مقاله بررسی پیدایش و ظهور نانومدیا در علوم اجتماعی و پیامدهای اجتماعی – فرهنگی ،سیاسی آن در جامعه مربوطه  به صورت فایل ورد  word و قابل ویرایش می باشد و دارای ۳۷۸  صفحه است . بلافاصله بعد از پرداخت و خرید لینک دانلود مقاله بررسی پیدایش و ظهور نانومدیا در علوم اجتماعی و پیامدهای اجتماعی – فرهنگی ،سیاسی آن در جامعه نمایش داده می شود، علاوه بر آن لینک مقاله مربوطه به ایمیل شما نیز ارسال می گردد

 فهرست

فصل اول  ۱
کلیات تحقیق  ۱
بیان مسئله:  ۲
اهمیت موضوع:  ۳
اهداف تحقیق:  ۴
سوالات تحقیق:  ۵
فصل دوم  ۶
یافته های تحقیق  ۶
مقدمه:  ۷
(۱-۱-۲) فناوری نانو چیست؟  ۹
(۲-۱-۲)   نانو چیست؟  ۱۰
(۳-۱-۲) تاریخچه فناوری نانو در جهان:  ۱۱
(۴-۱-۲) کاربردهای نانوتکنولو‍ژی :  ۱۳
تولید مواد و محصولات صنعتی:  ۱۳
هوا و فضا:  ۱۵
امنیت ملی:  ۱۵
دوام پذیری منابع: کشاورزی، آب، انرژی، مواد و محیط زیست  ۱۶
کاربرد نانوتکنولوژی در صنعت الکترونیک:   ۱۷
DVD:  ۱۹
نمایشگرها:  ۱۹
تحولات کلان:  الکترونیک و اطلاعات:  ۲۰
این اختراع انفجاری پدید آورد:  ۲۲
(۵-۱-۲) اهمیت مطرح شدن طرح:  ۲۶
۱٫ورود کشورها به عرصه نانوتکنولوژی اجتناب ناپذیر است.  ۲۷
۲٫دلایل اساس ضرورت ورود کشور به عرصه نانوتکنولوژی  ۲۷
۲-۲) شکل گیری بازارهای بسیار بزرگ  ۲۸
(۶-۱-۲ ) کاربردهای اجتماعی وسیع و چالش ها  ۳۰
(۷-۱-۲) دیدگاه های نانوتکنولوژی:  ۳۱
(۸-۱-۲) مزایای تکنولوژی نانو :  ۳۲
مدیا یا رسانه (MEDIA):  ۳۳
ویژگی های وسایل ارتباط جمعی:  ۳۴
الف: تفاوت طرز انتشار پیام  ۳۴
ب: شرائط دریافت آنها  ۳۵
رقابت و همزیستی وسایل ارتباط جمعی:  ۳۶
الف: مسأله رقابت وسایل ارتباطی  ۳۶
ب: همزیستی وسایل ارتباطی معاصر  ۳۶
وظائف وسایل ارتباط جمعی:  ۳۷
۱-نقش تفریحی و تبلیغی  ۳۷
۲-خبری-آموزشی  ۳۸
۳-وظائف راهنمایی و رهبری  ۳۹
۱-اطلاع و آگاهی (Information)  ۳۹
۲-پرورش (Formation)  ۴۰
۳-بیان (Expression)  ۴۰
۴-اجبار (Pression)  ۴۱
دوم- وظایف روانی – اجتماعی:  ۴۱
۱-همبستگی اجتماعی (Reliance sociale)  ۴۱
۲-سرگرمی (Divertissement)  ۴۱
۳-درمان روانی (Pcycholherapie)  ۴۱
۴-همگن سازی  ۴۲
۵-آگاه سازی  ۴۲
۶-احساس تعلق اجتماعی  ۴۲
همگونی های وسایل ارتباط جمعی:  ۴۲
۱-سرعت انتشار  ۴۳
۲-مداومت انتشار  ۴۳
۳-وسعت جهانی حوزه انتشار  ۴۳
۴-فراوانی و گوناگونی محتوی  ۴۳
اهمیت وسایل  ارتباط جمعی:  ۴۴
اثرات وسایل ارتباط جمعی:  ۴۵
الف: دیدگاهای افراطی  ۴۵
ب: دیدگاههای بدبینانه  ۴۶
برآیند نهایی:  ۴۶
تئوری ها و نظریه های ارتباطی:  ۴۷
نظریه تزریقی (تأثیر قدرتمند وسایل ارتباطی)  ۴۷
نظریه استحکام (نظریه تأثیر محدود)  ۴۷
نظریه صنایع فرهنگی و فرهنگ توده  ۴۸
نظریه نیاز جویی (استفاده و بهره مندی)  ۴۸
مدل دریافت Reception model  ۴۹
نظریه سلطه جوئی رسانه ها:  ۴۹
نظریه سیاسی – اقتصادی رسانه ها  ۵۰
نظریه کاشت: Cultivation Theory  ۵۱
نظریه «امپریالیسم فرهنگی»  ۵۲
نظریه اشاعه نوآوری ها: جریان چند مرحله ای ارتباط  ۵۳
نظریه «تجربه تأثیرات ترکیبی» The effect of synthetic experience  ۵۴
نظریه سلطه رسانه:  ۵۵
نظریه «شکاف آگاهی»  ۵۵
نظریه «برجسته سازی»  ۵۵
دیدگاههای مختلف در مورد تکنولوژی های جدید رسانه ای  ۵۶
الف: لرنر – نظریه نوسازی   ۵۶
۲-مارشال مک لوهان (۱۹۸۰-۱۹۱۱)  ۵۸
انتقادهای وارده به اندیشه های مک لوهان  ۶۰
۳-مانوئل کاستلز  ۶۱
ب) هربرت شیلر و امپریالیسم رسانه ای  ۷۲
دیدگاه پل ویریلیو:  ۸۱
ویریلیو و رسانه های ارتباط جمعی  ۸۷
ج) پست مدرنیسم:   ۹۳
ویلیام بوگارد:  ۹۳
«مارک پاستر»  ۹۷
«نظارت نوین در قالب تئوری»  ۹۹
تئوری های تکنولوژی راهبر  ۱۰۳
۱-کاهش گرایی  ۱۰۴
۲-مدل های مکانیکی (Mechanistic Models)  ۱۰۵
خودمختاری تکنولوژیک (Technoligical Autonomy)  ۱۰۵
شیئی گرایی  ۱۰۶
خنثی یا غیر خنثی:  ۱۰۶
«نئولیبرالیسم تکنولوژی»  ۱۰۷
نانومدیا:  ۱۱۱
عوامل مؤثر بر نانومدیا :  ۱۱۲
حافظه با حجم فوق العاده زیاد  ۱۱۲
ابزار انتقال داده با سرع فوق العاده زیاد  ۱۱۳
هوشمندی  ۱۱۴
«فناوری نانو»  ۱۱۴
نانو مدیا و نقش آن در زندگی  ۱۱۴
ویژگی های “نانومدیا”  ۱۱۶
● انجام محاسبات با سرعت فوق العاده زیاد  ۱۱۶
● ذخیره و بازیابی اطلاعات در حجم بسیار زیاد  ۱۱۶
● انتقال داده ها و اطلاعات با سرعت بسیار زیاد  ۱۱۶
● هوشمندی  ۱۱۷
برخورداری از امکانات چند رسانه ای ها (مولتی مدیا)  ۱۱۷
برخورداری از ویژگی سیستم های دوسویه (تعاملی)  ۱۱۷
● انعطاف پذیری  ۱۱۸
● برخورداری از ویژگیهای رسانه های دیجیتال  ۱۱۸
● برخورداری از رسانه های چند محیطی  ۱۱۸
برخورداری از ویژگیهای سایبرنتیک  ۱۱۸
قابلیت استفاده در فواصل بسیار طولانی (فواصل نوری)  ۱۱۹
فناوری های برتری اطلاعاتی  ۱۱۹
● جمع آوری  ۱۱۹
● پردازش  ۱۲۰
● انتشار  ۱۲۰
فناوری های جمع آوری داده ها  ۱۲۱
هواپیماهای بدون سرنشین ارتفاع بالا (HAE UAVs)  ۱۲۱
حس گرهای هوشمند زمینی بدون مراقب (UAGS)  ۱۲۱
ماهواره های تصویربرداری تجاری با تفکیک پذیری بالا  ۱۲۲
شبکه های حسگر یکپارچه فضایی ـ هوایی ـ زمینی  ۱۲۲
موقعیت یابی، مخابرات و ردیابی دقیق یکپارچه  ۱۲۲
دریچه های حسگر یکپارچه، فراطیفی  ۱۲۲
مشاهدات تمام طیفی و فراطیفی  ۱۲۳
حس گرهای رسوخ کننده به موانع  ۱۲۳
میکرو UAVs  ۱۲۳
حس گرهای زمینی خودکار میکروماشینی و رباتهای خیلی کوچک  ۱۲۳
شبکه های حس گر توزیع شده خودکار هوشمند  ۱۲۴
فناوری های پردازش  ۱۲۴
ابزار تصمیم گیری استنتاجی و تحلیلی (فراگیری) هوشمند و یکپارچه  ۱۲۴
شبکه های محاسباتی (سیستم های عامل توزیع شده) با پایگاه های داده غیریکنواخت واسطه  ۱۲۴
سامانه های اطلاعاتی جغرافیایی دقیق  ۱۲۵
عوامل خودکار جستجوی اطلاعاتی  ۱۲۵
اندیس گذاری پایگاه‌های داده چند رسانه‌ای (متنی، صوتی، تصویری، ویدئو) و بازیابی آنها  ۱۲۵
ذخیره سازی اپتیکی  ۱۲۶
ارگانیزم های دیجیتالی  ۱۲۶
پایگاه های اطلاعاتی اشیاء ابررسانه ای  ۱۲۶
ذخیره سازی و محاسبات مولکولی DNA و کوانتومی  ۱۲۶
فناوری های نمایش و انتشار  ۱۲۷
پخش جهانی با پهنای باند وسیع  ۱۲۷
شبکه ارتباطی ماهواره ای جهانی با پهنای باند متوسط  ۱۲۷
ارتباطات بی سیم ریزسلولی و سلولی جهانی  ۱۲۷
تصویرسازی چند بعدی  ۱۲۸
پخش با پهنای باند وسیع، پخش گروهی، پخش نقطه ای و شبکه سازی  ۱۲۸
ترجمه زبان طبیعی دوطرفه خودکار با امکان چند زبانه  ۱۲۸
نمایش چند بعدی مستقیم به مغز انسان  ۱۲۹
فناوری های (افندی) تهاجمی  ۱۲۹
تسلیحات با انرژی هدایت شونده تاکتیکی  ۱۲۹
لیزرهای شیمیایی انرژی بالا  ۱۳۰
حمله شبکه ای نیمه خودکار و پاسخ  ۱۳۰
مدارات منطقی پلید خودکار و پویا  ۱۳۰
حمله شبکه ای خودکار  ۱۳۰
ارگانیزم های میکرومکانیکی  ۱۳۱
ارگانیزم های دیجیتالی  ۱۳۱
تسلیحات دقیق با انرژی هدایت شونده  ۱۳۱
جامعه شناسی محاسباتی (PSYOPS سایبر)  ۱۳۱
محاسبات کوانتمی با تعداد زیادی فاکتورگیری اولیه  ۱۳۲
فناوری های دفاعی  ۱۳۲
آشکارسازی تهاجم یکپارچه به شبکه  ۱۳۳
رمزنگاری حجیم علایم  ۱۳۳
تایید چندگانه  ۱۳۳
ADEW، تسلیحات ضد DEW  ۱۳۴
دیواره های آتش، حصارها، پوشه های جهانی قابل اعتماد  ۱۳۴
ارگانیزم های دیجیتالی عمل کننده به عنوان عوامل قابل اعتماد  ۱۳۴
شبکه های تمام اپتیکی  ۱۳۴
رمزنگاری کوانتمی  ۱۳۴
ابعاد نانومدیا :  ۱۳۵
سایبرنتیک  ۱۳۵
تعریف سایبرنتیک  ۱۳۵
پیدایش سایبرنتیک:  ۱۳۶
تاریخچه تئوری های سایبرنتیک:  ۱۳۹
تئوری کنترل  ۱۳۹
«تئوری پیچیدگی»  ۱۴۰
تئوری سایبرنتیک و کارهای مربوط به آن:  ۱۴۱
پیچیدگی :  ۱۴۲
مکمل:  ۱۴۲
دوگانگی:  ۱۴۲
قابلیت ارتقاء و تکامل:  ۱۴۲
ساختمان بندی:  ۱۴۳
قابلیت انعطاف پذیری :  ۱۴۳
(۶-۱)قلمرو سایبرنتیک :  ۱۴۳
اهداف و وظایف سایبرنتیک :  ۱۴۸
وظایف سایبرنتیک:  ۱۴۹
سیستم های سیبرنتیکی:  ۱۵۰
ویژگیهای سیستم های سایبرنتیک مجسم :  ۱۵۰
تقسیم کار بین انسان و ماشین  ۱۵۵
سایبرنتیک و جامعه  ۱۵۹
تئوری اطلاعات و اطلاع سنجی  ۱۶۲
اطلاع :  ۱۶۲
از سایبرنتیک تا سازمان ارتباطی:  ۱۶۶
ارتباط  ۱۶۶
گره کور  ۱۶۸
انقیاد طبیعت، و »تولید انسان به وسیله انسان«  ۱۶۹
ستایش و سرزنش سایبرنتیک  ۱۷۰
اهمیت اجتماعی خودکاری  ۱۷۲
خطارت واقعی و موهومی  ۱۷۳
سایبرنتیک اجتماعی :  ۱۷۳
»سایبرنتیک های اجتماعی و تحلیل نیروهای اجتماعی«  ۱۷۴
شبیه سازی:  ۱۷۶
«شبیه سازی فیزیکی و انفعالی»  ۱۷۷
«شبیه سازی کامپیوتر»  ۱۷۷
«مثال هایی در محیط های مختلف»  ۱۷۹
اتوماسیون (Automation)  ۱۸۰
هوش مصنوعی AI (Artificial Intelligence)  ۱۸۵
تعریف هوش مصنوعی:  ۱۸۵
تاریخچه هوش مصنوعی  ۱۸۶
سیستم خبره (Expert System) و هوش مصنوعی (Artificial Intelligence)  ۱۹۰
«فضای سایبر»   ۱۹۲
ماهیت و مزایای دیجیتال سازی:   ۱۹۳
ویژگیهای فن آوری های دیجیتالی:  ۱۹۵
مبانی و اصول تصویر دیجیتال:   ۱۹۶
تاریخچه  ۱۹۷
نمونه ای از جعبه سیاه دیجیتال  ۱۹۸
بلوک دیاگرام ساده یک جعبه سیاه دیجیتال  ۱۹۸
اصول و مبانی صدای دیجیتال  ۱۹۸
مفهوم عمومی صدای دیجیتال  ۱۹۹
مفهوم صدای دیجیتال  ۱۹۹
ضبط صدای دیجیتال  ۲۰۰
ضبط تصویر دیجیتال  ۲۰۰
تلویزیون و کامپیوتر  ۲۰۱
رادیو دیجیتال   ۲۰۳
تلفن همراه (تلفن سلولی)  Cellular system  ۲۰۵
دوربین دیجیتال:  ۲۰۸
دوربین  ۲۰۸
CD –rom  و دیسکهای اپتیکی  ۲۰۹
ویدئوی دیجیتالی با عملکرد تداخلی (DVI)  ۲۰۹
سیستم های پردازش صوت و تصویر  ۲۱۰
دیسک یا نوار ذخیره سازی  ۲۱۱
ذخیره و بازیابی اطلاعات   ۲۱۱
تلویزیون و چندمحیطی   ۲۱۳
تکنولوژی چندمحیطی  ۲۱۵
الف) دیجیتایز نمودن صوت و تصویر  ۲۱۵
ب) فشرده سازی سیگنال ها یصوتی و تصویری دیجیتال  ۲۱۶
ج) پردازشگر های زمان واقعی سریع  ۲۱۶
د) سیستم های ذخیره سازی با ظرفیت بالا  ۲۱۶
و) معماری سازگاری  ۲۱۷
سخت افزارها و سیستم های چندمحیطی  ۲۱۷
سیستم های چندمحیطی و موارد استفاده آنها  ۲۱۹
سیستم چندرسانه ای به عنوان محیط نمادین  ۲۲۳
مفاهیم تلویزیون پیشرفته (ATV)  ۲۲۹
راه حل دیجیتالی  ۲۳۲
۱- قابلیت همخوانی در عملکرد  ۲۳۲
*- انعطاف پذیری  ۲۳۲
*- فشرده سازی  ۲۳۳
*- مقایسه سیستم های جاروب پیوسته و درهم پیچیده  ۲۳۳
نحوه انتقال از NTSC به ATSC  ۲۳۴
ویژگی های وسایل  ارتباطی دوسویه:  ۲۳۵
آخرین محصولات ارتباطی :  ۲۳۸
ماهواره ها  ۲۴۰
تله کنفرانس  ۲۴۱
Web-TV   ۲۴۳
تبلت : (Tablet)  ۲۴۴
عوامل مؤثر در تغییرات ارتباطی  ۲۴۵
چالش های فرهنگی رسانه های الکترونیکی مدرن  ۲۴۶
۱- شیوه جدید اطلاع رسانی:  ۲۴۶
۲-آگاهی آفرینی همراه سلطه  ۲۴۷
۳- جهانی شدن فرهنگ (غربی)  ۲۴۹
۴-تغییر هویت و ذهنیت  ۲۵۱
۵- افزایش نابرابری  ۲۵۲
۶- زمینه مناسبات جدید  ۲۵۳
۷- رواج فردگرایی و انزواطلبی  Indivitualism / Social Isolation  ۲۵۴
شکاف دیجیتالی  ۲۵۵
امپریالیسم سایبر  ۲۵۷
جرایم سایبرنتیکی  ۲۵۸
اینترنت  ۲۵۹
مزایا و معایب اینترنت:  ۲۶۳
الف) مزایای اینترنت :  ۲۶۳
ب) معایب اینترنت  ۲۶۹
کاربردهای اینترنت:  ۲۷۱
اینترانت (Interanet)  ۲۷۵
اکسترانت (exteranet)  ۲۷۶
نقش اینترنت در تشکیل جامعه نوین  ۲۷۶
پیامدهای نانو مدیا  ۲۷۷
«عصر مجازی»  ۲۷۷
جامعه مجازی  ۲۸۱
دنیای مجازی (Virtual world)  ۲۸۱
جامعه نظارتی  ۲۸۳
الف) دیدگاه اول، جامعه نظارتی: دیدگاهی انتقادی  ۲۸۳
ب) دیدگاه دوم: خوشبینانه : جامعه اطلاعاتی: دموکراسی الکترونیکی  ۲۸۶
*- راه حلی برای پارادوکس جامعه نظاریت و جامعه اطلاعاتی  ۲۸۹
شبکه :   ۲۹۱
جامعه شبکه ای  ۲۹۲
سازمان شبکه ای  ۲۹۶
انواع شبکه ها  ۲۹۷
فناوری وب  ۲۹۸
شبکه گسترده جهانی (WWW)  ۲۹۸
تجارت مجازی (الکترونیک)  E-commerce  ۲۹۹
روزنامه نگاری دیجیتال (الکترونیک- آن لاین)  ۳۰۲
ویژگیهای روزنامه نگاری دیجیتال یا الکترونیک  ۳۰۲
دموکراسی مجازی (دموکراسی دیجیتال، سایبر دموکراسی)  ۳۰۷
نشر الکترونیک، نشر مجازی    (E-Public Shing)  ۳۱۰
پزشکی از راه دور (Tele Medicine)  ۳۱۲
شهروند شبکه ای Netizen   ۳۱۳
آموزش مجازی  (سایبر-دیجیتال-الکترونیک)E-Learning  ۳۱۷
عملیات اطلاعاتی برای جنگ شبکه   ۳۱۸
عملیات الکترونیکی  ۳۱۹
عملیات جنگ الکترونیک  ۳۱۹
عملیات شبکه ای  ۳۱۹
جنگ اطلاعات  ۳۱۹
ادارات مجازی (Virtual Office)  ۳۲۰
سازمان مجازی  (Virtual Organization)  ۳۲۱
کار از راه دور (Tele working)  ۳۲۲
واقعیت مجازی  ۳۲۴
حضور فرهنگی واقعیت مجازی  ۳۳۰
فرهنگ مجاز واقعی  ۳۳۳
جهانی شدن و فرهنگ معاصر  ۳۳۸
فصل سوم  ۳۳۹
روش شناسی تحقیق  ۳۳۹
مقدمه:  ۳۴۰
روش اسنادی(مطالعه کتابخانه ای)  ۳۴۱
انواع اسناد ومدارک:  ۳۴۲
۱٫  اسناد ومدارک رسمی وغیر رسمی:  ۳۴۲
۲٫اسنادومدارک دست اول ودوم:  ۳۴۲
۳٫  اسناد مکتوب:  ۳۴۲
۴٫  اسناد غیرمکتوب:  ۳۴۳
فصل چهارم  ۳۴۴
نتیجه گیری  ۳۴۴
پیشنهادات  ۳۴۴
نتیجه گیری:  ۳۴۵
پیشنهادات:  ۳۵۴
پیشنهادات تحقیق:  ۳۵۵
پیشنهادات جانبی  ۳۵۷
پیشنهادات برای تحقیق بعدی:  ۳۵۸
فصل پنجم  ۳۵۹
فهرست منابع ومآخذ  ۳۵۹
منابع و ماخذ:  ۳۶۰

منابع و ماخذ:

کتابها:

–     اخلاق وفناوری اطلاعات- خانی جزنی،جمال نشر بقعه ۱۳۸۵

–     ارتباطات کابلی – محمدی،مجید،نشر قطر،۱۳۷۶٫

–     اصول ومبانی تلویزیون دیجیتال، رابین، میکائیل، پولین، مشیل- تحویلداری، محمد جعفر، موسسه اطلاعات ۱۳۸۰٫

–     استفاده انسانی از انسانها، سپبرتیک وجامعه،ارجمند، مهرداد، سازمان انتشارات وآموزش انقلاب اسلامی تهران ۱۲۶۶٫

–     اینترنت ،جنبه های نظری وکاربردی آن ، افشار زنجانی، ابراهیم و دیگران، تهران ،نشر کتابدار،۱۳۷۸٫

–     پیمایش در تحقیقات اجتماعی، نایبی، هوشنگ، منی، ۱۳۸۶٫

–     پخش مستقیم ماهواره ای درقرن بیست ویکم،چالش های حقوقی وفرهنگی، گروه مطالعات حقوقی سازمان صدا وسیمای جمهوری اسلامی ایران ، سروش ۱۳۸۱٫

–     پخش زمینی تلویزیون دیجیتال، اُ، لیری، سیموس، شریعیت زاده، حیدر، دانشکده صدا وسیما ۱۳۸۵٫

–     تکنولوژی اطلاعات ( مفاهیم اصول وبرخی کاربردها)، صالحی، محمد رضا،اصفهان فرهنگ مردم ۱۳۸۴٫

–     تکنولوژی ارتباطی وجامعه اطلاعاتی ، شکر خواه، یوسن ، = ۱۳۷۹٫

–     تکنولوژی ذخیره سازی نوری،مغیثی، مرتضی ، دانا، ۱۳۷۲٫

–     جنگ اطلاعات، اصول وعملیات، والتز، ادوارد، رنجبر، اکبر، حاج قاسم، حسن، میرفخرایی محمود موسسه آموزشی وتحقیقاتی صنایع دفاعی طرح فراسازمانی فاوانیروهای مسلح ۱۳۸۵٫

–     جنگ نرم۲، ویژه جنگ رسانه ای، ضیائی پرور،حمید ابرار معاصرتهران ۱۳۸۶٫

–     جامعه شناسی جامعه اطلاعاتی،محسنی، منوچهر، دیدار  ۱۳۸۰٫

–     جامعه شناسی وسایل ارتباط جمعی، کازنو، ژان، ساروخانی، باقر، محسنی، منوچهر، اطلاعات تهران ۱۳۷۲٫

–     حال وآینده رادیو، مجموعه گفت وگو، صاحب نظران رسانه، الفت، سعید، تحقیق وتوسعه رادیو تهران ۱۳۸۳٫

–     دانایی وثروت وخشونت در آستانه قرن بیست ویکم، تافلر،الوین، خوارزمی، شهیندخت،نو، تهران ۱۳۷۰٫

–     روش طبیعت طبیعت، مورن، ادگار، اسدی، علی،سروش تهران ۱۳۷۴٫

–     راهنمای جامع روابط عمومی، مومنی نور آبادی، مهدی، انجمن روابط عمومی ایران، تهران ۱۳۸۱٫

–     سیستم ها ومدارات جدید الکترونیک در تلویزیون رنگی، حبیب زاده داود، صمدی آذر، حسن صفّاراشراقی ۱۳۸۳٫

–     عصر فرهنگ فناورانه، ازجامعه اطلاعاتی تازندگی مجازی، رابینز، کوین وبستر، فرانک

–     داوودی، مهدی، توسعه، تهران ۱۳۸۴٫

–     عصراطلاعات ، اقتصاد، جامعه فرهنگ جلد(۲) کاستلز، مانونل، علیقلیان، احمد، خاکباز، افشین، طرح نو، ۱۳۸۰٫

–     عصر اطلاعات، ظهور جامعه شبکه ای جلد اول، کاستلز، مانونل، علیقلیان، احمد، خاکباز، افشین، طرح نو، ۱۳۸۰٫

 

کتابها:

-فناوری اطلاعات در سازمان IT،صرافی زاده، اصغر،میربهار ۱۳۸۶٫

فناوری نانو در علوم پزشکی ومهندسی، بوکر، آر، بوی سن.ای، سرکار، سعیدو…

مهدیخانی، محبوبه، صبا یغیمایی، مازیار، خواجه رشید، تهران ۱۳۸۵٫

فن آوری بزرگراههای اطلاعاتی در زبان فارسی، ابطمی، سید ابراهیم، وزارت کشاورزی ۱۳۷۶٫

*کتاب دوم،بانک اطلاعات وانفورماتیک کشور، انتشارات دی ۱۳۸۳٫

مبانی سیبرنتیک، لرنر، آ.یا، پریانی،کیومرث، دانش پژوه ، ۱۳۶۶

مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی واجتماعی، دلاور،علی، رشد ۱۳۸۴٫

مقدمه ای بر روابط عمومی الکترونیک، سلطانی فر محمد، مومنی نور اکبری، مهدی، سیمای شرق ۱۳۸۲٫

مبانی کلی ارتباطات جمعی، زارعیان، داود، کارگزار روابط عمومی ۱۳۸۲٫

مدیریت فن آوری اطلاعات، فرهمند، شهرروز، فیروزکوهی،پسر یسا، حریم دانش، ۱۳۸۶٫

مطالعات سایبر ژورنالیسم(مجموعه مقالات)، ضیایی پرور، حمید، دانشگاه آزاد اسلامی ۱۳۸۵٫

موج چهارم،ایران زاده سلیمان ،تبریز ،افق دانش ،۱۳۸۴٫

–     نانوتکنولوژی، علم پایه وتکنولوژی نوظهور، وطن خواه دولت سرا، جعفر، نشر طراح تهران ۱۳۸۵٫

–     نانو فناوری، سرآغازی متین براندیشه بر جسته بعدی، تهرانی، میثم ، سیمای دانش تهران ۱۳۸۵٫

–     نانو فناوری، راتنر، مارک ودانیل، گودرزی، هوشنگ وافشین ، علمی دانشگاه صنعتی شریف ۱۳۸۵٫

–     نظریه انتقادی ، پست مدرنیسم، نظریه مجازی، دیویتاک، دیچارد، دردریان، جیمز، سلیمی،حسین ، نمایش ۱۳۸۰

–     نظریه های ارتباطات، دهقان، علیرضا ، دانشگاه تهران، ۱۳۸۴

–     وسایل ارتباط جمعی، معتمد نژاد، کاظم، دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی ۲۵۳۵٫

–     هوش مصنوعی، جی، راسل، استوارت، نورویک، پیتر، راحتی سعید، بهداد، محمد،تیموری، حمید، دانشگاه امام رضا ۱۳۸۵

 

 

 

کتابهای انگلیسی:

۱- Cellphone culture-Gerard Gogginc Rout Ledge Taylorg Francis Group-lon Don AND NEWyork 2006

۲-Cybernetics and culture ,”B.V>Biryukov and S.N.Plotinkov<“Cybernetics to day :Achievements,challenges,”MIR publishers “Moscow “1984,p.g   ۱۹۷٫

۳-Cybernetics  or control and Communication in the Animal and the Machine,”Wiener,N,Wiley .1961(1948)

۴- The infotmation society reader,edited by frank Webster ,routledge publications (2004).

۵- Understanding media cultures,nick stevenson ,sage pubications (2002) .

فصلنامه ها:

جامعه نظارتی:مسیرهای جدید در تئوری،لیون،دیوید،کاووبسی،لیدا سال ۱۶ شماره پیایی ۶۲ تابستان ۱۳۸۴ ،جامعه نظارتی،ره آورد عصر ارتباطات،مسعودی،امید علی،رسانه ،سال ۱۴ شماره اول ۱۳۸۴٫

جامعه نظارتی ،لیون،دیوید،کاووسی،لیدا ،رسانه سال ۱۶ شماره ۲ پیاپی ۶۲ ،تابستان

 دموکراسی دیجیتال،تصویری برای قرن بیست ویکم،برنامه ای برای اقدام، ویتال.ن، کاووسی،لیدا،رسانه سال ۱۲ شماره سوم.

شبکه گسترده،بذر افشان،حسن.فصلنامه کتاب زمستان ۱۳۷۵٫

 

جملات ومقالات:

آنچه در مورد شبکه اینترنت باید دانست،پیام پست ومخابرات سال نهم شماره ۸۱ بررسی روابط عمومی دیجیتال ونقش آن در بهبود اطلاع رسانی،محمد نژاد، سید علی ۲ ماهنامه آموزش،تحصیلی،مطالعات رسانه ای ۱۳۸۵ اردیبهشت ۱۳۸۳٫

جرایم سایبر،جلالی،امیرحسین ،رسالت سال ۱۹ شماره ۵۲۷۷ دوشنبه ۱۴، تجارت الکترونیک،تدبیر شماره ۱۲ بهمن ۱۳۸۰٫

روابط عمومی دیجیتال،سعیدی،حمید،کارگزاد روابط عمومی زمستان ۱۳۸۳٫دولت الکترونیکی،شهروند الکترونیکی،نشریه کارآفرینی خرداد ۱۳۸۰٫

سازمان مجازی،همشهری شنبه ۱۱ آبان ۱۳۸۱ شماره ۲۸۸۶٫

عصرمجازی،انقلاب چهارم در بعد سوم رخ می دهد،روزنامه مردم سالاری شماره ۳۰٫

عصرمجازی،گفت وگو بادکترعلی اکبرجلالی،مردم سالاری،شماره ۳۰۵،سه شنبه ۲۴ دیماه.

کندوکاوی در واقعیت فضای سایبر،میرانی،گودرز،جوان سال پنجم شماره ۱۲۷۹،۵شنبه ۲۷ شهریور ۱۳۸۲٫

خدمات و کاربردهای اینترنت،برخوردار،فریبا،بولتن خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران،جلد اول ۲۴ آذرماه ۱۳۷۵(۱۹-۱۵).

شبکه اطلاعاتی اینتریت وتأثیرات اجتماعی وفرهنگی آن،نورزاد،محمود،تهران مرکز دانشگاه آزاد ۷۶-۷۵٫

۱-Beynon Paul .”Information  system “Newyork ;Palgrave .2002

۲-Bryan ,Cathy .Tambini, Damain.Isagarorsianow ,Roza”cyber Democracy “.Newyork :Routledge.1998

۳-Caralcanti A,freitas RAJr.(2005).”Nanorobatics control design  :a collective behavior approach  for medicine.”IEEE Trans nanobioscieneu

۴-Jennifer kahn (2006).”Nano technology .”National &Geographic 2006(june ):98-119

۵-Kelly ,Kevin (1994).out of control :The new biology of machines ,social systems and the economic world . Boston:Addison Wesley . ISBN0-201-48340-8.

۶-P.Humphreys,Extendingourselves:Computational science,Empiricism,and scientific method.Oxford:Oxford university Press,2004.

۷-R.Frigg and S.Harmann,Models in Science . Entry in the stsndford Encyclopedia of philosophy.

۸-S.Hartmann ,The World as a Process:Simulations in the Natural and Social Sciences ,in :R.Hegselmann et al . (eds), Modelling and Simmulation in the social sciences from the philosophy of science point of view , theory and Decision Library . Dordrecht:Kluwer 1996, 77-100.

۹-team jigger. Nanomedia-Nanothought .

۱۰-Thaker ,Alison.”The Public  Relations Hand Book “New york :Routledge ,2001.

 

مقدمه:

جهان در قرن بیست ویکم در عصر فوق صنعتی یا عصر اطلاعات قرارگرفته است، نظام سنتی ارتباطات که عموماً عبارت بود از سیستم محاوره ای وکلامی مبتنی بر تماس نزدیک افرادبه یکدیگر، اکنون در جوامع پیشرفته صنعتی بسیار کمرنگ شده است بیش از این انسانها،برای انتقال پیام، بایست یکدیگر را می دیدند وچشمهایشان همدیگر را لمس می کرد وصدای زنده هم را از نزدیک
می شنیدند، اما در عصر اطلاعات، تکنولوژی های ارتباطی دوربرد از مرحله سنتی عبورکرده است وپدیده های نوین تکنولوژیک در زمینه زیر ساختارهای نوین ارتباطی ( هم چون فیبر نوری، ماهواره ای ارتباطی وروبوتهای باهوش وماشینهای هوشمند الکترونیکی وصنایع سخت افزاری ونرم افرازی کامپیوتر ونانوتکنولوژی وکاربردهای آن در زمینه مخابرات الکترونیک وصنعت) نقش بسیار اساسی را در حذف انسان از اجتماع وانزوای او ایفا خواهد کرد اگر تاکنون مواردی چون، دانشگاه
مکاتبه ای،کلاسهای غیر حضوری،آموزش از طریق ویدئو وتلویزیون نمونه های ضعیفی از گسستگی انسان از اجتماع به شمار می رفته اند در عصر اطلاعات نوع جدید ارتباط از طریق دیجیتال سازی، سایزتیک ونانوتکنولوژی روش جدیدی از اشتغال به نام اشتغال از راه دور، شیوه تازه ای برای تفریح وگذراندن اوقات فراغت به نام واقعیت مجازی، تکنیک نمایشی ایده آلی به نام تلویزیونهای دوسویه وتکنیک ارتباطی ونمایشی جزایی چون تله پیوتر و… عناصری از تکنولوژی خواهند بود که موجد جریان یادگیری الکترونیک،مدارس ودانشگاههای مجازی واقتصاد وبازرگانی الکترونیک و….
می باشد، نقش بسیار بارزی را در جدایی انسان از گروههای مختلف اجتماعی ایفا خواهندکرد گروههای اجتماعی در عصر اطلاعات،نه به صورت واقعی وعینی، بلکه «مجازی» خواهند بود در این عصر، ارتباط با شبکه های اطلاعاتی جهانی مبتنی برWAN ، نیاز فرد به تعلق داشتن به گروه واجتماع را تأمین خواهد کرد وبه او در حالی که در اتاق خانه اش پشت میز کامپیوتر نشسته است شخصیت اجتماعی وحتی جهانی داده می شود.واوبه راحتی خود رادر یک جمع ودر ارتباط غیر فیزیکی با دیگران می بیند، به علاوه اشتغال از راه دور، ارتباطات معیشی را برایش فراهم می سازد واز این طریق در محیط مأنوس منزل کارهای موظف سازمانی خود را انجام می دهد تلویزیون های دو سویه امکان آموزش او وفرزنداش را بدون حضور در دانشگاه یا مدرسه فراهم می سازد ویا با انتخاب وتماشای فیلم دلخواه ویا با پرداختن به تفریح به شیوه واقعیت مجازی، در میان انبوده نتوانستن ها، آنچه را که می خواهد به دست آورد ویا فقط با گرفتن یک شماره تلفن، به دنیای شلوغ اینترنت ویا شبکه ای کامپیوتری دیگر(به مشابه یک جامعه چندین میلیونی مجازی) وارد می شود وبا هر کس که بخواهد ارتباط برقرار می کند ویابه هر انجمنی ( انجمن ها وگروههای مجازی) که دوست داشته باشد سرک می کشد.

برای خرید اجناس مورد نیازش، با کامپیوتر خود آنها را می بیند وسفارش می دهد تا کالا را در منزل تحویلش دهد وپول آنها را نیز به صورت مجازی خواهد پرداخت.

افزودن براینها کامپیوتر برای اومنشی خودکاری خواهد بود که علاوه بر انجام دادن فرامین او، کارهای روزانه اش را نیز تنظیم وتمشیت خواهد کرد.

به هر تقدیر باید پذیرفت که این کالای ارزشمند واین محصول عجیب نبوغ بشری که به عنوان ابزاری علمی وکاری وچه به عنوان وسیله ای تفریحی وارتباطی، تاثیر خود را در نهادهای گوناگون اجتماعی هم چون آموزش وپرورش،خانواده، ارتباطات، سیاست، اقتصاد، پژوهش، بهداشت اوقات فراغت و…. به جای خواهد گذاشت، ضمن این که این پدیده در رفتارهای فردی واجتماعی انسان نیز موثر خواهد بود وباعث گسستگی انسان از ارتباطات واقعی وپیوستگیش به اجتماعات مجازی خواهد شد.

گفتنی است بعضی از واقعیات  امروزی برخاسته از تکنولوژی عمل نوین ارتباطی نوین که به تعبیر ویلیام گیسبون نویسینده رمان علمی- تخیلی معروف

Neuromancer  که در سال ۱۹۸۴ نوشته شد بشر به دوران سایبر اسپیس (cyberspace)وارد می شود. سایبر اسپیس در کتاب او مکانی است که انسان ها اطلاعات مغز خود را با کامپیوترها از طریق پریز تعویض می کنند چیزی که در آن زمان خیالی بیش نبود، اما امروزه شاهد عملی شدن این امر توسط تکنولوژی نوین برتر اطلاعاتی می باشیم.

نانومدیا ازتوان مشارکت بسیار بالابرخوردار می باشد که از جنبه اقتصادی حائز اهمیت است واز چنان تاثیرات عمیقی برخوردار است که بی تردید مبانی رفتارهای اجتماعی وحکومت را در این قرن تغییر خواهدداد.

در حال حاضر سرعت تحولات تکنولوژیک به حدی است که دولتها علاوه برتامین نیازهای مادی به نیاز مدرن زمانه یعنی باز آفرینی جامعه درهر نسل باید پاسخ دهند این نیاز برخاسته از پیامد مفهومی است که تا پیش از این به نام تکنولوژی های ارتباطی نوین شناخته می شد وحالا با عنوان تکنولوژی های دوسویه ارتباطی نوین پایه تحولات راشکل می دهد تحولاتی که عدم توجه به آنها عواقب سوء فراوانی ( نظیر فروپاشی روسیه) برای کشورها بوجود می آورد لذا در این فصل سعی شده است ابتدا به تعریف نانومدیا وابعاد آن (سیبرنتیک ودیجیتال) پرداخته وسپس پیامدها وچالش های آن را بر در زمینه مذکور برروی انسان ونهادهای اقتصادی اجتماعی-فرهنگی در عصر مجازی مورد بررسی قرار دهیم.

 (۱-۱-۲) فناوری نانو چیست؟[۱]

نانوتکنولوژی ، فناوری جدید است که تمام دنیا را فراگرفته است و به تعبیر دقیقتر «نانوتکنولو‍ژی بخشی از آینده نیست، بلکه همه آینده است.»

نانوتکنولو‍ژی، توانمندی تولید مواد، ابزارها و سیستمهای جدید با در دست گرفتن کنترل در سطوح مولکولی و اتمی و استفاده از خواص است که در آن سطوح ظاهر می شود. از همین تعریف ساده برمی آید که نانوتکنولو‍ژی یک رشته جدید نیست، بلکه رویکردی جدید در تمام رشته هاست. برای نانوتکنولو‍ژی کاربردهایی را در حوزه های مختلف از غذا، دارو، تشخیص پزشکی و بیوتکنولو‍ژی تا الکترونیک،کامپیوتر، ارتباطات، حمل و نقل انر‍ژی محیط زیست، مواد، هوا فضا و امنیت ملی برشمرده اند. کاربردهای وسیع این عرصه به همراه پیامدهای اجتماعی، سیاسی، حقوقی آن ، این فناوری را به عنوان یک زمینه فرا رشته ای و فرابخش مطرح نموده است.

هرچند آزمایشها و تحقیقات پیرامون نانوتکنولو‍ژی از ابتدای دهه ۸۰ قرن بیستم بطور جدی پیگیری شد، اما اثرات تحول آفرین، معجزه آسا و باورنکردنی نانوتکنولو‍ژی در روند تحقیق و توسعه باعث گردید که نظر تمامی کشورهای بزرگ به این موضوع جلب گردد و فناوری نانو را به عنوان یکی از مهمترین اولویتهای تحقیقاتی خویش طی دهه ی اول قرن بیست و یکم محسوب نمایند.

استفاده از این فناوری در کلیه علوم پزشکی، پتروشیمی، علوم مواد، صنایع دفاع، الکترونیک، کامپیوترهای کوانتومی و غیره باعث شده که تحقیقات در زمینه نانو به عنوان یک پالش اصلی علمی و صنعتی پیش روی جهانیان باشد، لذا محققین، اساتید و صنعتگران باید در یک بسیج همگانی، جایگاه موقعیت و وضعیت خویش را در خصوص این موضوع مشخص نمایند و با یک برنامه ریزی علمی دقیق و کارشناسانه به حضوری فعال و حتی رقابتی سالم در این جایگاه عرض اندام و ابراز وجود نمایند و برای چنین کاری طراحی یک برنامه منسجم، فراگیر همه جانبه اجتناب ناپذیر است.

 (۲-۱-۲)   نانو چیست؟

پیشوند نانو به معنی یک میلیاردیم است. یک نانومتر ( که به اختصار آن را با nm 1 نشان
می دهیم) برابر است با ۱۰۰۰۰۰۰۰۰۰/۱ متر. برای درک مقیاس نانو می توان به این مثالها اشاره کرد: قطر موی سر انسان ۷۵۰۰۰ نانومتر، قطر یک سلول باکتریایی چندصد نانومتر و کوچکترین چیزهایی تا امروز روی مدار ریزپردازنده حک می کنند. در حدود بیش از ۱۳۰ نانومتر است. کوچکترین چیزهای قابل دید برای انسان با چشم غیرمسلح می توانند حداقل ۱۰۰۰۰ نانومتر پهنا داشته باشند، ده اتم هیدروژن در یک خط پشت سرهم تنها یک نانومتر طول دارند. اختلاف بین یک نانومتر و یک انسان تقریباً برابر با اختلاف یک انسان و مدار ماه است.

نانو معادل واژه یونانی “dwraf”، به معنای مقیای یک بیلیونیم متر است. همچنین این کلمه به معنای کوتوله و بسیار ریز و کوچک می باشد و معادل ^۹-۱۰ در زبان علمی است.

در ساده ترین حالت، دانش نانو عبارت است از مطالعه اصول بنیادین مولکول ها و ساختارهای با حداقل ابعاد بین ۱ تا ۱۰۰ نانومتر. شاید کمی غیرابتکاری این ساختارها به نانوساختارها معروفند. نانو فناوری عبارت از کاربرد این ساختارهای نانویی در ادوات نانو مقیاس است. البته مقیاس نانو تنها کوچک نیست، بلکه نوع خاصی از کوچک است.

هرچیزی که اندازه آن کوچکتر از یک نانومتر باشد تنها می تواند یک اتم آزاد یا یک مولکول کوچک باشد که در فضا معلق است، مانند ذره رقیق بسیار کوچک بخارآب. در واقع نانوساختارها کوچکترین جامداتی هستند که می توان آنها را ساخت.

به علاوه، مقیاس نانو منحصربفرد است از آن روی که بنیادی ترین خصوصیات مواد نانومتر ماشین ها طوری به اندازه شان وابسته است که در هیچ مقیاس دیگری نیست.

مایک روکو (Mike Roco) در تعریف دانش نانومتر فناوری نانو می گوید:

«یک نانومتر (یک میلیاردیم متر) نقطه ای جادویی در مقیاس ابعادی است. نانوساختارها در محل تلاقی کوچکترین ادوات ساخت انسان نانومتر بزرگترین مولکولهای جانداران قرار دارند. دانش و مهندسی مقیاس نانو به درک نانومتر استنباط بنیادین دستگاههای تکنولوژیکی برمی گردد که ناشی از استفاده نانومتر بهره گیری از خصوصیات فیزیکی، شیمیایی نانومتر زیستی سامانه هایی است که دارای اندازه بینابینی می باشند. یعنی در اندازه بین اتم و مولکولهای منزوی و مواد کپه ای قرار دارند، جایی که ویژگیهای انتقالی بین دوحد را می توان کنترل کرد.»

(۳-۱-۲) تاریخچه فناوری نانو در جهان:

چهل و هشت سال پیش (Richard Feynman) ریچارد فاینمن، متخصص کوانتوم نظری و دارنده جایزه نوبل، در سخنرانی معروف خود در سال ۱۹۵۹ با عنوان « آن پایین فضایی بسیاری هست‌ (Ther is plenty of room in the bottom) » به بررسی بعد رشد نیافته علم مواد پرداخت. وی در آن زمان اظهار داشت: « اصول فیزیک، تا آنجایی که من توانایی فهمش را دارم، برخلاف امکان ساختن اتم به اتم چیزها حرفی نمی زنند.» او فرض را بر این قرار داد که اگر دانشمندان فراگرفته اند که چگونه ترانزیستورها و دیگر سازه ها را با مقیاسهای کوچک بسازند، سپس ما خواهیم توانست که آنها را کوچک و کوچکتر کنیم. در واقع آنها به مرزهای حقیقی شان در لبه های نامعلوم کوانتوم نزدیک خواهند بود، به طوری که یک اتم را در مقابل دیگری به گونه ای قرار دهیم که بتوانیم کوچکترین محصول مصنوعی و ساختگی ممکن را ایجاد کنیم. با استفاده از این فرمهای بسیار کوچک چه وسایلی می توانیم ایجاد کنیم؟ (Feynman) فاینمن در ذهن خود یک «دکتر مولکولی» تصور کرد که صدها بار از یک سلول منحصربفرد کوچکتر است و می تواند به بدن انسان تزریق شود و درون بدن برای انجام کاری یا مطالعه و تأیید سلامتی سلولها و یا انجام اعمال ترمیمی و به طور کلی برای نگهدای بدن در سلامت کامل به مسیر بپردازد. در بحبوحه سالهای صنعتی کلمه «بزرگ»  از اهمیت ویژه ای برخوردار بود.  مثل علوم بزرگ ، پروژه های مهندسی بزرگ و غیره، حتی کامپیوترها در دهه ۱۹۵۰ تمام طبقات ساختمان را اشغال می کردند. ولی از وقتی فاینمن نظرات و منطق خود را بازگو کرد، جهان روندی بسوی کوچک شدن در پیش گرفت.

ماروین مینسکی (Marviv Minsky) تفکرات بسیار باروری داشت که می توانست به
اندیشه های فاینمن قوت ببخشد، مینسکی پدر یابنده هوش های مصنوعی دهه ۷۰-۱۹۶۰ جهان را در تفکراتی که مربوط به آینده می شد، رهبری می کرد. در اواسط دهه ۷۰ (Eric Drexler) اریک درکسلر که یک دانشجوی فارغ التحصیل بود، مینسکی را به عنوان استاد راهنما جهت تکمیل پایان نامه اش انتخاب کرد و او نیز این مسئولیت را برعهده گرفت. درکسلر نسبت به وسایل بسیار کوچک فاینمن علاقمند شده بود و قصد داشت تا در مورد تواناییهای آنها به کاوش بپردازد. مینسکی نیز با وی موافقت کرد.

درکسلر در اوایل دهه ۸۰، درجه استادی خود را در رشته علوم کامپیوتر دریافت کرده بود و گروهی از دانشجویان را به صورت انجمنی به دور خود جمع نموده بود او افکار جوانترها را با یک سری ایده ها که خودش، «نانوتکنولوژی نامگذاری کرده، مشغول می داشت. درکسلر اولین مقاله علمی خود را در مورد نانوتکنولوژی مولکولی (MNT) در سال ۱۹۸۱ ارائه داد. او کتاب موتورهای خودساز : آینده و مرزهای فناوری نانو (Engine of creation : The coming eva of nanotechnology) رادر سال ۱۹۸۶ به چاپ رساند. درکسلر تنها درجه ی دکتری در نانوتکنولوژی را در سال ۱۹۹۱ از دانشگاه MIT دریافت داشت. او یک پیشرو در طرح نانوتکنولوژی است و هم اکنون رئیس انستیتو Foresight (سازمان مرتبط با نانو برای آموزش عمومی فناوری نانو) و Research Fellow می باشد.

البته به بیان دیگر علوم نانو جدید نیستند، چراکه شیمیدانها صدها سال است که از علم نانو درکار خود استفاده می کنند. پنجره های رنگارنگ شیشه ای کلیساهای قرون وسطی دارای نانوذرات طلا در اندازه های مختلف بوده اند. برخی از ظروف سفالی جلادار و صیقل یافته مربوط به دوران سفالی باستان به این واقعیت متکی بوده اند. Einstein به عنوان بخشی از رساله دکترای خود، اندازه یک مولکول شکر را یک نانومتر برآورد کرده است.

بنابراین شیشه گران قرون وسطی و Einstein همگی به عنوان دانشمندان نانو بوده اند. آنچه در خصوص علم نانو جدید می باشد، تمرکز بیش از حد آن بر توسعه فناوری نانوی کاربردی و ظهور ابزارهای مناسب برای فعالیت در این حیطه است. البته شیشه کاران و جام اندازان قدیم به وضوح نمی دانستند که چرا کاری که با طلا می کنند این رنگها را به بار می آورد. در حالی که ما امروزه می دانیم.

لازم به ذکر است که اولین بار کلمه نانوتکنولوژی در سال ۱۹۷۴ میلادی توسط ناریو تانیگوچی (Nario Taniguchi) ارائه گردید تا کار ماشینی با تلورانس کمتر از یک میکرون را شرح دهد.

(۴-۱-۲) کاربردهای نانوتکنولو‍ژی :[۲]

   علوم و فناوری نانو ، عنصری اساسی در درک بهتر طبیعت در دهه های آتی خواهد بود. برخی از تأثیرات و کاربردهای نانو به شرح زیر می باشد:

تولید مواد و محصولات صنعتی:

نانوتکنولو‍ژی تغییر بینابینی مسیری است که در آینده، موجب ساخت مواد و ابزارها خواهد شد. امکان سنتز بلوک های ساختمانی نانو با اندازه و ترکیب به دقت کنترل شده و سپس چیدن آنها در ساختارهای بزرگتر، که دارای خواص و کارکرد منحصربفرد باشند، انقلابی در مواد و آینده ی تولید آنها ایجاد می کند. محققین قادر به ایجاد ساختارهایی از مواد خواهند شد که در طبیعت نبوده و شیمی مرسوم نیز قادر به ایجادشان نبوده است. برخی از مزایای نانوساختارها عبارت است از: مواد سبک تر، قوی تر و قابل برنامه ریزی به کاهش هزینه عمر کاری از طریق کاهش دفعات نقص فنی، ابزارهای نوین بر پایه اصول و معماری جدید، بکارگیری کارخانجات مولکولی یا خوشه ای که مزیت مونتاژ مواد در سطح نانو را دارند.

بسیاری از شرکت ها از فناوری نانو استفاده کنند تا مواد بهتری درست کنند، مثلاً از لاستیک برای تایرها گرفته تا پارچه های مقاوم در برابر لک شدن. شرکت Zyvex از شرکت های فعال در زمینه فناوری نانو است که در سال ۱۹۹۷ تأسیس شد. این شرکت از نانو تیوب های کربنی جهت افزایش استحکام مواد کامپوزیتی استفاده می کند. بسیاری از شرکت های هواپیمایی، الکترونیک، مخابراتی و بهداشتی در شمار مشتریان Zyvex به حساب می آیند.

شرکت Gero-Tea ژاکتی عرضه می کند که از مواد پلیمری ضدآب (ذرات کربنی در حد نانو) درست شده است که از ایجاد الکتریسیته ساکن ممانعت می کند. که چنین محافظی می تواند برای مثال در لباس های آتش نشانان استفاد شود. شرکت Nano-Tea از فناوری نانو در تولید پوشاک مقاوم در برابر لک شدن استفاده می کند که حتی بعد از چندین بار شسته شدن باز هم لباس در برابر لک شدن مقاوم است. برای مثال یک شرکت فرانسوی سازنده راکت های تنیس به نام Bablet راکتی تولید می کند که در آن از نانو تیوب های کربنی استفاده می شود تا انعطاف پذیری سیم های راکت افزایش یابد. سایر شرکت ها در حال ساخت توپ های گلف و تنیس هستند که به هنگام پرتاب مستقیم تر حرکت می کنند.

Inmat از فناوری نانو برای هر چیزی از بسته بندی مواد غذایی گرفته تا ساخت تایرهایی که هوا را به مدت طولانی تر نگه می دارند، استفاده می کند. و حتی Inmat ساخت توپهای فوتبال و تنیس فعالیت می کندتا توپهایی بسازد که دوام و کارکرد بیشتر و بهتری داشته باشد و شرکت General Electric در مورد عملکرد مواد کار می کند و این شرکت وسعت زیادی از محصولات (از کوره ها، موتورهای هواپیما و اسکنرهای تصویربرداری) الکتریکی دارد. و چندین شرکت از انواع نانوتیوبها قابل استفاده در صفحات گرافیکی فعالیت می کنند. و محصولی به نام Nano Carbon Ball که یک کره میان تهی است که آنها آن را با یک لایه نازک از کربن متخلخل نانو پوشانده اند. این توپ ها به مواد خوشبو آغشته می شوند و به صورت بوگیر در یخچال مورد استفاده قرار
می گیرند.

هوا و فضا:

محدودیت های شدید سوخت برای حمل بار به مدار زمین و ماورای آن، و علاقه به فرستادن فضاپیما برای مأموریتهای طولانی به مناطق دور از خورشید، کاهش مدام اندازه، وزن و توان مصرفی را اجتناب ناپذیر می سازد. مواد و ابزارآلات نانو ساخترای، امید حل این مشکل را بوجود آورده است.

«نانو ساختن (Nano Fabrication)» همچنین در طراحی و ساخت مواد سبک وزن، پرقدرت و مقاوم در برابر حرارت، مورد نیاز برای هواپیماها، راکت ها، ایستگاههای فضایی و سکوهای اکتشافی سیاره ای یا خورشیدی، تعیین کننده است. همچنین استفاده روزافزون از سیستمهای کوچک شده تمام خودکار، منجر به پیشرفتهای شگرفی در فناوری ساخت و تولید خواهد شد. این مسأله با توجه به اینکه محیط فضا، نیروی جاذبه کم و خلأ بالا دارد، موجب توسعه نانو ساختارها و سیستمهای نانو (که ساخت آنها در زمین ممکن نیست) درفضا خواهد شد.

امنیت ملی:

برخی کاربردهای دفاعی نانوتکنولوژی عبارتند از: تسلط اطلاعاتی از طریق نانو الکترونیک پیشرفته به عنوان یک قابلیت مهم نظامی، امکان آموزش مؤثرتر نیرو، به کمک سیستمهای واقعیت مجازی پیچیده تر حاصله از الکترونیک نانوساختاری، استفاه بیشتر از اتوماسیون ورباتیک پیشرفته برای جبران کاهش نیروی انسانی نظامی، کاهش خطر برای سربازان و بهبود کارآیی خودروهای نظامی، دستیابی به کارآیی بالاتر (وزن کمتر و قدرت بیشتر) مورد نیاز در صحنه های نظامی و در عین حال تعداد دفعات نقص فنّی کمتر و هزینه کمتر در عمر کاری تجهیزات نظامی، پیشرفت در امر شناسایی و در نتیجه مراقبت عوامل شیمیایی، زیستی و هسته ای، بهبود طراحی در سیستمهای مورد استفاده در کنترل و مدیریت علوم تکثیر سلاحهای هسته ای،تلفیق ابزارهای نانو و میکرومکانیکی جهت کنترل سیستمهای دفاع هسته ای، در بسیاری موارد فرصت های اقتصادی و نظامی مکمّل هم هستند. کاربردهای عملی درازمدت نانوتکنولوژی در زمینه های دیگر پشتیبانی کننده امنیت ملی است و بالعکس.

دوام پذیری منابع: کشاورزی، آب، انرژی، مواد و محیط زیست

نانوتکنولوژی چنانچه ذکر شد منجر به تغییرات شگرفی در استفاده از منابع طبیعی، انرژی و آب خواهد شد و سپس آب و آلودگی را کاهش خواهد داد. همچنین فناوری های جدید،امکان بازیافت و استفاده مجدد از مواد، انرژی و آب را فراهم خواهند کرد. در زمینه محیط زیست، علوم مهندسی نانو می تواند تأثیر قابل ملاحظه ای، در درک مولکولی فرآیندهای مقیاس نانو که در طبیعت رخ می دهد، در ایجاد و درمان مسائل زیست محیطی از طریق کنترل انتشار آلاینده ها، در توسعه فناوری های «سبز» جدید که محصولات جانبی ناخواسته کمتری دارند، و یا در جریانات و مناطق حاوی فاضلاب، داشته باشد. لازم به ذکر است، نانوتکنولوژی می توان حذف آلودگی های کوچک از منابع آبی (کمتر از ۲۰۰ نانومتر) و هوا (زیر ۲۰ نانومتر) و اندازه گیری و تخفیف مداوم آلودگی در مناطق بزرگتر ار دارد. در زمینه انرژی ، نانوتکنولوژی می تواند به طور قابل ملاحظه ای کارآیی، ذخیره سازی و تولید انرژی را تحت تأثیر قرار داده و مصرف انرژی را پایین بیاورد. به عنوان مثال، شرکت های مواد شیمیایی، مواد پلیمری تقویت شده با نانو ذرات را ساخته اند که می تواند جایگزین اجزای فلزی بدنه اتومبیلها شود. استفاده گسترده از این نانوکامپوزیتها می تواند سالیانه ۵/۱ میلیارد لیتر صرفه جویی مصرف بنزین به همراه داشته باشد.

انتظار می رود تغییرات عمده ای در فناوری روشنایی در ۱۰ سال آینده رخ دهد. میتوان نیمه هادی های مورد استفاه در دیودهای نورانی (LED) ها را به مقدار زیاد در ابعاد نانو تولید کرد. در آمریکا تقریباً ۲۰ درصد کل برق تولیدی، صرف روشنایی(چه لامپ های التهابی معمولی و چه فلوئورسنت) می شود. مطابق پیش بینی ها در ۱۰ تا ۱۵ سال آینده پیشرفتهایی از این دست می تواند مصرف جهانی را بیش از ۱۰ درصد کاهش دهدکه ۱۰۰ میلیارد دلار در سال صرفه جویی و ۲۰۰ میلیون تن کاهش انتشار کربن را به همراه خواهد داشت.

PaloAlto- based Nanosys سلولهای سوختی را با استفاده از فناوری نانو می سازد که در وسایل الکترونیکی قابل حمل استفاده می شوند و می توانند انرژی لازم برای گوشی های همراه یا دوربی ها را فراهم نمایند. این شرکت به دنبال راهی برای ساخت سلولهای سوختی با چگالی انرژی بالاتر است تا بر محدودیت های باتری های مرسوم غلبه کند تا طول عمر انرژی برای وسایل الکتریکی قابل حمل افزایش یابد. همچنین در زمینه ساخت سلول خورشیدی با ایالات متحده آمریکا همکاری می کنند.

شرکت  Kanaarka Technologyes پنل های خورشیدی می سازد که بخش فعال کننده نور »Pawer Plastic« است و تولید آن ارزان تر و سبک تر از پنل های خورشیدی مرسوم است و می توانند انرژی یک منبع نور و نه تنها خورشید را ذخیره کند.

آنها از »Pawer Plastic« در مواردی مانند گوشی های تلفن همراه و laptops استفاده
می کنند.

کاربرد نانوتکنولوژی در صنعت الکترونیک: [۳]

ذخیره سازی اطلاعات در مقیاس فوق العاده کوچک، با استفاده از این فناوری می توان ظرفیت ذخیره سازی اطلاعات را در حدود ۱۰۰۰ برابر یا بیشتر افزایش دهد و نهایتاً به ساخت ابزارهای ابرمحاسباتی به کوچکی ساعت مچی منتهی شود.

ظرفیت نهایی ذخیره اطلاعات به حدود یک تترابیت در هر اینچ مربع برسد، و این امر موجب می شود که ذخیره سازی ۵۰ عدد DVD یا بیشتر در یک هارددیسک با ابعاد یک کارت اعتباری شود. ساخت تراشه ها در اندازه های فوق العاده کوچک به عنوان مثال ۳۲ تا ۹۰  نانومتر، تولید دیسکهای نوری ۱۰۰ گیگابایتی در اندازه های کوچک نیز می باشند. نرخ انتقال در شبکه های کامپیوتری به صورت بیت در ثانیه شرح داده می شود: با کمک سیستم هولوگرافیک ذخیره داده ها یک کریستال به اندازه یک حبه قند می توند یک تترابایت اطلاعات داشته باشد که معادل ۱۰۰۰ گیگابایت معادل یک میلیون بایت و معادل ۱۰۰۰ سی دی و ۲۰۰ عدد DVD است. و سرعت انتقال بسیار سریع یک گیگابایت اطلاعات در هر ثانیه الکترونیک معادل انتقال یک فیلم DVD در زمان ۳۰ ثانیه است.

بیت : یک رقم باینری یک یا صفر است.

مگا بیت: یک میلیون بیت

گیگا بیت: یک بیلیون بیت

بایت : معادل هشت بیت است که واحد ذخیره اطلاعات در کامپیوتر است.

مگا بایت: یک میلیون بایت یا ۸ میلیون بیت

گیگا بایت: یک بیلیون بایت.

تترابایت: یک تریلیون بایت.

یک مگا بیت= ۲^۲۰ = ۱۰۴۸۴۷۶ بیت.

ساخت ترانزیستورهایی به کوچکی عرض ۹۰ نانومتر وجود دارد که واقعاً کوچک است. در ابعاد نانو قانونی وجود دارد: با کاهش اندازه، سرعت و عملکرد وسایل میکروالکتریک به سرعت افزایش می یابد. البته امروزه به ساخت ترانزیستوری در محدوده ی ۴۵-۳۰ نانومتر نیز رسیده اند که درساخت کامپیوترها از آنها استفاده می شود. با ساخت تراشه ها می توان لیتوگرافی با اشعه x – لیتوگرافی با پرتو یونی – رایت کردن با AFM (میکروسکوپ الکترونی) لیتوگرافی نانو چاپ و مدارهای پرینت است که کاربردهای آتی شامل بافت پارچه به صورت کامپیوتری گوشی هیا همراه یک بار مصرف، دوربین های دیجیتالی به اندازه یک کارت اعتباری و کاغذ دیواری هایی به شکل صفحه تلویزیون است که همگی روی فیلم پرینت شده اند.

  MEMS: ماشینهای میکروالکترومکانیکیMicro – electromechanical machines 

سیستم میکروالکترو مکانیکی یا   Mems یک سیستم مکانیکی در حد میکرو است. این واحد اغلب به عنوان میکرون بیان می شود که معادل یک میلیونیوم متر است(حدود یک صدم ضحامت یک تار موی انسان)؛ با استفاده از سیستمهای میکرو می توانیم اجزای کوچک و کوچکتری به ابعاد نانو بسازیم.

تراشه Mems دارای جزء پردازش اطلاعات و جزء مکانیکی می باشد و در انواع حسگرها از آن استفاده می شود. از Mems به عنوان سوئیچ های اپتیکی در تلویزیونهای صفحه بزرگ برای ایجاد تصویر استفاده می شود.

   DVD:

فناوری کنونی DVD از لیزرهای قرمز (طول موج قرمز حدود ۶۵۰ نانومتر) استفاده می کند که ظرفیت آن را تا ۷/۴ گیگا بایت در هر لایه محدود می کند و سرعت انتقال حدود هشت ساعت ضبط ویدیوئی است. با استفاده از طول موج آبی لیزر (حدود ۴۷۵ نانومتر) ظرفیت افزایش می یابد و ذخیره اطلاعات به ۲۷ گیگا بایت در هر لایه می رسد در حالیکه HD-DVD تنها ۲۰ گیگا بایت اطلاعات در هر لایه ذخیره می کند.

باطری های لیتیومی: باطری هایی که ذخیره انرژی آنها هیچگاه پایان نمی پذیرد.

نانو ماشین ها: ابزاری که ساخت دست بشر هستند و با کارایی بالا و از یک باکتری بزرگتر نخواهند بود و به کوچکی یک ویروس هستند و ترکیبی از بیوتکنولوژی در نانوتکنولوژی می باشد.

نمایشگرها:

LCD: نمایشگرهای کریستال مایع صفحه تخت(LCD) که بازدهی انرژی بالایی دارند، باعث خستگی کمتر چشم می شود و جمع و جورتر از CRT ها (لامپ های اشعه کاتدی) هستند. اما باید مستقیم به آنها نگریست نه از پهلو و تمایل، بازآرایی تصاویری دارند که به آهستگی نمایش می دهند. ویژگی که می تواند باعث ظاهر نامناسب پویانمایی و تصاویر ویدئویی شود.

LED : نمایشگرهای LED برمبنای نانو در اندازه LCD ها هستند اما حتی درخشان تر ازCRT ها بوده و پویانمایی صاف و همواری را بدست می دهند و نیازی به تبدیل آنالوگ به دیجیتال تصاویر ندارند. فرآیندی که هماندهی تصویر را کاهش می دهد.

نانو کرومیک : دیگر فناوری صفحه نمایش است که یک از بوجود آورندگانش شرکت ایرلندی (Ntera) آن را نانو کرومیک نامیده و دیگر شرکت (Eink) جوهرالکترونیکی نام گرفته از سال ۱۹۹۰ حیات نوینی را به ایده ای دمیده که با کاغذ دیجیتالی عملی نبود.

صفحه نمایش دیجیتالی کاغذی جدید کمک می کند تا شما یک کامپیوتر را به مانند یک کتاب در دست بگیرید.

تحولات کلان:  الکترونیک و اطلاعات:[۴]

هاروی بروکنس و دانیل بل معتقدند: تکنولوژی استفاده از دانش علمی است برای تعیین روشهای انجام امور به شیوه ای تکرار شونده«.

مانوئل کاستلز معتقد است: »مجموعه همگرای تکنولوژیها در میکرو الکترونیک ، کاربرد کامپیوتر(سخت افزار و نرم افزار)، مخابرات، رادیو و تلویزیون و الکترونیک نوری را در زمره تکنولوژی اطلاعات به شمار می آورد».

در دو دهه آخر قرن بیست مکانیکی مجموعه از پیشرفتهای عمده تکنولوژیک استفاده مواد پیشرفته، منابع انرژی و کاربردهای پزشکی، تکنیکهای تولید(موجود یا بالقوه نظیر نانو تکنولوژی و فیزیک کوانتوم) و تکنولوژی حمل و نقل استفاده درکنار دیگر پیشرفتها در حال شکل گیری بوده است. افزون بر این، روند کنونی تحول تکنولوژیک به دلیل توانایی اش در ایجاد فصل مشترک بین عرصه های تکنولوژی از طریق زبان مشترک دیجیتال که در آن اطلاعات ، تولید، ذخیره،  بازیابی، پردازش و منتقل می شود، با شتاب فراوان گسترش می یابد. ما در جهانی زندگی می کنیم که به تعبیر نیکولاس نگروپونته ( Nicholas Negroponte،۱۹۹۵) هوچی گری پیشگویانه و فریب ایدئولوژیک که ویژگی اکثر گفتمانهای مربوط به انقلاب تکنولوژی اطلاعات است نمی باید سبب شود که اهمیت حقیقتاً بنیادین آن را دست کم بگیریم. این انقلاب دست کم به اندازه انقلاب صنعتی قرن هجدهم یک رویداد تاریخی عمده است که یک الگوی گسستگی را در بنیان مادی اقتصادی ، جامعه و فرهنگ القا می کند.

سابقه تارخی انقلاب های تکنولوژیک به گونه ای که ملوین کرانزبرگ (Melvin Kranzberg ،۱۹۶۷) و کرول پرسل (Corrol Pursell،۱۹۶۷)گردآوری کرده اند، نشان می دهد که همه این انقلاب ها با ویژگی فراگیری، یعنی با نفوذ در همه قلمروهای فعالیت انسانی، نه به عنوان یک منبع تأثیر بیرونی بلکه به مثابه تاروپودی که چنین فعالیتی در آن تنیده شده است، مشخص
می شوند. ویژگی بارز انقلاب تکنولوژیک پردازش، انتقال اطلاعات در یک چرخه بازخورد فزاینده میان نوآوری و کاربردهای نوآوری است.

کاربردهای تکنولوژی های جدید مخابراتی در دو دهه گذشته سه مرحله متمایز را پشت سر گذاشته است: اتوماسیون کارها، آزمایش کاربریها و صورت بندی مجدد کاربردها.

آر. جی . نوربیس مورخ کلاسیک تکنولوژی تأیید می کند که »اختراع ماشین بخار واقعیت اساسی انقلاب صنعتی است.« برق نیریو اصلی انقالب دوم است. گرچه اسلاف علمی و صنعتی تکنولوژیهای اطلاعاتی مبنی بر الکترونیک را می توان دهها سال پیش از دهه ۱۹۴۰ سراغ گرفت (بویژه اختراع تلفن توسط بل در ۱۸۷۶، رادیوتوسط مارکونی در ۱۸۹۸ و اختراع لامپ خلأ توسط دی فرست در ۱۹۰۶)، اما طی جنگ جهانی دوم و پس از آن بود که پیشرفتهای تکنولوژیک عمده رخ داد: یعنی اولین کامپیوتر قابل برنامه ریزی و ترانزیستور که منشأ میکرو الکترونیک و هسته حقیقی انقلاب تکنولوژی اطلاعات در قرن بیستم بود. اما به عقیده کاستلر تنهادر دهه ۱۹۷۰ بود که تکنولوژی های جدید اطلاعاتی در سطحی گسترده انتشار یافتند.

مراحل نوآوری در سه عرصه مهم تکنولوژی مبتنی بر الکترونیک عبارتند از: میکرو الکترونیک ، کامپیوتر ، مخابرات. اختراع ترانزیستور در ۱۹۴۷ به دست سه فیزیکدن به نام های باردین، براتن و شاکلی (که بابت این اختراع نوبل گرفتند)، در آزمایشگاه های بل در وری هیل نیوجرسی، پردازش تکانه های الکتریکی در سرعت بالا و در حالت دوگانه وقفه و تقویت را امکان پذیر ساخت، به این ترتیب کدگذاری منطق و ارتباط با ماشینها و ارتباط ماشینها با یکدیگر عملی شد: این وسایل پردازش را نیمه رسانا (Semi conductor) می نامیم و مردم عموماً به آنها تراشه (chip) می گویند(که امروزه در واقع از میلیونها ترانزیستور تشکیل دشه است). نخستین گام در رواج ترانزیستور با اختراع ترانزیستور پیوندی توسط شاکلی در ۱۹۵۱ برداشته شد. ولی ساخت و کاربرد گسترده آن نیازمند تکنولوژیهای جدید تولید و از مواد مناسب بود. گذار به سیلیکن، که به معنای واقعی کلمه بنیان گذاشتن انقلاب جدید روی شین بود، نخستین بار توسط شرکت تگزاس اینسترومنتس (Texas Instruments) در دالاس تحقق یافت (حرکتی که استخدام گوردون تیل (Gordon Teal)، یکی دیگر از دانشمندان پیشروی آزمایشگاه بل آن را تسهیل کرد. ابداع فرایند تولید ترانزیستور تخت در ۱۹۵۹ توسط شرکت فرچایلد سمیکانداکتورز (Fairchild Semicoundactors) (در دره سیلیکین) امکان ترکیب اجزای میناتوری با تولید دقیق را فراهم کرد.

با این همه، گام تعیین کننده در میکروالکترونیک در ۱۹۵۷ برداشته شده بود: مدار یکپارچه IC توسط جک کیلبی(Jack kilby)، مهندس شرکت تگزاس اینسترومنتس (که اختراع را به ثبت رساند) و باب نویس (Bob Noyce) یکی از بنیانگذاران شرکت فرچایلد اختراع شد. اما نویس بود که برای نخستی بار IC را با استفاده از فرایند تولید ترانزیستور تخت ساخت.

این اختراع انفجاری پدید آورد:

تنها در مدت سه سال، بین ۱۹۵۹ تا ۱۹۶۲، بهای نیمه رساناها ۸۵ درصد کاهش یافت و در ده سال بعد تولید آن به بیست برابر افزایش یافت که ۵۰ درصد آن کاربرد نظامی داشت. درمقام مقایسته تاریخی، هفتاد سال (۱۸۵۰-۱۷۸۰) طول کشید تا قیمت پارچه نخی طی یک انقلاب صنعتی در بریتانیا ۸۵ درصد کاهش یابد. این حرکت سپس طی دهه ۱۹۶۰ شتاب گرفت: با پیشرفت تکنولوژی تولید در بهبود طراحی تراشه ها، به کمک کامپیوترهایی که از وسایل میکروالکترونیک سریع تر و قدرتمندتر می کردند، میانگین قیمت یک مدار یکپارچه از ۵۰ دلار در ۱۹۶۲ به یک دلار در ۱۹۷۱ رسید.

جهش بزرگ در بهره گیری از میکروالکترونیک در همه دستگاهها در ۱۹۷۱ با اختراع میکروپروسسور یعنی کامپیوتری روی یک تراشه، توسط تد هاف (Ted Hoff) مهندس شرکت اینتل (باز هم در دوره سیلیکن) به وقوع پیوست.با استفاده به این ترتیب، نیروی پردازشگر اطلاعات راهی شد که در همه جا به کار رود.

مسابقه برای دستیابی به ظرفیت یکپارچه سازی هرچه بیشتر مدارهای روی یک تراشه آغاز شد و تکنولوژی طراحی و تولید، به نحومستمر مرزهای یکپارچه سازی را که پیش از آن بدون کنارگذاشتن کاربرد مواد سیلیکن غیرممکن تلقی می شد، در نوردید.

در نیمه دهه ۱۹۹۰، ارزیابی های فنی هنوز عمر مفید مدارهای اسخته شده از سیلیکن را بین ۲۰-۱۰ سال در نظر می گیرند. گرچه تحقیقات در مورد مواد دیگر افزایش یافته است، سطح یکپارچه سازی در دو دهه گذشته بسیار پیشرفت کرده است.

امروزه با استفاده  از فناوری نانو ساخت مدارهای مجتمع امکان قراردادن میلیونها ترانزیستور را روی یک تراشه قرار داد و طبق قانون اول مور، مقدار فضای لازم برای نصب یک ترانزیستور روی یک تراشه به طور تقریبی هر ۱۸ ماه به نصف کاهش می یابد. این بدان معنی است که نقطه ای که ۱۵ سال پیش می توانست یک ترانزیستور را نگه دارد، اکنون می تواند هزار ترانزیستور را نگه دارد.

اما قانون دوم مور پیش بینی می کند هزینه ساخت یک کارخانه تولید تراشه با بروز هر نسل از تراشه ها حدوداً هر ۳۶ ماه و برابر می شود.

طی چند سال آینده (طبق نظر بسیاری از کارشناسان تا سال ۲۰۱۰۹ تمام اصول اساسی درگیر در ساخت تراشه ها، به دلیل انتقال از ریزتراشه ها به نانوتراشه ها، نیازمند بازاندیشی خواهند بود.

می دانیم که قدرت تراشه ها را می توان بر اساس سه ویژگی ارزیابی کرد:

۱-        ظرفیت یکپارچگی آنهاکه استفاده مشخصه آن کمترین عرض در تراشه است که برحسب میکرون (یک میکرون برابر با یک میلیونیم متر) اندازه گیری می شود.

۲-        ظرفیت حافظه آنهاکه برحسب بایت محاسبه می شود.(هزارکیلوو میلیون مگا بایت.

۳-        سرعت میکروپروسسور که برحسب مگاهرتز محاسبه می شود.

اولین پردازشگر ۱۹۷۱ در خطور تقریباً ۵/۶ میکرونی قرار داده شد. در ۱۹۹۹ به ۰٫۲۵ میکرون و پیش بینی می شود. بنابرانی در حالی که در ۱۹۷۱، ۲۳۰۰ ترانزیستور روی تراشه ای به اندازه یک پونز قرار داده شده بود، این رقم در ۱۹۹۳ به ۳۵ میلیون ترانزیستور رسید و پیش بینی یک میلیارد ترانزیستور روی یک تراشه تا ۱۰ الی ۱۵ سال آینده می شود.

ظرفیت حافظه که بر اساس ظرفیت DRAM نشان داده می شود.(حافظه فعال با دسترسی دلخواه “Dynamic Random Access Memory”

در ۱۹۷۱،۱۰۲۴ بایت،در ۱۹۸۰، ۶۴هزار بایت، در ۱۹۹۹، ۲۵۶ میلیون بایت و اما در مورد سرعت میکروپروسسورهای ۶۴ بایتی کنونی ۵۵۰ بار سریعتر از اولین تراشه ساخت اینتل در ۱۹۷۲ هستند. و MPU ها (یعنی واحدهای پردازش حافظه) هر ۱۸ ماه دو برابر می شود.

تا سال ۲۰۰۲ تکنولوژی میکروالکترونیک از لحاظ یکپارچگی (تراشه های ۰٫۱۸ میکرونی)، از لحاظ ظرفیت DRAM (1024 مگابایت) و سرعت میکروپروسسور (بالاتر از ۵۰۰ مگاهرتز در مقایسه با ۱۵۰ مگاهرتز در سال ۱۹۹۳) تقویت شده است.

به دلیل تحولات چشمگیر در پردازش موازی با استفاده از میکروپروسسورهای چندگانه شامل اتصال چند میکروالکترونیک روی یک تراشه به نظر می رسد که توان بالقوه میکروالکترونیک همچنان در حال فزونی یافتن و به همین دلیل علاوه بر این، مینیاتوری شدن بیشتر، تخصصی تر شدن و کاسته شدن مستمر از قیمت تراشه هایی که قدرتشان هر روز بیشتر می شود، امکان آن را فراهم کرد تا آنها را در همه دستگاههای مورد استفاده در زندگی روزمره استفاده کرد.

اولین کامپیوتر ENIAC در ۱۹۴۶، در فیلادلفیا ساخته شد، توسط ماوکلی(Mavchly) و راکرت (Echert) در دانشگاه پنسیلوانیا، اولین کامپیوتر الکترونیک ۳۰ تن وزن داشت و روی رولهای فلزی به بلندی ۹ پا ساخته شده بود، ۷۰ هزار مقاومت و ۱۸ هزارلامپ خلأ (Vacume Tube) داشت و فضایی به اندازه یک سالن ورزش اشغال می کرد. وقتی دستگاه روشن می شد، مصرف برق آن به حدی زیاد بود که چراغهای برق در فیلادلفیا سوسو می زد. میکروالکترونیک انقلابی درون انقلاب برپا کرد.

پیدایش میکروپروسسورها در ۱۹۷۱ با توانایی قرار دادن کامپیوتر روی یک تراشه، جهان الکترونیک و در سال واقع خود جهان را زیروروکرد.

در ۱۹۷۵ اد رابرتس (Ed Raberts) یک جعبه محاسباتی اختراع کرد،این دستگاه یک شیئی ابتدایی بود،اما به عنوان کامپیوتر در مقیاسی کوچک با استفاده از میکروالکترونیک ساخته شده بود. در ۱۹۸۱ نسخه میکروکامپیوتر با نام درخشان کامپیوتر شخصی(pc)[5] به بازار عرضه کرد، که در حقیقت نام عمومی میکروکامپیوترها شد.

در واقع جهشهای عمده در توانائیهای شبکه سازی را باید به پیشرفتی که در میکروالکترونیک و نرم افزار صورت گرفته اضافه کرد. از نیمه دهه ۱۹۸۰ تصور میکروکامپیوترهایی غیرممکن شده است، این کامپیوترها در شبکه هایی فعالیت می کنند که بر اساس (استفاده از) کامپیوترهای قابل حمل بر تحرک آنها هرروز افزوده  می شود.

این چندگانگی فوق العاده و توانایی افزودن به حافظه و ظرفیت پردازش از طریق اشتراک قدرت کامپیوترها در یک شبکه الکترونیک ، به نحوتعیین کننده ای عصر کامپیوتر ار در دهه ۱۹۹۰ از (سیستم قدیمی) ذخیره و پردازش داده ها به صورت متمرکز به اشتراک قدرت کامپیوترهای متعامل در یک شبکه متحول ساخته است.

نه تنها تمامی سیستم تکنولوژی بلکه ارتباطات اجتماعی و سازمانی آن نیز تغییر کرد. به این ترتیب میانگین هزینه پردازش اطلاعات از حدود ۷۵ دلار به ازای هریک میلیون عملیات در ۱۹۶۰ به کمتر از یک صدم سنت در ۱۹۹۰ سقوط کرد.

مخابرات نیز تسلیم ترکیب تکنولوژیهای گروه (node)[6] و پیوندهای جدید (تکنولوژی انتقال) دستخوش انقلاب شده. اولین سوئیچ الکترونیکی تولید شده ESS-1، در ۱۹۶۹ توسط آزمایشگاه بل عرضه شد. تا نیمه دهه ۱۹۷۱۰ پیشرفت در تکنولوژیهای مدار یکپارچه، تولید کلید دیجیتال را امکان پذیر ساخته بود که در مقایسه با دستگاههای آنالوگ، افزایش سرعت، قدرت و انعطاف پذیری را در عین صرفه جویی در فضا، انرژی و کار به همراه می آورد.

پیشرفتهای عمده در الکترونیک نوری(فیبرهای نوری و انتقال لیزری) و تکنولوژی انتقال بسته های دیجیتال به طور چشمگیری ظرفیت خطوط انتقال را گسترش داد.

   شبکه های یکپارچه (انتعال اطلاعات با باند وسیع(IBN)[7] که فکر آن در دهه ۱۹۹۰ شکل گرفته بود، توانست به نحوی چشمگیر از طرحهای انقلابی دهه ۱۹۷۰ در مورد شبکه دیجیتالی خدمات یکپارچه (ISDN)[8] پیشی گیرد، در حالیکه ظرفیت مدل ISDN روی سیم مسی ۱۴۴ هزاربایت برآورد شده بود. در IBN 1990  روی فیبرهای نوری می تواند یک کوادریلیون[۹] بایت حمل کند.

شکلهای مختلف کاربرد طیف رادیویی (پخش سنتی، پخش مستقیم ماهواره ای، مایکروویو، ارتباط تلفنی دیجیتال سلولی) و کابلهای دو محوری و فیبرهای نوری، تکنولوژیهای انتقال متنوع و چندکاربردی را عرضه می کنند که با تمام کاربردها سازگار شده و ارتباط فراگیر بین کاربران متحرک را ممکن می سازد.

تلفن همراه در دهه ۹۰ با قدرت تمام در سراسر جهان انتشار یافت و پیجر (Peger)(نداگر) های ابتدایی را در آسیا و تلفنهای سلولی را در آمریکای لاتین رواج داد. و امروزه تلفن همراه که قدرت کامپیوتر برای تعیین مسیر پیام ها متکی است، در عین حال شالوده کاربرد کامپیوترهای فراگیر و ارتباط الکترونیکی در زمان واقعی را (به صورت) بدون سیم، نامحدود و دو سویه فراهم می کند.

(۵-۱-۲) اهمیت مطرح شدن طرح:

همانگونه که اشاره شد بسیاری از کشورهای پیشرفته و در حال پیشرفت ، برنامه هایی را برای پشتیبانی از فعالیت های تحقیقاتی و صنعتی نانوتکنولوژی تدوین و اجرا می نمایند. اما یک سؤال مهم برای کشور ما و بسیاری از کشورها که هنوز به نانوتکنولوژی به عنوان تمدن آنیده علمی توجه کافی نکرده اند، این است که آیا باید با این روند همراه شد یا نه؟ توجه به فضای بسیار بزرگ و در حال ایجاد نانوتکنولوژی و حجم وسیع فعالیت های مربوط به آن در دنیا، این باور را به انسان القاء می کند که دیر یا زود باید آینده را دید و برای ورود به آن اقدام نمود.

۱٫ورود کشورها به عرصه نانوتکنولوژی اجتناب ناپذیر است.

   بسیاری از صاحب نظران و محققان، نانوتکنولوژی را مساوی آینده دانسته اند. به عنوان نمونه کمیته مشاوران رئیس جمهور آمریکا در علوم و فناوری در تأیید برنامه ملی نانوتکنولوژی برای سال ۲۰۰۱ از نانوتکنولوژی به عنوان محور آینده جهان یاد می کند . به دلیل تأثیرات این فناوری بر اکثر فناوریهای موجود، عقیده صاحب نظران این است که متخصصان رشته های مختلف بدون گرایش به مباحث مقیاس نانو در دهه های آینده فرصتی برای رشد نخواهند داشت و شکوفایی بسیاری از فناوری های مهم از جمله فناوری اطلاعات و بیوتکنولوژی به عنوان دو دستاورد بسیار عظیم قرن بیستم بدون بهره گیری از نانوتکنولوژی دچار اختلال خواهند شد. از این جهت مسأله برای دانشگاهیان، محققان و مسئولان در کشور امری حیاتی است.

۲٫دلایل اساس ضرورت ورود کشور به عرصه نانوتکنولوژی

  علاوه بر موضوع فوق، می توان دلایل زیر را برای اجتناب ناپذیری ورود کشورهایی چون ایران اقامه نمود:

۱-۲) تأثیر اساسی نانوتکنولوژی در رشد و پیشرفت بسیاری از فناوری ها

   ماهیت فرارشته ای علوم و فناوری نانو به عنوان توانمندی تولید مواد، ابزار ها و سیستم های جدید با دقت اتم و مولکول، موجب تعریف کاربردهای بسیار زیادی در عرصه های مختلف علمی و صنعتی شده است. برای نانوتکنولوژی کاربردهای بسیاری را در حوزه های دارو و غذا و بهداشت، درمان بیماری ها، محیط زیست، انرژی ، الکترونیک ، کامپیوتر و اطلاعات ، مواد، ساخت و تولید هوا فضا، بیو تکنولوژی و کشاورزی و امنیت ملی و دفاع برشمرده اند. به همین دلیل بر تمام فناوری ها تأثیر گذاشت استفاده و دیر یا زود باید شاهد محصولات آنها بود. به عنوان نمونه در بخش پزشکی و بهداشت، یک زمینه کاری بسیار مهم، سیستم توزیع دارو در داخل بدن می باشد. مصرف دارو در حال حاضر به صورت حجمی است در حالی که سلول های خاصی از بدن نیازمند آن می باشند. در روش جدید دارو با وسایل تزریق متفاوت امروزه به صورت مستقیم به سمت سلول های مشخص جهت گیری شده و دارو به محل نیاز تحویل داده می شود. با همین مکانیزم بیماری های بزرگ و کوچک در آغاز شکل گیری قابل تشخیص و درمان خواهند بود. یا در بخش مواد، پروژه هایی در دست کار می باشد که موادی با وزن بسیار کم و خواص بسیار مناسب تولید شوند. کاربرد این مواد در ساختمان، خودرو، هواپیما و بسیاری از ملزومات زندگی انسان ها دیده خواهد شد. بنابراین عرصه بسیاز وسیع نانوتکنولوژی که زندگی انسان ها را نیز در برخواهد گرفت. خود القاءکننده این نتیجه خواهد بود که نمی توان به روی آن چشم بست.

۲-۲) شکل گیری بازارهای بسیار بزرگ

شواهد موجود نشان می دهد که درصد بالایی از بازارهای محصولات مختلف متکی بر نانوتکنولوژی خواهد بود و به همین دلیل دولت ها و شرکت های بزرگ و کوچک به دنبال کسب جایگاهی برای خود در این بازارها هستند. میمیل روکو، رئیس کمیته علوم و فناوری نانو در ریاست جمهوری آمریکا طی مقاله ای در ماه می سال ۲۰۰۱، پتانسیل نانوتکنولوژی برای تغییر چشمگیر در اقتصاد جهانی را یادآوری نموده است. برمبنای پیش بینی وی و بخش دیگری از صاحبنظران در ده الی پانزده سال آینده نانوتکنولوژی بازار نیمه هادی را به طور کامل تحت تأثیر قرار خواهد داد.

خبرهایی نیز که اخیراً از شرکت های اصلی سازنده پردازنده های کامپیوتر در آمریکا و ژاپن منتشر شده است، از ورود پردازنده های حاوی یک میلیارد نانوتکنولوژی ترانزیستور تا قبل از ده سال آینده حکایت دارد. به عنوان مثال شرکت اینتل اعلام نموده است که در سال ۲۰۰۷
پردازنده های متکی بر نانو ترانزیستور را با قدرت و سرعت بسیار بیشتر و مصرف کمتر نسبت به آخرین دستاوردهای نیمه های ما وارد بازار خواهد کرد. در بخش دارو نیز پیش بینی شده است تا ده الی پانزده سال آینده نیمی از این صنعت متکی بر نانوتکنولوژی خواهد بود که نیاز به وسایل تزریق جدید و آموزش های پزشکی روزآمد خواهد داشت یا در مورد مواد شیمیایی، فقط ذکر بازار صد میلیارد دلاری کاتالیت ها که تا ده سال آینده استفاده به طور کامل متکی بر کاتالیست های نانو ساختاری خواهد بود، برای نشان دادن اهمیت بحث کافی است.

از هم اکنون بازار بزرگی برای بکارگیری مواد جدید در محصولات فعلی در حال شکل گیری است. موادی که می توانند خواص جدید و فوق العاده ای به محصولات جدید بخشیده و موجب کاهش قیمت آنها شوند. به عنوان نمونه نانو لوله های کربنی(Carbon Nano Tubes) با وزن بسیار کمتر و استحکام بسیار بیشتر نسبت به موادی چون فولاد، بخش زیادی از صنایع را در آینده تحت تأثیر قرار خواهد داد.

در کنار این پیش بینی ها، این سؤال باید طرح شود که جایگاه کشورهایی که به نانوتکنولوژی دسترسی ندارند، در بازارهای آینده و اقتصاد جهانی چه خواهند بود؟ با توجه به این که سهم هر کشور یا بنگاه در زمان شکل گیری یک بازار تثبیت می شود، زمان سرمایه گذاری برای رسیدن به جایگاه مناسب، همین امروز است.[۱۰]

باید خاطر نشان ساخت که ایران با انتشار ۳۰۵ مقاله بین المللی و سهم ۰٫۸۲ درصد از کل مقالات چاپ شده، فناوری نانو در سال ۲۰۰۷ پس از کشورهای مکزیک، یونان و اتریش و بالاتر از کشورهایی نظیر فنلاند، جمهوری چک، ایرلند و دانمارک در رتبه ۲۶ جهانی قرار گرفته است. که در مقایسه با سه ماهه دوم سال ۱۳۸۶ با افزایش۱۰۹ درصدی و ۰٫۱ در سهم مقالات منتشر شده یک رتبه صعود کرده است.[۱۱]

و البته در صنعت نیز تلاش هایی را از سوی مسئولین و صنعتگران و دانشجویان مشاهده می کنیم که نسبت به کشورهایی مانند آمریکا و ژاپن بسیار ناچیز است.

(۶-۱-۲ ) کاربردهای اجتماعی وسیع و چالش ها

نانوتکنولوژی نیز مانند هر فناوری جدید چالش های اجتماعی خاص خود را به همراه دارد که بسیار گسترده نیز می باشد. دانشمندان پیشنهاد کرده اند که مسائل اجتماعی نانوتکنولوژه ای باید درک و بررسی گردد و چالش ها باید به صورت جریان های تند، نه کند محسوب شوند.

نانوتکنولوژی بازارهای کار، تجارت بین المللی، روابط بین المللی، ساختارهای اجتماعی،
آزادی های شهری، خویشاوندی با دنیای طبیعی و حتی بشریت را تحت الشعاع قرار می دهد.

نانوتکنولوژی تغییراتی ایجاد می کند که می توان آن را یک «زلزله دریایی تکنولوژی » خواند، درست شبیه یک «تسونامی» که تأثیرات بسیل مخللی دارد.

نانوتکنولوژی ، تولید، رعایت بهداشت، ذخیره انرژی ، ارتباطات، دفاع ، کاروکارخانه، سیستم پزشکی، حمل و نقل و شالوده های قدرت و نیروی نظامی را تغییر می دهد و هیچ یک از این تغییرات بدون اختلال اجتماعی مهم میسر نخواهد بود.

البته دیدگاه خوش بینانه به نانوتکنولوژی بیان می کند که نانوتکنولوژی موجب نجات می باشد زیرا:

استاندارد در زندگی را بالا خواهد برد، زندگی را ایمن تر کرده، وضعیت بهداشت را بهبود خواهد بخشید و بهینه شدن منابع محدود را سبب خواهد شد. تهیه غذاهای شیک، ارزان و باانرژی سودمند را میسّر می سازد. تولید داروهای فراوان، تشخیص علائم بیماری و جایگزین کردن
سازمان های تشخیص پزشکی و بیشتر کردن ذخیره سازی اطلاعات و توانایی در ارتباطات، فعل و انفعالات وسایل شیک درکامپیوتر و رادیو و تلویزیون و تلفن های همراه و کاهش عملکرد انسان از میان تکنولوژی همگرا را شامل می باشد.

بدبینان به نانوتکنولوژی معتقدند، نانوتکنولوژی مشکلات را وخیم تر کرده و جلوی پیشرفت را می گیرد و بی عدالتی اجتماعی و اقتصادی را موجب می شود. بنابراین توزیع قدرت و شکاف اقتصادی و آگاهی در بین ثروتمند و فقیر می گردد. شکاف بین کسانی که کنترل نانوتکنولوژی های جدید نانو و محصولات آن و کاربردهای آن را دارند، با کسانی که از آن بی اطلاعند.

دیرباوران معتقدند نانوتکنولوژی توانایی بی ثبات کردن روابط بین المللی از میان یک مسابقه تسلیحاتی نانو را دارد و کاهش توان سلاح های بیوتکنولوژی .

بنابراین پیشرفت ابزار برای نظارت همه جانبه، با تولیدات ویژه برای آزادی های شهری وجود دارد. همچنین ایشان عقیده دارند که نانوتکنولوژی مانع و سدّی در بین زندگی و مرگ از میان نانوبیوتکنولوژی می باشد و زندگی انسان را دوباره معنی می بخشد.

(۷-۱-۲) دیدگاه های نانوتکنولوژی:

   اساساً دو دیدگاه برای پدید آمدن ابزار یا ماشین های خیلی کوچک وجوددارد:

الف) دیدگاه بالا-پایین

   دیدگاه بالا-پایین که بسیار دقیق است، عبارت است از روش گرفتن یک تکه از ماده در دست و بریدن و کوچک کردن آن به ابعادی که می خواهیم، که در آن با عصر یا دوره برتر فرقی ندارد. در این دوره دانشمندان با چوب یا سنگ کار می کردند، به واقع جامدسازی فلز مذاب و تبدیل آن به اشکالی که مد نظر است. در این دوره پیشرفت زیادی کرد(ریخته گری فلزات). حدود اندازه کوچکترین شکل هایی که می توان ساخت بستگی به ابزارهایی دارد که ساخته می شود.

ب) دیدگاه پائین- بالا

روش دوم ساخت مواد خیلی کوچک، روش «پایین – بالا» نامیده می شود که در طی این روش ساخت، اتم ها و مولکول های به طور خیلی دقیق کنار هم قرار می گیرند و هرجا که نیاز باشد، چنین مجموعه خود انباشته خود ساخته یا خود آرایش یافته ای را پدید می آورند. در اینجا واحدهای ساختمانی مولکولی یا اتمی طوری طراحی می شوند که به خوبی در کنارهم جا می گیرند و به هم بچسبند تا اشیای بزرگتری را بسازند. دانشمندان قبلاً اجزای نانو الکترونیکی را همانند سوئیچ های مولکولی (کلیدهای قطع و وصل یا خاموش و روشن) که از چند مولکول ساخته شده اند و سیم های مولکولی را تولید کرده اند تا ادعای بعدی خود را مبنی بر ساخت ترانزیستورهای مولکولی واقعیت داده، عملی نموده و محقق سازند. به موازات این کارها، زیست شناسان سریعاً در حال آموختن این موضوع  هستند که بعضی مکانیزم ها در طبیعت چگونه عمل می کنند مثل فهمیدن عملکرد زیست – حسگرها یا خود سازه های بیلوژیکی.

(۸-۱-۲) مزایای تکنولوژی نانو :

   ۱- با استفاده از نانو تکنولوژی محصولات می توانند تا پنج برابر قوی تر، تا ده برابر مؤثرتر و میلیون ها برابر فشرده تر یا بهتر عمل کنند.

   ۲- محصولات نانو تکنولوژی می توانند در عرض چند روز طراحی شوند و در عرض چند ساعت پخش گردند.

   ۳- محصولات نانو را می توان از قبل طراحی کرد و به عبارت دیگر از پیش طراحی شده باشند.

البته این طور نیست که نانو تکنولوژی مطلقاً مفید باشد، بلکه استفاده نادرست از نانو تکنولوژی میتواند منجر به بسیاری از مصیبت ها و فجایع غیرقابل پیش بینی نیز شود که فرضیه نانو اسمبلرهای خودکار و غبار خاکستری یا توده لزج خاکستری رنگ از جمله خطرات احتمالی آن در آینده تلقی می شود و زنگ خطری را در این راستا به صدا در می آورد.

اما اگر اخلاق و مذهب همگام با رشد تکنولوژی نانو در بین جوامع ریشه بدواند، مطمئناً استفاده های بهینه از این فناوری خارق العاده روز به روز بیشتر می شود.

مدیا یا رسانه (MEDIA):

   دکتر ساروخانی در کتاب جامعه شناسی ارتباط جمعی این طور بیان می دارد:

Medium: وسیله ارتباطی که جمع آن media می باشد.

Media: جمع واژه medium می باشد.

Medium: وسیله ارتباطی و کلمه ای است لاتین و معنی آن بطور کلی جریان انتقال از طریق وسایل ارتباطی است.

کمیته بررسی اصطلاحات فنی فرانسه در جلسه ۲۴نوامبر ۱۹۱۷ این چنین تعریف می کند:

Media: عبارت از وسایل ارتباطی است و حامل های زیادی را دربر می گیرد.

Massmedia: عبارت از آن چیزی است که علمای منطق آن «وسعت مفهوم» می نامند.

تعریف وسایل ارتباط جمعی: آن دسته از وسایل ارتباطی است که در تمدن های جدید بوجود آمده و مورد استفاده اند و ویژگی اصلی آنان قدرت و توانایی زیاد و شعاع عمل وسیع است.

اصطلاح ارتباط جمعی مشخص کننده آن نوع از ارتباطی است که هدف آن برقراری رابطه با یک مخاطب یا گروه کوچکی نیست، بلکه جمع را در نظر دارد.[۱۲] «ژوزف تی کلاپر» در کتاب «تأثیر ارتباط جمعی» تعریف زیر از ارتباط جمعی را ارائه کرده است. رساندن اطلاعات ، ایده ها و
برداشت ها از طریق وسایل ارتباطی و دریافت این اطلاعات به وسیله عده زیادی از انسانها در یک زمان.

«ساونی هید» در کتاب برنامه های رادیو و تلویزیون در آمریکا از ارتباط جمعی تعریف زیر را ارائه کرده است. واژه ارتباط جمعی حاوی پنج ویژگی است:

۱-تعداد گیرندگان وسایل ارتباط جمعی نسبتاً زیاد است.

۲-ترکیب گیرندگان بسیار متنوع است.

۳-با ارسال پیم از طریق وسایل ارتباط جمعی، نوعی تکثیر پیام بوجود می آید.

۴-توزیع پیام سریع است.

۵-هزینه برای مصرف کننده کم است.

به طور کلی وسایل انتقال افکار و اطلاعات و تمایلات لازمه «ارتباط» افراد می باشند و به همین جهت این وسایل در جریان ارتباط وظایف مهمی به عهده دارند. وسایل انتقال را جامعه شناسان از جمله ادوارد ساپیر به دو نوع متمایز «جریان های ابتدائی و تکنیک های ثانوی» تقسیم
می کنند. اولی مسائل ارتباطات رودررو، نگاه و لبخند، اشاره، بیان و … ؛ دومی، وسایل خاصی که برای غلبه بر مکان و زمان ساخته شده یا بوجود آمده است، را دربرمی گیرد. تکنیک های ثانویه دائماً در حال تحول و توسعه است، در حالیکه جریان های ابتدائی تغییر چندانی ندارد.

ویژگی های وسایل ارتباط جمعی:[۱۳]

الف: تفاوت طرز انتشار پیام

چگونگی انتشار و معلومات و اطلاعات بشری مهم ترین شاخص ویژگیهای وسایل ارتباط جمعی است. چنانکه می دانیم، برای تهیه یک کتاب، دست کم چند هفته وقت لازم است و انتشار روزنامه نیز چندین ساعت طول می کشد. درصورتی که فرستنده های رادیو و تلویزیون ، می توانند معلومات و اطلاعات را بی درنگ، به کمک امواج صوتی و تصویری منتشر سازند. بدین ترتیب شرائط تکنیکی خاص فعالیت مؤسسات انتشاراتی و مطبوعاتی و فرستنده های رادیوئی و تلویزیونی سبب متفاوت شدن طرز انتشار و اشاعه پیام های ارتباطی می گردند. علاوه براین، زمان تهیه و انتشار پیام های ارتباطی و استفاده از آنها نیز هماهنگی وجود ندارد. زیرا برخی از پیام ها را در هر زمان
می توان مورد استفاده قرار داد و گذشت زمان سبب کهنگی یا بی اعتباری آنها نمی شود. در حالی که بعضی از پیام ها به ویژه برخی از خبرهای روز، فقط در همان زمان وقوع یا بلافاصله پس از انتشار دارای ارزش و اعتبار می باشند.

ب: شرائط دریافت آنها

شکل مادی پیام ها و شراط دریافت وادارک آنها را می توان تا حدودی در کنار هم مورد بررسی قرار داد. شرائط استفاده  از وسایل  ارتباط  جمعی بسیار متفاوت هستند و در عمل امکانات فراوانی برای دریافت جامعه ها در اختیار انسان می گذارند.

در بین وسایل ارتباطی، رادیو، تلفن هماره به دلیل قابل تحرک و حمل و نقل بودن فراوان، کوچکی، موجب استفاده از آن در حین مناسبت های دیگر انسانی است. به همین جهت بیشتر از سایر وسایل ارتباطی می تواند مورد بهره برداری قرار گیرد.

تلویزیون، شرائط دریافت جامعه تلویزیونی نسبت به برنامه های رادیوئی دشوارتر و
محدودیت های بیشتری را دارد. اما به لحاظ پخش برنامه های تفریحی و سرگرمی تعداد مخاطبان را افزایش می دهد. ادگار موردن در مقاله «تراژدی تلویزیونی جهانی» معتقد است تلویزیون نوعی وفاق را ایجاد می کند. با تمام احوال نباید فراموش کرد تلویزیون در تهیه و تنظیم و ارائه برنامه های خود نسبت به رادیو محدودیت های بیشتری دارد و به علت کمتر بودن قابلیت تحرک گیرنده های آن و همچنین نامساعدتر بودن شرائط استفاده آن، ناچا راست روشی مناسب و مطلوب بینندگان دنبال کند، تا میلیون ها افرادی که هر شب در اوقات معین در برابر آن قرار می گیرند، از آن روی برنگردانند.

کتاب و مطبوعات نظم و کم فاصله سرعت چاپ و انتشار توجه خاص به وقایع روزانه نفوذ عمیق در گروه های ناهمگون اجتماعی و کثرت و تنوع مطالب از مهم ترین خصوصیات مطبوعات در برابر کتاب است. در کتاب و مطبوعات، خواننده امکان انتخاب و گزینش و نگهداری مطالب را دارند.

      سینما، جنبه سرگرم کننده دارد و تنها وسیله ارتباطی است که نمی تواند به محیط صمیمانه خانوادگی وارد شود. سینما از جهت نظم و انتشار نیز از وسایل ارتباطی متمایز می باشد و شرائط دریافت آن هم متفاوت است.

رقابت و همزیستی وسایل ارتباط جمعی:

الف: مسأله رقابت وسایل ارتباطی

در میدان رقابت وسایل ارتباطی نوین دو مناقشه پدید آمده اند. در یک مناقشه مطبوعات در مقابل رادیو و تلویزیون و در مناقشه دیگر، سینما و تلویزیون  در مقابل هم قرار گرفته اند.

۱-مطبوعات در برابر تلویزیون

آمار مربوط به وسائل ارتباطی نشان می دهد که در بسیاری از کشورهای پیشرفته به موازات گسترش تلویزیون از تیراژ روزنامه ها کاسته و یا بعضی از آنها تعطیل شده است. اما مطبوعات خبری و بدون عکس و تخصصی و محلی می توانند در مقابل تلویزیون مقاومت کنند و بیشترین آسیب را مطبوعات عامه پسند و سرگرم کننده دیده اند.

۲-سینما در برابر تلویزیون

بین تعداد گیرنده های تلویزیون و فروش بلیط سینما رابطه معکوس وجود دارد. تحول طرز زندگی به وضع سکونت، چگونگی گار، دوری و نزدیکی از مرکز شهر، نوع سرگرمی و طرز استفاده از اوقات فراغت و انواع سرگرمی از جمله عواملی هستند که در دگرگونی وضع مشتریان سینما مؤثر بوده است.

ب: همزیستی وسایل ارتباطی معاصر

هر یک از وسایل ارتباطی مکمل وسایل ارتباطی دیگر است. رادیو خبر «آنی» را پخش می کند، تلویزیون تصاویر و روزنامه ها، تحلیل و مشروح اخبار و اینترنت هر سه را کامل داراست.

 

وظائف وسایل ارتباط جمعی:

۱-نقش های تفریحی و تبلیغی

۲-خبری و آموزشی

۳-راهنمایی و رهبری

۴-همگن سازی

۵-آگاه سازی

۶-احساس تعلق اجتماعی

۱-نقش تفریحی و تبلیغی

وسایل ارتباطی بیشتر از لحاظ روانی روی افراد تأثیر می گذارند و در صورتی که باعث سرگرم شدن افراد و پرکردن اوقات آنان گردند، نقش تفریحی دارند وهرگاه به منظور جلب یا ایجاد اعتقاد و اطمینان مورد بهره برداری قرار گیرند، دارای نقش تبلیغی هستند.

بریا پاسخگویی به نیازهای تفرحی افراد انسانی، وسایل ارتباطی معاصر وظائف گوناگونی بعهده دارند. در دنیای کنونی به سبب فشار کار روزانه و شرائط دشوار زندگی ماشینی، انسان ها بیش از هر زمان به استراحت نیاز دارند و اگر برنامه های مناسبی وجود نداشته باشند که اوقات فراغت آنان را پر کنند و خستگی ها و اضطراب و دلهره های آنها را تسکین دهند، خیلی زودتر از حد معمول فرسوده و از کار افتاده خواهند شد.

توجه فراوان به تأمین اوقات فراغت بیشتر و استفاده کامل از این اوقات، سبب شده است که به تدریج انسان به سوی یک نوع «تمدن فراغت» گام بردارد و با کاهش ساعا کار و ایجاد وسایل سرگرمی، از زندگی خود بیشتر لذت ببرد.

۲-خبری-آموزشی

برای آنکه انسان بهتر بتواند به زندگی جمعی ادامه دهد و در صحنه فعالیت های اجتماعی راه مناسب تر برگزیند و مسئولیت های فردی و عمومی را با آگاهی کامل به عهده بگیرد، باید همیشه در جریان حوادث و اتفاقاتی که هر لحظه در محیط اطراف و در دنیای بزرگ او روی می دهند، قرار داشته باشد.

در زمان حاضر تنها چند ثانیه کافی است که یک خبر در دور افتاده ترین نقاط گیتی پخش شود. به همین جهت است که اکنون در جهان هیچ فردی پیدا نمی شود که با وسایل ارتباط جمعی، سروکار داشته باشد. بنابراین، وظیف و نقش اساسی وسایل ارتباطی، انتشار جراین رویدادهای اجتماعی است و همین امر به انسان امکان می دهد محیط زندگی را بهتر بشناسد و با توجه به آن، احتیاجات فردی یا جمعی خود را مرتفع سازد، در برابر دیگران راه و رسم شایسته پیش بگیرد، اندیشه هیا خوب بدست آورد و قضاوت هی درست نشان دهد و به طور کلی به عنوان عضوی از اعضای جامعه، با آگاهی کامل به حقوق و مسئولیت های خویش و با آزادی و آسایش به زندگی ادامه دهد.

با تجزیه و تحلیل وظائف خبری وسایل ارتباطی، می توان نقش آموزش و پرورش آن ها را که محصول انتشار اطلاعات عینی و ارائه روش های صحیح زندگی است، نیز معرفی کرد. باید دانست که وسایل ارتباطی با تهیه و انتشار خبرهیا گوناگون علمی و فرهنگی می توانند معلومات جدید و اکتشافات تازه را در اختیار افراد بگذارند، افق دید آنها را گسترش دهند و تأمین نیازهای آنان را تسهیل و تسریع نمایند.

اهمیت وظیفه آموزشی وسایل ارتباطی در جوامع معاصر به حدی است که بعضی از جامعه شناسان برای مطبوعات و رادیو و تلویزیون و سینما نقش «آموزش موازی» یا «آموزش دائمی» قائل هستند. جامعه شناسان معتقدند که وسایل ارتباطی با پخش اطلاعات و معلومات جدید به موازات کوشش معلمان و استادان، وظیفه آموزش انجام می دهند و دانستنی های علمی و فرهنگی و اجتماعی دانش آموزان و دانشجویان را تکمیل می کنند.

۳-وظائف راهنمایی و رهبری

نقش رهبری کننده وسایل ارتباطی و تأثیر آنها در بیداری و ارشاد افکار عمومی، اکنون بر هیچکس پوشیده نیست و روز به روز نیز بر اهمیت آن افزوده یم شود. چنانکه می دانیم مطبوعات در دو قرن گذشته در مبارزات آزادیخواهی ملل جهان تأثیر قاطع داشته اند و در میدان این مبارزات بر طرد استبداد و کسب دموکراسی، از سلاح های برنده سیاسی بوده اند.

مبارزات مختلف انسان برای تأمین آزادی فکر و بیان، از عوامل مهم پیشرفت و گسترش وسایل ارتباطی بوده اند. مطبوعات، به رکن چهارم دموکراسی تبدیل شده اند و به عنوان آئینه تمام نمای افکار عمومی، در جلب همکاری مردم و شرکت دادن آنها در امور اجتماعی تأثیر فراوان بجا می گذارند.

اکنون در کشورهای مختلف جهان به تناسب نظام های سیاسی آنها، مطبوعات و رادیو ها و تلویزیون ها در رهبری و هدایت مردم وظائف متضادی بعهده دارند. (معتمد نژاد، وسایل ارتباط جمعی)

پروفسور روژه کلوس (Roger Clausee)، استاد بلژیکی ارتباطات جمعی، وظائف اجتماعی وسایل ارتباط جمعی را این طور بیان داشته اند:

اول – وظائف ارتباط فکری

   ۱-اطلاع و آگاهی (Information)

   نقل جریان وقایع، اقدامات و عقاید در زمینه های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، خبری، علمی، فنی و وضع زندگی دسته جمعی جنبه خبری دارد. خبرها به طور کلی بر دو نوعند:

-اخبار جاری روز: اطلاعات روز، تازه ها، اخبار گوناگون.

-اخبار عمویم: امور مربوط به فرهنگ و تمدن، صرفنظر از ارتباط مستقیم آنها، حوادث جاری روز.

۲-پرورش (Formation)

کوشش های آموزشی که همزمان با نقل و تشریح خبرهای جاری، به صورت راهنمائی ها و انتقادهای مختلف صورت می گیرند، در تعلیم و تربیت انسان نقش مهمی دارند. این کوشش ها دارای انواع سه گانه زیر هستند:

-پرورش اندیشه ها و احساسات: انتقال منظم ارزش ها و نقش هیا تمدن و فرهنگ جامعه به افراد.

-پرورش عقاید: جلب ایمان افراد و ایجاد اعتقادها و آرمان های عمومی از طریق تشریح و تفسیر وقایع جاری و تجزیه و تحلیل مبانی فرهنگی.

-پرورش حرفه ای: کوشش در تربیت افراد و آماده ساختن آنان برای انجام کارها و حرفه های اجتماعی.

   ۳-بیان (Expression)

کمک به ایجاد ارزش ها و نقش های اجتماعی و مساعی لازم برای معرفی فرهنگ و تمدن و افکار و عقاید و رفتارهای انسانی جنبه بیانی دارند و دارای انواع زیر می باشند:

-معرفی فرهنگ و تمدن: ایجاد ارزش ها و اثرهایی که جزء میراث تمدن و فرهنگ اجتماعی قرار می گیرند.

-تشریح ایدئولوژی های جاری: ایجاد ارزش ها و اثرهایی که با رویدادها و فعل و انفعال های سیاسی،اقتصادی، و فرهنگی جاری ارتباط نزدیک دارند.

-استدلال: تشریح و توجیه مطالب و مسائل و نفوذ گذاشتن در دیگران به منظور تغییر نظریات خوانندگان و شنوندگان و بینندگان – خواه هدف تغییر کامل نظریات افارد و خواه مقوصد حفظ ایجاد تزلزل فکری باشد – و همچنین بررسی عقاید و آراء و بحث و انتقاد در این زمینه ها، همه جنبه استدلالی دارند.

۴-اجبار (Pression)

تحمیل غیر مستقیم و نامرئی عقاید و روش ها و رفتارهیا اجتماعی و تغییر غیر مستقیم و نامرئی روحیات و اعتقادات عمومی بدون توجه به شخصیت انسانی، نقش اعمال فشار و اجبار از طرف مطبوعات و سایر فنون انتشاری مشخص می سازند.

اعمال فشار و اجبار بر دو نوع است:

   -تبلیغ تجاری: فشاری که به منظور کسب منافع مالی صورت می گیرد.

   -تبلیغ سیاسی: فشاری که برای نیل به مقاصد خاص سیاسی تحمیل می شود.

دوم- وظایف روانی – اجتماعی:

۱-همبستگی اجتماعی (Reliance sociale)

کوشش برای ترک گوشه گیری و جستجوی پیوندهای حرفه ای به جای روابط خویشاوندی و دوستانه گذشته و کمک به ایجاد هماهنگی و همبستگی بین انسانها.

  ۲-سرگرمی (Divertissement)

حفظ سلامت جسمی و فکری و توجه به استراحت و آرامش افراد و تهیه وسایل تفریح و سرگرمی آنان.

۳-درمان روانی (Pcycholherapie)

فراموشی ناراحتی ش از دلهره ها و جبران سرخوردگی ها.[۱۴]

۴-همگن سازی

با ورود وسایل ارتباط جمعی به همه زوایای یک جامعه، همبستگی ملی بسط و قوام می پذیرد. قبایل دورافتاده از تعلق خود به یک واحد ملی آگاهی یابند و تبادل جریان کالا و اطلاع بین آنان موجبات بسط این تعلق را در عمل فراهم می سازند.

۵-آگاه سازی

ورود وسایل ارتباط جمعی به حریم گروههای اجتماعی موجب می شود استفاده رواحد، یا نهاد و یا سازمان ابعادی نو یابد. به عنوان مثال اگر خانواده در تمامی  اعصار و قرون  فقط واحد تولید یا مصرف و یا هر دو بود. حال بعد یا ابعادی تازه می یابد، به طوری که در خانه نیز می توان برنمه های رادیو یا تلویزیون آموخت، فراغتی فرهنگی داشت و در جریان آخرین رویدادهای جهان قرار گرفت.

۶-احساس تعلق اجتماعی

شکستن پوسته های محدوده های بسته جغرافیایی می تواند به تسطیح فرهنگی و یکسان شدن الگوها و اندیشه ها بیانجامد و نوید جامعه ای دهد که ژآن کازنو از آن به عنوان توده سازی (Mssification) یاد می کند. بدینسان فرهنگ خواص و انحصاری، گروههای بسته، سلک ها، یا واحدها و گروههای باطنی جای خود را به گروههایی باز، با جمعیتی بسیار فاقد مناسک ویژه و آداب و سنن انحصاری می دهد.

همگونی های وسایل ارتباط جمعی:

با توجه به چگونگی فعالیت وسایل ارتباط جمعی مشخصات زیر را می توان برای آنان درنظر گرفت:

۱-سرعت انتشار

سریع و آنی بودن ارتباطات جمعی معاصر از مهم ترین خصلت های آنها به شمار می رود. در این زمینه پخش مستقیم ماهواره ای و اینترنت بهترین نمونه از آن است. در این زمینه ضربه برق آسای خبریکه ناشی از اخبار مستقیم و رویدادهای فوری است. تأثیر روانی ناگهانی بر مخاطبان دارد.

۲-مداومت انتشار

اکنون وسایل مختلف ارتباط جمعی بدون انقطاع در تمام ساعات شبانه روز فعالیت می کنند و به طور مداوم پیام های خود را به مخاطبن ارائه می کنند. افزایش نیازها یخبری، ادامه زندگی بدون وسایل ارتباطی نوین را برای انسان غیرممکن می سازد. امکان ارزیابی این قبیل طرحها زماین مشخص می شو دکه به دلایل مختلف فعالیت یکی از این وسایل متوقف می شود.

۳-وسعت جهانی حوزه انتشار

در شرائط فعلی حوزه پخش اخبار از داخل کشور تا سطح بین المللی گسترش یافته است. منظور از وسعت جهانی حوزه انتشار، پراکندگی و برد رسانه به لحاظ پوشش جغرافیایی است.

۴-فراوانی و گوناگونی محتوی

اینترنت  و وسایل ارتباط جمعی (بخصوص نوین) امکانات وسیعی برای عرضه برنامه ها و مطالب خود به مخاطبان در اختیار دارند.

فرّار بودن محتوای وسایل ارتباط جمعی از جمله جنبه هیا منفی طرز کار سریع و مداوم آنها محسوب می شود. چراکه سطح برنامه ها را پائین می آورد. (ساروخانی، جامعه شناسی وسایل ارتباط جمعی)

اهمیت وسایل  ارتباط جمعی:[۱۵]

هرچه بر اهمیت نهاد ارتباط جمعی افزوده شده، هم خود رسانه ها (مطبوعات، تلویزیون ، رادیو و .. ) و هم فرایند ارتباط جمعی (آنچه رسانه ها انجام می دهند)، بیشتر مورد مطالعه منظم قرار گرفته است.

رسانه های جمعی یک صنعت رو به ردش و در حال تحول اند که تأمین کننده اشتغال، تولید کننده کالا و خدمات و تغذیه کننده سایر صنایع مرتبط هستند.

این رسانه ها در عین حال خود به نهادی تبدیل شده اند با قواعد و هنجارهای خاص خود که این نهاد را به جامعه و سای رنهادهای اجتماعی پیوند می دهد. پس این نهاد نیز به نوبه خود توسط جامعه تنظیم می شود.

رسانه اجتماعی یکی از منابع قدرت اند. یعنی ابزاری هستند، برای کنترل، مدیریت و نوآوری در جامعه، که می توانند جانشینی بریا زور یا سایر منابع باشند.

رسانه ها موقعیت یا عرصه ای فراهم می آورند که روز به روز بیشتر مسائل زندگی عموم در آن عرصه متجلی می شود، چه در سطح ملی و جه در عرصه بین المللی.

رسانه ها اغلب جایگاه بروز تحول در فرهنگ اند، چه به معنی هنر و اشکال نمادین، و چه در معنای مدها، خلق و خو ها ، شیوه های زندگی و هنجارها.

رسانه ها همچنین به منبع غالب تعاریف و تصاویر واقعیت اجتماعی در نزد افراد وهمچنین گروهها و جوامع، به صورت دسته جمعی تبدیل شده اند.

آنها داوری های ارزشی و هنجارهای خود را به صورتی غیر قابل تفکیک و مخلوط با اخبار و برنامه های سرگرم کننده بیان می کنند.

پیش فرضهایی وجود دارد که چندان به خود رسانه ها مربوط نمی شوند، بلکه بیشتر به انواع جوامعی مربوط هستند که در آنها رسانه های ارتباط جمعی موقعیت یک نهاد اجتماعی مهم را کسب کرده اند. با ژرف نگری روشن خواهد شد که همه جوامع در ساختار خود دچار اختلاف قدرت بین و درون طبقات اقتصادی بوده و با تضادها و تنش های بالقوه و خفته، اگر نه آشکار و بالفعل مشخص می شوند. این تضادها در قالب ایدئولوژی های رقیب بیان می شوند که رسانه ها، اگر خاستگاه شان نباشند، حداقل عمیقاً درگیر ذخیره سازی و پخش آنها هستند. البته نیروهیا تاریخی که در جوامع درکاراند از رسانه های جمعی و آثاری که می توانند برجا بگذارند به مراتب تواناترند. در اساس رسانه ها ابزار وابسته به اعمال قدرت دیگران اند و همچنین مجرایی هستند که به
دگرگونی های اجتماعی انگیزه و جهت می دهند. این پیش فرضها در نظریه منعکس می شوند و تفسیرهای بدیل دیگری درباره نوع و میزان سهمی که ارتباط جمعی در جامعه ایفا می کند در اختیار خواننده می گذارد و او می تواند از میان آنها هرکدام را که بخواهد برگزیند.

از فرضیات پیش گفته چنین استنباط می شود که در مطالعه ارتباطات جمعی نمی توان از درگیر شدن با ارزش های بنیادی که کاملاً امکان دارد با یکدیگر ناهمخوان یا حتی در تقابل باشند پرهیخت، البته در علوم اجتماعی این مسأله تازه ای نیست. اما در مورد رسانه ها مبرم تر است. بیشتر نظریه ها درباره نحوه عمل رسانه هیا جمعی به نوعی دارای جهت گیری ارزشی اند. در بهترین حالت، مواضع ارزشی رقیب را می توان مطرح کرد و شرائط ایجاب گزینه های هنجاری را به روشنی توضیح داد. (درآمدی بر نظریه ارتباطات جمعی، اجلالی، پرویز)

اثرات وسایل ارتباط جمعی:[۱۶]

دو دیدگاه در این مورد وجود دارد:

الف: دیدگاهای افراطی (خوش بینانه)

ب: دیدگاههای بدبینانه

الف: دیدگاهای افراطی

برخی را عقیده بر این است که وسایل ارتباط جمعی دارای چنان قدرتی هستند که می توانند نسلی تازه برای اولین بار در تاریخانسان پدید آورند. نسلی که با نسلهای پیشین بسیار متفاوت است. غرق در فضای ارتباطی جدید، آکنده از دانستنیهای پیچیده ای است که حتی به هنگام فراغت از آن متمتع می شود.

لازارسفلدو مرتن در تشریح عقاید این عده از متفکران می گویند:

«بسیاری تحت تأثیر همه جانبه بودن ارتباطات جمعی و قدرت بالقوه آنان به سختی هراسان شده اند. اینان را عقیده بر این است که وسایل ارتباط جمعی جدید، ابزاری بس نیرومندند که
می توان از آنان در راه خیر یا شرّ با تأثیری شگرف سود برگرفت و چنانچه کنترل مطلوب وجود نداشته باشد، امکان استفاده از این وسایل در راه دوم بیشتر است.» [۱۷]

ب: دیدگاههای بدبینانه

برخی دیگر را عقیده بر این است که وسایل ارتباط جمعی تأثیر چندانی بر مخاطبین خود ندارند. به نظر این دسته از اندیشمندان «دوران سبع» (اصطلاح ژآن کارنو) وسایل ارتباطی و با آن دوران رواج عقاید تند و اسناد  اثرات جادویی و خارق العاده به وسایل ارتباط جمعی پیایان یافته است. این عده را عقیده بر این است که وسایل ارتباط جمعی علی رغم تکنولوژی برتری که از آن سود برمی گیرند، با موانع بسیاری در راه اثرگذاری بر دیگران مواجهند. فرایند تعدد وسایل ارتباطی جدید و امحای دوران انحصار پیدایی اندیشه هایی چون نظریه انگ، نظریه تکمله و … موجب بروز شک آئینی یا ظهور شکاکانی چند در باب اثرات حائز اهمین وسایل ارتباطی گردیده است.

برآیند نهایی:

در مقابل این دو دیدگاه افراطی باید پذیرفت که  وسایل ارتباط جمعی، ابزاری اجتماعی – فرهنگی به معنای عالی آن هستند، و از  این جهت اثرات چشمگیری بر جیا می گذارند. اما این آثار نه آنچنان است که هیچ محدودیتی نشناسد (گروه اول) یا آنکه چنان ناچیز است که هیچ اعتنایی را شایسته نباشند (گروه دوم). باید دید حدود تأثیر این وسایل چیست و در چه شرایطی این تأثیرات محدودیت می یابند یا تقویت شدنی هستند.[۱۸]

   تئوری ها و نظریه های ارتباطی:

   نظریه تزریقی[۱۹] (تأثیر قدرتمند وسایل ارتباطی)

   یکی از اولین نظریه ها درباره تأثیر پیام های ارتباطی در فاصله بین دو جنگ جهانی می باشد که هیتلر، موسولینی و کافلین در آمریکا از پیشگامان پیدایش این نظریه هستند.

   براساس این نظریه می توان پیام ها را به نحوی تجویز کرد که بتواند در قلب و ذهن افراد نفوذ کند و آن رفتاری که مورد نظر است را در مخاطبان بوجود آورد. در بین عناصر ارتباط تکیه بر پیام است. مخاطب منفعل است و ارتباط گر همه کاره است.

   براساس این نظریه، پیام ها مثل ماده ای است که در داخل «سرنگ» و می توان آن را به افراد تزریق کرد. در این نظریه به ارتباط به صورت سیستمی نگاه نمی شود. مخاطب غیر پویاست، بین مخاطبان رابطه میان فردی برقرار است، آنان مثل اتم های مجزا از هم می باشند، هرکس پیام را جداگانه دریافت و  پیام مستقیماً روی افراد تأثیر می گذارد. نام دیگر این نظریه، نظریه تأثیرات قدرتمند وسایل ارتباطی است و طرفداران این نظریه به تأثیرات کوتاه مدت و آنی توجه دارند. لازارسفلد در نظریات خود به این نظریه اشاره کرده است.

   نظریه استحکام (نظریه تأثیر محدود)

   بر اساس این نظریه، پیام قدرت ندارد و فرد به انتخاب خودش پیام را انتخاب می کند، (برلسون، لازارسفلد)، پس مخاطب پویاست و تأثیر پیام های ارتباطی تقویت عقاید موجود است. پیام های ارتباطی قادر نیستند تغییرات بنیادی در فرد بوجود بیاورند بلکه، آنها عقاید و گرایشات را استحکام می بخشند و بنابراین، تکیه اصلی دراین نظریه بر مخاطب است. این نظریه در دهه ۵۰ میلادی مطرح شد و نام دیگر آن تأثیرات محدود وسایل و پیام های ارتباطی است (رابرت من).

   نظریه صنایع فرهنگی و فرهنگ توده

   تئودور آدورنو و ماکس هورکهایمر در سال ۱۹۴۱ در این خصوص نوشتند: آنها صنایع فرهنگی که شامل مؤسسه های سینمایی، تولید فیلم و مؤسسات مطبوعاتی رادیو و تلویزیون هستند، عامل ایجاد اوضاع و احوال نامطلوب در جوامع سرمایه داری معرفی کردند. افراد دیگری مثل رایت میلز آمریکایی، ادگارمورن از طرفداران این نظریه هستند. اساس این نظریه تأکید بر نقش منفی وسایل ارتباط جمعی استوار است.

«ادگارمورن» معتقد است که کالاهای فرهنگی عرضه شده از سوی صنایع فرهنگی حاوی فرهنگ متبذل سطحی است که در اختیار مشتریان انبوه قرار می گیرد.

   نظریه نیاز جویی (استفاده و بهره مندی)

   در این نظریه که نخستین بار و توسط الیهوکاتز (۱۹۵۹) مطرح شد، سؤال اصلی این نیست که وسایل ارتباط جمعی چگونه نگرشها و رفتارها را تغییر می دهند، بلکه سؤال می شود که ما چگونه می توانیم از رسانه ها برای نیازهای فردی و اجتماعی خود استفاده کنیم. در این نظریه مخاطبان پویا فرض می شوند، پیام ها را براساس نیازهای خاصی دارند که برای تأمین آن اقدام می کنند. از طرف دیگر فرد برای استفاده و بهره مندی دنبال پیام می رود. و به قول شرام: وسایل ارتباطی نیستند که روی نگرش ها تأثیر می گذارند، بکله ما هستیم که از آن برداشت می کنیم، اما پاداش می تواند آنی یا آتی باشد، در این میان وسایل ارتباط جمعی با سایر پدیده ها رقابت می کنند که تنها برطرف کننده نیاز باشد. در این نظریه رسانه ها می توانند در تحت شرائطی خاص مخاطبان را به خودش وابسته نماید، و حتی نیاز بوجود آید خودبخود وابستگی بوجود می آید.

   مدل دریافت Reception model[20]

    مدل دریافت یا فرایند رمزگذاری و رمز گشایی ،استوارت هال انگلیسی یکی از نظریه پردازان منتقد است که بسیاری او را پایه گذار نظریه دریافت می دانند. در نظریه هال، ارتباط گر توده پیام را براساس اهداف ایدئولوژیک و منافع خود رمزگذاری می کند. به عبارت دیگر، ارتباط گر توده از زبان در ارتباط استفاده می کند و آن را در جهت اهداف خویش سازماندهی می نماید. براساس مدل هال، دریافت کننده که که در فرایند ارتباط نقش رمزگشا را بازی می کند اجباری در پذیرش پیام دریافت شده ندارد و در واقع در برابر معانی ایدئولوژیک پیام مقاومت می کند و آن را تنها در چارچوب دیدگاه و تجربیات خود تحلیل و ارزیابی می کند. در این مدل، پیام گیران دارای موقعیت مشابهی نیستند و از نظر ساختارهای معنایی و اطلاعاتی نیز در شرائط متفاوتی قرار دارند. در نتیجه، پیام های رمزگذاری شده به طور متفاوتی رمزگشایی می شوند. به طور کلی در مدل دریافت، رمزگشایی پیام توسط پیام گیران با معنایی که موردنظر رمزگذار بوده است، لزوماً همخوانی ندارد، دریافت کنندگان پیام، معانی موردنظر خود را از بین خطوط در متن پیام استخراج می کنند و چه بسا که نتیجه این دریافت کاملاً مغایر با معنایی باشد که موردنظر ارتباط فرهنگی توده بوده است.

نظریه سلطه جوئی رسانه ها:

---

130,000 ریال – خرید نهایی کردن خرید مورد به سبد خرید اضافه شد

 

تمام مقالات و پایان نامه و پروژه ها به صورت فایل دنلودی می باشند و شما به محض پرداخت آنلاین مبلغ همان لحظه قادر به دریافت فایل خواهید بود. این عملیات کاملاً خودکار بوده و توسط سیستم انجام می پذیرد.

 جهت پرداخت مبلغ شما به درگاه پرداخت یکی از بانک ها منتقل خواهید شد، برای پرداخت آنلاین از درگاه بانک این بانک ها، حتماً نیاز نیست که شما شماره کارت همان بانک را داشته باشید و بلکه شما میتوانید از طریق همه کارت های عضو شبکه بانکی، مبلغ  را پرداخت نمایید.