تحقیق نقد و تحلیل روان شناختانه ی راه کارهای امر به معروف و نهی از منکر در آثار سعدی مربوطه  به صورت فایل ورد  word و قابل ویرایش می باشد و دارای ۳۴  صفحه است . بلافاصله بعد از پرداخت و خرید لینک دانلود تحقیق نقد و تحلیل روان شناختانه ی راه کارهای امر به معروف و نهی از منکر در آثار سعدی نمایش داده می شود، علاوه بر آن لینک مقاله مربوطه به ایمیل شما نیز ارسال می گردد

 فهرست

چکیده   ۱
مقدمه   ۲
تعریف امر به معروف و نهی از منکر   ۳
۲-۱- تعریف لغوی   ۳
۲-۲- تعریف اصطلاحی   ۴
۳- نگاهی به پس زمینه ی ذهنی و اندیشگی مذهبی  سعدی   ۵
تحلیل جنبه ها ی فردی و گروهی امر و نهی از دیدگاه سعدی   ۸
۴-۱- جنبه های فردی امر و نهی   ۱۰
۴-۲- جنبه ی گروهی امر و نهی   ۱۹
نقد و تعریض, امر و نهی و راه کارهای سعدی به پادشاهان و حاکمان زمان   ۲۳
۵-۱- تعامل و رابطه ی میان پادشاه و رعیت   ۲۴
۵-۲- رعایت عدالت   ۲۴
۵-۳- خاک نهادی   ۲۵
۵-۴- بخشش به رعیت   ۲۶
۵-۵- خداترسی و عمل به احکام   ۲۷
۵-۶- نام نیک و ثواب وعاقبت اندیشی   ۲۸
نتیجه گیری   ۳۰
منابع   ۳۱

منابع

ابن منظور,جمال الدین.(۱۴۱۳).لسان العرب,نسقه مکتب التراث,بیروت,داراحیا التراث العربی.

جوکار،‌‌نجف.(۱۳۸۴).«درآمدی برمخاطب شناسی مدایح سعدی»،فرهنگ فارس،زمستان-بهار،ش۲۰/۲۱٫

حسن لی, کاووس.(۱۳۸۰). سعدی آتش زبان,شیراز,انشارات هفت اورنگ.

……………………… .(۱۳۷۸). سلسله ی موی دوست,شیراز,انتشارات هفت اورنگ.

 دشتی,علی.(۱۳۶۴). در قلمرو سعدی, تهران,انتشارات اساطیر.

 رستگارفسایی، منصور.(۱۳۵۲). مقالاتی درباره‌ی زندگی و شعر سعدی، تهران،امیرکبیر.

سجادی,سیدجعفر.(۱۳۶۶).فرهنگ  معارف اسلامی, ج۱,تهران,شرکت مولفان و مترجمان ایران.

سعدی, مصلح الّدین.(۱۳۸۱).بوستان‌سعدی, به‌تصحیح ‌غلامحسین ‌یوسفی,تهران, خوارزمی.

 …………………………(۱۳۸۴). کلیّات سعدی,از نسخه‌ی محمّد‌ علی فروغی, تهران, نشر محمّد.

 ……………………….. ( ۱۳۸۴). گلستان سعدی, به تصحیح غلامحسین‌یوسفی، تهران, خوارزمی.

صفا ,  ذبیح ا.(۱۳۶۸). تاریخ ادبیات ایران, ج ۱/۳,تهران, انتشارات فردوس.

 فروم ، اریک.(۱۳۸۲). داشتن یا بودن, ترجمه ی اکبر تبریزی,تهران,فیروزه.

………………..(.۱۳۸۲).دل آدمی وگرایشش به خیروشر،ترجمه‌ی گیتی خوشدل،تهران،نشر پیکان..

……………….. .(۱۳۸۲). فراسوی زنجیرهای پندار, ترجمه ی بهزاد برکت,تهران,انتشارات مروارید.

……………….. .(۱۳۸۱). گریز از آزادی, ترجمه ی عزت ا… فولادوند,تهران,مروارید.

قمی, عباس.(۱۳۸۵).  فرهنگ واژگان قران کریم , ترجمه غلامحسین انصاری,  تهران, سپهر.

ولایی,عیسی.(۱۳۸۷). اصول فقه, قم,انتشارات دارالفکر.

همایون کاتوزیان.(۱۳۸۵).سعدی شاعر عشق و زندگی, تهران,نشر مرکز.

چکیده

     اصل مهم «امر به معروف و نهی از منکر» که جزو فروع دین است, از جمله راه کارهای پر اهمیتی است که  ریشه درکتاب وحی دارد و درسنت وسیرت و حدیث پیامبر(ص) و معصومین(ع) و گفتار و رفتار عالمان, بزرگان و اندیشمندان دینی دارای جایگاه ممتاز و ویژه ای  است.انعکاس این ویژگی در آثار بزرگان  ادب نیزگاه در حدّ بسیار عالی و  درخشان به شکل هنری و موثر تجلّی یافته است. از این حیث , آثار سعدی, به ویژه بوستان, گلستان و قصاید, جایگاهی بسیار بلند منظر دارد. در این نوشته سعی نگارنده بر آن بوده است که با رویکردی روان شناختانه به نقد  و تحلیلِ توصیفیِ راه کارهایِ امر به معروف  و نهیِ از منکر فردی و گروهی در آثار سعدی بپردازد.

مقدمه

         مقوله ی مهم « امر به معروف و نهی از منکر» که از بنیانی ترین راه کارهای اصولی ادیان است , طرحی وحیانی در جهت ایجاد جامعه ای سالم است که درآن آحاد جامعه در قبال یکدیگر مسئول اند. در واقع, تاکید آموزه های دینی مبتنی بر مسائلی است که جهت گیری جامعه را  به سمت آرمان شهری ای می برد که فلاسفه و حکیمان در روزگاران متمادی آن را در خیال و آرزوی فیلسوفانه ی خود می پروردند. در چنین جامعه ای افراد آیینه ی صداقت و راستی یکدیگرند.گویی آگاهی و تعهد شریان حیات مادی و معنوی اجتماعی است که در آن دروغ و تزویر و ریا و مفاسد اخلاقی فردی و اجتماعی می رود تا جای خود را به راستی و اخلاص ویکرنگی و مصالح فردی و اجتماعی بدهد.

   درست است که جنبه ی فردی امر به معروف و نهی از منکر  به طور دقیق, دارای کارکردی برنامه ریزی شده و سنجیده نیست اما آگاهی درونی, تقوای باطنی و خواست معنوی متفابل, رمز آمادگی افراد در پذیرش حقیقت مُرّی اند که به تدریج, آن ها را به سَمتِ مَلَکات نفسانی خوب و اخلاق پرهیزگرایانه سوق می دهد.مسلّم است در جامعه ای که زمینه های ناسالم فردی و گروهی ازکجروی و انحراف, ستمگری و ستم پذیری, سوء ظن و بدبینی به صورت امری عادی و طبیعی در بیاید,آن آرمان شهری دینی که  به وسیله ی پیامبران  و حکیمان طراحی شده است ,کم کم جای خود  را به  پلید شهری ای می دهد که مانند طاعون مرگ آوری در تار و پودکل جامعه ی انسانی رخنه می کند.در چنین وضعی است که وظیفه ی فردی افراد حکم می کند تا از طریق صواب در عرصه ای وارد شوند که تنها آگاهی و اخلاص و راه کاردرست ضامن اجرای صحیح آن خواهد بود.

     از سوی دیگر, جنبه ی گروهی و سازمانی «امر به معروف و نهی از منکر» است که مستلزم مکانیزمی درست و هدفمنداست تا به گونه ای آگاهانه و برنامه ریزی شده در جامعه ی اسلامی به مرحله ی اجرا درآید.مسئولیت اجرای آن آمران و ناهیانی اندکه در فرایند قدرت و نفوذ قرار گرفته اند و مشروعیت و صلاحیت آن در اذهان جامعه ی مُسلِم پذیرفته شده است.در صورت فقدان چنین امتیازی حاکمان خود به خود به ابزارهایی تبدیل می شوند تا با انواع ظاهر نمایی و تزویر هویّت پوچ و باطل خود را خوب و موجّه جلوه دهند و در صورت لزوم در برابر آمران و ناهیان حقیقی با تمام قوا بایستند تا تحت عنوان خارج شدگان از دین به قلع و قمع آن ها بپردازند.در چنین وضعیتی است که پیش روان حقیقی جامعه مطابق شریعت می توانند با حاکم جایر دست به جهاد فی سبیل ا… بزنند.

    آن چه در این مقاله می آید,تنها, شمایی از جُستار «امر به معروف و نهی از منکر» از نگاه دقیق و ناقدانه ی سعدی متشرّع است که مورد تدقیق قرارگرفت:ابتدا به معانی واژگان و سپس به بررسی شیوه ی ارشادی و تحکّم آمیز امر و نهی در آثار سعدی- گلستان, بوستان و قصاید- پرداخته شد.ضرورت و اهمیت این تحقیق را می توان در چند نکته خلاصه کرد:

 ۱- تعمیق در باره ی راه کار«امربه معروف و نهی از منکر» در متون کلاسیک فارسی.

۲- آشنایی با شیوه ی ارشادی امر و نهی در اندیشه ی سعدی.

۳-  ارائه ی الگویی درست و موثر از« امر به معروف و نهی از منکر» برای جامعه ی معاصر.

تعریف امر به معروف و نهی از منکر

۲-۱- تعریف لغوی

        در لسان العرب آمده است:«والمعروف صذّ المنکر… ما یستحسن من الافعال». (ابن منظور,ج۹, ۱۴۱۳) و« والمنکر …وهو ضد المعروف و کل ما قبحه الشرع و حرّمه و کرهه هو منکر…»(همان,ج۱۴). از واژه ی «امر» «ائتمار؛ یکدیگر را امر به معروف کردن, رایزنی در باره ی فتنه و قتل و آیه ی وائتمروا بینکم بمعروف به معنای اول و آیه ی ان الملا یاتمرون بک لیقتلونک به معنای دوم است(قمی,۱۳۸۵:۲۴)؛ و واژه ی «نهی بازداشتن , ضد امر کردن( و نهی النفس عن الهوی) انتهی و تناهی عنه از آن بازایستاد و خودداری کرد. تناهوا عن المنکر: یکدیگر را از کار زشت بازداشتند (کانو لایتناهون عن منکر.)؛ عقل را از جهت این که انسان را از کارهای زشت نهی می کند نهیه گویند. نهی جمع نهیه(لایات لاولی النهی)(همان,ص۲۹۲).

۲-۲- تعریف اصطلاحی

    واژه ی«امر» در اصطلاح آن است که مهتری کهتری را گوید: افعل! و او مرید آن باشد که بکند(سجادی,۱۳۶۶:۲۹۳). در کتاب اصول الفقه «طلب با دو شرط دلالت بر وجوب می کند۱- از شخص عالی صادر شده باشد.۲- عاری باشد از قرینه ای که دلالت استحباب یا                           جواز کند» (ولایی,۱۳۸۷:۶۵).معانی امر در قران و سنت بعث و تحریک(اقیمواالصلاه),تهدید(اعملوماشئتم),استحباب,اباحه,تعجیز و تسخیرو… آمده است.(ولایی,ص۶-۶۶).

      امر بر دو قسم است : ۱-مولوی۲- ارشادی. درواقع, در هر واجبی دو امر وجود دارد:« یکی اولی و مولوی و حقیقی که بر آن ثواب و عقاب مترتب است مثل امر«صلّ»«صم». دیگری امری ثانوی که ارشاد به امر اولی است. پس  مکلّف اگر نماز بخواند هر دو امر را فرمانبرداری کرده است»(همان,ص۶۷).

     واژه ی «نهی»در اصطلاح «هر کلامی را که دلالت بر درخواست ترک کند,اطلاق می شود». اقسام نواهی در قران بدین صورت است: « صیغه ی نهی(ولاتقربوا مال الیتیم),امری که دلالت بر ترک کند(ذروا ظاهرالاثم و باطنه), ماده ی نهی(ینهی عن الفحشا), ماده ی تحریم(قل انماالفواحش),نفی حلیت(لایحل لکم ان ترثوا النسا),نفی فعل(فلاعدوان الا علی ا لظالمین), مقارنه و وعید و…(همان,ص۷۰-۶۹)

   معنی اصطلاحی امر به معروف و نهی از منکر از نظر حقوق مدنی نیز به صورت ماده های قانونی آمده است که چون با تحلیل توصیفی این نوشته چندان مرتبط نیست, از آوردن آن خودداری می گردد.

۳- نگاهی به پس زمینه ی ذهنی و اندیشگی مذهبی  سعدی

        «الشیخ  الامام المحقّق افصح المتکلّمین ابو محمّد مشرف الدین (شرف الدین) مصلح بن عبدالله بن مشرّف السعدی الشیرازی, »(صفا,ج۱/۱۳۶۸:۵۸۴,۳) در خانواده ای مذهبی ومومن به احکام دین چشم به جهان گشود.( ۶۰۶-۶۹۰) و بنا به قول خود او.« همه قبیله من عالمان دین بودند»(سعدی,غزلیات۱۳۸۴:۲۷)؛بنا بر این, در مذهبی بودن سعدی چنان که در لابه لای آثارش نیز         می توان به وضوح دید, نمی توان تردید کرد.در باره ی پدر او به نقل قول دولتشاه آمده است:«… «گویند پدر شیخ ملازم اتابک بوده»یعنی اتابک سعد بن زنگی, و البته قبول چنین قولی با اشتغال پدر سعدی به علوم شرعیه منافات ندارد.سعدی هم از دوران کودکی تحت تربیت پدر قرار گرفت و از هدایت و نصیحت او برخوردار گشت ولی در کودکی یتیم شد و ظاهرا در حجر تربیت نیای مادری خود که بنا بر بعض اقوال مسعود بن مصلح الفارسی پدر قطب الدین شیرازی بوده, قرار گرفت. و مقدمات علوم ادبی و شرعی را در شیراز آموخت و سپس برای اتمام تحصیلات به بغداد رفت….»(صفا,همان,ص۵۹۲ ).

    چنان که پیداست,از دوران کودکی سعدی اطلاعات دقیقی در دست نیست. جز این که از فحوای آثارش بتوان از پس زمینه ی اندیشه ها و جهان بینی مذهبی شاعر ردّی به دست آورد.کودکی او خاطره ی همراهی با مردی مودّی آداب شرعی است:« یاد دارم که در ایام طفلی متعّبد بودمی و شب خیز و مولع زهد و پرهیز. شبی در خدمت پدر,علیه الرحمه, نشسته بودم و همه شب دیده بر هم نبسته و مصحف عزیز در کنار گرفته و طایفه ای گرد ما خفته. پدر را گفتم: یکی از اینان سر برنمی دارد که دوگانه ای بگزارد…(سعدی,۱۳۸۴:۸۹). در حکایتی دیگر در بوستان, سعدی  به توجه پدرش درمقدمات علم اندوزی اشاره می کند و می گوید:

                   ز عهد پدر  یاد  دارم همی                     که باران رحمت بر او هر دمی

  که در طفلیم لوح و دفتر خرید                 ز  بهرم یکی خاتم  زر خرید…

                                                          (سعدی,۱۳۸۱:۱۸۹)

     این پس زمینه ی اندیشه ی مذهبی سعدی در موارد بسیاری چه در حوزه عمل به احکام دین و چه در دایره ی اعتقادات قلبی در آثارش دیده می شود.در حکایتی که در حالت طفولیت خود ,درباره ی آداب وضو ,سخن می گوید, نوع بیانش به گونه ای است که کاملا سرسپرده ی احکام عملی دین به نظر           می رسد(همان,ص۱۶۰).

       این تقید به اعتقادات دینی و حدود شرع –  بیش تر با صبغه ی فلسفی-  در حکایت دیگر شاعر در سفر به هندوستان به وضوح ملاحظه می شود.شاعر در حکایت «سفر هندوستان و ضلالت بت‌پرستان»- که فرقی نمی‌کند یک سفرعینی باشد یا ذهنی(رک,حسن لی,سعدی آتش زبان,۱۳۸۰:۵۹)- به خوبی در می‌یابد که انسان‌هـا در استحاله‌ی تـوانایی ناچیز و جزیی خود به شناخت وجودی قادر مطلق می‌کوشند و آن را در هیات خداوندی دانا و توانا می‌پرستند و این سببی است که علامت سوال بزرگی در ذهن شاعر نقش  ببندد و بالاخره, سعدی در نهایت صدق و صداقت از برهمن سبب دل باختگی و پرستش کاروان‌ها زائر مومن را می‌پرسد که به دیدار آن صورت بی روان روانند. در‌حالی‌که این پرسش برخاسته از واقع‌بینی شاعر نه تنها, صفحه‌ای از دفتر حقیقت به روی چشم دلش نمی‌گشاید, شور خودشیفتگی فردی برهمن یعنی, خشمش را نیز بر می‌انگیزد:

  بر این گفتم ان دوست دشمن گرفت                 چـو آتش شد از خشم و در من گرفت

  فتادند  گـبران   پـــازند   خـــوان                 چـو سگ در من از بــهر آن استخوان

                                                                                  (سعدی,۱۳۸۱:۱۷۸)

   چنان‌کـه شاعر اشاره می‌کند سبب تغافل, بی‌تـوجهی صرف بت‌پرستان به واقعیّت امور بود که راه کژ در چشمشان راست جلوه می‌کرد(همان,۱۸۰). شاید بتوان غایت عناد شخص«برهمن» را در اصرار لجوجانه‌اش در باره‌ی شئی بی‌قدرتی دانست که او در پندار خود توانایش تصوّر می‌کند. چنان که سعدی موشکافانه به حرکات کاذب بت – که برهمن از آن آگاه است – اشاره می‌کند(همان).نکته‌ی مهمّ در نظر سعدی آن است که تا آدمی از توجّه به توانایی جزیی و غیر واقعی خود و غیر همچون فهم و ادراک, قدرت اراده‌ی تغییر امور و کارها و… بیرون نیامده و تنها به یک قدرت فعّال مایشاء توجه نکند, هم چنان, در خودشیفتگی تصوّری خود باقی خواهد ماند.چنان که ملاحظه گردید,این جنبه ی تشرّع سعدی و دفاعی که از دین دارد کاملا به گونه ی فلسفی و آگاهانه است و جنبه های عوامانه ی جانبداری از دین در آن دیده نمی شود.

    در بخش اندیشه ی کلامی نیز این پس زمینه ی اندیشگی در غالب حکایات سعدی به چشم               می خورد.به رغم دیدگاه برخی از صاحب نظران شاعر در هیات شخصیت های حکایات غالبا دیدگاه  فلسفی و کلامی خود را به خواننده تحمیل می کند. نگاه جبری گرایانه ی سعدی که گاه با دیدگاه های  اصالت اختیار شخصیت های داستان درمی آمیزد این تناقضات را پر رنگ تر می کند. چنان در اغلب حکایت ها مشاهده می گردد, اصالت جبری گرایانه مزیت و برتری می یابد.

     با نگاهی به آثار سعدی، به تناقض آشکار آرای سعدی درباره‌ی فطرت انسانی می‌توان پی برد. سعدی در جایی اصل رشد اخلاقی را یادگیری می‌داند و گاه به سرشت خوب و بد افراد معتقد است.یعنی انسان‌ها به طور فطری یا بدند و یا خوب. گاه شاعر حکایتی را نقل می‌کند که از زبان راوی یا راویان حکایت می‌باشد.مثلا؛ در حکایت« طایفه‌ی دزدان عرب» که موضوع داستان درتعلیم و تربیت تازه جوانی است که در میان قافله‌ی دزدان‌ گرفتار آمده است,سخن شاعر از زبان روایان حکایت شنیده می‌شود. در این حکایت دو شخصیّت وزیر و پادشاه هستند که در باره‌ی استعداد ذاتی انسان سخن مـی‌گـویند.بدین صورت که یکی از وزرا  به شفاعت از پادشاه می‌خواهد که او را آزاد کند چرا که جـوان است و تربیت پذیر. اما پادشاه اعتقادی به تربیت نداردامّا, وزیر بـا دلیل و بـرهان و نقل حدیث پادشاه را قـانع می‌کند کـه تربیت‌پذیر‌است که « در حدیث است: ما من مولود الا و قد یولد علی الفطره فابواه یهوّدانه او ینصّرانه او یمجّسانه .

   پادشاه به اکراه تسلیم رای وزیر می‌شود.. بعد از آن استاد ادیبی نیز به تربیت او می‌گمارند و وزیر هم گزارش تغییر احوال او را به پادشاه می‌دهدکه« تربیت عاقلان در او اثر کرده است و جهل قدیم از جبلّت او به در برده» اما پادشاه هم‌چنان اصرار  به فطری بودن شخصیت انسان اصرارمی‌ورزد.از طرفی وزیر نیز بـه حرف خود پایبند است که تربیت‌پذیر است تا این که« دو سالی بـرآمد. طایفه‌ی اوباش محلّت در او پیوستند و عقد مرافقت بستند تا به وقت وزیر و هر دو پسرانش را بکشت و نعمتی بی قیاس بر داشت و به مغاره‌ی دزدان به جای پدر نشست و عاصی شد. ملک دست تحیّر به دندان گزیدن گرفت و گفت:

شمشیر نیک از آهن بد چون کند کسی؟              نـاکس به تربیت نشود  ای حکیم کس

 باران که در لطافت طبعش خلاف نیست              در بـاغ, لاله رویـد و در شوره‌زار, خس

                                                                                            (سعدی۲-۱۳۸۴:۶۱)

    بسیاری از منتقدان برآنند که عقیده‌ی خود سعدی چیز دیگری است.با این حال,موارد فراوانی وجود داردکه ثابت می‌کند,دیدگاه شاعـردربـاره‌ی ماهیّت انسان تناقض‌آمیز‌است(سعدی,۱۳۸۴:۱۵۵).گفتار راویان حکایات اغلب عقیده‌ی خود سعدی است. مثلا ؛در حکایت یاد شده, شاعر پایان‌بندی داستان را بـه ذاتی بـودن خـوبـی و بـدی در انسان اختصاص می‌دهد کـه در واقـع,عقیده‌ی خـود اوست.

تحلیل جنبه ها ی فردی و گروهی امر و نهی از دیدگاه سعدی

تمام مقالات و پایان نامه و پروژه ها به صورت فایل دنلودی می باشند و شما به محض پرداخت آنلاین مبلغ همان لحظه قادر به دریافت فایل خواهید بود. این عملیات کاملاً خودکار بوده و توسط سیستم انجام می پذیرد.

 جهت پرداخت مبلغ شما به درگاه پرداخت یکی از بانک ها منتقل خواهید شد، برای پرداخت آنلاین از درگاه بانک این بانک ها، حتماً نیاز نیست که شما شماره کارت همان بانک را داشته باشید و بلکه شما میتوانید از طریق همه کارت های عضو شبکه بانکی، مبلغ  را پرداخت نمایید.