تحقیق مبانی و روش های تربیت عقلانی در متون اسلامی


دنلود مقاله و پروژه و پایان نامه دانشجوئی

تحقیق مبانی و روش های تربیت عقلانی در متون اسلامی مربوطه  به صورت فایل ورد  word و قابل ویرایش می باشد و دارای ۳۱  صفحه است . بلافاصله بعد از پرداخت و خرید لینک دنلود تحقیق مبانی و روش های تربیت عقلانی در متون اسلامی نمایش داده می شود، علاوه بر آن لینک مقاله مربوطه به ایمیل شما نیز ارسال می گردد

فهرست مطالب

مقدمه    ۴
مفهوم عقل    ۶
چرا تربیت عقلانی اهمیت دارد؟    ۸
مفهوم تربیت عقلانی    ۱۰
دلالت های آموزشی    ۱۲
روش های تربیت عقلانی    ۱۲
روش دوم: روش تزکیه    ۱۴
رویکرد عقلانی در تربیت دینی    ۱۷
مزایای رویکرد عقلانی در تربیت دینی    ۱۹
مبانی تربیتی درباره عقل    ۲۲
مبنای اول: عقل رسول باطنی است.    ۲۳
مبنای دوم: فضیلت عاقل بر جاهل    ۲۴
مبنای سوم: ملازمت عقل و علم    ۲۵
بحث و نتیجه گیری    ۲۷
منابع    ۲۹

منابع

۱-   قرآن کریم، ترجمه خرمشاهی، بهاء الدین(۱۳۷۴) تهران: انتشارات گلشن، چاپ اول

۲-   قدرت الله خلیفه و سید منصور مرعشی، عنوان: مبانی اصول و روش های تربیت عقلانی از منظر قران و روایات، مجله مطالعات اسلامی در تعلیم و تربیت، سال دوم، شماره سوم، بهار ۱۳۹۰، ص۳۵-۷۵

۳-   رحیم دهقان سیمکانی، عنوان : تربیت عقلانی، محور اساسی در تبلیغ دینی، مجله تربیت تبلیغی، پاییز۱۳۹۱، سالاول، شماره اول، ص ۲۴-۴۴

۴-   رحمت الله مرزوقی، یحیی صفری۱۳۸۶، عنوان : مبانی و روش های تربیت عقلانی از منظر متون اسلامی، مجله دو فصلنامه تربیت اسلامی سال ۳ ، ش ۵، ص۱۱۵-۱۳۴

۵-   ایمانی، محسن۱۳۷۸، تربیت عقلانی، تهراk : انتشارات امبیر کبیر

۶-    قاسم پور، محسن۱۳۹۰، جایگاه عقل در تربیت دینی از دیدگاه علامه طباطبایی، فصلنامه پژوهش دینی، شماره ۲۲ ص۶۵-۸۸

۷-   آمری تمیمی۱۳۶۶، عبدالواحد بن محمد، غررالحکم و دررالکلم، قم، دفتر تبلیغات

۸-   ملکی، حسن۱۳۸۹، تعلیم و تربیت اسلامی رویکرد کلان نگر، تهران: انتشارات عابد

۹-   شریعتمداری، علی۱۳۹۰، تعلیم و تربیت اسلامی، تهران: انتشارات امیبر کبیر

۱۰-                      علوی لنگرودی، سید کاظم۱۳۹۱، تربیت عقلانی در نهج البلاغه، یزد: انتشارات دانشگاه یزد

۱۱-                      نهج البلاغه، ترجمه سید علی نقی فیض الاسلام۱۳۹۲، تهران

۱۲-                      بهشتی، سعید۱۳۷۹، روش های تربیت عقلانی در سخنان امام علی(عقل)، مجموعه مقالات همایش تربیت درسیره و کلام امام علی(عقل) ، تهران: نشر تربیت اسلامی

۱۳-                      سروش، عبدالکریم۱۳۷۸، فربه تر از ایدئولوژی، تهران : موسسه فرهنگی صراط

۱۴-                      ساجدی، ابوالفضل، خطیبی، حسین۱۳۹۲ مفهوم تربیت عقلانی در سبک اسلامی تربیت دینی، ماهنامه معارف، شماره ۹۷ ص۲۴-۲۷

۱۵-                      کلینی، محمد بن یعقوب۱۳۶۳، اصول کافی، تصحیح علی اکبر غفاری، تهران: دارالکتب اسلامی

۱۶-                       سجادی، سید مهدی۱۳۸۴، تبیین و ارزریابی رویکرد عقلانی به تربیت دینی: (قابلیتها و کاستی ها)، نشریه نوآوری های آموزشی، دوره ۴، شماره ۱۱، ص ۳۵-۵۵

۱۷-                      مطهری، مرتضی۱۳۹، تعلیم و تربیت در اسلام، قم: انتشارات صدرا

۱۸-                      سعیدی رضوانی، محمود۱۳۸۰، تاملی در باب تناسب نظام آموزش و پرورش تربیت دینی، کتاب تربیت اسلامی، شماره ۶ نشر تربیت اسلامی

۱۹-                      طباطبایی، محمد حسین۱۳۶۴، تفسیرالمیزان، ترجمه سید محمد باقر موسوی، جلد های ۴ و ۵ و ۲۲، قم: دفتر انتشارات اسلامی

۲۰-                      مجلسی، محمد باقر۱۴۰۳ق، بحارالانوار، بیرون: چاپ موسسه الوفاء

۲۱-                      حجتی، سید محمد باقر۱۳۹۱، آداب تعلیم و تعلم در اسلام، تهران: انتشارات معارف

۲۲-                      محمد ری شهری، محمد۱۳۷۹، میزان الحکمه، ترجمه رضا شیخی، تحقیق: مرکز تحقیقات دارالحدیث، قم: دارالحدیث

۲۳-                      باقری، خسرو۱۳۸۰، آسیب و سلامت در تربیت دینی، کتاب تربیت اسلامی، شماره ۵، نشر تربیت اسلامی

۲۴-                      عطاران، محمد۱۳۸۰، دو رویکرد در تربیت دینی، مجموعه مقالات همایش آسیب شناسی تربیت دینی

۲۵-                       Feinberg. W(2003) critical reflection and religilus education how dwwp illinqis univwrsity press

 

مقدمه

انسان موجودی است که می تواند از نیروی تفکر برخوردار باشد و به همین دلیل بر سایر موجودات برتری دارد. به طوری که سایر ابعاد وجودی وی از جمله جنبه های عاطفی و اجتماعی او در حد وسیعی تحت سیطره جنبه عقلانی بالنده او به میزان رشد اندیشه اش بستگی دارد. تربیت عقلانی این موجود مکر یکی از اصول اساسی تعلیمات قران کریم است. تفکر اگر سطحی و پراکنده باشد، آسان اما بی ثمر است و اگر  عمیق و مبتنی بر مطالعات دقیق مسبوق ایمان و حقیقت جویی باشد، سخت اما بسیار مفید است. اسلام رکن اساسی خود را توحید قرار داده و آدمی را به تفکر در پایه های اصلی دین دعوت کرده است. تقلید در اصول دین، باطل و رسیدن به یقین در آنها واجب است.(ملکی،۱۳۸۹) در اندیشه های اسلامی نیز به پرورش عقلانی در ساماندهی به نظام فکری یا ایدئولوژی انسان اهمیت زیادی داده شده است. به گونه ای که برخی اعتقاد دارند که از ویژگی های اصلی تربیت اسلامی تکیه بر عقل و تاکید بر جنبه عقلانی است(شریعتمداری، ۱۳۹۰اول) با این وجود بعد عقلانی که به عنوان یک استعداد در وجود آدمی نهاده شده است به خودی خود شکوفا نمی گردد بلکه برای پیمودن منزل سعادت و راه تکامل نیاز به هدایت و تربیت دارد و اینجاست که تربیت عقلانی به معنی ایجاد شرایط مناسب برای پرورش قوه تفکر انسان ضرورت پیدا می کند(ملکی،۱۳۸۹ چهارم) در شیوه زندگی پیامبر و ائمه اطهار نمونه های زیادی هست که دلیل بر اهمیت تربیت و عقل است. خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید:« إنَّ شَرَّ الدوابَ عندالله الصِّم بکم الذین لایعقلون، بدترین موجودات آنها هستند که تعقل نمی کنند.(انفال/۲۲). دین اسلام فطری است و تمام قوا و نیروی های انسانی را محترم می شمارد و به میزان صحیح و دور از افراط و تفریط آنها را پرورش می دهد. به همین دلیل نیروی عقل را با ارزش معرفی و آن را در راه خیر و نیکی تربیت می کند(حجتی،۱۳۹۱ دوم). تربیت عقلانی مجموعه تدابیر و اعمالی است که به طور منظم و سازمان یافته موجبات رشد و پرورش عقل را در دو جنبه نظری و عملی آن در جهت دستیابی به هدفهای معلوم فراهم می آورد(بهشتی،۱۳۷۹:۸۹).

امام رضا(ع) درباره اهمیت تعقل و تفکر چنین فرموده اند: «صدیق کل امرد عقله و عدوه جهله» دوست هر کس عقل و خرد او و دشمن هر کس جهل و نادانی اوست(مجلسی،۱۴۰۳ سوم)

چرا که شرط توفیق در سایر جنبه ها مانند بعد عاطفی، اخلاقی و اجتماعی انسان، معطوف به تربیت عقلانی است و برای تربیت بعد الهی و معنوی انسان نیز باید به تربیت عقلانی وی همت گماشت(مرزومی ۱۳۸۶).

 مفهوم عقل

مفهوم عقل دارای دو معنای لغوی و اصطلاحی است. به علاوه اصطلاحاتی در متون اسلامی به کاررفته اند که با مفهوم عقل مترادف اند. از نظر لغوی، عقل مخالف جهل است. راغب در المفردات می نویسد« اصل عقل، امساک و نگه داری وضع چیزی است و به دو چیز گفته می شود: اول به قوه ای که آماده قبول دانش است که اگر انسان نداشته باشد، تکیف از او ساقط می شود. دوم به علمی که انسان به وسیله این قوه کسب می کند و این همان چیزی است که قرآن کافران را به خاطر تعقل نکردن مذمت کرده است. در المنجد عقل به معنای درک آمده است و عقل به عنوان نور رحمانی در نظر گرفته شده است که نفس با آن اموری را درک می کند که با حواس ادراک نمیکند(المنجد، ص۵۲)

در تفسیر المیزان کلمه عقل به معنای بستن و گره زدن آمده است و آن چیزی است که به رسیدن آن خیر و شر و حق و باطل تشخیص داده می شود (طباطبایی، ۱۳۶۴) تعریف اصطلاحی عقل در برخی منابع به گونه ای متفاوت ذکر شده است. در این مورد عقل به معنای ملکه و حالتی نفسانی در نظر گرفته شده که انسان را به سوی انتخاب خیر و دفع و دوری از بدی ها و مفسدات دعوت می کند(مجلسی،۱۴۰۳، ص۱۰) معنای اصلی عقل در لغت عرب، منع و نهی، امساک و جلوگیری است. معنای دیگر عقل نیز از همین معنا اخذ شده با آن مناسبت دارد. مثلاً به وسیله ای که شتر را با آن می بندند عقال گفته می شود چون شتر را از حرکت باز می دارد. به عقل انسان نیز عقل گفته می شود چون او را از جهل و کردار زشت باز می دارد(علوی،۱۳۹۱) اصطلاحات دیگری معادل عقل در متون اسلامی ذکر شده است(ایمانی، ۱۳۷۸) همچون  نحیه به معنای عقلی که از محسوسات گذشته و به شناسایی معقولات توجه می نماید و آدمی را از کار بد نهی می کند؛ چنان که در سوره طه آمده است:« إنَّ فی ذلکَ لآیاتٍ لِأولی النهی» راستی درآنچه گفته شد، درس هایی برای خردمندان است(طه آیه ۵۴) لب به معنای مغز و در اصطلاح به عقل خالص اطلاق می شود. در سوره آل عمران آمده است: « و ما یذَّکرُ إلّا اولو الآلباب؛ متذکر نمی شوند مگر صاحبان عقل» آل عمران آیه ۷٫

واژه معادل عقل در جدول شماره ۱ خلاصه شده  است(مرزوقی و همکاران ،۱۳۸۶)

واژه های مترادف با عقل

تعریف

شواهد متون دینی

نهیه

عقلی از محسوسات گذشته و به شناسایی معقولات توجه می نمایدو آدمی را از کار بد نهی می کند.

إنَّ فی ذلکَ لآیاتٍ لِأولی النهی(طه آیه ۵۴ و ۱۲۹)

لب

به معنای مغز و در اصطلاح به عقل خالص اطلاق می شود

و ما یذَّکرُ إلّا اولو الآلباب(آل عمران، آیه ۶)

لَقَد کانَ فی قفیهم عبره لاُولو الآلباب(یوسف، آیه ۱۱۲)

حجر

به معنای محل سنگ چینی شده است زیرا عقل، شخص را از خواسته های نفس منع می کند.

هل فی ذلک قَسَمُ لِذی حجر(فجر،آیه ۵)

وسط

به مفهوم تعادل است به این معنا که انسان

قال أوسَطَهُم(قلم، آی ۲۹) و کذلکَ جَعَلناکُم أُمه وَسَطا(بقره، آیه ۱۳۸)

حجی

به معنای جدا کننده انسان از کارهای زشت است

لیُحاجوکُم بِهِ عندَربُکمک أفلا تعقلون(بقره، آیه ۷۲)

چرا تربیت عقلانی اهمیت دارد؟

عقل از نظر امام علی(ع) از اهمیت بسیار والایی برخوردار است. امور گوناگون به دست عقل تدبیر می شود. نسبت بین عقل، دل، احساس و رفتارهای ظاهری از نکات ظریفی است که حضرت به آن پرداخته است: «خردها راهبران اندیشه ها و اندیشه ها راهبران دل ها و دل ها راهبران حس ها  و حس ها راهبران اندام هاست» آیا در اهمیت عقل تعبیری زیباتر از این می توان آورد؟(ملکی،۱۸۹) در متون اسلامی شرط صحت عبادت، داشتن معرفت و شناخت و ابزار این شناخت عقل است، پس عقل جایگاه والا و بالایی در متون اسلامی دارد. در برخی از منابع ملاک هرامری را عقل دانسته اند. از دیدگاه حضرت علی ملاک هر امری عقل است: ملاک الامر العقل(آمری۱۳۶۶) ارزش عقل در اسلام تا حدی است که دینداری هر کس به اندازه خردمندی وی می باشد. عقل شرط تکلیف است و اگر انسان عاقل نباشد طبعاً از نظراسلام تکلیفی متوجه او نخواهد بود. پس عقل در منابع اسلامی جایگاه رفیعی دارد. برای اثبات این مورد دلایلی نیز ذکر می شود (مرزوقی و همکاران۱۳۶) ۱- عقل گرانمایه ترین نعمت و نخستین مخلوق الهی است: در اصول کافی روایتی از امام صادق(ع) آمده است: «اول ما خلق الله هو العقل؛ عقل در خلقت مقدم بر سایر مخلوقات است»(کلینی۱۳۶۳) امام علی(ع) در چند بیان عقل را بزرگترین ثروت و دارایی برای انسان ذکر کرده اند : لا غنی کالعقل و لا فقر کاالجهل: هیچ ثروتی مانند عقل و خرد نیت و هیچ فقری بالاتر از جهل و نادانی نیست.(علوی ۱۳۹۱)  ۲-عقل رسول باطن و مورد خطاب

30,000 ریال – خرید

تمام مقالات و پایان نامه و پروژه ها به صورت فایل دنلودی می باشند و شما به محض پرداخت آنلاین مبلغ همان لحظه قادر به دریافت فایل خواهید بود. این عملیات کاملاً خودکار بوده و توسط سیستم انجام می پذیرد.

 جهت پرداخت مبلغ شما به درگاه پرداخت یکی از بانک ها منتقل خواهید شد، برای پرداخت آنلاین از درگاه بانک این بانک ها، حتماً نیاز نیست که شما شماره کارت همان بانک را داشته باشید و بلکه شما میتوانید از طریق همه کارت های عضو شبکه بانکی، مبلغ  را پرداخت نمایید. 

مطالب پیشنهادی:
  • مقاله اصول و روشهای تربیت در اسلام
  • برچسب ها : , , , , , , , ,
    برای ثبت نظر خود کلیک کنید ...

    براي قرار دادن بنر خود در اين مکان کليک کنيد
    به راهنمایی نیاز دارید؟ کلیک کنید
    

    جستجو پیشرفته مقالات و پروژه

    سبد خرید

    • سبد خریدتان خالی است.

    دسته ها

    آخرین بروز رسانی

      پنج شنبه, ۳۰ فروردین , ۱۴۰۳
    
    اولین پایگاه اینترنتی اشتراک و فروش فایلهای دیجیتال ایران
    wpdesign Group طراحی و پشتیبانی سایت توسط دیجیتال ایران digitaliran.ir صورت گرفته است
    تمامی حقوق برایbankmaghale.irمحفوظ می باشد.