تحقیق شیوه های دعوت پیامبر اسلام(ص) با تکیه برحکمت، موعظه و مجادله احسن  مربوطه  به صورت فایل ورد  word و قابل ویرایش می باشد و دارای ۱۵۸  صفحه است . بلافاصله بعد از پرداخت و خرید لینک دنلود تحقیق شیوه های دعوت پیامبر اسلام(ص) با تکیه برحکمت، موعظه و مجادله احسن  ‌ نمایش داده می شود، علاوه بر آن لینک مقاله مربوطه به ایمیل شما نیز ارسال می گردد

فهرست مطالب

فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده
مقدمه ۱

فصل اول : کلیات
۱ – ۱ – اهداف و انگیزه موضوع ۶
۱ – ۲ – سؤالات تحقیق ۶
۱ – ۳ – پیشینۀ تحقیق ۷
۱ – ۴ – روش تحقیق ۸
۱ – ۵ – ساختار و محدوده تحقیق ۸

فصل دوم : مفهوم حکمت ، موعظه ، جدل و کاربرد آنها در قرآن کریم به عنوان شیوه دعوت پیامبر اسلام (ص)
۲ – ۱ – معانی لغوی و اصطلاحی حکمت ، موعظه ، جدل ۱۰
۲ – ۱ – ۱ – معنی لغوی و اصطلاحی حکمت ۱۰
۲ – ۱ – ۲ – معنی لغوی و اصطلاحی موعظه ۱۳
۲ – ۱ – ۳ – معنی لغوی و اصطلاحی جدل ۱۴
۲ – ۲ – کاربرد تعابیر مربوط به حکمت ، موعظه ، جدل در قرآن کریم ۱۵
۲ – ۲ – ۱ – کاربرد تعبیر حکمت ۱۵
۲ – ۲ – ۲ – کاربرد تعبیر موعظه ۱۷
۲ – ۲ – ۳ – کاربرد تعبیر جدل ۱۸
۲-۳ شیوه های پیامبران در ابلاغ پیام الهی در قرآن کریم ۱۸
۲-۳-۱ شیوه دعوت پیامبر اسلام (ص) ۱۹
۲-۳-۲ تبیین و تفسیر «حکمت ، موعظه حسنه و مجادله احسن» در آیه ۱۲۵ از سوره نحل ۲۳

فصل سوم : جلوه های حکمت الهی از منظر قرآن و روایات معصومین
۳ – ۱ – اهمیت حکمت از نظر اعتقادی در قرآن و روایات ۲۸
۳ – ۱ – ۱ – حکمت و توحید ۲۸
۳ – ۱ – ۲ – حکمت و نفی از شرک ۳۱
۳ – ۲ – حکمت در نبوت و شریعت ۳۳
۳ – ۲ – ۱ – حکمت الهی ، هدف بعثت انبیاء ۳۳
۳ – ۲ – ۲ – حکمت الهی ، اخذ و میثاق با پیامبران ۳۶
۳ – ۳ – اعطای حکمت بر صالحین در قرآن کریم ۳۷
۳ – ۳ – ۱ – لقمان حکیم ۳۷
۳ – ۳ – ۱ – ۱ – برگزیده هایی از سخنان حکمت آمیز لقمان ۳۹
۳ – ۳ – ۲ – حکمت حضرت داود ( ع ) ۴۱
۳ – ۳ – ۲ – ۱ – آزمون داود ( ع ) ۴۳
۳ – ۳ – ۲ – ۲ – سخن خداوند با داود ( ع ) و گزیده ای از سخنان آن حضرت ۴۵
۳ – ۳ – ۳ – حضرت عیسی ( ع ) ۴۷
۳ – ۳ – ۳ – ۱ – برگزیده ای از حکمت ها و مواعظ عیسی ( ع ) ۴۹
۳ – ۳ – ۴ – حضرت یحیی ( ع ) ۴۹
۳ – ۳ – ۵ – حضرت موسی ( ع ) ۵۱
۳ – ۴ – بررسی حکمت بر پیامبر ( ص ) مبنی بر اعطای فضل بر او و خاندانش « علیهم السلام » ۵۲
۳ – ۵ – حکمت و نزول قرآن ۵۵
۳ – ۶ – حکمت و معاد ۵۸
۳ – ۷ – حکمت و بی رغبتی به دنیا در قرآن کریم ۶۰
۳ – ۸ – حکمت و تواضع ۶۲
۳ – ۹ – تأویل حکمت در قرآن و روایات ۶۴
۳ – ۹ – ۱ – حکمت حقیقی ، معرفت به اولیاء و ائمه معصومین ( علیهم السلام ) ۶۴
۳ – ۹ – ۲ – ائمه معصومین ، وارثان علم و حکمت الهی ۶۷
۳ – ۹ – ۳ – ائمه معصومین ، معادن حکمت الهی ۷۰
۳ – ۹ – ۴ – ائمه معصومین ، مستودع حکمت الهی ۷۱
۳ – ۹ – ۵ – ائمه معصومین ، دعوت کننده به خداوند با حکمت ۷۳
۳-۱۰- نتیجه گیری بحث ۷۴

فصل چهارم : جلوه های موعظه از منظر قرآن و روایات معصومین
۴ – ۱ – مفهوم و اهمیت موعظه ۷۸
۴ – ۲ – موعظه در قرآن کریم ۸۰
۴ – ۳ – موعظۀ اخلاقی ۸۴
۴ – ۴ – موعظه نفسانی ۸۵
۴ – ۵ – موعظه پذیری و تکبر ۸۶
۴ – ۶ – تأثیر گذاری موعظه ۸۸
۴ – ۶- ۱ – شروط موعظه و وعظ ۹۰
۴ – ۷ – آداب موعظه کردن ۹۳
۴ – ۸ – اقسام موعظه ۹۴
۴ – ۸ – ۱ – موعظه ناپسند ( ناآگاهانه و شیطانی ) ۹۴
۴ – ۸ – ۲- موعظه حسنه ۹۵
۴ – ۹ – تفاوت موعظه و حکمت ۹۸
۴ – ۱۰ – تأویل موعظه حسنه در قرآن و روایات معصومین ۹۹
۴– ۱۰ – ۱ – نصیحت در زیارت جامعه کبیره ۱۰۳
۴ – ۱۱ – نتیجه گیری بحث ۱۰۴

فصل پنجم : جلوه های مجادله از منظر قرآن و روایات معصومین
۵ – ۱ – مفهوم مجادله ۱۰۸
۵ – ۲ – انواع مجادله در قرآن و روایات معصومین ۱۰۹
۵ – ۲ – ۱ – مجادلۀ اَحسن ۱۰۹
۵ – ۲ – ۱ – ۱ – مجادله اَحسن در قرآن کریم ۱۰۹
۵ – ۲ – ۱ – ۲ – مجادله اَحسن در روایات ۱۱۲
۵ – ۲ – ۲ – مجادلۀ غیر اَحسن ۱۱۴
۵ – ۲ – ۳ – مجادلۀ عالمانه ۱۱۷
۵ – ۲ – ۴ – مجادلۀ جاهلانه ۱۱۹
۵ – ۳ – مجادلۀ اَحسن پیامبران الهی ۱۲۰
۵ – ۳ – ۱ – مجادلۀ انبیاء الهی از دیدگاه قرآن کریم ۱۲۰
۵-۴- جلوه های مجادلۀ اَحسن رسول اکرم ( ص ) از دیدگاه قرآن کریم ۱۲۲
۵ – ۴ – ۱ – احتجاج آن حضرت در برخورد با یهودیان ۱۲۲
۵ – ۴ – ۱ – ۱ – احتجاج در مورد پسر خدا بودن عزیز پیامبر به زعم یهودیان ۱۲۲
۵ – ۴ – ۲ – احتجاج آن حضرت در برخورد با مسیحیان ۱۲۴
۵ – ۴ – ۲ – ۱ – احتجاج در مورد شفای جوان بیمار ۱۲۴
۵ – ۴ – ۲ -۲ – احتجاج در مورد مقیاسۀ معجزۀ عیسی ( ع ) با معجزه پیامبر(ص) ۱۲۴
۵ – ۴ – ۲ – ۳- پاسخ پیامبر (ص) به مسیحیان در مورد عیسی (ع) و دعوت آنان به مباهله ۱۲۵
۵ – ۴ – ۳ – احتجاج آن حضرت در برخورد با مشرکین و ملحدین ۱۲۷
۵ – ۴ –۳ – ۱ – احتجاج در شبهۀ حلول الهی در هیاکل و صور ۱۲۷
۵ – ۴ – ۳ –۲ – احتجاج در شبهه تعیین و انتخاب پیامبر الهی ۱۲۸
۵ – ۵ – فطری بودن گفتگوی جدلی ۱۲۹
۵ – ۶ – زمینه های مجادلۀ غیر احسن ( باطل ) ۱۳۲
۵ -۷ – اهداف مجادله ۱۳۵
۵- ۸ – نتیجه گیری بحث ۱۳۷
نتیجه گیری کلی ۱۳۹
منابع و ماخذ ۱۴۲
چکیده انگلیسی

منابع

قرآن کریم ، (ترجمه فولادوند ، محمد مهدی) ، دارالقران کریم ، تهران ، ۱۳۸۵٫
نهج البلاغه ، حضرت علی (ع) ، (ترجمه و شرح محمد دشتی) ، انتشارات مشهور ، قم،۱۳۷۹ش.
صحیفه سجادیه ، امام سجاد (ع) ، (ترجمه و شرح سید علی نقی فیض الاسلام) ،مرکز نشر و آثار فیض الاسلام، ۱۳۶۹ ه.
مصباح الشریعه و مفتاح الحقیقه ، امام صادق (ع) ، (ترجمه و شرح حسن مصطفوی) ، انتشارات قلم ، ۱۳۶۳ش.
۱- آلوسی ،‌ش، ۱۲۰۶ ، تفسیر روح المعانی ، اداره الطباعه المنیریه ، مصر.
۲- آمدی ، ع ، ۱۳۶۶ ه.ش ، غررالحکم ، انتشارات دفتر تبلیغات ، قم .
۳- ابن بابویه ، م ، ۷۱۱۹، غایه المرام ،‌موسسه الاعلمی ، بیروت.
۴- ابن سینا ، ح ، ۱۴۰۳ق ،‌ اشارات و تنبیهات (شرح خواجه نصیر طوسی )، دفتر نشر کتاب.
۵- ابن مکرم ، ا، ۱۳۷۵ ، لسان العرب ، دار بیروت ، للطباعه و النشر ، بیروت ، ۱۹۵۶م ه.
۶- احسائی ، ا ، ۱۹۱۹ م ، شرح زیارت جامعه کبیره ،‌دارالمفید ، بیروت ، لبنان ، ۱۴۲۰ ه.
۷- استر آبادی ، ض، ۱۴۱۳ ، شرح زیارت جامعه کبیر ،‌مکتب قرآن.
۸- اسماعیلی یزدی ، ع، ۱۴۱۷ ه ، ینابیع الحکمه ، مولود کعبه.
۹- اصفهانی ، ر، ۷۱۲۰ ، مفردات فی غریب القرآن ، موسسه الاعلمی ، بیروت ،‌لبنان.
۱۰- بحرانی ، ک ۱۴۰۴ ق ، شرح نهج البلاغه ( المصباح الکبیر ) ، مطبعه خدمات چاپی ۳۹۶ تهران ، چاپ دوم.
۱۱- بحرانی ، ه ، ۱۴۱۵ ق ،‌تفسیر برهان ،‌موسسه البعثه ، تهران.
۱۲- برقی ، ا ، محاسن ، دارالمکتب الإسلامیه ، قم.
۱۳- تستری ( شوشتری ) ، م ، ۱۳۷۶ ، بهج الصّباغه فی شرح نهج البلاغه ، دار امیر کبیر، ۱۴۱۸ق ، ۱۹۹۷ م .
۱۴- جعفریان ، ر ، ۱۳۷۷ ه ، تاریخ سیاسی اسلام ، کتابفروشی اسلامی تهران.
۱۵- جوادی آملی ، ۱۳۷۶ ه ش ، تفسیر موضوعی قرآن کریم ، مرکز نشر إسراء ، ۱۴۱۸ ه ق.
۱۶- حرّانی ، ا ، ۱۳۶۳ ، تحف العقول ، موسسه نشر اسلامی ، تهران.
۱۷- حسینی جرجانی ، ا ، ۱۴۰۴ق ، تفسیر شاهی ، منشورات نوید ، تهران.
۱۸- حسینی همدانی ، م، ۱۴۰۴ ق ، تفسیر انوار درخشان ، کتابفروشی لطفی ، تهران .
۱۹- حمیری ، ع، ۱۴۱۳ ه ، قرب الاسناد ، مؤسسه آل البیت الاحیاء تراث ، قم .
۲۰- حویزی ، ع، ۱۴۱۵ق ، تفسیر نور الثقلین ، موسسه اسماعیلیان ، قم .
۲۱- خویی ، ح ، ۱۴۰۵ ق ، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه ، مکتبه الاسلامیه ، تهران.
۲۲- رازی ابوالفتح ، ح ، ۱۴۰۸ ه ق ، تفسیر روض الجنان و روح الجنان ، آستان قدس رضوی، مشهد .
۲۳- رضی ، ه، ۱۳۷۹ ش ، حکمت خسروانی ، انتشارات بهجت ، تهران .
۲۴- زبیدی ، م ، تاج العروس ، انتشارات دار الفکر ، مدرس و محقق علی سبزی.
۲۵- سبحانی ، ج ، ۱۳۷۹ ش ، فروغ ابدیت ، دفتر تبلیغات اسلامی ، قم.
۲۶- سبحانی ، ج ، ۱۳۷۶ ش ، تاریخ اسلام ، دفتر تبلیغات اسلامی ،قم .
۲۷- شریف رضی ، ۱۳۹۵ ق ، خصائص الأئمه ، دار الکتب الاسلامیه ، تهران .
۲۸- شریف عاملی ،ا ، ۷۱۲۰، مفردات ، موسسۀ الأعلمی ، بیروت ، لبنان .
۲۹- شریف عاملی ، ا ، ۷۱۲۰، تفسیر مراه الأنوار ، موسسۀ الأعلمی ، بیروت ، لبنان .
۳۰- شریف لاهیجی ، م، ۱۳۷۳ ش ، تفسیر شریف لاهیجی ، دفتر نشر داد .
۳۱- شعرانی ، ا ، ۱۲۰۵، نشر طوبی ، کتابفروشی اسلامی تهران ،خ بوذر جمهری.
۳۲- شیرازی ، ص ، ۱۳۶۶ ش ، تفسیر صدر المتألهین ، انتشارات بیدار ، قم .
۳۳- شیرازی ، ص، ۱۲۸۲ ه ، اسفار اربعه ، ایران .
۳۴- صدوق ، م ،۱۳۷۸ ،عیون اخبار رضا ، انتشارات جهان ، قم .
۳۵- صدوق ، م ، ۱۳۸۶، علل الشرایع (ترجمه سید محمد جواد ذهنی تهرانی)، انتشارات مومنین ، قم ، چاپ هشتم.
۳۶- صدوق ،م ، معانی الاخبار ، مؤسسه النشر الاسلامی.
۳۷- صدوق ، م ، ۱۴۰۳، خصال ، انتشارات جامعه مدرسین ، قم .
۳۸- صدوق ، م ، من لا یحضر الفقیه ، موسسه نشر اسلامی ، ( تحقیق علی اکبر غفاری)،قم.
۳۹- صفار قمی ، ۷۱۲۰، بصائر الدرجات ، موسسه الاعلمی ، بیروت .
۴۰- ضیاء آبادی ، ۱۳۷۵، موعظه ، انتشارات اسلام ،‌تهران .
۴۱- طباطبائی ، م ، ۱۳۹۷ ق ، تفسیر المیزان ، دار اکتب الاسلامیه ، تهران.
۴۲- طبری ، م ، ۱۳۶۲، تاریخ طبری، (ترجمه ابوالقاسم پاینده)اساطیر ، تهران .
۴۳- طبرسی ، ف ، ۱۳۷۷ ش ، تفسیر جوامع الجامع ، بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس مشهد .
۴۴- طبرسی ، ف ، ۱۴۰۶ ق ، تفسیر مجمع البیان فی تفسیر القرآن ، دارالمعرفه ، بیروت.
۴۵- طبرسی ، ف ،۱۴۰۵‌، احتجاج ، کتابفروشی مرتضوی ،قم .
۴۶- طریحی ، ف ، ۱۳۷۹، مجمع البحرین ، کتابفروشی بوذر جمهری مصطفوی ، تهران.
۴۷- طنطاوی جوهری ،م ، ۱۳۵۰ ه، تفسیر الجواهر ،‌فی تفسیر القرآن الکریم ، چاپ دوم ، مصر.
۴۸- طوسی ، م ، التبیان فی تفسیر القرآن ، دارلإحیاء التراث العربی ، بیروت.
۴۹- طیب ، ع ، ۱۳۷۸ ش ، تفسیر اطیب البیان فی تفسیر القرآن ، انتشارات اسلام ، تهران .
۵۰- عیاشی ، م ، ۱۳۸۰ ق ، تفسیر عیاشی ، چاپخانه علمیه ، تهران .
۵۱- فراهیدی ، خ ، ۱۴۰۹، العین ، مؤسسه دارالهجره .
۵۲- فیض کاشانی ، م ، ۱۳۴۱، محجه البیضاء فی تهذیب الاحیاء ، مکتبه الصدوق ، تهران .
۵۳- فیض کاشانی ، م ، ۱۴۱۶ ق ، تفسیر صافی ، مکتبه الصدر ،تهران.
۵۴- قمی ، ع ، ۱۳۶۷ ، ش ، تفسیر علی بن ابراهیم ، موسسه دار کتاب للطباعه و النشر ، قم ، چاپ سوم .
۵۵- قمی ، ع ، ۱۴۱۶ ه ق ، سفینه البحار ، دارالأسوه للطباعه و النشر .
۵۶- قمی ، ع ، مفاتیح الجنان ، کتابفروشی محمد حسن علی ، بی تا ، تهران .
۵۷- قمی مشهدی ، ۱۳۶۶ ه ، کنز الدقائق و بحر الغرائب ، فرهنگ ارشاد اسلامی ، تهران.
۵۸- کاشانی ، ف ، ۱۳۳۶ ش ، تفسیر منهج الصادقین ، کتابفروشی محمد حسن علمی ، تهران.
۵۹- کراجکی ، ا، ۱۴۱۰ ه ق ، کنز الفوائد ، دارالذخائر ، چاپ اول ، قم .
۶۰- کربلائی ، ج ، ۱۳۷۰، انوار ساطعه فی شرح زیارات جامعه ، انتشارات الأعلمی .
۶۱- کلینی ، م ، ۱۴۱۳، اصول کافی ، دار الاضواء ، بیروت .
۶۲- کلینی ،م ، ۱۴۲۱ ه ۲۰۰۰ م ، شرح اصول کافی ، ( مولی محمد صالح للمازندرانی مع تعالیق شعرانی) ، انتشارات دار الإحیاء التراث العربی .
۶۳- گویا ، ع ، ۱۳۷۶، علی ( ع ) و فوج فائزین ، حافظ نوین .
۶۴- مجلسی ، م ، ۱۴۰۳، بحارالأنوار ، دارالاحیاء التراث العربی ، بیروت.
۶۵- مجلسی ، م ، ۱۴۱۰ ه.۱۳۶۸ ش ، مرآه العقول ، انتشارات دارالکتب الاسلامی .
۶۶- مجلسی اول ، م ، شرح لوامع صاحبقرانی ، موسسه نشر اسلامی.
۶۷- محمدی ری شهری ، م ، ۱۴۰۵، میزان الحکمه ، دارالاسلامیه للطباعه و النشر ، بیروت.
۶۸- مطهری ، م ، ۱۳۷۴، سیری در نهج البلاغه ، صدرا ، تهران ، قم .
۶۹- مغنیه ، م ، ۱۹۸۱ م ، فی ضلال نهج البلاغه ، دار العلم للملایین ، بیروت.
۷۰- مفید ، م ، ۱۴۰۲ ه ، ۱۹۸۲ م ، اختصاص ، انتشارات مکتبه الزهرا ، قم .
۷۱- مفید ، م ، ۱۴۰۴، امالی ، مؤسسه نشر اسلامی ، قم .
۷۲- مکارم شیرازی ، ن ، ۱۳۷۴ ش ، تفسیر نمونه ، دارالکتب الاسلامی ، تهران.
۷۳- منذری ، الترغیب و الترهیب ، دارالفکر ، بیروت ، ۱۴۰۸٫
۷۴- موسوی ، ع ، ۱۴۱۸ ق ، ۱۹۹۲ م ، شرح نهج البلاغه ، دارالرسول و دارالحجه و البیضاء ، بیروت .
۷۵- میبدی ، ا ، ۱۳۳۱ ه ،تفسیر کشف الاسرار و عده الابرار ، انتشارات دانشگاه تهران سال ۵۲۰ ه ق چاپخانه مجلسی .
۷۶- نوری ، ح، ۱۴۰۹ ، مستدرک الوسائل ، موسسه آل البیت ( ع ) ، قم .
۷۷- واعظ کاشفی ، ک ، ۱۳۱۷ ه ش ، تفسیر مواهب علیه ( تفسیر حسینی ) کتابفروشی اقبال، تهران .
۷۸- مقالۀ راه و رسم تبلیغ ، گروهی از فضلای قم ، ( کتابخانه اینترنتی تبیان ) .

چکیده:

پایان نامه حاضر تحت عنوان «بررسی شیوه های دعوت پیامبر اسلام (ص) با تکیه بر حکمت،  موعظه و مجادله احسن» با توجه به آیات قرآن کریم و روایات معصومین (علیهم السلام) و دیگر منابع از کتب معتبر اسلامی به بررسی عمده ترین شیوه های دعوت رسول اکرم (ص) پرداخته است.نوشتار حاضر در پنج فصل و هر فصل مشتمل بر بخشهای مجزا به بررسی مفهوم حکمت ، موعظه و مجادله احسن ، جلوه ها ،‌مصادیق ، تأویل و اهداف آنها ازمنظر قرآن و روایات معصومین می پردازد.

روش تبلیغی انبیاء و خصوصاً رسول اکرم (ص) بهترین و نافذترین روشهای ارائه شده به جامعه بشری بوده است که بر اساس دعوت خلق به معرفت و عبادت پروردگار با «حکمت و موعظه حسنه و مجادله احسن» بوده است.حکمت که لازمه هدایت است بر اساس کتاب الله و مصلحت وقت ، که بنا به دلایل و برهان صورت می پذیرد و در واقع موجب معرفت و تفقه در دین است که به اطاعت خدا و رسول و ائمه اطهار (علیهم السلام) می انجامد و منظور از موعظه حسنه همان نصایح مشفقانه مشتمل بر وعد و وعید الهی است و منظور از مجادله احسن استفاده از مقدمات درست در جهت اقناع ومجاب کردن مشرکان و کفار و مخالفان و نهایتاً دعوت ایشان به اسلام و حقیقت می باشد.

 «مقدمه»

اَلحَمُدللِه الذَّی هَدانا لِهذا وَ ما کُنا لِنَهتَدی لَولا اَن هَدانا اَللهُ[۱] (ستایش خدای را که ما را بدین [راه] هدایت نمود ، و اگر خدا ما را راهبری نمی کرد ما خود هدایت نمی یافتیم).

حمد و سپاس خدای را که به عنوان خالق «ماسوی الله» هر موجودی را در راه سعادت خودش تا نهایت کمالش راهنمایی کرده و فرموده : «رَبُنّا الَذی اَعطی کُلَ شَیءٍ خَلقه ثُمَّ هَدی».(پرودگار ما کسی است که هر چیزی را خلقتی که در خور اوست داده ، سپس آن را هدایت فرموده است).و هیچ موجودی را از قائده به کمال رسیدن مستثنی نکرده و انسان را که اشرف مخلوقات دانسته ، کمال و سعادت عظمی عنایت فرموده و به سوی آن هدایت کرده است.و عقل را راهنما به سوی کمال و منشا شکوه و سربلندی انسان قرار داده است.

اما از آنجایی که سعادت و کمال انسان منحصر به سعادت مادی نمی باشد ، بلکه جهان معنا هر دو جهان را شامل می گردد به همین خاطر خداوند متعال اول عقل آفرینش یعنی حضرت محمد (ص) را به عنوان نبوت برگزید و او را به بندگانش حجت قرار داد : «حُجَهُ اَللهِ عَلَی العِبادِ النَبِّیُ و الحُجَه فیما بَینَ العِبادِ وَ بَینَ اَللهِ اَلعَقلُ»[۲].(حجت خداوند بر بندگان پیامبر است و حجت میان بندگان و خدا عقل است).و آن حضرت را خلیفه خود بر روی زمین قرار داد تا راهنما و هدایت گر خلق به سوی او باشد و ایشان بشارت دهنده و ترساننده نیکان و بدان قرار داد تا حجت را بر مردم تمام گرداند.

«رُسُلاً مُبَشرینَ وَ مُنذرینَ لِئَلا یَکونَ لِلناسِ عَلَی اللهِ حُجَه بَعدَ الرُسُلِ وَ کانَ اَللهُ عَزیزاً حَکیماً»[۳].(پیامبرانی که بشارت گر و هشدار دهنده بودند، تا برای مردم ، پس از (فرستادن) پیامبران ، در مقابل خدا (بهانه) و حجتی نباشد و خداوند توانا و حکیم است.)

بنابراین همچنان که بدون نبوت غافله بشریت به هدفی که از آفرینش او در نظر بوده است نمی رسد، تبیین احکام و مقررات الهی توسط راهبران غیر معصوم نیز راه به جایی نخواهد برد و موجب گمراهی خواهد شد و این نیازمند به دلایل عقلی و نقلی محکم می باشد.

در این رساله تحت عنوان « بررسی شیوه های دعوت پیامبر اسلام (ص) با تکیه بر حکمت ، موعظه و مجادله احسن» با استفاده از آیات  قرآن کریم و احادیث معصومین به بررسی شیوه های دعوت رسول اکرم (ص) پرداخته و پس از بررسی و تحلیل نظرات مختلف ، نظریه مختار بیان گردیده است.و به اندازه بضاعت اندک ، قطره ای ناچیز از این دریای بیکران چشیده و به نکات زیر دست یافتم که : «حکمت» نوری افاضه ای از سوی خداوند است به کسانی که از نیروی عقل خود بتوانند درست استفاده نمایند ، عطا خواهد شد و در سایه آن به حقایق معلومات و درجاتی  از کمال می رسند.[۴]

و موعظه یکی از راه های دعوت و جلب قلوب شمرده می شود که پیامبر اسلام (ص) برای جذب افرادی که دارای احساسات و عواطف جوشان و بیداری عمومی بودند از موعظه بهره می برد و خداوند متعال برای اینکه پیامبرش را اسوه اهل استدلال قرار دهد، به او ابلاغ فرمود که استدلال محض ، همه جا سودمند نیست ،‌بلکه علاوه بر آن ، از موعظه برای دعوت دیگران استفاده نماید.

و «مجادله» که رسول اکرم (ص) به طور مطلق از آن نهی نشده است بلکه از آن مجادله غیر احسن و یا باطل منع شده است ، چنانکه خداوند متعال می فرماید : «وَلا تُجادَلوا اَهلَ الکُتابِ اِلا بِالَّتی هِیَ اَحسَن» ، بنابراین مجادله احسن در اسلام جایز می باشد که قانون عملی برای رسول اکرم (ص) در مقابل مخالفان اسلام بوده است.در مقابل مجادله احسن مجادله باطل قرار می گیرد که مطابق قرآن کریم و روایات معتبر معصومین ، بر مردم حرام گردیده است زیرا در این نوع جدال ،‌سعی و تلاش مخالفان در جهت حق جلوه دادن عقاید باطل و نادرستشان می باشد در حالی که مجادله احسن با استفاده از اصول مشترک طرفین برای محقق ساختن حق و اثبات آن صورت می پذیرد.

این پایان نامه به روش کتابخانه ای و با استفاده از منابع تفسیری و روایی و با راهنمایی اساتید محترم راهنما و مشاور در پنج فصل تالیف و تنظیم گشته است :

فصل اول- شامل کلیات (اهداف و انگیزه موضوع ، سوالات تحقیق ، پیشینه تحقیق ،‌روش تحقیق و ساختار و محدوده تحقیق) می باشد.

فصل دوم- مفهوم حکمت ، موعظه ، جدل و کاربرد آنها در قرآن کریم به عنوان شیوه دعوت پیامبر اکرم (ص) شامل (معانی لغوی و اصطلاحی حکمت ، موعظه و جدل و کاربرد آنها در قرآن کریم و شیوه های پیامبران در ابلاغ پیام الهی به خصوص شیوه رسول اکرم (ص) می باشد).

فصل سوم- جلوه های حکمت الهی که اهم آن شامل : (اهمیت حکمت از نظر اعتقادی ،  حکمت و توحید ، حکمت الهی هدف بعثت انبیاء ، اعطای حکمت بر صالحین در قرآن کریم ، حکمت واعطای فضل بر رسول اکرم (ص) و خاندانش (علیهم السلام) ، تاویل حکمت در قرآن و روایات) می باشد.

فصل چهارم- جلوه های موعظه از منظر قرآن و روایات معصوم که اهم آن شامل : (موعظه در قرآن کریم ، موعظه اخلاقی ، نفسانی ، تاثیر گذاری موعظه ،‌اقسام موعظه ،‌تاویل موعظه) می باشد.

فصل پنجم- جلوه های مجادله در قرآن و روایات که عبارتند از : (انواع مجادله در قرآن و روایات ، مجادله احسن پیامبران الهی ، جلوه های مجادله احسن پیامبر اکرم (ص) در قرآن کریم و زمینه های مجادله غیر احسن ، اهداف مجادله) می باشد.

در نهایت به نتیجه گیری کلی پرداخته شده است.

از پروردگار متعال پیوسته درخواست نماییم «الهم انّی اسئلک ان تصلّی علی محمد نبّی رحمتک و کلمه نورک و ان تملأ قلبی نور الیقین و صدری نور الایمان و فکری نور النیات و عزمی نور العلم و قوّتی نور العمل و لسانی نور الصدق و دینی نور البصائر من عندک و بصری نور الضیاء و سمعی نور الحکمه و مودتی نور الموالاه لمحمد و اله علیه السلام……[۵]

(خدایا از تو می خواهم که اولاً درود فرستی بر محمد پیغمبر رحمتت و کلمه نورت و ثانیاً پر کنی دلم را با نور یقین و سینه ام را با نور ایمان و فکرم را با نور تصمیمات و تصمیمم را با نور دانش و نیرویم را با نور کار و زبانم را با نور راستی و دینم را با نور بصیرت ها از پیشت و دیده ام را با نور روشنایی و گوشم را با نور حکمت و مودتم را با نور دوستی و پیوستگی با محمد و آلش که سلام بر آنان باد……)