تحقیق نشان دادن ارزش و اهمیت روابط انسانی مدیران با دبیران در محیط‌های آموزشی مربوطه  به صورت فایل ورد  word و قابل ویرایش می باشد و دارای ۱۶۰  صفحه است . بلافاصله بعد از پرداخت و خرید لینک دانلود تحقیق نشان دادن ارزش و اهمیت روابط انسانی مدیران با دبیران در محیط‌های آموزشی نمایش داده می شود، علاوه بر آن لینک مقاله مربوطه به ایمیل شما نیز ارسال می گردد

 فهرست

فصل اول  ۱
پیشگفتار:  ۲
مقدمه:  ۴
بیان مسئله  ۶
ضرورت و اهمیت موضوع:  ۷
اهداف تحقیق:  ۸
طرح سوالات مورد پژوهش:  ۸
فرضیه‌ها:  ۹
روش تحقیق :  ۱۰
تعاریف عملیاتی واژه‌ها:  ۱۰
مدیریت آموزشی(educational administration)  ۱۱
ارتباط موثر:  ۱۱
ارتباطات میان فردی :  ۱۲
ویژگی ارتباطات میان فردی:  ۱۳
پیشینه تحقیق  ۱۴
محدودیت های پژوهش  ۱۶
منابع :  ۱۸
فصل دوم  ۱۹
مقدمه  ۲۱
چرا ارتباط برقرار می کنیم ؟  ۲۳
پیوستار ارتباط :  ۲۳
ارتباط انسانی  ۲۵
ارزش ، مقام و منزلت انسان  ۲۶
ارتباط بین فردی :  ۲۶
رهنمودهایی در خصوص مهارت در ارتباطات میان فردی :  ۲۷
انواع ارتباط :  ۲۷
استفاده از زبان را چگونه می آموزیم؟  ۲۷
عوامل تأثیر گذار در روابط بین فردی:  ۳۱
راهکارهایی برای تقویت روابط بین فردی:  ۳۲
ارتباط موثر:  ۳۲
راهکارها و نکات مهم در روانشناختی در ارتباط مؤثر :  ۳۳
نظریه های رفتاری :  ۳۶
ارتباط در سازمانها  ۳۷
ملاک های شناخت مهارت انسانی  ۳۸
ملاک های روابط انسانی  ۳۹
هدف روابط انسانی  ۴۲
مهارت روابط انسانی  ۴۳
روابط انسانی  ۴۳
اعتماد به دیگران  ۴۴
روابط انسانی در سازمان های آموزش و پرورش  ۴۵
اهداف مدیریت منابع انسانی :  ۴۶
برنامه ریزی  ۴۶
ویژگیهای اثربخشی در ارتباطات میان فردی  ۴۷
همدلی( Empthy )  ۴۹
حمایتگری ( Supportiveness )  ۵۱
مثبت گرایی ( Positiveness )  ۵۲
تساوی ( Equality )  ۵۳
خود آگاهی ( self – awareness )  ۵۳
اثر بخشی مدیر  ۵۴
نقش مدیریت در ارتباط با روابط انسانی  ۵۵
برقراری ارتباط موثر مدیریت  ۵۶
مهارتهای مدیران  ۵۶
تفاوت اثر بخشی با کارایی :  ۵۹
محیط آموزشی مؤثر :  ۶۰
وظایف مدیر آموزشی :  ۶۱
شاخص های مدیریتی منابع انسانی  ۶۲
برقراری توافق وهماهنگی بین اعضاء :  ۶۴
فراهم کردن محیط مناسب برای انجام کار:  ۶۵
بهبود کیفیت آموزشی و افزایش کارآیی معلمان:  ۶۶
منابع :  ۶۷
فصل سوم  ۷۰
مقدمه  ۷۱
جامعه آماری و نمونه پژوهش  ۷۱
روش تحقیق  ۷۱
ابزار اندازه گیری  ۷۱
اعتباریابی پرسشنامه  ۷۲
روش تجزیه و تحلیل داده ها  ۷۵
آزمون مقایسه میانگین ها  ۷۵
کمی سازی داده ها  ۷۶
نحوه کمی سازی در پژوهش حاضر  ۷۸
تحقیق پیمایشی :  ۷۸
تکنیک جمع آوری اطلاعات  ۸۰
محتوای سوالات  ۸۱
منابع  ۸۴
فصل چهارم :  ۸۵
مقدمه  ۸۶
بخش اول : تجزیه و تحلیل توصیفی  ۸۷
بخش دوم : تجزیه و تحلیل استنباطی  ۱۱۱
بررسی فرضیه های پژوهش  ۱۱۱
الف ) برسی فرضیه های اصلی  ۱۱۱
ب ) برسی فرضیه های فرعی  ۱۱۵
بخش سوم :  نمودار ها  ۱۲۱
فصل پنجم  ۱۴۵
مقدمه  ۱۴۶
یافته های پژوهش  ۱۴۸
پیشنهادات  ۱۵۲

منابع :

–        وایلز کیمبل: مدیریت و رهبری آموزشی، مترجم، محمد علی طوسی، تهران، مرکز آموزش مدیریت دولتی، ۱۳۷۱٫

–        فرهنگی، علی اکبر، ارتباطات انسانی، جلد اول، تهران، خدمات فرهنگی رسا، ۱۳۸۲٫

–        گریفیت دانیل : روابط انسانی در مدیریت آموزشی، مترجم خداداد بخشی، تهران، انتشارات مهیا، ۱۳۷۴٫

زارعیان، حسن، مهارت های زندگی، بروشور اشاره، موسسه علمی آموزشی مدرسین آموزش خانواده شماره ۳۵، موسسه اشاره زندگی، انتشارات پیوند انجمن اولیاء و مربیان.

–   مهدی نژاد، ایرج، بررسی رابطه مهارت های انسانی مدیران و اثر بخشی آنها از دیدگاه دبیران در مدارس راهنمایی شهرستان بیرجند، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی، ۱۳۷۵٫

– بیژنی، مهناز، بررسی رابطه تئوری مدیریت (x) و(y) با انگیزه معلمان، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی  دانشگاه تهران .

مقدمه

در عصری زندگی می کنیم که عصر ارتباطات نامگذاری شده . اگر افراد از مهارتهای ارتباطی مناسب برخوردار نباشند در بسیاری از جنبه های زندگی آسیب پذیر خواهند بود . چگونگی ارتباط ما با افرادی که با آن ها زندگی می کنیم و دوستشان دارم بخش مهمی از توانایی روابط بین فردی ما را تشکیل می دهد . افرادی که از مهارتهای ارتباطی ضعیف تری برخوردارند کمتر مورد پذیرش اطرافیان خود قرار می گیرند . افراد از طریق برقراری ارتباط صمیمانه قادر خواهند بود که احساسات و عواطف خود را به دیگران ابراز کنند. برقراری ارتباط صمیمانه بادیگران تنها از طریق حرف زدن حاصل نمی شود بلکه با خوب گوش دادن ، احترام گذاشتن ، مشارکت ، ابراز وجود و … این ارتباط میسر خواهد شد .

هر انسان تجربه گفتگو با انسانهای دیگر را داشته و یا به سخنان آنان گوش فرا داده است در گوش دادن به دیگران شاید اکثر انسانها به خود اندیشیده­اند با خود گفته­اند که فلان کس آدم معتبری است و سخن بیهوده نمی گوید یا بر عکس بیان کرده که فلان کس آدم معتبری نیست و حرف سنجیده نمی زند .

هر اندازه اهمیت سخن بیشتر باشد و تأثیر بیشتری در زندگی انسانها، داشته باشد اهمیت اعتبار فرستنده پیام بیشتر خواهد بود . تقریباً تمام انتخاب ها در روابط میان فردی ، دست کم در یک قسمت به این نکته وابسته است که آیا به گفته و رفتار طرف مقابل خود اعتماد داریم و برای آن اعتباری قایل هستیم یا نه ؟ این انتخاب ها موضوعات متفاوت و گاه تناقصی را در بر می گیرند، موضوعاتی مانند معامله با فرد ویژه­ای ، انتخاب شریک ، انتخاب فردی برای انجام کاری و … .

همه اینها و هزاران موضوع دیگر ما را بر آن می دارند که در مقوله اعتبار یا مشروعیت طرف مقابل خود حساس باشیم . سالهای اول دهه ۱۹۸۰ مبین این واقعیت است که تأیید یا عدم تأیید یکی از مهمترین ، قابل توجه ترین و رایج ترین موضوعات ارتباط بین اشخاص در سالهای اخیر است بدون شک ، این مقوله یکی از مهمترین مقوله های ارتباطی است که مسأله تأثیر گذاری و نفوذ دیگران را مطرح می کند . در یک فراگرد استمرار ارتباطی ، بدون شک در انسان گاه به پیام های تأیید کننده و زمانی به پیام های غیر تأیید کننده روی آورد حتی مثبت ترین انسانها در فراگرد ارتباطی مرکز به ارسال پیام های تأیید کننده نمی پردازند . آنچه در ارتباطات مؤثر[۱]  حائز اهمیت است این است که بدانیم چه وقت باید پیام های تأیید کننده و چه زمان غیر تأیید کننده ارسال داریم . به عبارت بهتر، شرایط در این مورد بهترین راهنمای ما جهت ارسال پیام است . برای اینکه بتوانیم با دیگران ارتباط بهتری داشته باشیم اول باید بیاموزیم که چگونه خویشتن را بشناسیم و به تواناییهای خود وقوف حاصل کنیم . خود کنترلی مانند کنترل شدن توسط دیگران به خود تشریحی و آماده شدن برای خود گشودگی لطمه وارد می کند در نتیجه ممکن است چنین احساس کنیم که در برابر افرادی که می باید با آنان ارتباط برقرار کنیم چندان حساس و علاقمند نیستیم و ارتباط با آنها برای ما اهمیت زیادی ندارد که این از نظر ارتباطی نادرست است . بازشناسی خود از نظر سلامت روانی حائز اهمیت است و می تواند به نوبۀ خود در توان ارتباطی ما با دیگران تأثیر بسزایی بگذارد . پژوهشهای روانشناسی بر این باورند که بازشناسی خود از بسیاری جهات کلید اساسی از رفتارها و موفقیتهای اجتماعی و گروهی است .( فرهنگی ، علی اکبر ، ۱۳۸۲، ص ۳۴۳-۳۴۱)

چرا ارتباط برقرار می کنیم ؟

بر اساس تحقیقات انجام شده هفتاد در صد از مشکلات کاری نتیجه مستقیم وجود ، ارتباطات ضعیف می باشند با این وجود جلوگیری از مشکلات تنها یکی از انگیزه­های برقراری ارتباط است . ولی در کل انگیزه­های زیادی برای برقراری ارتباط بین مردم وجود دارد . اگر این مشکلات شناخته شوند و مورد بحث قرار نگیرند هم چنان ارتباط ضعیف خواهند داشت در نتیجه ارتباط بر زندگی و روابط روزمره به ویژه کیفیت آن روابط تأثیری عمیق می گذارد .

پیوستار ارتباط :

برای شناخت درک مفهوم ارتباط میان فردی ابتدا باید میان فردی رامعنی کرد .

این کلمه تشکیل شده از پیشوند Inter به معنای « میان » و کلمه Person به معنای « فرد » است . پس ارتباط میان فردی اصولاً بین افراد اتفاق می افتد اما در بسیاری از تعاملات شخصیت انسانها به میان کشیده نمی شود. پیوستار ارتباطات از غیر فردی شروع و به میان فردی ختم می شود .

اهمیت ارتباط[۲]

ارتباط یکی از پدیده­هایی است که با همه جوانب زندگی انسان پیوند دارد ، فقط از طریق نوعی ارتباط است که افراد می توانند باهم مراوده داشته باشند و به حیات خود ادامه دهند . حال سؤال این است که چه انگیزه­هایی انسانها را وادار به ارتباط می کند؟ و چرا در مدارس ارتباط اهمیت دارد ؟

در پاسخ به سؤال اول گفته می شود انسانها گاهی به خاطر کاهش شک و تردید ، حل کردن مشکل خود و یا دیگران ، تأیید و تصدیق باورهای خود و در اختیار گرفتن و حفظ موقعیت خود و یا پاسخ به گفته های دیگران( Michell ,  Iarson , 1987 , P. 300 )   و یا به منظور انتقال اطلاعات ، تبادل اطلاعات ، نیازها و احساسات و بیان وقایع با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند ( سید عباس زاده ، میر محمد ،مترجم ۱۳۷۲ ، ج ۲ ، ص ۲۲۹ )

در پاسخ به سؤال دوم می توان گفت ماهیت مدرسه انسانی است و در محیطهای انسانی ارتباط امری انکار ناپذیر می باشد . مدیران مدارس باید از مهارت برقراری روابط انسانی برخوردار باشند تا بتوانند به اثر بخشی خود بیافزایند . علاقه بند در تحقیق خود به این نتیجه رسید که مدیران مدارس نسبت  به وظایف و حیطۀ نظارت خود، شناخت کافی ندارند و از برقراری ارتباط انسانی مؤثر با معلمان ، دانش آموزان و اولیاء ناتوانند . ( علاقه بند ، ۱۳۶۴ ، ص ۱۸ ) . در مدارسی که مدیران آن تقریباً بیش از ۷۰ تا ۸۰ درصد وقت خود را صرف برقراری ارتباط می نمایند ، لازم است مدیران به دو مهارت ارتباطی مسلط باشند :

الف – مهارت فهماندن منظور خود به دیگران

ب – مهارت خوب گوش دادن یا توانایی فهم منظور دیگران                                                ( Michell ,  Iarson , 1987 , P.  ۲۹۵ ) آنچه مدیران از ناحیه مدرسه دریافت می کنند و می آموزند از طریق اشخاصی است که آنان را محاصره کرده­اند . بنابراین مدیر باید توانایی درک منظور دیگران را داشته باشد ، هنگام پرسش دیگران مشغول انجام کار دیگری نباشد و محیطی فراهم آورد تا همکارانش براحتی بتوانند با او صحبت کنند و عقاید و نظرات خود را آزادانه در حضورش بیان نمایند و در پاسخ به گفته های همکاران عکس العمل مناسب نشان دهد نه ساکت و بی تفاوت بنشیند .

مدیر از طریق ارتباط می تواند رفتار دیگران را به نفع خود و یا مدرسه تغییر دهد و یا اطلاعات بیشتری دربارۀ مدرسه جمع آوری نماید و بخشهای مختلف مدرسه را با یکدیگر هماهنگ سازد . مدیر از طر یق ارتباط می تواند آنچنان شبکه­ای ارتباطی را در مدرسه بوجود آورد که تمام افراد براحتی با یکدیگر ارتباط برقرار نمایند. شبکۀ ارتباطی که مناسب یک محیط کاملاً انسانی است ، شبکه هم پیوند می باشد .

مدیرانی می توانند این شبکه را در مدرسه بوجود آورند که از مهارت های ارتباطی ذکر شده در بالا برخوردار باشند .

ارتباط انسانی

روابط انسانی گرچه از دیرزمان مدنظر بوده اما به طور علمی از سالهای ۱۹۶۰ – ۱۹۲۷ به عنوان یک نظریه تحولاتی را در سازمان بوجود آورد و زمینه­های توجه بیشتر به انسان فراهم گشت .

دوره پژوهش های علمی وعملی روابط انسانی از سالهای ۱۹۴۷- ۱۹۶۰ شروع شده است . در سال ۱۹۴۷  پژوهش های دانشگاه میشیگان نشان داد بین شیوه رهبری ، کارآیی و رضامندی شغلی رابطۀ قابل ملاحظه­ای وجود دارد . این  پژوهش ها نشان داد در عمل رابطه روحیه و تولید در شرایط گوناگون و جهات مختلف و تحت تأثیر عوامل متفاوت نتایج متضادی دارند و مدیریت بر اساس شرکت دادن افراد در فرآیند تصمیم گیری مؤثر از رعایت سلسله مراتب مطلق است .

مهارتهای انسانی جزیی جدا ناپذیر از شخصیت افراد است و می توان با توجه به عوامل تشکیل دهندۀ آن این مهارت ها را در مدیران با استفاده از روشهای آموزش مهارت انسانی ایجاد و تقویت نمود و شرایط بهسازی مدرسه را از طریق افزایش اثر بخشی مدیر فراهم کرد . مشارکت افراد در تصمیم گیری موجب ارضاء نیازهای احترام ، همسو کردن اهداف فرد با اهداف سازمان ، تحقق سریعتر اهداف و در نتیجه اثر بخشی بیشتر می گردد . و این امور زمانی میسر می گردد که مدیران به توانایی ها ، خصوصیات و ویژگیها و نیازهای همکاران خود آگاه باشند و انواع تصمیمات و عوامل مؤثر بر تصمیم گیری را بشناسد . مدیران برای برقراری ارتباط با همکاران و کارکنان خود باید مهارت شناسایی نیازهای افراد را د اشته باشند. تا از این طریق اثر بخشی کار آن ها بیشتر شود مدیران باید نسبت به کارکنان خود نگرش مثبتی داشته باشند . سنگ زیربنای اثربخشی در مدیریت دوست داشتن افراد و زیر بنای دوست داشتن ارزش و احترام قائل شدن برای دیگران است.

مدیران با اعتماد در مدرسه کارها را به همکاران تعویض کرد . در نتیجه بهتر خواهند توانست فعالیت­های افراد را در جهت تحقق اهداف هماهنگ سازند .

ارزش ، مقام و منزلت انسان

برای ارتباط میان مدیریت و ارزش مقام انسان می توان گفت با آن که رسیدن به هدفهای سازمان مهم است و مدیریت موفق مستلزم کامیابی به هدفهای سازمان است اما وسیله­های رسیدن به هدف هرگز نباید به ارزش و پایگاه افراد آسیبی وارد کند . هر شخصی موجودی است با ویژگیهای فردی ، با تواناییها و انگیزش های جداگانه، اما همه انسان هستند و همه شایسته و سزاوار رفتار انسانی .

اساس فلسفه روابط انسانی بر این اندیشه استوار است که حرمت و شأن انسان در محیط کار باید احیاء شود توجه و اعتقاد به این که هر فرد به لحاظ تفاوت های فردی دارای شخصیت یگانه و بی همتاست . در ارجاع کار و وظیفه و انتظار از فرد بر حسب تواناییهایش ، موجب حفظ حرمت و ارزش اعضای سازمان می گردد . همچنین دادن اظهار نظر ، قائل شدن حق اشتباه برای فرد در رعایت عدل و انصاف و خوشرویی در برخور با دیگران بیانگر احترام متقابل انسانها در یک محیط سازمانی است .

ارتباط بین فردی :

فرآیندی است که به وسیله آن اطلاعات و احساسات خود را از طریق پیام های کلامی و غیرکلامی با دیگران در میان می گذاریم . این توانایی موجب تقویت رابطه گرم و صمیمی ما با دیگران می شود . ( رزاقی پرویز ۱۳۸۵ص ۲)

رهنمودهایی در خصوص مهارت در ارتباطات میان فردی :

گاهی اوقات تعاملات خوبی برقرار می کنیم و گاهی اوقات ناشیانه عمل می کنیم . ارتباط ماهرانه و ناشیانه چه فرقهایی با هم دارند؟

بر طبق تعریفی که محققان از مفهوم مهارت در ارتباطات میان فردی ارائه داده­اند ارتباط ماهرانه عبارتست از : رابطه برقرار کردن با دیگران به شکل کارآمد و مناسب .

کارآمد بودن به معنای دست یافتن به اهدافی است که با برقراری تعامل موردنظر درصدد دست یافتن به آنها هستیم . اهداف شما ممکن است تشریح یک ایده ، آرام کردن دوستان ، پافشاری روی نظرتان ، به توافق رسیدن در مورد دستمزد یا قانع کردن دیگران جهت تجدید نظر در رفتارهایشان باشد . هر چه شما در برقراری ارتباط کارآمد تر باشید احتمال دستیابی شما به هدفهایتان بیشتر خواهد بود .

مهارت مستلزم مناسب بودن نیز هست . ارتباطی ماهرانه است که با شرایط در افراد منطبق باشد .( حسن زارعیان ۱۳۸۴، ص ۳-۱)

انواع ارتباط :

۱ – ارتباط کلامی : تمامی جنبه های گفتار ، یعنی زبان و ابزارهای کلامی را شامل می شود که در آن چگونگی صحبت کرده از جمله ، سرعت کلام ، تن و آهنگ صدای مطرح است .

استفاده از زبان را چگونه می آموزیم؟

عملکرد شناختی کودکان در یادگیری زبان واقعا حیرت آور است، آنها ظرف کمتر از ۱۲ ماه از بی زبانی به تقریبا گفتار سلیس = رشد می یابند احتمالا هیچ کدام از عملکردهای بعدی  زندگی بزرگسالی به گیرایی این دستاورد اولیه نمی باشد. تحقیق برون نشان می دهد که آنچه کودکان می آموزند تا حد زیادی = نه زبان ، بلکه نحوه تعامل و ارتباط با دیگران است ما در زندگی خود نه فقط از زبان به عنوان وسیله تعامل اجتماعی سود می جوئیم، بلکه به نظر می رسد تنها در صورتی می توانیم زبان را بیاموزیم که ابتدا خود تعامل را یاد بگیریم.

ویژگی های زبان – ۱- زبان ایستا است، واقعیت  پویا

با اینکه اطراف ما تغییر و تحول زیادی وجود دارد، کلمات طی یک دوره زمانی تغییر نمی کند واقعیت یک فرایند است، ولی زبان که برای توصیف آن به کار می بریم، حمایت و ایستا است. گردش روز نمونه ای از ماهیت پویشی واقعیت است . درهراکلیتوس ، فیلسوف یونانی گفته است: هیچکس نمی تواند دو بار در یک رودخانه قدم بگذارد.

جهان خیلی سریعتر از کلمات تغییر می کند. ما همیشه الگوهای کلامی را به کار می بریم که تا حدی تاریخ مصرف آنها گذشته است و دیگر جهانی را که در آن زندگی می کنیم توصیف نمی کند.

۲- زبان محدود است، و واقعیت نا محدود .

توصیف فیزیکی افراد چنانچه دیگران بتوانند به راحتی او را شناسایی کنند چندان آسان نیست، بسیاری نمی توانند این توصیف را خوب انجام دهند. تا حدودی به این دلیل که به دقت مشاهده نمی کنند و نیز به این دلیل که کل ست موجود برای توصیف افراد محدود است.

گاه بیان کار ساده ای مثل کشیده درست گرفتن گیتار، با کل ست ممکن است غیر ممکن باشد. به خاطر ماهیت محدود دانش در زبان ما، معنی شناسان عمومی تأکید می کنند که هیچ گاه نمی توان همه چیز را دوباره چیزی بیان کرد.

۳- زبان انتزاعی است.

 انتزاع، فرآیند انتخاب جزئیات و کنار گذاشتن جزئیات دیگر است. در نوع استفاده از زبان  متضمن قدری انتزاع است در واقع انتزاع یکی از سودمندترین جنبه های زبان است. انتزاع امکان اندیشه در مقولات را می دهد و این مقولات به ما توانایی تعمیم می دهد. ولی در عین حال ویژگی است که می تواند به مشکلاتی منجر شود، به ویژه هنگامی که افراد از انتزاع آگاهی نداشته باشند. همه کلمات متضمن نوعی انتزاع یا کنار گذاشتن هستند اما بعضی انتزاعی ترند. آنها هر چه بیشتر انتزاعی شوند، ارتباط مستقیم آنها با واقعیت کمتر می شود (سورین، ۱۳۸۱، ص ۱۲۲).

از آنجا که گفتار امری آسان و راحت است اکثر افراد اشتباهاً تصور می کنند که امر بسیار ساده ای نیز است. البته اگر واقعا گفتار امر بسیار ساده ای بود مطلب زیادی نیز درباره آن وجود نداشت.

مع الوصف واقعیت این است که گفتار یکی از پیچیده ترین و بغرنجترین مهارتهایی است که ما کسب می کنیم و مطالب زیادی را می توان درباره آن مطرح کرد. می توان درباره جملات، معانی آنها و کاری که انجام می دهند صحبت کرد. ولی حتی اگر کلیه جنبه های پیچیده گفتار  را نادیده بگیریم باز هم چیزهای قابل توجهی که در مورد چگونگی صحبت کردن و شنیدن گفتار قابل ذکر باشد باقی می ماند البته بیشتر افراد متوجه نیستند که گفتار این چنین خاص است. تصور عمومی این است که اصوات در گفتار مانند حروف در الفبا است که این تصور کاملا نادرست است.

گفتار، الفبای دلبخواهی در زبان نیست، گفتار از طریق یک کد پیچیده که دارای کارایی خاصی می باشد با زبان در ارتباط است. توانایی بیان و دریافت گفتار امری جهانشمول است و به استثنای افرادی که ناشنوا هستند یا آسیب مغزی دیده اند، همه افراد هم حرف می زنند و هم حرف دیگران را می فهمند. از سوی دیگر خواندن، امری کاملا نادری است. بسیاری از زبان ها شکل نوشتاری ندارند و حتی در میان جوامع با سواد در بین کسانی که قدرت گفتار و شنیداری دارند کسانی هستند که قادر به خواندن و نوشتن نیستند. در تاریخ بد نژادی ابتدا گفتار به وجود آمده است و  سپس نوشتار در واقع نوشتار پیشرفتی است نسبتا جدید. گفتار نتیجه تکامل طبیعی است. امتیاز گفتار از این واقعیت ناشی می شود که گفتار از صوت تشکیل شده و صوت بهترین وسیله ای برای زبان است، از این نظر گفتار ، نظامی خاص از ارتباط است که به خوبی با انسان مطابقت دارد و بخش مهمی از توانایی خاص او برای زبان را تشکیل می دهد (طالبی نژاد ،۱۳۶۸، ص ۱۳۷).

۲ – ارتباط غیرکلامی : به فعالیت هایی گفته می شود که کارکرد ارتباطی دارند مثل حالت چهره که شامل چشم ، ابرو ، گزیدن لب … ). ژست ها و حرکات بدنی که با توسل به آنها دنیایی از مفاهیم را می توان به دیگران انتقال داد . بسیاری از پژوهشگران بر آن بوده­اند که با روشهای پژوهشی خود بتوانند حجم مؤثر رفتارهای غیرکلامی را در روابط بین فردی و اجتماعی مشخص کنند. هر چند که بسیار دشوار به نظر می رسد ولی بسیاری از آنان توفیق یافته­اند که میزان نسبی رفتارهای غیرکلامی را در مقابل رفتارهای کلامی تخمین بزنند. یکی از پیشتازان و پیشروان مطالعات غیرکلامی[۳] بیرادسیل[۴]  مشخص کرده­اند که تنها ۳۵ درصد از معنی[۵] در یک وضعیت خاص با کلام به دیگری منتقل می شود و ۶۵ درصد باقی مانده آن در زمره غیرکلامی است . پیشگام دیگری که در عرصه تحقیقات غیرکلامی نامی بلند آوازه دارد، آلبرت مهرابیان[۶] است . او تیر پیامهای فرستاده شده در یک ارتباط بین فردی را تجزیه و تحلیل کرده و دریافته که فقط ۷ درصد از معنی با پیام های کلامی به مخاطب منتقل شده است. ۹۳ درصد از پیام بر گونه­ غیرکلامی فرستاده شده است هرچند پژوهشها و یافته های مختلف با یکدیگر متفاوتند اما می توان چنین نتیجه گرفت که نشانه های غیرکلامی در ارتباطات میان فردی بسیار مهم بوده و نقش آن در بسیاری موارد در انتقال معنی از فردی به فرد دیگر بسیار حیاتی می باشد . بسیاری بر این باورند که همواره ارتباطات غیرکلامی از نظر صحبت ، ارجحیت دارد . چونکه این علامات غیرکلامی از درون انسان نشأت گرفته و اغلب می توان آنها را کنترل کرد .( فرهنگی ، ۱۳۸۲، ص ۲۷۳-۲۷۲)

عوامل تأثیر گذار در روابط بین فردی:

۱ – گوش دادن فعال

گوش دادن با شنیدن فرق دارد . چرا که شنیدن امری است غیرارادی و شامل صداهایی می شود که همواره از محیط دریافت می کنیم . اما گوش دادن فعال مهارتی است که فرد با کسب آن می آموزد که چگونه به پیام های کلامی و گوینده توجه نماید تا درک معانی و فهم احساسات دقیق تر حاصل شود که این امر موجب تقویت روابط بین فردی را فراهم می آورد .

۲ – اهمیت دادن:

یعنی بتوانیم به احساسات ، نیازها و خواسته­های فرد مقابل توجه نشان دهیم . زمانی روابط بین فردی تقویت می شود که با توجه به توان و ظرفیت خود در مقابل عملکردهای دیگران رفتار مناسبی داشته باشیم.

۳ – پرسیدن از رایج ترین و در عین حال ساده ترین عبارتهاست . زیرا پرسیدن علاوه بر شفاف سازی پیام ، موجب برانگیختن تفکر افراد می گردد. اما این را به خاطر داشته باشیم که طرح سؤالات مکرر به قصد مچ­گیری نه تنها به رابطه بین فردی کمک نمی کند بلکه باعث تضعیف و مختل شدن آن رابطه نیز می انجامد.

۴ – احترام گذاشتن :

یعنی پذیرفتن و گرامی داشتن بی قید و شرط دیگران. با دیگران به گونه­ای رفتار کنیم که احساس کند برایشان ارزش و احترام قائل هستیم و یکی از نشانه های این احترام گذاشتن رعایت قواعد و مقررات موقعیتی است که در آن قرار می گیریم .( پرویز رزاقی ۱۳۸۴، ص ۴-۳)

راهکارهایی برای تقویت روابط بین فردی:

۱ – محیط را آماده برقراری ارتباط نماییم و سعی کنیم در ارتباط ، شروع کننده خوبی باشیم مثل یک سلام احوالپرسی گرم و یا فشردن دست فرد مقابل .

۲ – در برقراری ارتباط به شرایط ، موقعیت و شخصیت افراد توجه کنیم و متناسب با شأن آنان با آنها رفتار کنیم .

۳ – در ارتباط بین فردی علاوه بر کلام، از روش های غیرکلامی مانند ( گوش دادن – نگاه کردن – استفاده از حالات مناسب چهره – ایما و اشاره ها و … ) به خوبی استفاده کنیم .

۴ – با آگاهی از حقوق خود ودیگران در روابط بین فردی از سوء استفاده­های احتمالی پیشگیری نماییم و با احترام به دیگران ، احترام گذاشتن به خود را تضمین کنیم .

۵ – برای ادامه یک ارتباط خوب از تمجید و تحسین مناسب و به جا استفاده کنیم .

۶ – شنونده خوبی برای دیگران باشیم و هنگام صحبت کردن به دقت به حرفهایشان گوش بدهیم و هنگام صحبت کردن سخنان آن را قطع نکنیم .

۷ – هنگام صحبت کردن از قضاوت در مورد رفتار گوینده اکیداً پرهیز کنیم و از بکار بردن جملاتی مانند ( اگر این کار را نمی کردی ، این طور نمی شد ، خب تقصیر خودت بوده و … )خودداری کنیم .( حسن زارعیان ۱۳۸۵، ص ۶-۵)

ارتباط موثر:

ارتباط مؤثر یکی از رمزهای موفقیت انسان است هرکس بتواند با دیگران ، اشیاء ، اطراف و حتی لحظه های زندگی خود ارتباط بهتر و مؤثرتری برقرار کند ، احساس موفقیت بیشتری خواهد داشت . برای دستیابی به یک ارتباط خوب و مؤثر کلامی و یا غیرکلامی علاوه بر داشتن باورهای مناسب لازم است روش ها و مهارتهای ارتباط با دیگران محصول عادتهای ماست . پس اولین گام کسب آگاهی و شناخت درست اصول و نگرش خود می توانیم به دو گونه با دیگران ارتباط برقرار کنیم ، اگر به نکات مثبت طرف مقابل توجه کنیم از آن مهر ، محبت و صمیمیت و اگر روی نکات منفی او تمرکز کنیم، از آن قهر، دوری و نفرت تولد خواهدشد .( امینیان فاطمه ، ۱۳۸۴، ص ۲)

راهکارها و نکات مهم در روانشناختی در ارتباط مؤثر :

۱ – افراد باهم تفاوت دارند:

با همه افراد نمی توان به یک گونه حرف زد یا ارتباط برقرار کرد مهمترین گام، مخاطب شناسی است یعنی شناخت ویژگی های شخصیتی دیگران و رفتار کردن متناسب با آن

۲ – روحیه فردی در رفتار او تأثیر گذار است :

افراد در وضعیتهای روحی رفتاری متفاوتی دارند مثلاً آیا وقتی که خسته هستیم از ما سؤالی را بپرسد همانطور پاسخگو هستیم که در زمان شاد و بانشاط بودن هستیم ؟ مسلماً خیر

پس بنابراین بهتر است مخاطب ما در وضعیت روحی خوبی قرار گیرد تا ارتباط مؤثر برقرار شود.

 ۳ – نگرش و دنیای هر فرد متفاوت است :

هرکس براساس منطق خود با دیگران رفتار می کند چون هرکس دنیا را از دید خود درک می کند، بنابراین بهتراست با افراد متفاوت برخوردهای متفاوت داشته باشیم . برای برقراری ارتباط مؤثر با دنیا و نگرش دیگران مقابله نکنیم ، بلکه نخست دنیای آنها را بپذیریم ، به دنیای آنها پابگذاریم و بعد او را به دنیای خود دعوت کنیم .

۴ – آدم­ها را دوست داشته باشیم :

ما با کسانی که دوستشان داریم راحت تر به نتیجه می رسیم بنابراین برای برقراری ارتباط مؤثر لازم است به اصول دیگران احترام بگذاریم حتی اگر آنها را قبول نداریم با این کار محبت و دوست داشتن خود را به آنها نشان دهیم .

۵ – شخصیت افراد را از رفتارشان جدا کنیم :

اگر رفتار طرف مقابل برای ما قابل قبول برای برقراری ارتباط مؤثر بهتر است فقط همان رفتار ناپسند او را زیر سؤال ببریم نه کل شخصیت او را ، به کاربردن کلمات نادرست مانع از برقراری ارتباط جهت انتقال پیام ما می شود .

۶ – دیگران را بدون قید و شرط بپذیریم :

دیگران را همانگونه که هستند بپذیریم سعی نکنیم آنها را در قالب انتظارات و خواسته های خود شکل بدهیم .

۷ – نیازهای دیگران را در حد ممکن برآورده کنیم :

برای برقراری ارتباط بهتر با دیگران متوجه نیازهای اساسی زیستی، روانی، عاطفی و اجتماعی اطرافیان خود باشیم و برای برآورده کردن نیازهای آنها در حد توان خود به سوی برقراری ارتباط بهتر با آنها گام برداریم .

۸ – خوب گوش دادن

در برقراری ارتباط مؤثر با دیگران خوب گوش دادن به حرفهای طرف مقابل می باشد که خوب گوش کردن علاوه بر یک مهارت ، یک هنر است .  وقتی کسی با ما حرف می زند سعی کنیم به حرفهایش خوب گوش کنیم احساسات بیان شده او را درک کرده و با حرکات چشم ، ابرو و … به او نشان دهیم که مشتاقانه به سخنان او گوش می دهیم . بدون گوش دادن ، پیام به هرز و هدر می رود و ارتباطات به هدفی که دارد دسترسی پیدا نمی کند .( پرویز رزاقی ۱۳۸۴، ص ۶-۵)

۹ – از تماس چشمی مناسب استفاده کنیم :

تماس چشمی در ارتباطات بین فردی از اهمیت ویژه­ای برخوردار است در تمام اشکال ارتباطی این پدیده اهمیت و قدرت خود را به منصه ظهور می رساند چرا که تماس چشمی یک تماس مستمر است . همه تماسهای چشمی علاوه بر انتقال ، مفاهیم فراوانی از فردی به فرد یا افراد دیگر بیانگر بازخوردهای متعددی است . تماس چشمی مناسب در فرهنگهای مختلف نشان دهنده اعتماد به نفس ، صداقت ، علاقه مندی و غیره می باشد . معانی بسیاری در تماسهای چشمی وجود دارد که در فرهنگ ما و فرهنگ دیگر برای فرد حائز اعتبار و اهمیت ویژه­ای میباشند . از این رو تماس چشمی در ارتباطات بین فردی پدیده­ای کاملاً ارزنده و قابل بررسی است و آن را در شمار یکی از بخشهای مهم رمزهای مستتر در چهره درآورده­اند. مطالعه در مورد تماس چشمی در ارتباطات ” ارتباطات بصری ” یا ” ارتباطات چشمی[۷] ”   نامیده­اند .

تماس چشمی مداوم و ممتد نشانه­ای از محبت یا علاقه است و بر شخصیت فرد اثر می گذارد.(فرهنگی ، ۱۳۸۲، ص ۲۹۵)

۱۰ – از حالات چهره مناسب استفاده کنیم :

متناسب با صحبتی که می کنیم بتوانیم تأثر و یا خوشحالی را در چهره خود نشان دهیم.

در بسیاری از  موارد یک ارتباط ساده بین دو انسان حرکات چهره ممکن است به عنوان یکی از بهترین مجاری یا کانالهای ارتباطی این اشخاص به حساب آید . چهره و حرکات مستتر در آن ، در ارتباطات میان اشخاص از اهمیت نسبی بالایی برخوردار است و به آسانی نم توان از آن گذشت و حجم عظیمی از اطلاعات از طریق آن به دیگری قابل انتقال می باشد . چهره در فراگرد ارتباطی میان اشخاص به گونه­ای بالقوه از توان ارتباطی بالایی برخوردار است . چهره اولین جایگاه نشاندهنده وضعیت عاطفی افراد است که تأثیر شگرفی بر نگرشهای میان فردی می گذارد . چهره، تأمین کننده بازخوردهای غیرکلامی دیگران است . برخی می گویند که پس از سخن و سخنوری مهمترین منبع اطلاعات برای ایجاد ارتباطات مناسب چهره است ( مارک ناپ ( Mark knapp ) .

نظریه های رفتاری :

این نظریه ها بر آنند که کار مدیریت ، به طور اجتناب ناپذیر از طریق افراد انسانی صورت می گیرد از این رو رفتار مدیریت ، به واقع کاربرد علم رفتار است . مدیر باید بداند که چگونه افراد را به کار برانگیزد ، بتواند آنها را رهبری کند ، روابط متقابل افراد و رفتار گروهی را درک کرده و با اثربخشی آنها را هدایت نماید . بنابراین ، مدیران باید به دانش و مهارتهای رفتاری مجهز باشند . علمای رفتاری در توضیح رفتار و پویاییهای گروهی در دل سازمانها ، به فهم رفتار سازمانی و اثر بخشی مدیریت آنها مدد رسانیده­اند .

نگرش رفتاری در مدیریت ، از اوایل دهه ۱۹۵۰ نضج گرفت از این تاریخ است که علمای رفتاری ، مطالعه مسایل سازمان و مدیریت را به صورت جدی تر و به مدد روشهای دقیق علمی دنبال کردند . در خصیصه اصلی این حرکت ، کاربرد روش تحقیق علمی در مطالعه واقعیتهای علمی دنبال کردند . در خصیصه این حرکت ، کاربرد روش تحقیق علمی در مطالعه واقعیتهای محیط کار و کشف روابط علّی میان آنهاست . به این منظور ، از مفاهیم و نظریه های جامعه شناسی ، روانشناسی و مردم شناسی ، برای بسط و توسعه دانش رفتاری در محیط کار سازمانها استفاده به عمل می آید . این نگرش با تأکید بر فراگردهای فردی و سازمانی ، برای توضیح رفتار سازمانی در این سه سطح ، از دانش و یافته های علوم رفتاری به طور کلی بهره می گیرد . (علاقه بند، علی، ۱۳۸۴، ۵۶-۵۵).

ارتباط در سازمانها

ارتباط همه فعالیتهای سازمانی را شامل می شود . در گذشته ارتباط مدیران با کارکنان سازمان از حدود صدور دستورات رسمی فراتر نمی رفت . عوامل متعددی لزوم ارتباط فراتر میان واحدها و اعضای سازمان را آشکار ساخته است . ضرورت اطلاع و آگاهی از نظرهای کارکنان و اثرات تبادل اطلاعات در برقراری تفاهم و ایجاد نگرش ، از آن جمله است .

ارتباط در سازمانها باید واحدها و مدیران سازمان را با اطلاع مورد نیاز مجهز سازد تا آنها بتوانند در ایفای وظایف، به ویژه ارتباط مؤثر با کارکنان و تصمیم گیری مؤثر عمل کنند . همه کارکنان، به ویژه مدیران سازمان متناسب با امور فنی ، هماهنگی ، ایجاد ارتباط مؤثر و جوانب انگیزش کار، به اطلاعات نیاز دارند. از این رو شبکۀ ارتباطی سازمان باید بتواند این اطلاعات  قابل انتقال سازد .

یکی از مشکلات مدیران در برقراری ارتباط با کارکنان سازمان، تشخیص موضوعهای مناسب ارتباطی است . مدیرانی که معتقدند هر نوع اطلاعاتی را می توان با کارکنان سازمان یا واحدهای تحت بررسی خود می توانند مبادله کنند نه تنها فقط وقت خود را با ارتباطات بیهوده تلف می کند بلکه ممکن است با دادن اطلاعات غیرمقتضی، اختلالاتی درکار اجرایی و عملیاتی ایجاد کنند. موارد زیر ، موضوعهای مناسب ارتباط سازمانی محسوب می شوندکه

عبارتند از :

۱-    اطلاعات کلی درباره سازمان ( هدفها، خط مشی ها، خدمات یا فعالیتهای اسامی سازمان یا واحد) .

۲-    اطلاعات راجع به تغییرات سازمانی نظیر تغییر مدیریت، خط مشی ها، رویه ها و روشها .

۳-    اطلاعات راجع به امور و مشاغل کارکنان ( مانند مرخصی – ترفیع – ارتقاء شغلی – نظام دستمزد ) .

۴-    اطلاعات راجع به تغییرات در زمینه های سیاستهای اقتصادی جامعه و تغییرات سیاسی .

مبادله اطلاعات در زمینه های فوق و تفاهم درباره آنها، به هماهنگی فعالیتها و گردش کار سازمان کمک می کنند. به علاوه ارتباط متقابل با زیردستان و همکاران برای شناخت بیشتر آنان از لحاظ دانش و مهارتهاو شناساندن خود به آنها می تواند به تفهیم و تفهم بیشتری در زمینۀ همکاری و کار مشترک بیانجامد .( علاقه بند ، علی ۱۳۸۴، ص ۴۲-۴۱)

ملاک های شناخت مهارت انسانی

در آموزش و پرورش روابط انسانی خوب بر اساس نیت خیر، ایمان به شأن و ارزش انسانی و شخصیت افراد و احترام متقابل استوار است و مدیر نیاز دارد در رابطه خویش با دیگران و نیز محیط اجتماعی که در آن قرار دارد مهارتهای مورد نظر را پرورش دهد . زیرا این مهارت ها ، اجزاء وحدت یافتۀ شخصیت مدیر است .

مدیران برای اینکه بتوانند مهارتهای روابط انسانی را در خود پرورش دهند، نیازمند شناخت ملاکهای مهارت انسانی و محتوای روابط انسانی هستند. « گریفیت » بر اساس پژوهش ها و مطالعات خود و دیگران موضوعهای « انگیزش ، ادراک ، ارتباطات ، ساختار قدرت ، اختیار ، روحیه ، تصمیم گیری و رهبری » را به عنوان محتوای روابط انسانی معرفی می کند .

مدیران می توانند با استفاده و بهره گیری از این موضوعات مهارتهای انسانی را در خود تقویت و بر شایستگی و اثر بخشی خود بیافزایند .

« دکتر میر کمالی » در کتاب « رهبری و مدیریت آموزشی » عناوین زیر را به عنوان ملاکهای روابط انسانی مطلوب در سازمان آموزشی معرفی می کند و معتقد است که ملاکهای دیگری نیز می تواند وجود داشته باشد .

۱ – درک نیازها و مشکلات دیگران و کوشش برای تأمین آنها

۲ – پذیرش تفاوتهای فردی

۳ – دوست داشتن فردی

۴ – خوب گوش دادن و پذیرفتن افراد

۵ – برقراری بهداشت روانی در محیط آموزشی

ملاک های روابط انسانی

۱ – درک نیازها و مشکلات دیگران و کوشش برای تأمین شکوفایی آنها

همه دبیران و دانش آموزان به عنوان انسان دارای نیازهایی هستند که به هنجاری و سلامتی آنها به تأمین این نیازها بستگی دارد . انگیزه به کار ومسئولیت پذیری انسانها با نیازهای آنها رابطه مستقیم دارد و هر قدر که فرد بین کار و نیازهایش همخوانی و سازگاری بیشتری احساس کند تحرک بیشتری از خود نشان خواهد داد . کوشش برای شناخت نیازهاو تأمین از وظایف اساسی مدیر آموزشی است . معلمان نیز در زندگی فردی و اجتماعی خود با مسائل و مشکلات روبرو می شوند که ممکن است تا حدودی زندگی شغلی آنها را تحت­الشعاع قرار دهد یا حتی سبب اختلال در رفتار آنها شود گاهی اوقات با کمی توجه و کمک می توان مشکل دبیران را حل کرد که این کمکها ممکن است جنبه مادی ، اجتماعی یا روانی داشته باشد . دیده شده است که مدیران بی تجربه و یا آنها که به مسائل تربیتی روانشناختی توجه ندارند ، درست در زمانیکه فرد با مشکلات خود پنجه نرم می کند توقعات و خواسته های بیشتری را مطرح می کنند و حتی فرد را به کوتاهی در کار و بی کفایتی متهم می سازند و بر مشکلات خود می افزایند . توان مشکل شناسی ، ارائه راه حل های مناسب از مهمترین ضرورتهای مدیریت آموزشی آموزشگاهی است .

۲ – پذیرش تفاوت های فردی

سازمان آموزش مکان رشد و شکوفایی استعدادهای دانش آموزان است اگر چه بیشتر آموزش ها بصورت گروهی انجام می شود اما تعلیم و تربیت امروز به سوی آموزش فردی پیش می رود مدارس موقعی اثربخشی و کارآیی دارد که برنامه­های مناسبی برای یکایک افراد و با توجه به استعداد هر یک از آنها پیش بینی و اجرا شود برای رسیدن به چنین مقصودی مدیر نقش حساسی دارد . مدیر آموزشی باید فرد را به عنوان یک موجود مستقل و منحصر به فرد بپذیرد . هر چه مدیر توانایی بیشتری در پذیرش تفاوتهای فردی داشته باشد در حقیقت توان بیشتری برای برقراری روابط انسانی دارد .

۳ – دوست داشتن دیگران

یکی دیگر از ملاکهای مهارت انسانی مدیران ، دوست داشتن و علاقه به دیگران است . در مدرسه ، دیگران شامل معلمان، همکاران اداری و خدماتی مدرسه و دانش آموزان می شود.

دوست داشتن در مدیریت مدرسه مفهوم ژرفی داردکه بر مبنای ارزش قائل شدن برای دیگران استوار است . داشتن نگرش های مثبت نسبت به انسان به طور عام و نیروهای در اختیار بطور خاص زمینه های ابراز دوستی و علاقمندی نسبت به دیگران را فراهم می سازند و بر عکس نگرشهای منفی احتمالاً نتایج متفاوتی در بر خواهند داشت .

۴ – خوب گوش دادن

یکی از تکنیک های ارتباط مستقیم به دقت گوش دادن است یعنی نشان دادن علاقه و عکس العمل به موقع و صریح نسبت به گفته های گوینده نه ساکت نشستن ( فروغی ، نوروز علی ، ۱۳۶۲ ، ص ۱۱ ) .

متأسفانه در میان تمام اعمالی که در ارتباطات دخالت دارند از قبیل نوشتن ، صحبت کردن ، نگاه کردن ، خواندن و شنیدن آنچه که تنها با کمترین دقت انجام می شود گوش دادن است . مدیران چون روزانه با افراد زیادی برخورد دارند گوش دادن را امری عادی تلقی می نمایند و به اهمیت آن توجهی نمی کنند . در صورتی که اگر به این عمل به درستی توجه شود فایده های زیادی را در بر خواهد داشت. از جمله فایده ها می توان موارد زیر را نام برد :

الف ) یکی از امتیازهای به دقت گوش دادن خصوصاً برای این است که همکاران مدیر با رغبت مسائل خود را صریح  و گیرا ارائه می دهند و مسائل ومشکلات مدیریتی مدرسه را بازگو می نمایند و به وی در انجام کارهای درست مدرسه یاری می رسانند و مدیر از این راه اطلاعات بیشتری جمع آوری میکند.

(حمیدی ، نوشیار ، ۱۳۷۱ ، ۴۷ – ۳۶ ) .

ب ) گوش دادن یکی از روشهای درمانی برای کاهش و رهایی از نگرانیها و اضطراب های زیردستان است . از طریق گوش دادن به دقت ، مدیر فرصتهایی را برای همکارانش ایجاد می نماید . بسیاری از متخصصان روانکاو و از جمله « کارل راجرز » معتقددند که خوب گوش دادن به حرفهای دیگران راهی مفید برای کاهش ناراحتیهای افراد می باشد .

۵- برقراری بهداشت روانی در محیط آموزشی

هر محیط آموزشی دارای جوی است که ممکن است آن محیط را سرد، پرفشار ، غیرقابل اعتماد ، ترس آور و یا گرم ، صمیمی ، قابل انعطاف ، قابل اعتماو و حمایت کننده سازد . هر چه جو سازمان مثبت تر باشد برقرای روابط انسانی ،آسانتر خواهد بود و بالعکس . جوهای بسته ، ترس آور و یا منفی سبب بی اعتمادی ، ترس ،دوری و نفرت افراد هم می شود. محیط زندگی انسان نقش اساسی در احساس خوشبختی و یا تیره بختی او دارد . اگر محیطی بتواند به فرد اعتمادبه نفس بدهد بروز استعدادها ، احساسات او را ممکن سازد و در نهایت بتواند زمینه های دست یابی به نیازهای خود را امکان پذیر سازد . افراد احساس شادی و خوشبختی خواهند کرد و بر عکس . محیط مناسب رشد ، محیطی است که فرد بطور آگاهانه و با آزادی نسبی بتواند راه خود را انتخاب و مسئولیت های ناشی از انتخاب خود را بپذیرد . مدیریت و رهبری آموزشی مدیران و معلمان تأثیر فراوانی بر مناسب بودن محیط آموزشی دارد . محیطهایی که با همکاری ، احساسات گرم و مثبت ، اعتماد متقابل دادن مسئولیت و اختیار تصمیم گیری ، اداره می شود از بهداشت روانی بهتری برخوردارند . بهداشت روانی حالت ویژه­ای از روان است که سبب رشد و کمال شخصیت افراد در سازمان می شود . در حقیقت بهداشت روانی حاصل مساعد بودن زمینه ها و شرایط برای زیست و رشد فرد در سازمان یا جامعه است .

هدف روابط انسانی

روابط انسانی با استفاده از روندی نظامدار درصد مطالعه مسایل انسانی، کشف دلایل و ارائه راهبردهای مفید برای حل این مسائل است. مدیر در این زمینه قبل از هر چیز به مقوله یک پژوهشگر دقیق و ریزبین عمل می کند که دائماً در حال مطالعه و بررسی است مسایل انسانی سازمان خود است . در نتیجه این کاوش و دقت مداوم تحقق هدفهای زیر مد نظر است .

۱ – ایجاد اشتراک مساعی  و تولید میزان فعالیت کارکنان.

۲ – تقویت روحیه و ترغیب کارکنان.

۳ – نتیجه و بازده کار برای نیل به هدفهای اساسی سازمان .

با آنکه مدیریت روابط انسانی، امروز نتیجه مداری در تنظیم اقدامات مربوط به تحقیق هدفهای را که روابط انسانی دنبال می کند چندان مد نظر نیست . یکی از اصلی ترین توجهات مدیر، بهبود کارآیی و ارتقای اثربخشی سازمان است. به همین دلیل معمولاً یکی از هدفهای روابط انسانی ، متوجه پی­آمدهای سازمان آن است در مدیریت آموزشی نیز از بهبود روابط انسانی دو هدف عمده و اساسی مد نظر است .

۱ – حفظ حرمت و شأن مقام انسان در محیط کار

۲ – افزایش بهره وری سازمان از طریق استفاده اصولی و صحیح از منابع انسانی .

برای حفظ حرمت و شأن انسان ، مدیریت روابط انسانی ، درصد ایجاد خرسندی و رضایت همگانی امت در نتیجه اعمال این نوع مدیریت ، عده­ای از کارکنان به بهای زیر پاگذاشتن منافع سازمان به هدفهای شخصی خود دست نمی یابند. به عبارت دیگر ، یک مدیر روابط انسانی، فردی سازشکار مصالحه گر محسوب نمی شود. با توجه به تذکر بسیار مهم این دو هدف کاملاً واضح وروشن می شود . « فصلنامه مدیریت آموزش و پرورش ، ۱۳۷۴ ، ۵۸۹ » .

مهارت روابط انسانی

روابط انسانی از دیر زمان که گروهها و سازمانهای اجتماعی بوجود آمده­اند موضوع بحث و گفتگو بوده است به ویژه در تعالیم آسمانی پیامبران و ائمه اطهار ، اندیشمندان ، فلاسفه ، حکمی ، عرفا ، شعرا ، اندرزها و پیام های گرانبهایی درباره بهبود روابط انسانی و احیاء ارزشهای اخلاقی و انسانی مشاهده می شود . روابط انسانی همان دانش رفتارشناسی است که به موضوعات زیادی درباره رفتار انسان ، کنش و واکنش بین انسانها، ناهنجاریهای رفتار گروهی و سازماین و غیره می پردازد . هدف روابط انسانی شناخت ریشه های تفاوتها اختلالات و تعارضات رفتاری در روابط مدیران و کارکنان و پیداکردن راه حلهای مناسب برای همکاری، همگانی بین آنهاست . روابط انسانی به موضوعات دیگری چون ایجاد جوسازی سالم و قابل اعتماد، تقویت روحیه و ارضاء نیازهای منطقی جسمی یا مادی ، اجتماعی و روانی افراد گروهها توجه دارد . به هر تقدیر روابط انسانی آنقدر ظریف و حساس است که بی توجهی به آن سبب شکست مدیریت می گردد.( قرائی ، امان الله ، ۱۳۷۵)

روابط انسانی

منظور از روابط انسانی رعایت ادب و نزاکت در برخورد و ارتباط با دیگران است مدیران باید سعی کنند نهایت احترام از نظر تعارضات حضور و خروج ، نشستها و ایستادن و استقبالها و غیر راه برای معلمین و دانش آموزان قائل شوند . خوب گوش دادن ، ارتباط درست ، ملاقاتها و بازدیدهای به موقع و نظایر آن حاکی از ادب و رفتار صمیمی است که موجب افزایش انگیزه کاری در معلمان می شود . مدیر باید بداند که چگونه افراد کرا به کار برانگیزد ، بتواند آنها را رهبری کند و روابط متقابل افراد و رفتار گروهی را درک کرده و با اثر بخشی آنها را هدایت نماید . بنابراین مدیران باید به دانش مهارتهای رفتاری مجهز باشند.

اعتماد به دیگران

مدیران از نظر میزان اعتماد و اطمینانی که به مردم  دارند با هم فرق می کنند . این مسأله به نوبه خود به مستخدمین که زیر نظر آنها کار می کنند نیز کشیده می شود، یک مدیر ممکن است با توجه به ویژگیهای گروه خاص زیردست خود و در نظر گرفتن دانش و توانایی افراد از خود بپرسد آیا او در مقایسه با دیگران واقعاً از همه توانا تر است؟ آیا قسمت اعظم کارها را خودش انجام می دهد؟ آیا همکاران را از نتیجه فعالیت ها آگاه می سازد؟ آیا مسئولیت برخی کارهایی که مربوط به همکاران و در حد توان آنهاست واگذار می کند؟ آیا موفقیت خود را مرهون زحمات همکاران می داند؟ این سؤالات همه نشانه نوعی اعتماد به دیگران است که بر روابط میان اعضای مدرسه تأثیر می گذارد .

مدیر برای اینکه بتواند به دیگران اعتماد کند باید خودش از اعتماد به نفس لازم برخوردار باشد – مقوله اعتماد به نفس خود بحث طولانی است که خارج از حوصله این رساله می باشد – مدیر نباید در خودش احساس ضعف ، سستی و ناتوانی نسبت به کارش بکند. مدیر نباید تصور کند که در تمام زمینه ها یک سرو گردن از بقیه بالاتر است . مدیر باید توان گفتن اشتباهاتش را داشته باشد و از هر اشتباهی برای رشد و بهبود شرایط کار خود پند گیرد .

یکی از راههای افزایش اعتماد به نفس برای مدیر ، مطالعه و گسترش معلومات در زمینه شغلی خود می باشد . ( طوسی ، محمدعلی ، مترجم ، ۱۳۷۰ ، ص ۷۸ ) .

بدین ترتیب مدیر با اعتماد خواهد توانست به دیگران اعتماد کند . هرگاه مدیر به توانایی معلمان و دانش آموزان اعتماد نشان دهد و برای آنها به خاطر خدماتی که انجام می دهند، احترام قایل شود ، موجبات همکاری آنها را فراهم می سازد .

روابط انسانی در سازمان های آموزش و پرورش

سازمانهای آموزشی با رسالت اساسی در آماده سازی زمینه های مناسب برای رشد و تعالی انسان مواجه هستند. در جامعه اسلامی مهمترین وظیفه این سازمانها پرورش بنده صالح است . این وظیفه درنوع ویژگی و مشخصات با وظایف سایر سازمانها تفاوت دارد چند بعدی بودن انسان ، تفاوتهای فردی ، تحول پذیری دو سویه .

منظور امکان تحول همیشگی انسان به سوی فلاح است مصداق آیه شریفه قرآن کریم که می فرماید ( قد افلح من زکیها ، و قد خاب من دسها ) .

تأثیر از ویژگیهای منطقه­ای و زیستگاهی ، اثر پذیریهای سیاسی و اجتماعی ، قدرت انتخاب کردن و خصوصیاتی مانند این ها ، فرآیند عمل کردن با انسان را دشوار می سازد . روشن است که در عمل کردن بر انسانها به جای « اقدام بر ابزارها و مواد » مهمترین وجه تمایز سازمانهای آموزشی یا غیرآموزشی است . دشواری کار در مدیریت آموزشی و اهمیت روابط انسانی در اداره مراکز آموزشی نیز دقیقاً از همین امر ناشی شده است . چنانچه مدیر آموزشی در هر کدام از دوره­های تحصیل در حوزه عملکرد روابط انسانی نقایصی داشته باشد اصلی ترین وظیفه­ای که نظام آموزش و پرورش برای او در نظر گرفته است خسارت خواهد دید بر اساس آیین نامه های مصوب شورای عالی آموزش و پرورش کلیه زمینه های آموزش و پرورش و اهم وظایف اداری این مدیران با موضوع روابط انسانی ارتباط دارد .( آیین نامه و وظایف مدیران در مدارس ابتدایی راهنمایی تحصیلی ومتوسطه ، وزارت آموزش وپرورش اساسنامه آئین نامه ها ، سال ۱۳۶۵٫

مدیریت منابع انسانی

مدیریت منابع انسانی عبارت است از ایجاد وتوسعه برنامه هایی که ازطریق آنها ضمن بهبود توانایی های نیروی انسانی اهداف فردی وسازمانی حاصل گردد درواقع مدیریت منابع انسانی ، ایجاد وپرورش وحفظ سرمایه های انسانی برای دستیابی به اهداف است .چون تمام مدیران این سازمان با تلاشهای سایر افراد به اهداف خویش می رسند باید از دانش مدیریت منابع انسانی شناخت کافی داشته باشند .بدون دانش مدیریت منابع انسانی نمی توان با کارائی مطلوب براهداف دست یافت وانسانها را در راستای رشد و تعالی هدایت ورهبری کرد .

اهداف مدیریت منابع انسانی :

تامین نیروی انسانی مورد نیاز پرورش وتوسعه توانائی ها وانگیزه نیروی انسانی حفظ ونگهداری نیروی انسانی شایسته جلب رضایت کارکنان وایجاد هم سوئی لازم بین اهداف فردی وسازمانی از طریق توجه به نیازهای سطوح بالای انسانی وبهبود زندگی شغلی ، برنامه ریزی صحیح با توجه به اهداف سازمان .

برنامه ریزی

برنامه ریزی نیروی انسانی در یک سازمان برای تامین نیروی انسانی لازم از طریق تعیین نیازهای سازمان به نیروی صورت می گیرد .تعیین صحیح نیازهای  انسانی سازمان از نظر کیفی وکمی    وظیفه ای است که سایر وظایف مدیر را تحت شعاع قرار میدهد وباید در این خصوص توجه شودکه به چه تعداد وچه نیروی انسانی در واگذاری مسئولیت نیاز می باشد .

آموزشگاه باید از طریق نیروی انسانی ، اطمینان کسب کنند افرادی که دارای توانائی های مناسب ولازم می باشند برای تحقق اهداف درمواقع مورد نیاز دردسترس هستند .

رشد و توسعه نیروی انسانی  امروزه تغییر و تحول در عوامل محیطی و مشاغل سازمان‌ها شدید است. آموزش و توسعه باعث می‌شود افراد با توجه به تغییرات مکرر در ماهیت و محتوای مشاغل به طور موثر بتوانند وظایف خود را انجام دهند بر این اساس آموزش و توسعه به منزله مهم‌ترین فعالیت سازمانی تشخیص داده شده است در مکتب اسلام رشد و هدایت از مهمترین اهداف می‌باشد و مدیران در برابر رشد و توسعه پرسنل مسئولند.

 نظام جبران خدمات و انگیزه برای کارکنان به دلیل مشارکت آنان در فعالیت‌ها و اهداف سازمان باید جبران خدمات منصفانه و موثر در نظر گرفت جبران خدمات مالی همان حقوق و مزایایی است که افراد به صورت پول نقد و غیرنقدی دریافت می‌کنند جبران خدمات غیرمالی. لذت و رضایتی است که افراد از انجام کارهای درخور توجه و مهم و غنی و همین طور از محیط کاری مناسب و خوشایند کسب می‌کنند اگر نظام جبران خدمات منصفانه و متعادل باشد برانگیزه و رضایت کارکنان تاثیر مستقیم دارد.

بهبود ارتباطات انسانی یکی از قابلیت‌های اساسی برای تحت تاثیر قرار دادن دیگران برقراری ارتباط مناسب می‌باشد ارتباطات، عبارت است از توانایی ارسال پیام به گونه‌ای که افراد به راحتی محتوای آن را درک کرده، پذیرا باشند. بیش از پنجاه درصد از وقت مدیران در ارتباطات کلامی صرف می‌شود به همین دلیل باید به توسعه و بهبود ارتباطات به منظور ایجاد یک محیط کاری مطلوب توجه زیادی شود.

ویژگیهای اثربخشی در ارتباطات میان فردی

ویژگیهای اثربخشی در ارتباطات میان فردی شامل پنج ویژگی عمده می باشند که این ویژگیها علاوه بر کیفی بودن باعث افزایش اثربخشی ارتباطات می شوند که عبارتند از :

۱ – گشودگی ( Openness )

۲ – همدلی ( Empthy )

۳ – حمایتگری ( Supportiveness )

۴ – مثبت گرایی ( Positiveness )

۵ – تساوی ( Equality )

گشودگی ( Openness )

مفهوم کیفی گشودگی حداقل در سه جنبه اساسی ارتباطات میان فردی اثر خود را بروز می دهد وبرای فعالیت اجتناب ناپذیر بشری تأثیر خود را می گذارد . یکی از واضح ترین و بدیهی ترین جنبه های آن این است که ارتباطات گیرنده مؤثر یا فرستنده پیام در ارتباطات میان فردی می یابد شایق باشد که خود را در مقابل طرفهای ارتباطی خود بگشاید و با یک گشودگی نسبی با آنان مواجه شود . گشودگی به این معنی نیست که هر انسان ، طرف ارتباطی، می باید در اولین برخورد و در اولین نشست تمام زوایای ناگشوده و نامفهوم زندگی خود را برای دیگران بگشاید یا به عبارت دیگر تمام نکات ریز و درشت را در مورد تاریخ زندگی خود به دیگران القا کند . چیزی که گاه جالب می شود این است که اگر گشودگی بیش از حد باشد نه تنها باعث گشایشی در فراگرد ارتباطی نمی شود بلکه برعکس باعث دلزدگی طرف مقابل ارتباطی را فراهم می آورد و فراگرد ارتباطی را از مسیر خود خارج می کند .

مقصود از گشودگی به سادگی عبارت است از همان اشتیاق به از « خود گشودگی[۸] که در برگیرنده اطلاعاتی در مورد خود است که به صورت طبیعی هر کس می تواند بخش عظیمی از اطلاعات مربوط به خود را که می توانند در فراگرد ارتباطات میان فردی مؤثر واقع شوند و موجب تسهیل آن شوند مخفی کرده و در نتیجه آن را ، یعنی فراگرد ارتباطی را ، از مسیر طبیعی خود خارج سازند . دومین جنبه از گشودگی بیانگر اشتیاق فرستنده پیام یا مبدأ ارتباطی به وانمود کردن و بروز دادن صادقانه محرکات وارد بر خود است و اینکه بر او چه تأثیری نهاده­اند. اغلب انسانها علاقه مندند و می خواهند که دیگران در مقابل گفته ها و یا اعمال آنها عکس العمل واضحی از خود نشان دهند . هیچ کس دوست ندارد که دیگران در برابر او با گاردی بسته قرار گیرند. این بسته بودن موجب هراس هر آدمی می شود . و این هراس ممکن است به آن حد برسد که او را وادار به عمل و یا عکس العمل غیر طبیعی و حاد کند. هر انسانی این را حق طبیعی خود می داند که بداند و بفهمد دیگری در مقابل کارها وگفته های او چه عکس العملی از خود نشان می دهد . هیچ چیز بدتر و دردآور تر از بی تفاوتی[۹]  نیست .

سومین جنبه از گشودگی که توسط آرتور بوچنر ( Arthor Bochner ) و کلیفوردکلی  (Clifford Kelley ) مطرح شده به مفهوم تملک احساسات و تفکرات مرتبط است . با توجه به چنین مفاهیمی ، گشودگی چنین تعبیر می شود:

که شخص مورد نظر احساسات و تفکرات خود را که کاملاً در اختیار اوست و خود به آنها کاملاً واقف است و مسئولیت آن را بر عهده دارد برابر اطلاع دیگری یعنی دریافت کننده پیام برساند. عموماً افراد خود مسئول احساسات و تفکرات خویش می باشند و سعی نمی کنند آن را از خود جدا کرده و به دیگران انتقال دهند. مگر آنکه مجبور شوند و یا اینکه هدف خاصی از آن داشته باشند . زمانی که ما مالک احساسات و تفکرات خویش باشیم و در پی آن خواهیم گفت این احساسی است که من دارم ، برداشت من از وضعیت است، یا این چیزی است که من می اندیشم. همه وهمه با توجه به « من » یا پر رنگ شدن « خود » در چرخه روابط است . این نگرش درست نقطه مقابل نگرشی است که می گوید « این بحث بی حاصل است » یا « من از این بحث بی حاصل خسته شده­ام » یا « من می خواهم بیشتر در مورد خود بگویم » یا هر نوع عبارت وجمله­ای که به این نتیجه برسد که من ارزیابی خود را از مسأله ای عنوان کنم تا واقعیت آن را به گونه ای که وجود دارد فقط بیان کنم . با در نظر داشتن چنین جملات و عبارات به گونه ای که زبان شناسان و پیروان نظریه زبان شناسی عمومی[۱۰]   بیان می کنند ما در جهت « خودیت » ( tome – ness ) در حرکت می باشیم . در این حالت ما به تصریح این حقیقت می پردازیم که احساسات ما منبعث از تعامل یا میان کنش بین واقعیت بیرونی و ادراکات ، نگرشها و پیش داوریهای[۱۱] درونی خود ما می باشد .

همدلی( Empthy )  

یکی از دشوارترین جنبه های کیفی ارتباطات توانایی به کارگیری همدلی در یک رابطه متقابل است . به این معنی که آغازگر فراگرد ارتباطی توانایی درست ارائه همدلی به دیگری را داشته باشد. همدلی کردن با کسی یعنی احساس او را درک کردن.

همدلی توانایی یک فرد است به گونه ای تجربی دریابد که فرد دیگر چه تجربه­ای در یک لحظه موعود و در یک چارچوب مشخص و با توجه به نظر خویشتن دارد . در نقطه مقابل همدردی کردن[۱۲]  عبارت است از احساس کردن برای فرد دیگر .یا به عبارت دیگر نسبت به دیگری حسی در درون خود پدید آوردن.

همدلی کردن یعنی احساسی را داشتن که دیگری نیز بدان احساس دست یافته است همدلی یعنی ایجاد احساس مشترک با یکدیگر .مهمتر از تعریف همدلی ، به کارگیری آن در زندگی روزمره و بالابردن مهارتهای مربوط به آن است شاید نخستین گام ، پرهیز از ارزیابی و قضاوت رفتار طرف مقابل باشد . اگر ما رفتار فرد مقابل خود را بر اساس صحیح و غلط ، زشت و زیبا، خوب ، بد، ارزیابی کنیم ، پس ما رفتار او را در چارچوب این بر چسبها می بینیم نه آنطور که هست و ممکن است رفتار واقعی او را با این برچسبها سازگار و یا ناسازگار باشد. در آن صورت ما اولین گام را در جهت تخریب پلهای ارتباطی خود با او برداشته­ایم.

دومین گام درک احساسات و عواطف طرف مقابل است . هر چه بیشتر او را بشناسیم بهتر می توانیم با او همدلی کنیم . درک خواسته ها ، نیازها ، آرزوها، آمال ، تواناییها ، تجارب ، بیمها و هراسهای طرف مقابل همه و همه ما را برآن می دارد که او را بهتر بشناسیم و پی به احساسات و عواطف و عواطف او ببریم و بتوانیم با او بهتر همدلی کنیم . گام سوم باید بکوشیم آنچه دیگری بر اساس نگرش و توانایی خود تجربه کرده است . ما نیز تجربه کنیم . مهم است که بدانیم این تجربه می باید بر اساس نگرش و احساسات او باشد . نه آنچه خود می اندیشیم . خود را کاملاً در جای او قرار دادن و نقش او را ایفا کردن ما را بر آن می دارد که او را بهتر درک کنیم .

حمایتگری ( Supportiveness )

 

120,000 ریال – خرید نهایی کردن خرید مورد به سبد خرید اضافه شد

تمام مقالات و پایان نامه و پروژه ها به صورت فایل دنلودی می باشند و شما به محض پرداخت آنلاین مبلغ همان لحظه قادر به دریافت فایل خواهید بود. این عملیات کاملاً خودکار بوده و توسط سیستم انجام می پذیرد.

 جهت پرداخت مبلغ شما به درگاه پرداخت یکی از بانک ها منتقل خواهید شد، برای پرداخت آنلاین از درگاه بانک این بانک ها، حتماً نیاز نیست که شما شماره کارت همان بانک را داشته باشید و بلکه شما میتوانید از طریق همه کارت های عضو شبکه بانکی، مبلغ  را پرداخت نمایید.