد ، به این معنی که ، مواد فولکلور در نزد مللی یافت می شود ، که دارای دو پرورش می باشند یکی مربوط به طبقه تحصیل کرده و دیگری مربوط به طبقه عوام ؛ مثلا در هند و چین ، فولکلور وجود دارد اما نزد قبایل وحشی استرالیا که نوشته و کتاب ندارند ، فولکلور یافت نمی شود ، بنابراین فولکلور نزد قبایل بدوی وجود ندارد، چنان که در ملتی که همه افراد آن دارای پرورش عالی معنوی بوده و از اعتقاد به اوهام و خرافات برکنار باشند ، نیز یافت نخواهد شد ، ولی چنین ملتی تاکنون وجود ندارد ،  به طور اجمال ، فولکلور آشنایی به پرورش معنوی اکثریت است ، در مقابل پرورش مردمان تحصیل کرده در میان یک ملت متمدن. ( هدایت ، ۱۳۸۳) .

۲-۱-۳ تاریخچه جمع آوری فولکور

         برای جمع آوری اصول و منابع ادبی  و دانش عامیانه ، از قرن ها پیش در اروپا ، بدون اینکه جنبه تحقیقی به معنی فعلی کلمه داشته باشد ، کوششی در خور توجه صورت می گرفت، بدین معنی که عده‌ای از دانشمندان و نویسندگان ، در کنار ادبیات مکتوب و رسمی ملل و به عنوان سرگرمی، شروع به جمع آوری ادبیات عامیانه ای کردند،که معمولا در جایی نوشته نشده بود و در بین توده مردم سینه به سینه منتقل می شد . در قرن شانزدهم یکی از نویسندگان ایتالیا بنام ” تابورو [۷]  ” مجموعه ای از قصه‌های خنده دارو خارج از  نزاکت را که منابع آن ها ، ادبیات شفاهی بود ، منتشر کرد . ” رابله [۸] ” نویسنده، طبیب و کشیش معروف قرن پانزدهم فرانسه ، شوخی ها ،هزلیات متداول بین عامه را جمع آوری کرد و همچنین آنها را از ، خلال آثار عقیق بیرون کشید و با تفسیرهایی که امروز ، نیز ، راهنمای محققین فولکلور است ، منتشر کرد ، همچنین بتدریج قصه هایی مربوط به جن و پری و داستان هایی که به زبان محاوره برای کودکان گفته می شد و جایی در ادبیات رسمی و فصیح زبان نداشت،جمع آوری گردید و نیز توجه به مطالعه ضرب المثل ها و آوازها بوجود آمد . دانشمندانی که به جمع آوری این قسمت از دانش عامیانه می پرداختند ، برای اینکه بتوانند از آن نتیجه اخلاقی بگیرند ، معمولا” ضمن ارزیابی، دخل و تصرفاًتی در آن به عمل می آورند و در واق”  امانت داری”  در ثبت و ضبط ادبیات شفاهی و عامیانه مد نظر نبود ، روحانیون و نویسندگان مسیحی مجموعه ای از اعتقادات عامیانه را جمع آوری کردند تا بدین وسیله بتوانند از شیوع آنچه که ” مفید ” نمی دانند جلوگیری کنند . جنبه دیگر فولکلور که بیشتر به منظور جلوگیری از رواج آنها جمع آوری شد، طب عامیانه بود . در سال ۱۸۱۰ میلادی یکی ازدانشمندان فرانسه نام ” ریچارد [۹] ” مجموعه ای تحت عنوان خطاهای عامیانه در زمینه طب منتشر کرد ، تا بدین وسیله ، مردم را از به کار کردن بردن این روش ها در معالجه باز دارد ، از اوایل قرن نوزدهم کم کم مطالعه فولکلور جنبه علمی پیدا کرد ، بدین معنی که تحقیق درباره اعتقادات ادبیات شفاهی، رفتار و اعمال توده مردم نه به منظور تجویز یا نهی آن ، بلکه به  عنوان یک واقعیت اجتماعی ، مورد توجه قرار گرفت .  ( روح الامینی ، ۱۳۶۴)

            “در ایران ، در قرن یازدهم کتاب ” کلثوم ننه ” توسط یکی از فقهای بزرگ شیعه ، نوشته شد و برخی باورهای عامیانه زنانه در آن گردآوری شد . تا قبل از صادق هدایت کسی به نحو « روش مند و نظام مند » دانش فولکلور را به جامعه ایران معرفی نکرده بود” مناسب است ، در اینجا ، از نیرنگستان صادق هدایت ،که با تحقیقات « فریزر » درباره افسانه ها و ادبیات شفاهی ملل آشنایی داشت ، نام برد ، که کوشیده است با نقطه نظری که بیشتر جنبه ملی و اخلاقی دارد ، مجموعه ای از معتقدات عامیانه و بازی ها و سرگرمی ها را جمع آوری کند . (روح الامینی ، ۱۳۶۴) بعد از هدایت ، مرحوم انجوی شیرازی در مرکز فرهنگ مردم تلویزیون ، اقدامات بزرگی درباره گردآوری فولکلور ایران انجام داد ، مرحوم انجوی شیرازی در مقدمه کتاب های مرکز فرهنگ مردم و نوشته های خودش ، بحث مفصلی درباره فواید فولکلور به  خصوص ، فواید و نقش های تربیتی ارائه کرده است.

             تاکنون تحقیقاتی که درباره فولکلور ایران انجام گرفته ، بسیار محدود وناقص      می باشد ، چون به هیچ وجه ، متکی به روش دقیق علمی نبوده است ، فقط می توان از آن به عنوان طرح مقدماتی کارجدی وعلمی استفاده کرد ، دراین زمینه کتاب ها ورساله های   بی شماری که درکشورهای متمدن دیگر وجود دارد ، راهنمای گرانبهایی خواهد بود . در زمینه فولکلور ، ایران شناس معروف هانری ماسه [۱۰] نویسنده مجموعه قصه های فارسی ، پاریس (۱۹۲۵) و اعتقادات و عادات ایرانی ، پاریس (۱۹۳۲) و همچنین ایران شناسان دیگری مانند ، ژوکووسکی[۱۱] نویسنده کتاب نمونه آثار ملی ایران ، پترزبورگ ( ۱۹۰۲) ، آرتورکریستنسن. نویسنده  مجموعه قصه های فارسی ، کوپنهاون[۱۲] ( ۱۹۱۸)- گالونو[۱۳] نویسنده زورخانه ، لنینگراد (۱۹۲۷) . و خیمه شب بازی ، لنینگراد (۱۹۲۹) – برمکیو[۱۴] نویسنده قصه های فارسی ، لییژ(۱۹۱۰) ـ لوریمر[۱۵] نویسنده قصه های فارسی ، لندن (۱۹۱۹) ـ راماسکوویچ[۱۶] نویسنده دو بیتی های محلی فارسی، پتروگراد (۱۹۱۶) ـ زاروبین[۱۷] نویسنده فولکلور و افسانه های بلوچ ، لنینگراد (۱۹۳۰) ـ کریستنن نویسنده قصه های فارسی، نیا ( ۱۹۳۹).” پتی دولاکروا[۱۸] نویسنده کتاب هزار و یک روز ـ الکساندر خوچکو[۱۹] گردآورنده کتاب جنگ و شهادت ـ کنت دوگوبینو[۲۰] نویسنده قصه هایی به سبک قصه های عامیانه ایران – لوریمن[۲۱] جمع آورنده فرهنگ مردم کرمان ـ کمیساروف[۲۲] و روزنفلد[۲۳] ، هر کدام به تدوین قسمتی از فرهنگ عامیانه مردم ایران پرداختند” .  ( فوقانی ، ۱۳۸۱: ۳۵) .

            درکل ، جامع ترین کتابی که تاکنون ( به زبان خارجی ) راجع به فولکلور ایران نوشته شده ، تالیف هانری ماسه است ، که تقریبا” تمام « نیرنگستان » و « اوسانه » و « چهارده افسانه کوهی » را با اسناد وشواهد دیگری که به دست آورده است و یا از روی سفرنامه های اروپائیان که به ایران آمده اند ، یادداشت کرده است و در دو جلد به چاپ رسانیده است . خانم دونالدسون [۲۴] در کتاب خود با عنوان ”  Thewild Rue ” چاپ (۱۹۳۸) فولکلور ایران را بیش تر از لحاظ اسلامی ، مورد مطالعه قرار داده است و با وجود این که از ” نیرنگستان ” اقتباس کرده است ، گویا به عمد اسم آن را از قلم انداخته است، فقط در یکجا ( ص ۱۷۳ ) این کتاب را « نارنجستان » می نامند .

       به غیر از تحقیقات علمی که برخی از ایران شناسان درباره بعضی از زبان های بومی ایران کرده اند ، مقالات دیگری درباره فولکلور ایران وجود دارد ، مثل تحقیقات « لسکو[۲۵]» راجع به فولکلور کردها و « بدریف[۲۶] » در باب فولکلور تاجیک ها ، که می توان در ردیف فولکلور ایران به شمار آورد .

۲-۱-۴ قلمرو فولکلور

         فولکلور ، در ابتدا ، محدود به ادبیات شفاهی بود و معمولا از قصه ها ، افسانه ها ، آوازهای محلی، ضرب المثل ها و چیستان ها تجاوز نمی کرد ، مطالعه کنندگان فولکلور بتدریج دامنه کنجکاوی علمی خود را توسعه دادند و آداب و رسوم ومعتقدات عامیانه را نیز ، به قلمرو فولکلور افزودند وکم کم تکنیک ها و هنرهای عامیانه را نیز مشمول آن کردند . با توجه به این وسعت موضوع است ،که در یکی از تعاریف می بینیم : فولکلور عبارت از همه جنبه های عامیانه زندگی است و از آنجا که هنوز در جهان جامعه ای را که تمام رفتار و اعمال افرادش ، منطقی و براساس موازین علمی باشد ، سراغ نداریم ، بنابراین جامعه ای را نیز نمی شناسیم ، که دارای فولکلور نباشد ، بدین ترتیب ، وسعت دامنه رفتار و اعمال عامیانه و سنتی اقوام و جوامع ، زمینه های مختلف ومتنوع زندگی روزمره را مانند ، نوع ساختمان ( خانه ، انبار ، عبادتگاه ) ، ابزار تولیدی و تکنیک و هنرعامیانه ( پارچه بافی  ، سفالگری ، نجاری ) خوراک و پوشاک ، جشن ها و بازی ها و اسباب بازی ها ، حقوق و اعتقادات و طب عامیانه ، ادبیات عامیانه ( شعر ، ضرب المثل ، قصه ها ، موسیقی ، رقص ، گویش های قراردادی و صنفی ،  نامها ، … ) جشن های مربوط به فصول مختلف سال و کشت و زرع ، مراسم مربوط به گذرگاه‌های مراحل زندگی ( تولد ، ازداوج ، مرگ ) را در برگرفت .

۲-۱-۵ فولکلور و مردم شناسی

 

120,000 ریال – خرید نهایی کردن خرید مورد به سبد خرید اضافه شد

تمام مقالات و پایان نامه و پروژه ها به صورت فایل دنلودی می باشند و شما به محض پرداخت آنلاین مبلغ همان لحظه قادر به دریافت فایل خواهید بود. این عملیات کاملاً خودکار بوده و توسط سیستم انجام می پذیرد.

 جهت پرداخت مبلغ شما به درگاه پرداخت یکی از بانک ها منتقل خواهید شد، برای پرداخت آنلاین از درگاه بانک این بانک ها، حتماً نیاز نیست که شما شماره کارت همان بانک را داشته باشید و بلکه شما میتوانید از طریق همه کارت های عضو شبکه بانکی، مبلغ  را پرداخت نمایید.