مقاله نگرشی بر نحوه ساماندهی حاشیه کلان شهرها مربوطه  به صورت فایل ورد  word و قابل ویرایش می باشد و دارای ۳۶  صفحه است . بلافاصله بعد از پرداخت و خرید لینک دانلود مقاله نگرشی بر نحوه ساماندهی حاشیه کلان شهرها نمایش داده می شود، علاوه بر آن لینک مقاله مربوطه به ایمیل شما نیز ارسال می گردد

 فهرست

چکیده   ۱
معرفی ناحیه مورد مطالعه   ۲
مفاهیم، اهداف کلی و الزامات ساماندهی   ۴
۲- معرفی موضوع و تدوین مسأله تحقیق و تبیین موقت آن   ۷
الف) نحوه گسترش و رشد فیزیکی شهر:   ۸
ب) ساخت و بافت جمعیت:   ۹
ج) آسیب پذیری اجتماعی و شهری:   ۱۰
د) فعالیت اقتصادی، اشتغال و بیکاری   ۱۱
ه) فضای کالبدی حاشیه شهر   ۱۲
ویژگیهای حاشیه شهر مشهد   ۱۴
۴٫ استراتژی کلی طرحها:   ۱۸
۱-۴٫ برنامه های کوتاه مدت:   ۱۹
۲-۴٫ برنامه های میان مدت:   ۲۰
۳-۴٫ برنامه های طولانی مدت   ۲۱
۵- اهداف   ۲۲
۶- سیاستها   ۲۳
۷- راهبردها و نتایج   ۲۴
ب) ساخت و بافت جمعیت   ۲۵
ج) آسیب شناسی اجتماعی و شهری   ۲۶
د) وضع فعالیت اقتصادی اشتغال و بیکاری   ۲۶
ه) فضای کالبدی حاشیه شهر   ۲۷
منابع و مآخذ   ۳۱

منابع و مآخذ

۳- رحمانی، عباسعلی و همکاران، طرح راهبردی ساماندهی حاشیه شهر مشهد، مطالعات و بررسیهای اجتماعی و … ، سال ۱۳۸۰، ص ۷۸٫

۵- جواهرپور، مهرداد و داورپناه، بابک، سکونتگاههای ناپایدار اقشار کم درآمد شهری، هفت شهر، سال سوم، شماره هشتم، ص ۸۲٫

۶- جوان، جعفر، طرح ساماندهی حاشیه مشهد، منتشر نشده، ساماندهی حاشیه شهر مشهد، سال ۱۳۸۱٫

۷- پیران، پرویز، هفت شهر، سال سوم، شماره ۹و ۱۰، ص ۱۳٫

۸- صرافی، مظفر، هفت شهر، سال سوم، شماره هشتم، ص ۵٫

۹- ائتلاف برای شهرهای فاقد آلونک نشین، هفت شهر، سال سوم، شماره ۹و ۱۰، ص ۷۹٫

۱۰- جهت اطلاعات بیشتر در این زمینه به گزارش بررسی شرایط اجتماعی و اقتصادی حاشیه نشینان شهر مشهد، استانداری خراسان، سال ۱۳۷۱، تألیف حاتمی نژاد، و محمد زمردیان، مراجعه شود.

۱۱- رک، منبع شماره ۶، ص ۱۱٫

۱۲- رک، منبع شماره ۳، ص ۲۰ تا ۲۵٫

۱۳- رک، منبع شماره ۳، ص ۴ تا ۳۸٫

۱۴- این مسأله خاص کلانشهر مشهد نیست بلکه غالب کلانشهرهای ایران با این دغدغه روبرو هستند. برای اطلاع بیشتر به منبع ارزشمند زیر مواجه شود:

شیعه، اسماعیل، با شهر و منطقه در ایران، مرکز انتشارات دانشگاه علم و صنعت تهران، ۱۳۷۸، ص ۹۰٫

۱۵- کاظمیان، غلامرضا، شناخت و ارزیابی مقدماتی اسکان غیررسمی در قوانین شهری ایران، هفت شهر، سال سوم، شماره هشتم، ص ۷۱٫

۱۶- جواهری پور، مهرداد، رک، منبع شمار، ۵، ص ۸۴٫

۱۷- جوان جعفر، منبع شماره ۶، ص ۴۳٫

۱۸- جوان، جعفر، رک، منبع شماره، ۶، ص ۱۱٫

۱۹- میرفندرسکی، و همکاران، طرح راهبردی ساماندهی حاشیه شهر مشهد، منتشر نشده، سال ۱۳۸۱، ص ۴-۵- الف.

۲۰- کاظمیان، غلامرضا، هفت شهر، سال سوم، شماره ۸، ص ۷۶٫

۲۱- پیران، پرویز، هفت شهر، سال سوم، شماره ۹ و ۱۰، ص ۱۳٫

۲۲- صرافی، مظفر، هفت شهر، سال سوم، شماره ۸، ص ۵٫

چکیده

          ساماندهی مکانی و فضایی حاشیه کلان شهرها، به ویژه کلان شهرهای مذهبی، با کارکردهای مشخص و معین اگر همراه با نگرشی ژرف و همه جانبه به عوامل به وجود آورنده و تشدید کننده آن نباشد، نه تنها مفید نیست، بلکه با گذشت زمان مسائل حاشیه نشینی را تشدید و مشکلان ناشی از آن را هم برای نواحی حاشیه ای و هم برای شهرهای مرکزی آنها افزایش می دهد. حتی در صورت نبود برنامه ریزی دقیق و منطقی به صورت ریشه ای آنرا از یک معضل و مشکل اجتماعی به یک بحران همه جانبه تبدیل خواهد کرد. این نوشتار به دنبال کشف اطلاعات و ابعاد مختلف زندگی حاشیه نشینان مشهد نیست بلکه دیدگاهی است نسبت به نحوه مطالعه حاشیه و حاشیه نشینان شهرهای بزرگ، همانند شهر مشهد، که تکامل آن نقد و بررسی صاحب نظران و اندیشمندان سایر رشته های جنبی را می طلبد.

معرفی ناحیه مورد مطالعه

            با توجه به این که مشخصات هر شهر همانند: علت پیدایش، موقعیت و جایگاه آن در میان شهرهای دیگر، نحوه زندگی، متابولیسم شهری، چگونگی تحول و تعامل آنها با هم در چگونگی جذب مهاجر و حاشیه نشین نقش عمده و اساسی دارد. بنابراین بی مناسبت نیست که مشهد و حاشیه آن به صورت گذرا معرفی شود.

آرزوی میلیونها تن در سال، موجب سفر حدود دوازده میلیون مسافری می شود که برای زیارت عاشقانه امام هشتم شیعیان- علیه آلاف التحیه و الثتاء- و گذراندن اوقات فراغت خویش، راهی شهر مشهد می شوند.

شهر مشهد، در شمال شرق کشور به فاصله ۹۰۰ کیلومتری تهران، در منتهی الیه دامنه کوههای البرز شرقی قرار گرفته است که شمال و جنوب آن را تا هزاران کیلومتر صحاری گرم و خشک آسیای مرکزی، ایران و آفریقا، احاطه کرده است.

مشهد در بین شهرهای کشور و دنیا ویژگی منحصر به فردی دارد. این ویژگی آن را به اولین کلان شهر مذهبی جهان تبدیل کرده است. بزرگترین شهر شرق کشور که بالاترین درصد جمعیت پذیری در سطح استان، بیشترین سهم ایرانگردی در سطح کشور را در اختیار دارد.

مشهد با جمعیتی برابر ۸/۱ میلیون تن در سال ۱۳۷۵ پس از تهران بزرگترین کلان شهر کشور بوده است. این شهر در طول سالهای ۷۵-۱۳۵۵ پس از کرج بالاترین میزان نرخ رشد جمعیت را در میان کلان شهرهای کشور دارا بوده است، که مسلماً بخش عمده این نرخ رشد بالا به حاشیه شهر مشهد اختصاص دارد. حاشیه ای که متجاوز از دویست کیلومتر مربع وسعت دارد. جمعیتی حدود ششصدو پنجاه تن را در هفت شهرک و دویست و سیزده روستا در خود جای داده و دور تا دور شهر مشهد را در برگرفته است. این جمعیت از جمعیت استانهای ایلام، سمنان و کهکیلویه و بویراحمد بیشتر است؛ افزون بر این، جمعیت حاشیه شهر مشهد از جمعیت ۱۹ مرکز استان کشور بیشتر است. بخشهای شمالی و شمال غرب آن هم از نظر وسعت بیشتر و هم از حیث جمعیت بزرگترین لکه های حاشیه نشین شهر مشهد به شمار می رود. بیشتر ساخت و سازه ها در این منطقه بدون برنامه بوده و اغلب آنها غیر قانونی و غیر مجاز بوده است. که بخش قابل ملاحظه ای از هزینه های شهرداری را این مناطق به خود اختصاص می دهند. خلاصه آن که حاشیه، کانون هزینه ها، کمبودها، نارضایتی ها، ناهنجاریهای اجتماعی و فرهنگی و مسائل ضدامنیتی است، علی رغم اینکه دارای پتانسیل بالایی در بسیاری از زمینه ها نیز می باشد. بدیهی است در آینده ای نه چندان دور در صورت بی توجهی به آن، این حاشیه با چنین ویژگیهایی سبب ناامن شدن شهر مشهد خواهد شد. این موضوع به لحاظ ماهیت و ویژگیهای خود می تواند بالقوه حیات شهر مشهد را به مخاطره اندازد، بنابراین مقابله با این معضل، ساماندهی شهر مشهد، به ویژه حاشیه آنرا ضروری می سازد.

مفاهیم، اهداف کلی و الزامات ساماندهی

اصطلاح حاشیه نشینی یا سکونتگاههای غیر رسمی بر فرایند تاریخی دلالت دارد که شکلهایی از تأمین مسکن و اسکان گروههای کم درآمد را به صورت غیر رسمی و غیرقانونی در برمی گیرد. با توجه به ساختیابی این پدیده در زمان و مکانهای گوناگون اصطلاحات دیگری نیز مانند زاغه یا آلونک نشینی؛ اجتماعات آلونکی، سکونتگاههای خودرو (spontaneous) برنامه ریزی نشده، (unplanned)، غیرقانونی (illegal)، غیر رسمی (informal)، نابسامان و یا غیرمنظم (irregular) و … برای آنها بکار برده اند که هیچکدام از آنها نمی توانند الزاماً به تنهایی تمامی وجوه آنرا بیان بکنند و فضای مفهومی آن را بصورت دقیق مشخص کنند. در اینجا حاشیه را به سکونتگاههایی اطلاق می کنیم که در محدوده قانونی شهر مشهد ولی در خارج از محدوده خدماتی آن بصورت غیررسمی و خودجوش پا گرفته اند. مشهد در بین کلانشهرهای کشور جایگاه ویژه ای دارد و با توجه به نقش مهم آن، به عنوان شهری سیاحتی و زیارتی، نه تنها در داخل بلکه در سطح بین المللی دارای عملکرد خاص خود است، بنابراین در فرایند تصمیم سازی و برنامه ریزی، نه تنها نگرش ملی، بلکه رویکردی فراملی را می طلبد، لذا مشی و مرام برنامه ریزی و اهداف کلی آن در سطح کلان، نه تنها باید معطوف به تأمین زندگی مرفه و مطلوب شهروندان مشهدی باشد، بلکه باید شرایط مطلوب و مناسب زندگی را برای دوازده میلیون تن زوار و مسافری که هر ساله با هزاران امید به این شهر وارد می شوند، نیز تأمین کند. این موضوع نه تنها مستلزم سوق دادن سرمایه گذاریهای کلان در زمینه های مختلف اقتصادی است، بلکه تأمین امنیت، ایجاد فضاهای مطلوب زندگی، بسترسازی برای ایجاد آرامش فکری و روحی مسافران از طریق توزیع مطلوب امکانات و خدمات رفاهی در سطح شهر و از بین بردن اختلافات ناحیه ای و جلوگیری از بروز ناهنجاریهای اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی در سطح کلان شهر مشهد را نیز مطلوب می کند. بدیهی است بی توجهی به این موضوع و کم ارزش دانستن مسائل بالا، نه تنها مسائل و مشکلات زیادی را موجب خواهد شد، بلکه به تدریج پایداری کلان شهر مشهد را مورد تهدید قرار خواهد داد. بنابراین جهت پشت سر گذاشتن این مشکلات و رسیدن به یک بستر هموار برنامه ریزی و دادن بروکف به آن، مستلزم نگرش ویژه به کلیت موضوع و ساماندهی فضای مجموعه شهری مشهد است که در برگیرنده خود مشهد، حاشیه مشهد و فضاهای روستایی و شهری اطراف آن است، زیرا عملکرد مطلوب این فضاهاست که شرایط زیست مطلوب انسانی را در فضای مجموعه شهری مشهد فراهم می آورد. بر این اساس به نظر می رسد سازمانهای اجرایی و شهرداری مشهد ناگزیر از:

۱-       تدوین برنامه پنج ساله شهر مشهد و انطباق آن با برنامه پنج ساله سوم توسعه کشور خواهد بود که مشهد را نه تنها به صورت یک شهر، بلکه به صورت یک فضای شهری گسترده در نظر می گیرد که برنامه بالا دست برای کلیه فعالیت ها و طرحهای اجرایی در فضای شهری مشهد خواهد بود. به عنوان مثال می توان به طرحهای زیر اشاره کرد:

–                                  طرح مطالعات گردشگری.

–                                  طرح تحول اداری.

–                                  طرح جامع مطالعات حمل و نقل.

–                                  طرحهای جلب مشارکت مردمی و سرمایه گذاریهای کلان اقتصادی.

–                                  طرح توسعه فضای سبز.

–                                  طرح ساماندهی حاشیه شهر و طرحهای دیگر …

۲-       تودین برنامه اصلاح مدیریت کلان شهری مشهد در انطباق با سایر مراکز شهری استان به عنوان دومین کلان شهر مدهبی دنیا، بزرگترین کلان شهر شرق استان با رویکردی آمایشی، تنسیق محیط طبیعی و انسانی و فعالیتهای منطبق بر آن.

اصل مسلم این که عملکرد مطلوب شهر مشهد را نمی توان تنها در درون آن جستجو کرد، بلکه برخی سازوکارهای آن در سایر نقاط شهری و روستایی استان و کشور نهفته است. بنابراین طرح ساماندهی حاشیه شهر مشهد بدون داشتن ارتباط منطقی با طرح جامع مشهد و آن هم در راستای برنامه های توسعه کلان ملی و استانی، مفید نبوده و حتی در بهترین شرایط پیش بینی و اجرا نیز ناهماهنگیهایی را در فضای شهری مشهد و استان موجب خواهد شد. اکنون برای چیده شدن بر مشکلات و برآورد برخی از اهداف بالا، طرح ساماندهی حاشیه شهر مشهد به صورت پیشنهادی با مشخصات و ویژگیهایی ارائه می شود.

۲- معرفی موضوع و تدوین مسأله تحقیق و تبیین موقت آن

            حاشیه نشینی، اسکان غیر رسمی یا اجتماعات آلونکی، زاغه نشینی و … در ایران که در دهه های گذشته به آنها گودنشینی می گفتند برای اولین بار پس از جنگ جهانی دوم در تهران پای به عرصه نهادند اما رشد خیره کننده آن به واسطه دهه ۴۰ شمسی بازمی گردد. امروزه در اکثر شهرهای بزرگ کشور که رشد جمعیتی بالایی دارند اسکان غیررسمی (حاشیه نشینی) پدیده ای متداول است که فرایند رشد آن سر باز ایستادن ندارد. حتی در دهه های اخیر رشد اسکان غیررسمی با رشدی سریعتر از رشد شهرنشینی مواجه بوده است.

            در صورتی که شرایط اقتصادی، اجتماعی، سیاسی کشور به شکل کنونی ادامه یابد و تمهیداتی جهت کاهش روند آنها اندیشیده نشود افزایش شمار ساکنان غیررسمی چهره شهرها را دگرگون خواهد ساخت. این امر با توجه به روستایی شدن حاشیه شهرها، مسائل و مشکلات جدی گوناگونی را فراروی مدیریت شهری کشور قرار خواهد داد که از ابعاد اجتماعی، اقتصادی و سیاسی و فیزیکی گوناگونی برخوردار است که ذیلاً به آنها اشاره می گردد.

الف) نحوه گسترش و رشد فیزیکی شهر:

            به موازات رشد شهرنشینی در کشور و گسترش چشمگیر آن در دهه های اخیر سکونتگاههای نامتعارف و خودانگیخته ای درون یا مجاور شهرها- با تقدم در مجموعه های شهری بزرگ و پرتوان، به سرعت ایجاد شده و رشد یافته اند. این رشد و گسترش بدون داشتن ارتباط منطقی و سنجیده با توانهای محیطی شهرها، فضای کالبدی و فیزیکی آنها را تحت تأثیر قرار داده و موجب پیدایش لکه های جمعیتی با مشخصات ویژه خود از قبیل پیوستگی عملکردی با شهر اصلی ولی گسست کالبدی از آن، محیطی با کیفیت پایین زندگی، مساکن شتاب زده و نابسامان و بافت مسکونی غیرمتعارف … گردیده است.

            فضای شهری مشهد نیز تحت تأثیر عوامل فوق الذکر، به دلیل وجود محدودیت های مرفولوژیک و جغرافیایی از سمت جنوب شرق و شرق، محدودیت های اقتصادی از سمت جنوب، وجود امکانات توسعه و گسترش در سمت غرب و شمالغرب، نه تنها به لحاظ مرفولوژیکی بلکه از نظر اقتصادی و وجود عوامل تشدید کننده جذب جمعیتی در محور مشهد- قوچان گسترش بی سابقه ای یافته است. که عمده جمعیت حاشیه نشین یا اسکان غیررسمی مشهد نیز در این قسمت قرار داشته و روز به روز در حال گسترش نیز می باشد. لازم به یادآوری است که حاشیه نشینی در شهر مشهد نه بصورت امروزی آن بلکه عمدتاً بصورت زاغه نشینی سابقه بس طولانی دارد که در حاشیه و یا در دل شهر سکنی گزیده بودند. در هر حال تداوم این روند گسترش که ناشی از شرایط ویژه این منطقه است، کم کم مشهد را به یک متروپل خطی تبدیل خواهد کرد که تا کیلومتر ۲۵ جاده مشهد- قوچان کشیده خواهد شد. تحقق چنین شرایطی خدمات رسانی را به لحاظ برنامه ریزیهای شهری با مشکلات زیادی روبرو خواهد ساخت.

ب) ساخت و بافت جمعیت:

تمام مقالات و پایان نامه و پروژه ها به صورت فایل دنلودی می باشند و شما به محض پرداخت آنلاین مبلغ همان لحظه قادر به دریافت فایل خواهید بود. این عملیات کاملاً خودکار بوده و توسط سیستم انجام می پذیرد.

 جهت پرداخت مبلغ شما به درگاه پرداخت یکی از بانک ها منتقل خواهید شد، برای پرداخت آنلاین از درگاه بانک این بانک ها، حتماً نیاز نیست که شما شماره کارت همان بانک را داشته باشید و بلکه شما میتوانید از طریق همه کارت های عضو شبکه بانکی، مبلغ  را پرداخت نمایید.