مقاله خوانین یزد از نظر اجتماعی  مربوطه  به صورت فایل ورد  word و قابل ویرایش می باشد و دارای ۱۵  صفحه است . بلافاصله بعد از پرداخت و خرید لینک دنلود مقاله خوانین یزد از نظر اجتماعی  نمایش داده می شود، علاوه بر آن لینک مقاله مربوطه به ایمیل شما نیز ارسال می گردد

فهرست مطالب

مقدمه    ۴
ساخته‏های محمدتقی خان‏    ۵
موقوفات محمدتقی خان‏    ۶
ساخته‏های بعد از محمدتقی خان‏    ۹
موقوفات نسل دوم محمدتقی خان‏    ۱۰
نتیجه‏    ۱۲
پی نوشت     ۱۳

پی نوشت :

۱- نایینی طرب، محمدجعفر بن محمدحسین، جامع جعفری، به کوشش ایرج افشار، تهران، انجمن آثار ملی، ۱۳۵۳٫

۲- طراز، عبدالوهاب، کتابچه‏ی موقوفات یزد، به کوشش ایرج افشار، فرهنگ ایران زمین، ۱۳۴۱، صص ۱۲۳-۱٫

۳- افشار، ایرج، یادگارهای یزد، ج ۳، تهران، ۱۳۵۰ – ۱۳۴۸٫

۴- Bonine, M. E., Yazd and its Hinderland, Marburg/Lahn, 1980, do. “Islam and Commerce”, Erdkunde, 41 (1987), pp. 182-196.

۵- درباره‏ی تاریخ سیاسی یزد در آن دوره رک: کوندو، نوبوآکی، «محمدتقی خان و خاندان او»، شیکاگو زاشی ۱۹۹۳ (۱۰۲ م) (متن ژاپنی).

۶- Malcolm., J, “The Melville Papers” in C. Issawi ed. The Economic History of Iran, Chicago/ London, 1971, p.262; Fraser, J.B., Narrative of a Journey into Khorasan, London, 1825, appendix 22.

۷- براساس جامع جعفری این میدان از ساخته‏های محمدتقی خان است و پیش از احداث میدان جدید به میدان خواجه مشهور بوده است. رک: یادگارهای یزد، ج ۲، ص ۷۰۲-۷۰۱٫

۸- جامع جعفری، ص۳۸۳٫ این مدرسه در سال ۲۰،۱۳۴۱ نفر طلبه داشته است. رک:”وقف نامه مدرسه شاهزاده” در یادگارهای یزد،ج۲، ص ۵۸۰٫

۹- جامع جعفری، صص ۳۸۲-۳۸۱٫

۱۰- جامع جعفری، ص ۳۴۰، آبوت کنسول انگلستان نیز گزارش داده است که جمعیت اطراف حصاره انبوه‏تر از درون شهر است. A. Amamat ed. Cities & Trade, London, 1983, p. 133 درباره رکود بازار از درون شهر رک: «کتابچه‏ی موقوفات یزد»، ص ۱۹٫

۱۱- درباره‏ی قنات یزد رک: Bonine, M. E., “From Qanat to Kort” Iran 20 (1980) pp. 139-145. A.K.S Lambton ” The Qanat of Yazd”, Journal of Royal Asiatic Society (3rd series) 2 (1992) pp. 21-23.

۱۲- جامع جعفری، ص ۳۴۳٫

۱۳- جامع جعفری، ص ۳۵۲؛ یادگارهای یزد، ج ۲، ص ۷۳۹٫ در این کتاب ساخت قنات مهدی‏آباد نیز به محمدتقی خان نسبت داده شده است ولی در وقف‏نامه، ذکر شده که او این قنات را خریده و تعمیر کرده است.

۱۴- آیتی، عبدالحسین، تاریخ یزد، ۱۳۱۷٫

۱۵- جامع جعفری، صص ۳۵۸-۳۵۳؛ یادگارهای یزد، ج ۲، صص ۷۴۳-۷۴۰٫

۱۶- جامع جعفری، صص ۳۶۹-۳۶۸٫

۱۷- همان، صص ۳۷۹ -۳۷۰٫

۱۸- همان، صص ۳۸۰-۳۷۹٫

۱۹- همان، صص ۳۶۹-۳۶۸٫

۲۰- یادگارهای یزد، ج ۲، صص ۳۸۶-۳۷۴٫

۲۱- به همه‏ی قریه‏ها و قنات‏ها غیر از تهره در مجموعه‏ی وقف‏نامه‏های جامع‏الخیرات که در قرن هشتم تدوین شده اشاره شده است. رک: یادگارهای یزد، ج ۲، صص ۴۹۳، ۴۹۰، ۴۳۷، ۴۰۴، ۴۰۰، و ۵۲۸٫ قریه‏ی تهره در سال ۱۰۶۸ ساخته شده است. مستوفی بافقی، محمد مفید، جامع مفیدی، به کوشش ایرج افشار، تهران ۱۳۴۰، ج ۳، ص ۶۹۷٫

۲۲- یادگارهای یزد، صص ۷۴۶-۷۳۴؛ جامع جعفری، صص ۳۶۲-۳۴۵٫

۲۳- A. Amanat ed. op. cit. pp. 140-144.

۲۴- فرهنگ جغرافیای ایران، ج ۸ و ۱۰، تهران، ۱۳۳۲٫

۲۵- جامع جعفری، صص ۴۹۵-۴۹۳٫

۲۶- همان، صص ۷۹۳-۷۹۲٫

۲۷- اما در کتابچه درآمد چند موقوفه نوشته نشده است.

۲۸- غفاری کاشانی، ابوالحسن، گلشن مراد، به اهتمام غلامرضا طباطبایی مجد، تهران، ۱۳۶۹، ص ۷۳۶٫

۲۹- موسوی نامی، میرزا محمدصادق، تاریخ گیتی‏گشا، با مقدمه‏ی سعید نفیسی، تهران، ۱۳۶۳، صص ۷۸-۷۵٫

۳۰- جامع جعفری، صص ۵۱۳-۴۹۴ و ۷۰۵٫

مقدمه

ایران در قرن دوازدهم هجری روزگاری آشفته و بدون نظم داشت. سلسله‏ی صفویه برافتاده بود و سلسله‏های افشاریه و زندیه نتوانسته بودند برای مدتی نسبتا طولانی بر همه‏ی ایران حکمرانی کنند. در این هرج و مرج، در هر منطقه‏ی این کشور، قدرتی محلی به وجود آمده بود. خوانین یزد که جدشان محمدتقی خان یزدی یا بافقی است یکی از این قدرت‏های منطقه‏ای بودند که از سال ۱۱۶۱ تا ۱۲۴۶ ه ق در منطقه‏ی یزد حکومت داشتند.

تاکنون درباره‏ی این قدرت‏های محلی تحقیقی جدی انجام نگرفته است. اگرچه شاید نقص منابع، مشکل اساسی بررسی پیشنه‏ی اجتماعی و اقتصادی آنها بوده است. در این تحقیق براساس تاریخ خوانین یزد – جامع جعفری (۱)، وقف‏نامه‏ها و کتابچه‏ی موقوفات یزد که در سال ۱۲۵۸ ه ق به دستور حاجی میرزا آقاسی تدوین شده است (۲)، فعالیت آنها را در زمینه‏ی کارهای عمرانی و اوقاف بررسی کرده و سعی داریم پیشینه‏ی اجتماعی و اقتصادی آنان را آشکار سازیم.

درباره‏ی خوانین یزد آقای ایرج افشار در کتاب یادگارهای یزد (۳) نکاتی را یادآور شده و آقای دکتر بوناین هم در آثارش (۴) به نکاتی چند اشاره کرده است؛ ولی هنوز در این مورد تحلیل همه‏جانبه‏ای صورت نگرفته است.

ساخته‏های محمدتقی خان‏

در سال ۱۱۶۱ ه ق محمدتقی خان بر حاکم گماشته‏ی عادل‏شاه افشار بر شهر یزد چیره شد، و بیش از پنجاه سال بر این شهر حکومت کرد (۵) مسافران اروپایی که در اوایل قرن سیزدهم هجری از یزد گذشته‏اند، همه به رونق و آبادی شهر یزد اشاره کرده‏اند(۶) شاید علت رونق شهر این بود که در کشمکش‏های آن دوره، محمدتقی خان موفق شد با دفاع مناسب یا باج دادن، یزد را از حملات بیگانگان حفظ کند.

ساخته‏های محمدتقی خان را برحسب مکانشان می‏توان به سه گروه تقسیم کرد.

گروه اول: ساخته‏های محله‏ی بازار یزد، بیرون حصار شهر نزدیک به دروازه‏ی مهریجرد؛ همه‏ی این ساخته‏ها در مرکز بازار قرار داشت. میدان خان که او آن را تعمیر کرد، مهمترین میدان در بازار یزد بود (۷)؛ مدرسه‏ی خان بزرگترین مدرسه‏ی دو طبقه بود و ۲۸ حجره داشت (۸)؛ در قیصریه ۲۸ دکان بزازی وجود داشت و در جنب آن سرایی

موسوم به خان گلشن و یک ضرابخانه توسط او ساخته شد.(۹)

در پاسخ به این پرسش که چرا بناهای محمدتقی خان در بیرون شهر بودند نه در درون شهر، می‏توان گفت چون در دوره‏ی محمدتقی خان، جمعیت محلات بیرون شهر از جمعیت درون شهر بیشتر شد و مرکز بازرگانی هم از مرکز شهر به بازار بیرون شهر انتقال یافت (۱۰)، احتمالا محمدتقی خان این رشد شهر یزد را در نظر گرفته بوده است.

گروه دوم: قنات‏ها و باغ‏هایی است که در اطراف شهر قرار دارند. بدیهی است به علت هوای خشک یزد، بیشتر زمین‏های این منطقه می‏بایست با قنات آبیاری می‏شد.(۱۱)

مهمترین قنات ساخته‏ی محمدتقی خان)، قنات دولت‏آباد بود. منبع و مظهر این قنات در بلوک مهریجرد قرار داشت و آب آن از مظهر با جوی سرپوشیده‏ی ۵۴ کیلومتری به شهر یزد می‏رسید(۱۲) او قنات دیگری – موسوم به تقی‏آباد – نیز در همان بلوک احداث کرد و سه قنات دیگر را خرید و تعمیر و تخلیه کرد. (۱۳) این پنج قنات را هم «قنات دولت‏آباد» می‏گفتند و تا حدود ۷۰ سال پیش، از مهمترین قنات‏های یزد شمرده می‏شدند.(۱۴)

تمام مقالات و پایان نامه و پروژه ها به صورت فایل دنلودی می باشند و شما به محض پرداخت آنلاین مبلغ همان لحظه قادر به دریافت فایل خواهید بود. این عملیات کاملاً خودکار بوده و توسط سیستم انجام می پذیرد.

 جهت پرداخت مبلغ شما به درگاه پرداخت یکی از بانک ها منتقل خواهید شد، برای پرداخت آنلاین از درگاه بانک این بانک ها، حتماً نیاز نیست که شما شماره کارت همان بانک را داشته باشید و بلکه شما میتوانید از طریق همه کارت های عضو شبکه بانکی، مبلغ  را پرداخت نمایید.