سیستم برق خانه های مسکونی

سیستم برق خانه های مسکونی باید به صورتی طرح و اجرا شود که از ایمنی کامل برخوردار باشد و حداکثر استفاده و راحتی را برای ساکنان خانه تأمین نماید. در خانه باید نور کافی چه به صورت چراغ های ثابت یا قابل تغییر مکان در دسترس باشد و ساکنان باید به سهولت بتوانند چراغ ها را روشن یا خاموش کنند، بدون اینکه لازم شود در تاریکی به زحمت دنبال کلیدها بگردند و یا مجبور شوند چراغ های غیر ضروری را در پشت سر خود روشن باقی بگذارند. ساکنان باید قادر باشند چراغ ، تلویزیون، جارو برقی و دیگر وسایل را در هر نقطه دلخواه به پریز متصل کنند بدون اینکه مجبور به استفاده از سیم های رابط بلند باشند. در اثر برخورد پاهای ساکنان خانه با این سیم های رابط بلند ضایعات بسیاری به بار آمده است. برای برآوردن مقاصد فوق لازم است به نکات زیر بر اساس مبحث سیزدهم ساختمان توجه شود :

تابلوها

تابلو می توان از یک یا چند صفحه از جنس عایق، که جاذب رطوبت و خودسوز نباشد ( فیبر الکتریکی )، تشکیل شده یا تمام فلزی باشد. چنانچه تابلو در محلی که افراد غیر متخصص در آن رفت و آمد می کنند نصب شده باشد نباید هیچ یک از قسمت های برقدار آن در دسترس یا قابل لمس باشد. به عبارت دیگر ، تابلو باید با صفحات یا درهای عایق یا فلزی محصور شده باشد. برای دسترسی به قسمت های برقدار تابلو باید بتوان صفحات محافظ یا درهای سرویس آن را، با استفاده از نوعی ابزار ، پیاده کردو. علاوه بر این ، در چنین محل هایی تابلو مجهز به در قفل شو باشد، به نحوی که کلیه کلیدها و لوازم و تجهیزات کنترل تابلو در پشت آن قرار گرفته باشد.

یادآوری یک – چنانچه تابلو مجهز به کلیدهای کنترل روشنایی و نظایر آن باشد ، این کلیدها می توانند موقع قفل بودن در تابلو در دسترس باقی بمانند. از محل نصب کلیدها نباید امکان دسترسی به ترمینال های آنها یا داخل تابلو ، وجود داشته باشد.

یادآوری دو – برای کمک به خنک شدن لوازم داخلی تابلو می توان آن را به منافذ عبور هوای خنک کننده مجهز کرد، مشروط بر اینکه آب ترشح شده نتواند به قسمت های برقدار آن سرایت کند.

– تابلو باید ساخت کارخانه و مطابق استانداردهای ملی یا بین المللی معتبر باشد.

مشخصات اصلی الکتریکی تابلوها

یادآوری سه – تابلو ممکن است از یک یا چند منبع برای مصارف مستقل تغذیه شود ( برای مثال منبع عادی و منبع اضطراری )؛ در مقررات مبحث سیزده، آن قسمت از تابلو که با یک مدار مستقل تغذیه می شود، یک تابلو به حساب می آید.

– تابلوها باید با مقررات زیر مطابقت کنند :

الف) هر تابلو باید به یک کلید اصلی جدا کننده قابل قطع و وصل زیر بار مجهز باشد. جریان نامی این کلید باید حداقل برابر جریان نامی کل تابلو یا مصرف کل تابلو باشد و جریان نامی ایستادگی کلید در برابر اتصال کوتاه نباید کمتر از جریان اتصال کوتاه احتمالی در محل نصب باشد ؛

ب) هر تابلو باید به وسیله حفاظتی ( کلید خودکار ، فیوز ) مخصوص خود مجهز باشد. جریان نامی وسیله حفاظتی نباید از جریان نامی تابلو بزرگتر باشد. چنانچه تابلو با مدار مختص به آن تغذیه شود، وسیله حفاظتی مدار می تواند وسیله حفاظتی تابلو نیز به شمار آید و نیازی به پیش بینی وسیله حفاظتی مجزا در تابلو نخواهد بود به شرط آنکه جریان نامی آن از جریان نامی تابلو بیشتر نباشد.

یادآوری چهار- بدین ترتیب ، تنها تابلوهایی باید دارای فیوز یا کلید خودکار اصلی باشند که به صورت انشعابی از یک مدار تغذیه می شوند ( یعنی یک کابل یا مدار چند تابلو را تغذیه کند ).

یادآوری پنج- چنانچه وسیله حفاظتی اصلی تابلو از انواع کلیدهای خودکار ، که دارای مشخصات کلید جداکننده نیز هستند، انتخاب شود ، از این کلید می توان برای هر دو منظور حفاظت و جدا کردن استفاده کرد.

ج) چنانچه تابلو علاوه بر کلید اصلی به فیوز نیز مجهز باشد ، فیوز باید در طرف مصرف کلید نصب شود.

یادآوری ۶ – در این حالت ، تعویض فیوز در حالت بی بار امکان پذیر خواهد بود.

د) مدار تغذیه کننده وسایل کنترل و اندازه گیری که از سیستم برق تابلو تغذیه می شود باید دارای نوعی وسیله حفاظتی ، مانند فیوز باشد.

ه ) اگر در یک تابلو از کلیدهای مینیاتوری استفاده شود باید یک سری فیوز بالادست آنها یا در تابلوی مورد بحث و یا در تابلوی اصلی آن وجود داشته باشد. جریان نامی فیوز بالادست نباید از مقادیر زیر بزرگتر باشد :

۱- اگر توان نامی قطع یک یا چند کلید مینیاتوری تا ۵/۱ کیلوآمپر باشد ، ۶۳ آمپر

۲- اگر توان نامی قطع کلید مینیاتوری ۳ کیلو آمپر یا بیشتر باشد ، ۱۰۰ آمپر.

یادآوری هفت – قدرت قطع کلیدهای مینیاتوری در اتصال کوتاه کم است ، برای همین باید در برابر جریان های اتصال کوتاه احتمالی بیش از ظرفیت آنها محافظت شوند.

و) کلیه تابلوها ، اعم از سه فاز و یک فاز ، علاوه بر شینه ها یا ترمینال های مربوط به قسمت های برقدار ( فازها و خنثی ) باید برای وصل هادی های حفاظتی ( PE ) یک شینه یا ترمینال داشته باشد. قابلیت هدایت الکتریکی شینه یا ترمینال هادی حفاظتی باید نظیر هادی های برقدار باشد. شینه یا ترمینال هادی حفاظتی باید با نوعی قطعه اتصال دهنده قابل پیاده کردن به شینه یا ترمینال خنثی قابل وصل باشد. وصل و پیاده کردن قطعه اتصال دهنده باید فقط به کمک نوعی ابزار امکان پذیر باشد. چنانچه مدار تغذیه کننده تابلو دارای هادی مشترک حفاظتی- خنثی باشد، این هادی به شینه حفاظتی وصل و سپس به کمک قطعه اتصال دهنده یاد شده به شینه یا ترمینال خنثی اتصال داده می شود.

کلیه سیم کشی های داخلی تابلو باید با هادی های مسی عایقدار مناسب با جریان های مجاز وسائل حفاظتی و ولتاژ تابلو انجام شود. چنانچه شینه ها به طرزی محکم و ثابت نصب شده باشند می توانند بدون عایق بندی باشند ولی به هر حال باید رنگ آمیزی شده باشند.

ز) شینه ها و ترمینال ها باید دارای علامت گذاری مناسب، مشخص و دائمی ، مانند نمونه زیر باشد :

فازها : L3 ، L2 ، L1

خنثی : N

حفاظتی – خنثی : PEN

حفاظتی : PE

مدارهای خروجی ، کلیدها ، فیوزها و دیگر تجهیزات نصب شده باید دارای برچسب های مشخص و دائمی باشند تا بتوان آنها را شناسایی کرد.

ح) بدنه تابلو باید مجهز به ترمینال علامت گذاری شده اتصال زمین باشد و این ترمینال به شینه یا ترمینال حفاظتی ( PEN یا PE ) وصل شود.

یادآوری ۸ – در تابلوهای بزرگ که کلیه مدارهای ورودی و خروجی آن دارای هادی مشترک حفاظتی- خنثی ( PEN ) هستند، می توان از نصب شینه حفاظتی ( PE ) صرفنظر کرد.

محل نصب تابلوها

– چنانچه تابلو در اتاقی مخصوص این کار نصب شده باشد و تنها افراد متخصص و مجاز اجازه رفت و آمد به آن را داشته باشند ، می توان از تابلوهای نوع باز استفاده کرد.

– اگر تابلو در فضای عمومی که افراد غیرمتخصص در آنها رفت و آمد می کنند نصب شود، فضای محدود به کف و سقف اصلی محل نصب تابلو، و عمق آن که برابر عمق تابلو است ، فضای اختصاصی تابلو به حساب می آید.

در اطراف تابلو باید فضای کافی برای انجام عملیات و تعمیرات و بازدید و غیره وجود داشته باشد.- از محل نصب تابلو اعم از اتاق مخصوص یا فضای عمومی هیچگونه دودکش یا لوله های حامل آب، گاز و حرارت مرکزی و غیره نباید عبور نماید یا آن را قطع کند.

موادی از قانون سازمان برق ایران

آیین نامه اجرایی قانون احداث تونل مشترک تأسیسات شهری

هیئت وزیران در جلسه مورخ ۱۱/۳/۸۴ بنابه پیشنهاد ۳۳/۳/۱/۳۸۱۰ مورخ ۳/۹/۸۳ وزارت کشور و با استناد ماده ۶ قانون احداث تونل مشترک تأسیسات شهری مصوب ۷۲ آیین نامه اجرایی قانون یاد شده را به شرح زیر تصویب نمود :

آیین نامه اجرایی قانون احداث تونل مشترک تأسیسات شهری

ماده ۱ – در این آیین نامه کلمات و عبارات زیر در معانی مشروح مربوط به کار برده می شود :

الف ) شهر جدید : شهری که به استناد ماده یک قانون ایجاد شهرهای جدید مصوب ۱۳۸۰ ایجاد می گردد.

ب ) توسعه شهرها : شامل سطوحی از شهر که بر اساس طرح های توسعه شهری اعم از طرح جامع و هادی ، در درون محدوده قانونی شهر قرار می گیرد.

ج) تونل مشترک تأسیسات شهری : تونل دسترسی ، تمرکز و تجمیع خطوط تأسیسات زیربنایی که جایگزین شبکه های دفنی یا هوایی ، در اجرای تأسیسات زیربنایی شهری شده و برنامه ریزی، طراحی و اجرا می گردد.

د ) آماده سازی : عبارت است از عملیات موضوع بند (( الف )) ماده ۲۲ آیین نامه اجرایی قانون زمین شهری موضوع تصویب نامه شماره ۲۰۰۵۳/ت۱۷۹ ه مورخ ۲۹/۴/۱۳۷۱ هیأت وزیران.

ه ) تأسیسات شهری : موضوع این آیین نامه آن قسمت از شبکه های شهری است که توسط سازمان ها و شرکت های متولی خدمات آب ( شرب و غیر شرب و آتش نشانی ) فاضلاب ( خانگی و صنعتی )، برق ، فیبرهای نوری ، تلفن ، کابل های تلویزیونی و آنتن ، سیستم اطلاع رسانی شهری و کنترل ترافیک ، آب های سطحی و خام و سایرخدماتی که مستلزم حفاری در سطح شهر و یا نصب پایه ها و شبکه های روی سطح شهر می باشد.

ماده ۲ – مسئولیت رعایت نظارت بر اصول فنی و مسائل ایمنی مربوط به تونل مشترک تأسیسات شهری با توجه به ضوابط و استانداردهای مربوط ، حسب مورد به عهده وزارتخانه های کشور و مسکن و شهرسازی می باشد.

ماده ۳- سازمان مدیریت و برنامه ریی کشور مکلف است ظرف شش ماه از تاریخ این ابلاغ این آیین نامه ، نسبت به تعیین ضوابط و استانداردهای فنی احداث تونل های مشترک تأسیسات شهری در ابعاد فنی و اجرایی و همچنین تهیه فهرست بهای مربوط با همکاری دستگاه های بهره بردار و مجریان قانونی اقدام و نتیجه را ابلاغ نماید.

ماده ۴- سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور مکلف است در شرح خدمات تهیه طرح های توسعه شهری ، شهرهای جدید و نیز طرح های آماده سازی زمین ، مطالعات مربوط به ایجاد تونل مشترک تأسیسات شهری را نیز پیش بینی نماید.

ماده ۵ – دستگاه های متولی خدمات تأسیسات شهری و نیز سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور مکلفند به هنگام تهیه و تصویب طرح های خدمات شهری موضوع این آیین نامه، هزینه های مربوط به احداث توانل مشترک تأسیسات شهری را در فهرست هزینه های طرح منظور نمایند.

ماده ۶ – صدور مجوز آغاز عملیات اجرایی احداث تونل مشترک تأسیسات شهری در توسعه شهرها برعهده شهرداری ها و در شهرهای جدید برعهده مدیر عامل شرکت شهر جدید مربوط می باشد.

ماده ۷ – در مواردیکه احداث تونل مشترک تأسیسات شهری مستلزم انجام حفاری در لایه های زیرسازی و روسازی خیابان ها باشد، مجریان پروژه ها موظف به استفاده از دستگاه های برش آسفالت بوده و هزینه های مرمت و بازسازی و روسازی جزو هزینه پروژه منظور و در اختیار شهرداری و شرکت شهر جدید مربوط قرار خواهد گرفت.

تبصره – مسئولیت حفاظت و رعایت کامل ایمنی عبور در اطراف گودال های حاصل از حفاری و قبل از ترمیم زیرسازی و تحویل کار به شهرداری و یا شرکت شهر جدید مربوط، طبق قرارداد فی مابین، بر عهده مجری پروژه می باشد.

ماده ۸ – دستورالعمل و مشروح موارد تعمیر ، نگهداری و چگونگی تأمین امنیت و مراقبت از خطوط و تونل ها و شرح خدمات مربوط ، حدود و اختیارات و مسئولیت دستگاه های متولی خدمات تأسیسات شهری توسط کمیسیونی با مسئولیت وزارت کشورو با عضویت وزارتخانه مسکن و شهرسازی، نفت ، نیرو، ارتباطات و فناوری اطلاعات معین و ملاک عمل خواهد بود.

تبصره ۱- چنانچه به لحاظ عدم رعایت اصول صحیح تعمیر و نگهداری تونل مشترک تأسیسات شهری ، صدمات و خساراتی به خطوط تأسیسات وارد آید ، شهرداری مسئول جبران خسارات وارد شده خواهد بود.

تبصره ۲ – چنانچه به لحاظ قصور و یا تقصیر دستگاه های متولی خدمات تأسیسات شهری، خساراتی به تونل مشترک و یا تأسیسات موجود آن وارد گردد، دستگاه های مربوط مسئول پرداخت هزینه تعمیر و مرمت ، به شهرداری ها، شرکت شهر جدید مربوط و دستگاه اجرایی مربوط خواهند بود.

تبصره ۳ – تشخیص عدم رعایت اصول و مقررات صحیح تعمیر و نگهداری و میزان خسارات وارده به عهده شورای فنی استان می باشد.

ماده ۹- شورای برنامه ریزی و توسعه استان می تواند وظایف قانونی دفترهای فنی استانداری ها موضوع این آیین نامه را به شهرداری ها واگذار کند.

ماده ۱۸- وزارت آب و برق و مؤسسات و شرکت های تابع آن مجاز می باشند در صورت لزوم در معابر عمومی شهرها و حریم اماکن و مستغلات و املاک به نصب تأسیسات انتقال و توزیع نیروی برق اقدام نمایند و همچنین می توانند از دیوارهای مستغلات و اماکن خصوصی که مشرف به معابر عمومی می باشد و زمین های زراعتی تا آنجایی که عرفاً موجب خرابی و سلب استفاده متعارف از املاک مردم نشود به منظور نصب وسائل انتقال و توزیع ( از قبیل پایه – مقره – جعبه انشعاب – پایه چراغ و امثالهم ) و همچنین عبور کانال خطوط برق مجاناً استفاده کند ، رعایت حریم خطوط انتقال و توزیع نیروی برق از طرف مالکین الزامی است.

در صورتی که مالک بخواهد در تغییر یا تعمیر یا تجدید ساختمان اقدامی نماید که مستلزم تغییر محل وسائل انتقال و توزیع نیروی برق باشد وزارت آب و برق مکلف است فوراً نسبت به تغییر محل وسائل انتقال و توزیع نیروی برق اقدام نماید.

تبصره ۱- در صورتی که اراضی در خارج از محدوده شهرها که در مسیر خطوط انتقال و توزیع نیروی برق و نصب پایه قرار می گیرد مستحدثات و اعیانی وجود داشته باشد که بر اثر احداث خطوط انتقال و توزیع نیروی برق و نصب پایه ها از بین برود و یا خسارتی به آنها وارد شود وزارت آب و برق و مؤسسات و شرکت های تابعه آن باید خسارت مالک اعیانی را به ترتیب مذکور در ماده ۱۶ این قانون جبران نمایند بدون اینکه وقفه ای در کارهای احداث خطوط انتقال و توزیع برق ایجاد شود.

تبصره ۲ – حریم خطوط انتقال و توزیع نیروی برق اعم از هوایی و زیر زمینی با توجه به ولتاژ برق با پیشنهاد وزارت آب و برق و تصویب هیئت وزیران تعیین خواهد شد.

روش های مختلف کار با خط گرم Hot Line Work روی خطوط هوایی برق

کار با خط گرم ( هات لاین ) روی خطوط هوایی برق، با توجه به نوع کار و تجهیزات و ابزار مورد استفاده لاین من ها به دو روش انجام می گردد :

۱) روش سطح یک ( روش غیرمستقیم یا فرمان از راه دور )

در این روش همانطور که از نامش پیداست کار بصورت غیر مستقیم و با استفاده از تجهیزات انجام می گردد. در روش فرمان از راه دور، لاین من ها باید آموزش های تئوری و عملی تخصصی این دوره را گذرانده باشند و کاملاً با تجهیزات و نحوه کار با آنها آشنا باشند.

اکیپ های خط گرم از راه دور با استفاده از تجهیزات متعدد ، بدون لمس شبکه و بدون خاموشی عملیات های متعددی را روی شبکه انجام می دهند.

شاخه زنی و هرس درختان مجاور خطوط برق

در شرایط بد آب و هوایی مخصوصاً در پاییز و زمستان که شرایط جوی، همراه با طوفان و ریزش نزولات آسمانی از جمله برف می باشد، موجب می گردد که بسیاری از درختان مجاور شبکه های برق با خطوط برق برخورد نموده و مشکلاتی را ایجاد نمایند. لذا به منظور کاهش خاموشی ها، این درختان را سالیانه یک یا دو بار بصورت استاندارد باید هرس نمود ، قبلاً این کار با اعمال خاموشی انجام می گردید که اکنون دیگر برای شاخه زنی درختان، شبکه های برق خاموش نشده و اکیپ های خط گرم با استفاده از بالابرهای معمولی و نیز اره و قیچی های خط گرم از راه دور اقدام به شاخه زنی می نمایند.

۲- روش سطح دو ( روش مستقیم یا فرمان از راه نزدیک )

در روش مستقیم لاین من ها مستقیماً با شبکه های برق تماس دارند لذا آنان باید آموزش های خاص این روش را دیده و کاملاً با مخاطرات کار خود آشنا شوند.

در این روش لاین من با شبکه هم پتانسیل می گردد، برای این کار لاین من جهت کار با شبکه برقدار خود را بایستی نسبت به زمین و یا فازهای جانبی ایزوله کرده و بر روی وسیله ای استقرار یابد که حداقل ۵/۱ برابر ولتاژ کاری عایق باشد.

تجهیزات حفاظت فردی مورد استفاده لاین من در این روش عبارتند از : دستکش عایق متناسب ولتاژ با کاور مربوطه ، آستین و شانه بند عایق ، کلاه شیلد دار ضد آرک ( هود شیلد دار ) ، عینک ضد آرک

بالابر مورد استفاده در روش مستقیم باید حتماً از نوع بوم عایق باشد.

برای کار لاین من باید ضمن رعایت حریم کلیه اعضای فاقد پوشش حفاظتی، نسبت به انجام کار با دست و تماس مستقیم با فاز، اقدام نماید.

جهت جستجو سریع موضوع مقاله ، پرسشنامه ، پاورپوینت و گزارش کارآموزی می توانید از قسمت بالا سمت راست جستجو پیشرفته اقدام نمایید.

همچنین جهت سفارش تایپ ، تبدیل فایل پی دی اف (Pdf) به ورد (Word) ، ساخت پاورپوینت ، ویرایش پایان نامه و مقاله با ما در تماس باشید.