تحقیق بررسی ارتباط ویژگیهای جمعیتی و بهداشتی مادران و نوزادان مربوطه  به صورت فایل ورد  word و قابل ویرایش می باشد و دارای ۱۴۲  صفحه است . بلافاصله بعد از پرداخت و خرید لینک دانلود تحقیق بررسی ارتباط ویژگیهای جمعیتی و بهداشتی مادران و نوزادان نمایش داده می شود، علاوه بر آن لینک مقاله مربوطه به ایمیل شما نیز ارسال می گردد

 فهرست

فصل اول(کلیات)
مقدمه
بیان مساله
ضرورت و اهمیت تحقیق
اهداف بررسی
تعریف مفاهیم
فصل دوم(بررسی و نقد منابع)
مقدمه
سابقه و پیشینه مطالعات انجام شده در ایران و خارج از کشور
فصل سوم(روش پژوهش) مقدمه
فرضیات
روش تحقیق
جامعه آماری
تعیین حجم نمونه
روش نمونه گیری
ابزارو روش گردآوری اطلاعات
روش استخراج و تجزیه و تحلیل داده ها
فصل چهارم(تجزیه و تحلیل داده ها)
مقدمه
توصیف داده ها
آمار استنباطی
فصل پنجم(جمع بندی ونتیجه گیری) مقدمه
نتایج آمار توصیفی
نتایج آمار استنباطی
جمع بندی
پیشنهادات
منابع فارسی
منابع لاتین
چکیده

منابع

کتب:

۱٫پارسای سوسن ، عزالدین زنجانی ناهید ، سعدوندیان سوسن ، ترجمه کتاب شیرخواران براساس اصول فیزیولوژیکی ، سازمان بهداشت جهانی سال ۱۹۸۹٫
۲٫٫”تکنولوژی مناسب برای زایمان”.ترجمه فیروزه برومند .بهداشت جهان  . بهار۱۳۶۵
۳٫گرانت ،جیمز،پی ” وضعیت جهانی کودکان ۱۹۸۴ .”ترجمه دکتر غلامعلی غفاری.انتشارات دفتر آموزش بهداشت .چاپ اول.سال ۱۳۶۴
۴٫مولی ،دیوید،وودلند،مارگارت ” چگونگی رشد و نمو کودکان در کشورهای در حال توسعه “ترجمه دکتر محمدعلی برزگروآذردخت سعیدی.انتشارات تلاش .چاپ اول.سال ۱۳۶۲
۵٫وزارت برنامه و بودجه،مرکز آمار ایران. ” گزیده نتایج تفصیلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن،سال ۱۳۶۵،کل کشور”مرکز آمار ایران ،سال ۱۳۶۷
۶٫هارلی ،راجر. ” فقر و کم هوشی و رابطه آنها”.ترجمه دکتر نصرت الله پور افکاری. انتشارات ذوقی  تابستان ۱۳۶۲

 مقالات:

۷٫آذرگشسب،اذن الله ” نگاهی به برخی از معیارهای سلامت تا سال ۲۰۰۰در ایران “.بهداشت جهان .سال پنجم.شماره دوم
۸٫افتخار دکتر حسن ، آزردگان دکتر فیروز ، مقایسه مرگ نوزادان کم وزن و طبیعی در هفته اول و چهارم زندگی ، بهداشت ایران ، شماره ۴-۱ ، سال هجدهم ، ۱۳۶۸٫
۹٫افتخار ، حسن ؛ آزردگان ، فیروز. ” بررسی توزیع وزن و کم وزنی نوزادان در بدو تولد ” ، مجله دانشکده پزشکی تهران ، بهمن و اسفند ۱۳۶۸ ، صفحه ۲۷٫

۱۰٫ افتخار دکتر حسن ، راههای پیشگیری از تولد نوزادان کم وزن ، طب اجتماعی اطفال ۱ ، سال ۱۳۶۹ ، ص ۱۹۰٫

۱۱٫ افتخار ، حسن ؛ آزردگان ، فیروز. ” مقایسه سواد و موقعیت اجتماعی و اقتصادی و رفتار باروری مادران نوزادان کم وزن و طبیعی “. مجله بهداشت ایران ، سال نوزدهم ، شماره ۴-۱ ، ۱۳۶۹ ، صفحات ۲۸-۲۲٫

۱۲٫ افتخار ، حسن ؛ آزردگان ، فیروز . ” نوزادان کم وزن و رابطه آن با سن مادر و رتبه حاملگی “. مجله دارو و درمان ، شماره مسلسل ۱۰۶ ، آبان ۱۳۷۱ ، سال نهم ، صفحات ۱۴-۱۰٫

۱۳٫ بیلان دکتر نعمت ، بررسی میزان وقوع LBW و ارتباط آن با سن مادر و رتبه حاملگی در بیمارستان زنان و مامایی تبریز ، مجله نبض ، شماره ششم ، سال سوم ، اسفند ۱۳۷۲٫

۱۴٫ بهرامی دکتر منصور ، علل عمده بیماریها و مرگ و میر کودکان در ایران ، طب اجتماعی اطفال ۱ ، سال ۱۳۶۹ ، ص۷٫

۱۵٫ خلاصه مقالات اولین کنگره تغذیه ایران – تهران – آذر ۱۳۶۹

۱۶٫ خلاصه مقالات دومین کنگره تغذیه ایران – تبریز –  سال ۱۳۷۱

۱۷٫ خلاصه مقالات سومین کنگره تغذیه ایران – اصفهان –  اسفند ۱۳۷۳

۱۸٫ خلاصه مقالات سمینار سالیانه طب جغرافیایی ( طب نوزادان ) – شیراز – فروردین ۱۳۷۱

۱۹٫ خلاصه مقالات سمینار دانشجویی تغذیه – تبریز – سال ۱۳۷۵

۲۰٫ فلاحیان دکتر معصومه ، محمد دکتر کاظم ، قندی دکتر علی ، آمار مرگ و میر نوزادان نارس در دو بیمارستان آموزشی تهران – مجله علمی نظام پزشکی ، دوره یازدهم شماره ۴ سال ۱۳۷۱٫

۲۱٫ مجلسی دکتر فرشته ، کمال دکتر شهین ، مرگ و میر نوزادان کم وزن و طبیعی در هفته اول و چهارم زندگی در سمنان ، مجله نبض ، شماره ششم ، سال سوم ، اسفند ۱۳۷۲٫

۲۲٫ ملک افضلی ، دکتر حسین ، بررسی شاخصهای تولد و مرگ در ایران ، مجله دارو و درمان ، شماره ۷۴ ، سال هفتم ،اسفند ۱۳۶۸٫

۲۳٫ مجله بهداشت جهانی ژوئن ۱۹۸۱ . ” تنظیم خانواده .” ترجمه مرتضوی میلانی انتشارات نشریه بهداشتی سازمان منطقه ای بهداری آذربایجان شرقی سال دوم ،شماره۷

۲۴٫ موندیگو،اکسل. ” مردم چه فکر می کنند” ترجمه دکتر غلامعلی غفاری. بهداشت جهان سال سوم.شماره دوم.سال ۱۳۶۶

 ۲۵٫ نهاپتیان ، وارتکس ؛ خزانه ، حبیب . ” میزان های حیاتی ایران “، شماره ۱۹۹۲ ، انتشارات دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی ، سال ۱۳۵۶٫

 پایان نامه ها:

 ۲۶٫ بنیادیان ، مجتبی . ” بررسی علل شایع کم وزنی نوزادان در شهرستان شهرکرد ۷۶ – ۷۵ .” پایان نامه MPH.

 ۲۷٫ تذهیبی ،مهدی. ” بررسی قد و وزن نوزادان در  هنگام تولد و تعیین برخی عوامل موثر در کم وزنی نوزادان .” پایان نامه کارشناسی ارشد مدرسی در رشته آمار حیاتی.دانشگاه تربیت مدرس .دانشگاه علوم پزشکی .۱۳۶۷

۲۸٫ حسینی دکتر بهاءالدین ، بررسی علل کمبود وزن در شهرستان مهاباد در رابطه با مسائل اقتصادی اجتماعی مادران ، پایان نامه برای اخذ MPH ، سال ۱۳۷۴٫

 ۲۹٫ خیرخواه ، دکتر داود – بررسی میزان شیوع کم وزنی هنگام تولد و عوامل موثر بر آن در شهرستان محلات در سالهای ۷۴-۷۲ ، پایان نامه برای اخذ MPH ، سال ۱۳۷۶

۳۰٫ رجایی ، صادق. ” تعیین عوامل موثر بر بروز کم وزنی در بیمارستان نجمیه تهران .، سال ۷۵ – ۷۴ “. پایان نامه MPH.

۳۱٫ ضیائیان غفاری،گیتی ” بررسی سن ازدواج و سن شروع باروری با برخی از متغیر های اقتصادی اجتماعی تهران “. پایان نامه برای دریافت کارشناسی ارشد آمار زیستی.دانشگاه تهران .دانشکده بهداشت.سال۱۳۶۷

۳۲٫ کمال دکتر شهین ، بررسی وزن نوزادان در ارتباط با مسائل اقتصادی ، اجتماعی مادران در شهرستان سمنان ، پایان نامه برای اخذ MPH ، سال ۶۹-۱۳۶۸٫

 منابع لاتین :

 ۳۳٫ Anderson ABM, Turnbulla AC; Relationship between Length of gestation and cervical dilatation and other factor during pregnancy Am. J. Obstet . Gynecol. 105:1207,1969.

۳۴٫ Antonov AN; Children born during siege of Leningrad in 1942, J Pediatr. 30:250 , 1947.

۳۵٫ Barros – H` Tavares – M , Rodrigues – T , Role of Prenatal care in Preterm birth and Low Birth Weight in Portugal , J – Public – Health – Med , 1996 Sep , 18(3) : 321 – ۸

۳۶٫ BEHRMAN – KLIEGMAN ARVIN , Nelson textbook of pediatrics 15^th Edition . W.B Saunders 1996.

۳۷٫ Bener – A , Abdulrazzaq – ym , Dawodu – A , J – Biosoc – Sci , 1996 Jul , 28(3) : 339 – ۴۶

۳۸٫ Bratton – Sl , Shoultz – DA , Williams – MA , Am – J – Perinatal 1996 Apr , 13(3) : 147 – ۵۰

۳۹٫ Brar, H.S. Rutherford, SP.: Classification of   intrauterine growth retardation semin perinatal 11:2,1988.

۴۰٫ Barcrofty , Kennedy LA:The distribution of blood between the fetus and placenta in sheep. J Physiol 95:173,1939.

۴۱٫ Bakketeig LS, Hoffman HY, Epidemiology of preterm birth, Results from a longitudinal study of birth in Norway. In Elder MG. Handricks CH (ed); preterm labor. London, Butter Worth , 1981.

۴۲٫ Barbieri MA, Silva AA, Bettiol H, Gomes UA. Risk factors for the increasing trend in  low birth weight live births born by vaginal delivery, Brazil. Rev.Saude.Public.2000 Dec; 34(6):596-602.

۴۳٫ Caldeyro – Barcia R:Fetal malnutrition : The role of maternal blood flow. Hosp. Pract. 197:43,1970.

۴۴٫ Cetrulo CL, Freeman RF; Bioelectric evaluation in intrauterine growth retardation. Clin. Obstet . Gynecol. 20:979,1977.

۴۵٫ Carson BS, Losey RW, Bowes WA Jr, Simmons MA, Combined Obstetric and pediatric approach to prevent meconium aspiration syndrome.Am . J. Obstet . Gynecol. 126:712,1976.

۴۶٫ Chen.Y.;Environmental tobacco smoking low birth weight and hospitalization for respiratory disease . N Engl.J.Med.1994.Sep.22-331(12).753-9.

۴۷٫ Dubowitz , LMS. Dubowitz , V., Goldberg CG. Clinical assessment of gestational age of the newborn infant , J Pediatr , 77;1,1970.

۴۸٫ Dawes GS, The Placenta and fetal growth . Chicago , Year Book Medical Publishers , 1968.

۴۹٫ D Er cole AJ. Goushee DB, Underwood LE: Somatomedin, C receptor ontogeny and level of prochne fetal and human cord serum. J Clin Endocrine 43:1069,1976.

۵۰٫ Delgado – Rodriguez M, Perez – lglesias R, Gomez – Olmedo M, Bueno – Cavanillas A, Galvez – Vargas R. Risk factors for low birth weight : results from a case-control in southern Spain. AM. J. Phys. An thropol 1998 Apr; 105(4):419-24.

۵۱٫ Fuentes – Afflick E,Lurie P.; low birth weight and latino ethnicity, Examination the epidemiologic paradox. Arch.Ped.Adolesc.Med.1997 Jul; 151(7) : 665-74.

۵۲٫ Holt Ab. Cheek DB, Kerr GR; Prenatal hypothyroid and brain composition in primate. Nature ( London ) 243:413,1973.

۵۳٫ Handbook FP, Harris RB, Carpenter RD et al; Sonographic estimation of fetal weight , Radiology 150:535,1984.

۵۴٫ Holbrook RH Jr, Falcon RK Jr, Creasy RK, Evaluation of the weekly cervical examination in a preterm birth prevention program. Am . J. Perimat. 4:240,1987.

۵۵٫ Illsley R, Thompson B, Social Characteristics identifying women at risk for premature delivery . Amsterdam, Associated Scientific Publishers,1976.

۵۶٫ Kinacid – Smith P; Bacteriuria and Urinary infection in pregnancy . Clin. Obstet . Gynecol. 11:533,1968.

۵۷٫ Kernek C, Osterud H, Anderson B; Pattern of Prematurity in Oregon. Northwest Med.65:639,1966.

۵۸٫ Kogan MD; Relation of the control of prenatal care to the risk of low birth weight , Ped. 17:159,1991.

۵۹٫ Lang – JM , Lieberman – E , Cohen – A , Epidemiology , 1996 Jul , 7(14) : 369 – ۷۶

۶۰٫ Lira – PI , ashworth – A , Morris – ss , J – Pediatr. 1996 Apr . 128(4) : 497 – ۵۰۴

۶۱٫ Lowe CR: Effect of mother`s Smoking habits on birth weight of their children . Br Med J. 2:673,1959.

۶۲٫ Little RE:Moderate alcohol use during pregnancy and decreased infant birth weight . Am.J.Public Health 67:1154,1977.

۶۳٫ Leoffler RE; Clinical fetal weight prediction J Obstet . Gynecol. Br Common 74:675,1976.

۶۴٫ Murphy , P. ; The estimation of fetal maturity with retarded fetal growth . J Obstet. Gyneco. Br. Common , 76: 1070 , 1969.

۶۵٫ Molteni RA, Stys SY, Battaglia FC, Relationship of fetal and placental weight in human beings, Fetal / Placental weight ratios at various gestational ages and birth weight distributions. J Report.Med. 21:327,1978.

۶۶٫ Magyar DM,Marshall JR, Pituitary tumors and pregnancy . Am.J. Obstet . Gynecol. 32:739,1978.

۶۷٫ Mc Keown T, Record R, Observation of fetal growth in multiple pregnancies in man. J Endocrinol. 8:286,1952.

۶۸٫ Miller , KL.et al ; low birth weight , a preeclampsia in pregnancies complication by hyperthyroidism , Obstet . Gynecol. 1994.Dec.84(6).946-9.

۶۹٫ Maruoka K, Yagi M, akazawa K, Kinukawa N, Ueda K, Nose V. Risk factors for low birth weight in Japanese infants. Acta Ped. 1998 Mar; 87(3):304-9.

۷۰٫ Mondal B. Risk factors for low birth weight in Nepali infants. Indian J. Ped. 2000 Jul; 67(7):477-82.

۷۱٫ Novy MJ, Peterson EN, Metcalfe J:Respiratory Charactristics of maternal and fetal blood hn cyanotic congenital heart disease . Am.J. Obstet . Gynecol. 100:821,1968.

۷۲٫ Naeye RL. Organ abnormalities in human parabiotic syndrome. Am.J.Pathol 46:892,1965.

۷۳٫ Niswande KC. Obstetric factors related to prematurity in Baltimore, Urban and Schwarzonburg, 1977.

۷۴٫ Orr – St , James – SA , Miller CA , Baracat – B . Psychosocial stressors and Low Birth Weight in an urban population , Am – J – Prev – med 1996 Nov – Dec , 12(6) : 459 – ۶۶

۷۵٫ Powls – A , Botting – N , cooke – RW , pilling – D, Growth impairment in Very Low Birth Weight children at 12 years : correlation with perinatal and outcome variables , Arch – Dis – Child – Fetal – Neonatal Edition 1996 Nov , 75(3) : 152 – ۷

۷۶٫ Peters HR, Vince JD, Friesen H. low birth weight at a Papua New Guinea highlands. J. Trop. Ped. 2001 Feb; 47(1):17-23.

۷۷٫ Reece , E. , Goldseein, I. Gianlvigi et al; Fetal cerebellar growth unaffected by intrauterine growth retardation. A new parameter for prenatal diagnosis . Am J Obstet . Gynecol . 157:632 , 1987.

۷۸٫ Rantakallo P:The effect of maternal smoking on neonatal weight and the subsequent health of the child. Early Hum Dev 2:371,1978.

۷۹٫ Raine T. et al; The risk of repeating low birth weight and their prenatal care. Obstet . Gynecol. Oct.84(4).485-90,1996.

۸۰٫ Sciscion – AC, Gorman – R , Callan – NA , AM – J – Obstetrics Gynecology 1996 Sep, 175(3Pt 1): 544-7

۸۱٫ The mother`s  health cord WHO 1988 . 70 – ۷۲

۸۲٫ Tuchinsky D;Endocrine evaluation and diagnosis of IRGR. Clin. Obstet . Gynecol. 20:969,1979.

۸۳٫ Taha , Tel. T., Gray, Rh. Abdelwahab, MM. Abdelhafeez, A; Distribution and determinants of low birth weight in central Sudan Pedia.Perinat.Epidem.1995-Apr. 9(2):186-200.

۸۴٫ Willson & Carrington . Obstetrics and Gynecology C.V Mosby . Company. 10^th Edition 1991.

۸۵٫ Wessei – H , Cnattingius – S , Bergstrom – S , Durpet – A Acta – Obstet – Gynecol – Second , 1996 Apr , 75(4) 360 – ۹

Wang CS, Chou P. Risk factors for low birth weight among first – time mothers in southern Taiwan. J. Formos. Med. Assoc. 2001 Mar; 100(3):168-72.

۸۶٫who”world health statistics on the assessment of maternal mortality” vol.40,no.36   ۱۹۸۷

۸۷٫Nelson  E . vaughan  C,behram  E.”text  book  of  pediatrics”.13TH.ED.W.B  saunders  company  .philadelphia     ۱۹۸۷

۸۸٫Bergsman ,Daniel.”Infant  at  Risk ”   National  fundation  International  medical  book  corporation .1973

۸۹٫Cicely       D.Williams ,Naumi  Baumslay,Derrick  B.Jelliffe “Mother  and  child  health .Delivering   The  Services “.2^nd.ed.oxford  medical  publicatins .oxford  University  Press  ۱۹۸۵

۹۰٫Ebrahim   G. J “Nutrition  in  mother and child  health  ” Macmillan  Tropical  community  Health  manuals  .mac millan  press  Ltd.1983

۹۲٫Malekafzali  et  al.”survey  of  breast feeding ,weaning conduct ,Immunization  and  diarrhoea  in  children  ۱۲-۲۳ months,Islamic Republic in  Iran “Easter  mediternean  Region Health  services  Journal .No.6,march  ۱۹۸۹

۹۴٫World  health  organization  .”The  Prevention  of perinatal  morbidity  and  mortality  “report  on a seminar  .public Healh  papers  No.42World health organizatin .Geneva .1972

۹۵٫Faulkner,Frank.”prevention  in  childhood  of  health  problems  in adult  life”World  health  organization .Geneva .1980

۹۷٫Wallace  Helen .m.”Maternal  and  child   Health  practices “2^nd.ed.sprinfie   ۱۹۸۷

۹۹٫World Health  organization “world  health  statistical   Annual  ۱۹۸۸″World  Health  organization  .Geneva  .۱۹۸۸

۱۰۱٫World Health organization “The Growth  chart  (A   Tool  for  use  in infant  and  child  health care )”World  health  organization   .Geneva  .۱۹۸۶

 ۲۶٫۱زاوشی ،رزا”مطالعه عوامل موثر بر طول دوره شیر دهی در مادران شاغل در گروه پزشکی در شهر قزوین”پایان نامه برای دریافت درجه فوق لیسانس.دانشگاه تهران.دانشکده بهداشت .سال تحصیلی ۱۳۶۷-۶۸

۹۷-امینی،فریدون.محسنی ،اقدس.”مجموعه درسی تربیت بهورز .بلوک ۱-۳ وزارت بهداشت ،درمان و آموزش پزشکی

۹۳-افتخار اردبیلی ،دکتر حسن .پیمان ،دکتر حبیب الله.”بررسی مقدماتی تاثیر موقعیت اجتماعی اقتصادی خانوار و قریه در میزانهای باروری زنان روستایی ۵ قریه نمونه اردکان فارس “خرداد ماه ۱۳۵۱٫نشریه شماره ۱۸۵۸٫انتشارات علمی دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی .دانشگاه علوم پزشکی تهران

۹۴-افتخار اردبیلی ،دکتر حسن.پیمان ،حبیب الله .هوشور ،زرتشت .”بررسی باروری زنان روستایی در رابطه با موقعیت اقتصادی اجتماعی خانوار در شهرستان تنکابن”.نشریه شماره ۲۰۶۲-انتشارات علمی دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی سال ۱۳۶۲

۹۶-سهرابی،مقدر،م.”بررسی و تعیین میزان هموگلوبین و هماتوکریت خون نوزادان طبیعی در شهر اهواز”.مجله علمی پزشکی .دانشگاه جندی شاپور .شماره پنجم و ششم .سال ۱۳۶۶

۹۶-عزالدین زنجانی ،ناهید.”کزاز نوزادان ،تازیانه ای بر پیکر اجتماع “دارو و درمان ،شماره ۲۹،سال ۱۳۶۵

۹۸-تازه ها ،مرگ در اثر زایمان :مسئله ای مختص مادران در کشورهای جهان .”بهداشت جهان ،تابستان –پاییز ۱۳۶۵٫

۱۰۰-مازند ،جودیت.اس- بات ،آنیتا ،ک.”اصول اپیدمیو لوژی “ترجمه دکتر حسین ملک افضلی و دکتر کیومرث ناصری .مرکز نشر دانشگاهی .چاپ اول.سال ۱۳۶۳

۱۰۲-ولی زاده،دکتر غلامرضا .”بررسی علل مرگ و میر نوزادان بر اساس یافته های اتوپسی”بهداشت ایران .سال شانزدهم .شماره ۱-۴،سال ۱۳۶۶

 مقدمه :

 توجه خاص به بهداشت مادران و کودکان که اکثریت جمعیت جامعه را تشکیل می دهند ، معمولا بایستی به عنوان اولویت نخست در برنامه ریزهای بهداشتی قرار گیرد. زیرا کودکان هر جامعه امیدهای آینده و اداره کنندگان امور و مادران به عنوان پرورش دهندگان این آینده سازان مطرح می باشند. این دوگروه در مقابل عوامل بیماریزا آسیب پذیرتر از سایر گروههای جمعیتی بوده و به همین جهت اجرای مراقبتهای پیشگیری و ارائه خدمات ویژه ای برای آنان به عنوان گروههای در معرض خطر الزامی می باشد.

حدود دو سوم اغلب جوامع را زنان در سنین باروری و کودکان زیر ۱۵ سال تشکیل می دهند.

مطالعات و تجربیات و تحقیقات نیز نشان داده است که بسیاری از مسائل بهداشتی افراد جامعه ناشی از شرایط نامناسب زمان بارداری مادر و دوران کودکی طفل است. این شناخت باعث می شود که مراقبت از مادر و کودک تنها منجر به رفع مشکلات زایمان مادر و معالجه بیماریهای کودک نشود ، بلکه باید بهداشت مادر و کودک و مراقبتهای اولیه آنها در اولویت خاص قرار گیرد ، زیرا بازده اقتصادی و اجتماعی چنین سرمایه گذاریهایی بسیار چشمگیر و قابل ملاحظه بوده و از تخصیص منابع گزافی جهت تامین هزینه های سنگین درمان و توانبخشی آنها که زنده می مانند جلوگیری می کند.

مراقبت بهداشتی مادر و کودک اگرچه به صورت خدماتی مستمر است که به طور منظم و براساس سن و جنس یک گروه از مردم ارائه می شود ولی نهایتا این مراقبتها عبارت از یک سلسله خدماتی می باشد که متوجه جریان کلی رشد انسان در یک جامعه معین می گردند و اهمیت واقعی این جریان مراقبت ، برای سلامت و توانمندی نسلهای آتی نیز اهمیتی خاص دارد.

اساس هر مرحله از رشد انسان بر شرایط مرحله قبلی استوار است که خود مرحله بعدی را تحت تاثیر قرار می دهد. اگر در هر یک از مراحل رشد نیازهای فیزیولوژیکی و روانی به موقع برآورده نشوند ، در مراحل بعدی جبران ضررهای وارده به سختی امکان پذیر است ، رشد و توسعه و سلامتی یک نسل همیشه بر نسل دیگر تاثیر می گذارد ، روند رشد امری کاملا طبیعی است به شرط آنکه در عناصر اصلی شرایط زیست تعادل برقرار باشد. نظر به اینکه این روند رشد در بعضی مراحل عمر بحرانی تر و سریعتر است به این جهت افراد جامعه در آن مراحل آسیب پذیرترند.

سه ماه آخر بارداری و اولین سال زندگی کودک و سنین بلوغ بسیار حساس هستند ، زیرا جریان رشد در این دوران سریعتر است. کیفیت شرایط زندگی تا حد زیادی چگونگی رشد نوزاد را مشخص می سازد و رشد سالم کودکان درواقع سرمایه گذاری در توسعه اجتماعی و تولید بیشتر است و جمعیت بااستعداد و مولد و پرانرژی از میان کودکان غیر سالم برنمی خیزند. علوم جدید نشان داده که بسیاری از مسائل بهداشتی افراد بالغ از شرایط جنینی و دوران کودکی آنها نشات می گیرد و این مطلب باعث شده که در اولویتهای بهداشتی تغییراتی ایجاد گردد و مسئولان متوجه شوند که بایستی برای مراقبتهای بهداشتی اولیه اولویتی خاص قائل شد . این مراقبتها شامل آموزش در مورد مسائل بهداشتی شایع و روشهای پیشگیری و کنترل آنها مقدار کافی آب سالم و بهسازی اساسی ، بهداشت مادر و کودک شامل : تنظیم خانواده و… ، ایمن سازی در برابر بیماریهای عفونی شایع ، پیشگیری و کنترل بیماریهای بومی در محل ، درمان بیماریهای معمولی و جراحات و فراهم کردن داروهای ضروری می باشد.

در کشورهای در حال رشد شرایط بهداشتی صدها میلیون مادر و کودک در سطح پایین قرار دارند و مراقبتهای بهداشتی مادر و کودک از اولویت لازم برخوردار نیست. با این حال در دهه گذشته به علت تغییراتی که در الگوهای اقتصادی و اجتماعی این کشورها بوجود آمده ، از تعداد مرگ و میر مادران و نوزادان تا حدی کاسته شده که از آمار و ارقام مربوطه در اهمیت بررسی به تفصیل صحبت خواهد شد.

رفتار بهداشتی تا حد زیادی بستگی به محیط فیزیکی و اجتماعی و شیوه زندگی و رفتار خانواده دارد و نقش خانواده در ارتقاء بهداشت و پیشگیری از بیماری و تشخیص به موقع و مراقبت از بیماری اهمیت حیاتی دارد و معمولا در خانواده، مادر اولین کسی است که کار بهداشتی را انجام می دهد ، اما در کشورهای عقب نگهداشته شده ، مادران به علت عدم دریافت آموزشهای لازم به اطلاعات مورد نیاز دسترسی نداشته و به علت اینکه سطح فرهنگی و درآمد آنها پایین است نمی توانند از دریافت خدمات لازم از موسسات درمانی خصوصی برخوردار شوند . برنامه ریزان بهداشتی باید با آموزشهای لازم سطح فرهنگ جامعه به خصوص مادران را بالا برده  و با استفاده از اعتقادات مذهبی و سنتی مفید و مثبت آنها بهره دهی این آموزشها را ارتقاء داده و امکان دسترسی آنان را به خدمات رایگان فراهم سازند.همانطور که اشاره شد از تغییرات دیگر رفتاری ، روشهای فاصله گذاری است. زیرا زایمانهای با فواصل کم باعث مرگ و میر مادران گردیده و کودکان متولد شده با فواصل کم، شانس مرگ و میر بیشتری را دارند.  فاصله تولد کمتر از دو سال کوتاه بوده و فاصله تولد سه سال و بیشتر خطر کمتری را برای مادر و کودک دربردارد. در یک بررسی که توسط سازمان جهانی بهداشت در مناطق کشاورزی هند به عمل آمده ، نشان داده شده است که میزان مرگ و میر در میان کودکانی که کمتر از دو سال بعد از اتمام حاملگی قبلی ( کورتاژ ، سقط جنین و زایمان ) به دنیا آمده اند دو برابر کودکانی است که ۴ سال بعد از اتمام حاملگی قبلی به دنیا آمده اند . فاصله گذاری مناسب بین تولدها می بایستی جزء اولویتهای برنامه های آموزشی هر کشور قرار گیرد تا از این طریق علاوه بر کنترل جمعیت ، بهبود و سلامت مادران و کودکان و در حقیقت کل جامعه ارتقاء یابد.

 

مروری بر مطالعات انجام شده در ایران وجهان

 حاملگی چند قلو :

حاملگی چند قلو با تعدادی از ریسک فاکتورهای موثر در افزایش مرگ و میر حول ولادت و ابتلای نوزاد به بیماریها، مربوط شناخته شده است. با افزایش تعداد جنینهای یک حاملگی ریسک فاکتورها شدت بیشتری می یابند از جمله خطرات حاملگی چند قلو میتوان از عقب ماندگی رشد جنینی، ولادت زودتر از موعد، پرولاپس بند ناف و اشکال در زایمان مخصوصا در مورد دومین جنین یک شکم دو قلو نام برد.پیشگیری از ولادت نوزاد زودتر از موعد چند قلوها تا حدود زیادی به کاهش حجم کار و فعالیت بدنی مادر بستگی دارد لذا تشخیص به موقع حاملگی چند قلو اهمیت زیادی دارد. همچنین در موارد حاملگی چند قلو توصیه شده است که مدت اقامت در بیمارستان تا حد امکان افزایش یابد.(۹۵)

چند قلو بودن به عنوان یکی از علل عمده مرگ نوزادان کم وزن مطرح شده است.(۹۶) سابقه چند قلو زایی مادر باردار بعنوان یک ریسک فاکتور که مراقبتهای ویژه مادر را الزام مینماید مطرح شده است .(۸۹)

یک بررسی که بر روی گروههای مختلف مادران صورت گرفته نشان داده است که دو قلوها در دوران جنینی، میانگین رشدی کمتری نسبت به تک قلوهاداشته و لذا به هنگام تولد وزن کمتری دارند.(۸۸)

همچنین در بسیاری از منابع منجمله مجموعه درسی تربیت بهورز، چند قلو بودن نوزادان به عنوان یک عامل خطر تلقی شده و لزوم اعمال مراقبتهای ویژه کودک را به وجود می آورد.(۹۷)

معمولا عامل سن در مرگ و میر مادران بستگی به تعداد زایمان آنها داردو در مواقعی که بتوانیم این دو عامل را از یکدیگر جدا نماییم خواهیم دید که زیادی تعداد زایمان بیشتر از عامل سن در بالا رفتن مرگ ومیر مادران و نوزادان اثر دارد .این مرگ ومیر از زایمان سوم به بعد افزایش یافته واز زایمان پنجم به بعد بطور فاحشی بالا میرود .ایجاد فاصله صحیح بین دو زایمان اثر مستقیمی بر روی سلامت مادر وکودک خواهد داشت. مثلا در صورتیکه فاصله زایمان یک فرزند تا شروع حاملگی بعدی ۳-۲سال باشد نسبت مرگ ومیر جنین یا نوزاد به حداقل میرسد .همچنین حاملگیهای مکرر میتواند باعث تشدید بیماریهای روانی وعصبی و افزایش صدمات حاصله از حاملگی بر روی قلب شود. زایمانهای مکرر وبدون فاصله از مهمترین علل مرگ و میرهای جنینی و نوزادی شناخته شده است.(۲۳)

دکتر حسن افتخار اردبیلی تعداد حاملگی کل سرانه را در ارتباط معکوس با سواد مادر معرفی نموده است .بدین معنی که با افزایش سواد مادر سرانه حاملگی کل پایین می آید.(۹)

در مطالعاتی که در سنگاپور و چند کشور دیگر صورت گرفته مشخص گردیده که فقر تحصیلی و خوب درس نخواندن بچه ها نیز ارتباط نزدیکی با زایمانهای مادر دارد.(۲۳)نشان داده شده است اگر فاصله موالید کمتر از ۲ سال باشد احتمال مرگ ومیر نوزاد و کودک به طور متوسط تا دو برابر افزایش می یابد.(۳)

مورلی در کتاب خود تحت عنوان چگونگی رشد و نمو کودکان مینویسد: میزان مرگ و میر میان کودکانیکه در فواصل زایمانی کوتاه مدت به دنیا می آیند در ایام کودکی بسیار بالاست. در بررسی که در اواسط سالهای ۱۹۵۰در پنجاب هند انجام گرفت میزان مرگ ومیر کودکانیکه در فواصل زایمانی کوتاه به دنیا آمده بودند ۲ برابر بود که این نتایج با نتایج به دست آمده از اروپا و آمریکای شمالی مطابقت داشت.

کودکانیکه درفواصل دراز مدت به دنیا آمده بودند غالبا بلندتر وسنگین تر از کودکان با فاصله کم  بوده اند.

در انگلستان نیز مشخص گردیده است که فواصل زایمانی دراز مدت با نحوه عملکرد کودک در دبستان رابطه مثبتی دارد .در همین کتاب در مورد فواصل مناسب زایمانی آمده است که بر اسا س بررسیهای انجام شده در آمریکا و سنگاپور فاصله کمتر از ۲ سال نا مناسب و فاصله ۳ سال ایده آل شناخته شده است.(۴)

کودکانیکه در فاصله کمتر از یکسال از آخرین حاملگی با ترم کامل متولد شده اند در آزمونهای هوشی هشت ماهگی و ۴سالگی امتیاز کمتری را بدست می آورند.(۸۸)

جیمز پی گرانت نیز تاخیر در حاملگی بعدی  و فاصله گذار ی بین تولدها را به همان اهمیت  توجه به ایمن سازی کامل کودک دانسته است. وی معتقد است ایجاد فاصله مناسب بین ولادتها تحول شگرفی را در سلامت مادر وکودک باعث میشود. بررسیهای انجام شده در هند نشان داده است مرگ و میر کودکانیکه در فاصله کمتر از یکسال از تولد قبلی متولد شده اند تا چهار برابر کودکانیست که در فاصله دو سال و بیشتر تولد یافته اند.

گرانت همچنین تعداد زیاد و فواصل زایمانی کم را خطر ناک میداند. بر اساس تحقیقاتی که در آمریکا صورت گرفته معلوم گردیده که چنانچه هیچ زنی نمی توانست بیش از سه بچه آنهم با فواصل مناسب داشته باشد مرگ و میر اطفال کمتر از یکسال میتوانست به یک سوم تقلیل یابد.(۳)

فاصله نزدیک زایمانها یکی از بزرگترین خطرات برای کودکان است. هر دو بچه   قبلی  و بعدی از خطر روز افزون بیماری و مرگ ومیر رنج میبرند.برای بچه اول حاملگی مجدد یعنی از شیر باز گرفته شدن فوری یا زودتر از موعد مقرر. شیری که علاوه بر ارزش غذایی میتوانست اورا در مقابل بیماریهای عفونی محافظت کند. علاوه بر این غذایی که جایگزین شیر مادر میشود خطر آلودگی اسهال و سوء تغذیه را نیز به همراه دارد واین یکی از عوامل زمینه ساز در افزایش مرگ ومیر کودکان است .از طرف دیگر بچه دوم نیز در معرض خطرات مذکور خواهد بود.

رتبه حاملگی و ولادت برای کودک بسیار اهمیت دارد. در یک بررسی در انگلیس ،چین وشیلی مشخص گردید که شانس زنده ماندن برای کودکان اول ودوم اندکی بیش از کودکان سوم و خیلی بیشتر از کودکان چهارم وپنجم خانواده است. در این بررسی میزان مرگ و میر اطفال اول برابر ۱۶۰ در هزارتعیین گردید.

در یک بررسی که توسط شهین کمال در استان سمنان انجام گرفت در ارتباط رتبه حاملگی و وزن هنگام تولد کودک نشان داده شده است که بیش از ۴۰ درصد زایمانهایی که منجر به تولد نوزاد کم وزن میشود مربوط به مادرانی است که برای اولین بار حامله شده اند.

نوزادانی که بعد از بچه های هفتم و هشتم به دنیا می آیند یک سوم بیشتر از بچه های دوم وسوم خانواده در خطر تلف شدن هستند چون از یک طرف مادر در سن بالا بوده و از نظر جسمی کسل و خسته و افسرده است و از طرف دیگر نوزاد باید بابقیه خواهران و برادران به خاطر غذا و جلب توجه و محبت رقابت کند و غالبا به علت گرفتاری وبی حوصلگی مادر تحت مراقبت شخص دیگری غیر از مادر (معمولا یکی از خواهران بزرگتر نوزاد )قرار میگیرد در ضمن بچه های خانواده های پر اولاد خیلی بیشتر و به طور مکرر دچار بیماری شده خیلی کندتر از بچه های خانواده های کم جمعیت رشد میکنند.

مورلی نیز کودکان هشتم و بعدی را بدلایل زیر در معرض خطر دانسته است:

۱-خانواده وسیع و پر جمعیت است وغذا باید بین افراد بیشتری تقسیم گردد.

۲-کودک تازه در مقایسه با قبلیها از توجه کمتری برخوردار خواهد بود.

۳-مادر مسن تر از حد معمول است.

۴-وزن کودکان آخری پایین تر از حد معمول خواهد بود.

۵-شیر مادر کاهش یافته و چربی آن نیز کمتر خواهد بود.

در ماههای آخر حاملگی ودر هفته اول تولد مرگ جنین و نوزاد ، نسبت به افزوده شدن به رتبه تولد افزایش می یابد .

زیاد شدن تعداد کودکان خانواده بر هوش و ظرفیت ذهنی فرزندان بعدی نیز اثر مینهد.

یکی از عوامل مهم در کاهش مرگ و میر حول ولادت و میزان باروری افزایش سن ازدواج است و یکی از موثرترین عوامل در این ارتباط سطح سواد می باشد.

در یک بررسی که در سال ۱۳۶۵ در تهران صورت پذیرفت مشخص گردید که هر چه سطح سواد بالا تر میرود، سن ازدواج نیز افزایش می یابد. بطوریکه تفاوت میانگین سن نخستین ازدواج میان بیسوادان و دانشگاهیان حدود ۶ سال است .بعبارتی با افزایش تحصیلات میزان باروری کاهش می یابد.

در گزارش آماری سال ۱۹۸۷ سازمان بهداشت جهانی مرگ مادران در حاملگی ششم به بعد ۳ برابر دومین حاملگی ذکر شده است.

در یک بررسی مشخص شده است که اگر فاصله زایمانی ۱۷ ماه باشد تعداد فرزندان خانواده تا ۱۴ نفر نیز میتواند برسد (مشروط بر آنکه طول سالهای باروری مادر ۲۰ سال فرض شود )حال آنکه اگر فاصله زایمانی دو برابر یعنی ۳۴ ماه شود حداکثر تعداد فرزندان خانواده فقط ۷ نفر خواهد بود با فاصله زایمانی ۴ سال این تعداد به ۵ فرزند خواهد رسید. در چین با استفاده از همین نکته و افزایش سن ازدواج به ۲۵ سال و وضع سایر قوانین، کاهش چشمگیری در تعداد موالید ایجاد شده است.

سن جنین و کودک:

سن یکی از فاکتورهای مهم در تعیین شاخصهای بهداشتی جنین و کودک میباشد. معیارهایی نظیر مرگ جنینی مرگ حول ولادت مرگ نوزادی، مرگ زیر یکسال، وزن کم نسبت به سن جنینی، تولد زودرس به موقع یا دیررس و بسیاری از معیارهای مشابه همگی بر سن جنینی و یا کودکی استوار می باشند.(۱۰۰)

یکی از علل مهم مرگ و میر حول ولادت تولد کودکان قبل از کامل شدن ترم می باشد. تا کنون عوامل زیادی در ارتباط با ولادت پیش از کامل شدن ترم دخیل شناخته شده اند، لاکن این شناسایی تاثیر چندانی در پیشگیری از مسئله نداشته است .در این ارتباط فاکتورهای عمده نظیر وضعیت اقتصادی، اجتماعی در حیطه عمل علم پزشکی نیستند. ولی مسلم است که علم پزشکی وبهداشت میتواند و باید روی فاکتورهای مربوط به حیطه عمل خود کار نماید. (۹۵)

اطفال کم وزن ممکن است نارس (با سن جنینی کم )بوده و یا نسبت به سن جنینی شان کوچک باشند. سالانه ۲۱ میلیون کودک کم وزن به دنیا می آیند. (یعنی از هر ۶ تولد یکی کم وزن میباشد)۹۰ درصد این کودکان در کشورهای جهان سوم هستند. ثابت شده است که  هر چه وزن تولد کمتر باشد مرگ ومیر بالاتر میرود. در گواتمالا نیمی از کودکانیکه با وزن کمتر از ۲۰۰۰گرم به دنیا آمده بودند قبل از یکسالگی مردند.(۸۹)

در کشورهای توسعه یافته دوسوم از کل کودکان کم وزن در حقیقت نارس هستند (یعنی کمتر از ۳۷ هفته جنینی سن دارند )در حالیکه در کشورهای در حال توسعه قضیه بر عکس است یعنی ۴/۳کودکان ترم کامل راپشت سر گذارده اند. لکن به طور قابل ملاحظه ای دچار کمبود تغذیه بوده و نسبت به سن جنینی اشان کوچک هستند. از جمله عوامل موثر در تولد کودکان کم وزن میتوان از سوء تغذیه مادر، فاصله زایمانها و وضعیت نا مناسب اقتصادی اجتماعی نام برد.(۸۹)

کودکی که زودتر از موعد به دنیا آمده است در صورت دریافت داشتن مراقبتهای درجه یک مدرن نوزاد (که معمولا بسیار سخت به دست می آید )و نداشتن نقایص جسمانی و سالم باقی ماندن میتواند تا ۳-۲ سالگی اندازه وزن وعملکرد نرمال کودکان هم سن طبیعی اش را بیابد. البته با در نظر گرفتن اینکه عوامل خطر در این راه بسیار زیاد خواهند بود. اما در مورد کودکی که نسبت به سن جنینی اش خیلی کوچکتر است حتی با دریافت داشتن همان خدمات و شرایط معمولا جبران رشد تا مدتهای مدیدی صورت نپذیرفته و رشد جسمانی و عملکرد ذهنی روانی کودک به طور فاحشی کمتر از حد عادی خواهد بود.(۹۵)

نخستین اندازه گیری وزن کودک بایستی به محض تولد یا در حداقل ممکن زمان پس از آن صورت گیرد. وزن تولد از نظر تشخیص و پیش بینی آینده کودک اهمیت داشته و در تفسیر الگوی رشد آینده کودک بسیار مهم است.کودکانیکه به هنگام تولد کوچکند در صورتیکه کوچک بودنشان مربوط به تولد زودتر از موعد یا سوء تغذیه به هنگام حاملگی مادر نباشد معمولا کوچک باقی میمانند. این کودکان منحنی رشدی موازی ولی پایین تر از حد میانه را دنبال میکنند. بدون داشتن وزن تولد ممکن است کوچک بودن کودک اشتباها به دریافت غذای ناکافی و یا سایر مشکلات بهداشتی استناد داده شود.(۱۰۱)

کودکان دچار کمبود وزن هنگام تولددر مقایسه با کودکان دیگر از نظر خطر مرگ یا ابتلا به بیماریهای دوران کودکی در معرض تهدیدهای بیشتری قرار دارند. میزان مرگ حول ولادت در کودکانیکه وزنشان هنگام  تولد  پایین تر از صدک سوم است تا ۶ برابر بیشتر از کودکانی است که وزن آنان هنگام تولد نزدیک تر به متوسط وزن یک نوزاد با همان سن جنینی است .این موضوع موید آن است که بقاء کودک در آینده مستقیما وابسته به وزن هنگام تولد اوست. معهذا شانس بقاء کودکان کم وزن که در تاریخی نزدیکتر به پایان دوره طبیعی بارداری به دنیا می آیند، احتمالا بیشتر از کودکانیست که با وزن بیشتر ولی زودتر از موعد متولد میشوند. در دوران نوزادی احتمال مرگ کودکانیکه وزنشان هنگام تولد کمتر از حد طبیعی بوده است، ۴۰ بار بیشتر از کودکان با وزن طبیعی است .این خطر برای کودکانی که وزن هنگام تولدشان خیلی کم بوده است (حدود ۱۵۰۰ گرم یا کمتر )۲۰۰ برابر بیشتر است .خطر مرگ کودکانیکه هنگام تولد وزنشان کم بوده است در طول سال اول حیات ۵ برابر بیشتر است .در واقع مرگ اینگونه کودکان ۲۰ درصد از کل مرگهای بعد از دوران نوزادی را شامل میشود.(۸)

دکتر ولی زاده در یک بررسی بر روی علل فوت کودکان زیر یکسال به این نتایج دست یافته است (۱۰۲):

۱-از ۱۴۷۳۶ کودک متولد شده در بیمارستان ولیعصر ۹۹۳ مورد یعنی ۶/۲۶ درصد موارد را کودک نارس و کم وزن تشکیل میداده اند.

۲-در اتوپسی کودکان فوت شده مشخص گردیده که نوزادان کم وزن و نارس بیشترین تعداد را داشته اند.

طبق بررسیهای اولیه به عمل آمده در آذربایجان غربی نارسی و وزن کم هنگام تولد سبب ۳۶/۵درصد از مرگهای زیر یکسال در زمان بررسی شناخته شده بود.(۴) بر اساس معیارهای سازمان بهداشت جهانی برای سلامت حداقل ۹۰ درصد از کودکان باید با وزنی متناسب با سن جنینی بدنیا آیند.

طبق اعلام شاخصهای مهم از سوی وزارت بهداشت در مان وآموزش پزشکی در سال ۱۳۶۶ درصد نوزادانی که با وزن کمتر از ۲۵۰۰ گرم متولد شدند در شهر و روستا به ترتیب ۱۰و ۱۴ و در کل کشور ۱۲ با انحراف معیار ۲ برآورد شده است .اخیرا طبق آماری که ارائه شده است در صد نوزادان کم وزن در ایران را در سال ۱۹۸۹  معادل ۹ درصد اعلام داشته است. البته چون کمی وزن در نوزادان شهری و روستایی متفاوت است میتوان گفت که این شاخص در روستاهای ایران بیش ا ز ۹ درصد و احتمالا در شهرها کمتر از این رقم میباشد.(۷)

جنس کودک:

بر اساس آمار گیری عمومی سال   ۱۳۶۵ در ایران نسبت جنسی (نسبت مردان به زنان یا نسبت پسران به دختران )تقریبا در تمام گروههای سنی بالاتر از ۱۰۳ بوده است.(۵)

برخی منابع از جمله کتاب اصول اپیدمیولوژی(۱۰۰) میزان مرگ جنینها و نوزادان مذکر را بیشتر از مرگ جنینها و نوزادان مونث ذکر کرده اند.

در کتاب بهداشت مادر و کودک در تشریح سیر تحلیل ذخایر بدن و وخامت وضعیت زنان مسائلی مثل پایین تر بودن وزن تولد و کوچکی جثه دریافت غذای کمتر و با کیفیت پایین تر و برخی مسائل دیگر را که از نگرش جامعه نسبت به زنان و دختران ناشی میشوند را از جمله عوامل تهدید کننده سلامت دختران امروز و زنان فردا دانسته است.(۸۹)

در جوامع سنتی زنان از موقعیت پایینی برخوردارند .این امر در میزان مرگ و میر بالای نوزادان و اطفال دختر کاملا مشهود میباشد که در مقایسه با پسران از امید زندگی کوتاه تری در بدوزندگی  برخوردار بوده و در بزرگسالی نیز میزان شیوع کمبودهای غذایی نزد آنها بیشتر است.(۹۰)

سن مادر:

در بسیاری از مطالعات و مقالات به مسئله سن مادر در زمان حاملگی و تاثیرآن بر سلامت مادر و کودک اشاره شده است .

سن مادر به خصوص در زنان کم سال (کمتر از۱۸سال)و زنان مسن (بالاتر از ۳۵ سال)از عوامل خطر زای حاملگی دانسته شده است.(۸)

در سال  ۱۳۶۵ در یک بررسی که بر روی ۵۶۶ نوزاد صورت پذیرفت سن مادر به عنوان یکی از مهمترین عوامل در به دنیا آوردن نوزادان کم وزن شناخته شده است .بدین صورت که مادران کمتر از ۲۰ سال وبالاتر از ۴۰ سال سهم بیشتری در به دنیا آوردن نوزادان کم وزن داشتند.(۲۷)

گزارش whoاز بنگلادش در مجموعه گزارشات آماری سال ۱۹۷۸ نشان میدهد که میزان مرگ ومیر مادران ۱۴-۱۰ ساله ۵ برابر ومادران ۱۵- ۱۹ساله دو برابر بیشتر از مرگ و میر مادران ۲۰-۲۴ ساله است.(۸۶)

دکتر افتخار اردبیلی در یک بررسی نشان داد ه است که مرده زایی و سقط به طور معنی داری با سن مادر ارتباط دارد.بدین ترتیب که بیشترین درصد سقط در گروه سنی مادران ۱۹-۱۵ ساله وبیشترین تعداد زایمان طبیعی در گروه سنی مادران ۲۹- ۲۰ ساله صورت میپذیرد.

همچنین بیشترین تعداد سزارین را در مادران ۴۰ ساله وبالاتر مشاهده نموده است.(۸)

در مقاله ای دیگر عنوان شده است که مرگ ومیر مادران در گروههای کمتر از ۱۸ سال و یا بالاتر از ۳۵-۳۰ سال بیشتر دیده میشود. همین مقاله تنظیم زمان حاملگی دربین زمان ۱۸-۳۰ سالگی را ایده آل ویا باعث پایین آمدن مرگ ومیر وبهتر شدن وضعیت سلامت مادر و کودک میداند.(۲۳)

دانشمندان ایتالیایی نیز با مطالعاتی در مورد هنگ کنگ و چین وشیکاگو اظهار میدارند که تا بچه ششم وزن هنگام تولد با سن مادر بالا میرود .ایشان همچنین معتقدند که وزن نوزاد در هنگام تولد با سن مادر ارتباط داشته وتا ۳۹ سالگی وزن هنگام تولد افزایش یافته و بعد از آن کاهش مییابد.(۸۷)

یک بررسی در( الجزایر ،آمریکا ومکزیک) نشان داده است که امکان مردن کودک متولد شده از مادر کمتر از ۲۰ سال تقریبا دو برابر کودک متولد شده از زن ۳۰-۲۰ ساله است .این بررسی همچنین نشان داده است که حاملگی در سنین کمتر از ۲۰ و بالاتر از ۳۵ هم برای مادر و هم برای کودک خطراتی را در بر دارد .(۳)

یکی از عوارض مهم حاملگیهای در سنین خیلی کم یا خیلی زیاد مرگ ومیر جنین و نوزاد میباشد.اطلا عات حاصله از مطالعات انجام شده بر روی تعدادی از کشورهای آسیایی نشان میدهند که مادران زیر ۱۶ سال دو برابر بیشتر از مادران بالای ۲۰ سال کودکان خود را از دست میدهند .از طرف دیگر وزن بچه های مادران خیلی جوان غالبا کمتر از حد طبیعی میباشدکه این خود یک عامل خطر محسوب میشود.(۲۳)

در کتاب کودک در معرض خطر آمده است که کودکان متولد شده از مادران بسیار جوان بیشتر در معرض بروز اختلالات رشد تکاملی و رشد عصبی میباشند. البته این امر میتواند تا حدود زیادی به نارسی و مشکلات حاملگی ارتباط داشته باشد که اینها نیز به نوبه خود ناشی از سن کم مادر هستند. کودکان متولد شده از مادران بالای چهل سال ویا با رتبه حاملگی پنجم وبالاتر نیز دچار مشکلات رشد وتکاملی بیشتر خواهند بود. در این کتاب همچنین آمده است که میزان ضریب هوشی IQ))آینده کودک با مسائل فوق الذکر رابطه دارد . البته لازم به یادآوری است که همین بررسی نشان داده است که IQ))آینده نوزاد به غیر از گروه سنی مادر با عوامل چندی دیگر نظیر وضعیت اقتصادی اجتماعی، رتبه تولد و فواصل حاملگی نیز رابطه قوی دارد.(۸۸)

در ایران بر اساس یک بررسی جامع که در سال ۱۳۶۷ صورت پذیرفت مشخص گردید که از ۶/۷ کودکی که در روستاهای کشور در طول سالهای باروری هر زن به دنیا می آید ۱٫۴ کودک مربوط به مادران سنین ۳۵ سال به بالا ویک کودک مربوط به سنین زیر ۲۰ سال است. بدین ترتیب ۳۶ درصد کودکان در سنین در معرض خطر برای مادر متولد میشوند که میتوان با آموزش خانواده ها در زمینه پیشگیری از حاملگی قبل از ۲۰ سالگی و بعد از ۳۵ سالگی میزان باروری کلی را از ۶٫۷ به ۴٫۳ کاهش داد. بعلاوه تحقیقات علمی نشان داده است که زایمان در این سنین احتمال مرگ را در مادر وکودک افزایش میدهد و این موضوع سهم عمده ای رادربالا بودن میزان مرگ کودکان زیر یکسال و میزان مرگ مادران از عوارض حاملگی و زایمان دارد.(۸)در کوبا از هر ۱۰۰۰کودکی که از مادران زیر ۱۵ سال متولد میشوند، ۴۴تای آنها (از هفته بیستم جنینی تا یکماه پس از تولد )از بین میروند که این رقم در مادران ۱۵ ساله به ۳۱ در هزار، در مادران ۱۶ ساله به ۳۰ در ۱۰۰۰ودر مادران ۲۴-۲۰ ساله به ۲۳ در ۱۰۰۰تقلیل می یابد .از سوی دیگر کودکان متولد شده از مادران ۳۵ سال به بالا بیشتر از بچه های مادران جوانتر در معرض خطر نقص مادرزادی هستند .علاوه بر آن در سراسر جهان میزان مرگ ومیر جنین و نوزادان با افزایش سن مادر (از ۳۵ سالگی به بعد )بالا میرود.(۲۳)علاوه بر اینها در بسیاری منابع از جمله کتاب بهداشت مادر وکودک (۸۹)ویا کتاب تغذیه مادر و سلا مت کودک(۹۰) سن زیر ۱۶ سال وبالای ۴۰ سال به عنوان یکی از عوامل خطر دوران حاملگی معرفی شده است.

سن ازدواج واولین حاملگی :

 

120,000 ریال – خرید نهایی کردن خرید مورد به سبد خرید اضافه شد

تمام مقالات و پایان نامه و پروژه ها به صورت فایل دنلودی می باشند و شما به محض پرداخت آنلاین مبلغ همان لحظه قادر به دریافت فایل خواهید بود. این عملیات کاملاً خودکار بوده و توسط سیستم انجام می پذیرد.

 جهت پرداخت مبلغ شما به درگاه پرداخت یکی از بانک ها منتقل خواهید شد، برای پرداخت آنلاین از درگاه بانک این بانک ها، حتماً نیاز نیست که شما شماره کارت همان بانک را داشته باشید و بلکه شما میتوانید از طریق همه کارت های عضو شبکه بانکی، مبلغ  را پرداخت نمایید.