مقاله رابطه دموکراسی و ولایت فقیه در اندیشه امام خمینی (ره)  مربوطه  به صورت فایل ورد  word و قابل ویرایش می باشد و دارای ۲۶  صفحه است . بلافاصله بعد از پرداخت و خرید لینک دنلود مقاله رابطه دموکراسی و ولایت فقیه در اندیشه امام خمینی (ره)  نمایش داده می شود، علاوه بر آن لینک مقاله مربوطه به ایمیل شما نیز ارسال می گردد

فهرست مطالب

مقدمه    ۴
نظریه ولایت فقیه امام خمینی    ۵
۱ـ مفهوم ولایت فقیه    ۵
۲ـ ماهیت ولایت    ۵
۳ـ دلایل ولایت فقیه    ۶
الف: دلایل نقلی بر ولایت فقیه    ۶
ب: دلایل عقلی بر ولایت فقیه    ۷
۱ـ جایگاه آزادی در نظریه ولایت فقیه    ۸
الف: آزادی مطلق    ۸
ب: آزادی در محدوده قانون    ۸
۱-انتخاب ولی فقیه    ۱۰
۲ـ جایگاه برابری سیاسی در نظریه ولایت فقیه    ۱۴
برخورداری از حق انتخاب مناصب و مقامات    ۱۷
برابری در برابر قانون    ۱۹
۳ـ سیستم نمایندگی و تفکیک قوا در نظریه ولایت فقیه    ۲۱
۱ـ قوه مقننه «قانونگذاری»    ۲۳
۲ـ قوه مجریه    ۲۴
۳ـ قوه قضائیه    ۲۴
منابع    ۲۵

منابع

۱٫ مجموعه آثار امام خمینی، صحیفه امام، ج ۱۰، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ اول، ۱۳۷۸، ص ۹۵٫

۲٫ همان، ج ۱۱، ص ۲۲٫

۳٫ همان، ج ۱۰، ص ۵۸٫

۴٫ عبدالحسین امینی، الغدیر من الکتاب و السنته و الادب، ج ۱ قم: مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیه، ۱۴۱۶ ق، صص ۶۴۹ ـ ۶۰۹٫

۵٫ سوره مائده، آیه ۵۵٫

۶٫ امام خمینی، ولایت فقیه، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۷۸، ص۵۱٫

۷٫ احمد واعظی، حکومت اسلامی، سی و دو درس در زمینه اندیشه سیاسی اسلام، قم: دفتر تألیف و نشر متون درسی حوزه، ۱۳۸۰، ص ۱۱۸٫

۸٫ علیرضا رجالی تهرانی، ولایت فقیه در عصر غیبت، چاپ اول، قم: نبوغ، ۱۳۷۹، ص ۱۲۷٫

۹٫ سوره نساء، آیه ۶٫

۱۰٫ حر عاملی، وسائل‌الشیعه، ج ۱۸، تهران: المکتبه الاسلامیه، بی‌تا، ص ۹۸، کلینی، اصول کافی، ج ۱، بیروت، دارالاضداء، بی‌تا، ص ۶۷٫

۱۱٫ امام خمینی، شئون و اختیارات ولی فقیه، ترجمه کتاب البیع، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، بی‌تا، ص ۲۴ـ ۲۳٫

۱۲٫ علیرضا رجالی تهرانی، پیشین، صص ۲۴۸ ـ ۲۴۷٫

۱۳٫ علیرضا رجالی تهران، پیشین، ص ۲۴۸٫

۱۴٫ امام خمینی، صحیفه امام، ج ۷، ص ۵۳۵٫

۱۵٫ علی خاتمی، قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، چاپ اول، قم: نشر بلاغت، ۱۳۷۶، ص ۵۸٫

۱۶٫ امام خمینی، صحیفه امام، ج ۱۷، ص ۱۱۳٫

۱۷٫ علیرضا رجالی تهرانی، پیشین، ص ۲۱۶٫

۱۸٫ محمد محمدی اشتهاردی، ولایت فقیه ستوان خیمه انقلاب، چاپ اول، تهران: مطهر، ۱۳۷۹، ص ۵۳٫

۱۹٫ امام خمینی، کتاب البیع، ج ۳، قم: انتشارات اسماعیلیان، بی‌تا، ص ۴۶۱٫

۲۰٫ امام خمینی، ولایت فقیه، ص ۵۰٫

۲۱٫ امام خمینی، ولایت فقیه، ص ۱۲۳٫

۲۲٫ سوره مائده، آیه ۱٫

۲۳٫ صالحی نجف‌آبادی، ولایت فقیه ـ حکومت صالحان، چاپ اول، تهران: مؤسسه خدمات فرهنگی رسا، ۱۳۶۲، ص ۲۰۹٫

۲۴٫ امام خمینی، ولایت فقیه، ص ۴۳٫

۲۵٫ همان، ص ۴۵٫

۲۶٫ امام خمینی، شئون و اختیارات ولی فقیه، صص ۳۰ ـ ۲۹٫

۲۷٫ صالح صبحی، نهج‌البلاغه، خطبه ۱۷۳، قم: انتشارات دارالهجره، بی‌تا، ص ۲۴۷٫

۲۸٫ امام خمینی، ولایت‌ فقیه، ص ۴۷٫

۲۹٫ امام خمینی، صحیفه امام، ج ۲۱، ص ۲۸۹٫

۳۰٫ ابوالقاسم پانیده، نهج‌الفصاحه، مجموعه کلمات قصار حضرت رسول الله، تهران: جاویدان، ۱۳۷۴، ص ۴۲۴٫

۳۱٫ امام خمینی، صحیفه امام، ج ۲۱، ص ۱۷۸ـ ۱۷۷٫

۳۲٫ علیرضا رجالی تهرانی، پیشین، ص ۱۷۹٫

۳۳٫ علی خاتمی، پیشین، ص ۶۰٫

۳۴٫ اسلام ناب در کلام و پیام امام خمینی، تبیان آثار موضوعی، دفتر پنجم، چاپ دوم، قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۷۴، ص ۱۱۹٫

۳۵٫ امام خمینی، صحیفه امام، ج ۲۱، ص ۴۱۹٫

۳۶٫ صحیفه امام، ج ۹، ص ۳۵۷٫

۳۷٫ همان، ج ۱۲، ص ۲۷۷ـ۲۷۸ و ۱۶۸٫

۳۸٫ همان، ج ۱۲، ص ۱۵۶٫

۳۹٫ همان، ج ۱۷، ص ۳۹۲٫

۴۰٫ همان، ج ۱۷، ص ۳۹۳٫

۴۱٫ همان، ج ۱۳، ص ۴۱۳٫

۴۲٫ همان، ج ۱۱، ص ۲۹۲ـ۲۹۱٫

۴۳٫ سیف‌اله صرامی، حقوق مردم در حکومت از دیدگاه امام خمینی، چاپ اول، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۰، ص ۱۹۵ به نقل از شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ج ۴، قم: جامعه مدرسین، بی تا، ص ۲۷۹٫

۴۴٫ سوره حجرات، آیه ۱۳٫

۴۵٫ امام خمینی، صحیفه امام، ج ۱۴، ص ۲۲۱٫

۴۶٫ همان، ج ۶، ص ۴۶۳٫

۴۷٫ همان، ج ۴، ص ۴۱۸٫

۴۸٫ عباسعلی عمید زنجانی، فقه سیاسی، ج ۱، چاپ چهارم، تهران: امیرکبیر، ۱۳۷۷، ص ۱۹۲٫

۴۹٫ محمدتقی مصباح، پرسشها و پاسخها، ج ۱، چاپ دوم، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، ۱۳۷۹، ص ۲۱٫

۵۰٫ مصطفی ناصص، ولایت فقیه و تفکیک قوا، چاپ اول، قم: دفتر تبلیغات اسلامی، ۱۳۷۸، ص ۶۵٫

۵۱٫ عباسعلی عمید زنجانی، پیشین، ص ۲۸۹٫

۵۲٫ محمد هاشمی، حقوقی اساسی جمهوری اسلامی، ج ۱، چاپ اول، تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، ۱۳۷۴، ص ۹۰٫

مقدمه

مهمترین شاخص‌های دموکراسی یعنی آزادی، برابری سیاسی، سیستم نمایندگی و تفکیک قوا در اندیشه امام خمینی وجود دارد و با توجه به تفاوت برداشت امام از این شاخصها مفهوم مورد نظر امام نسبت به دموکراسی نیز متفاوت می‌گردد.

اکنون برای روشن‌تر شدن دیدگاه امام نسبت به دموکراسی، رابطه آن با نظام سیاسی مطلوب امام (جمهوری اسلامی مبتنی بر ولایت فقیه) را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

با توجه به اینکه، سؤالاتی که از امام در مورد نوع حکومت می‌پرسند و با توجه به اختلاف نظری که بین امام و سایرین نسبت به عنوان جمهوری اسلامی یا جمهوری دمکراتیک اسلامی اتفاق می‌افتد و امام فقط عنوان جمهوری اسلامی را انتخاب می‌کنند سؤالی که مطرح می‌شود این است که: آیا حذف واژه دموکراتیک از عنوان جمهوری اسلامی از سوی امام به مفهوم طرد دموکراسی است؟

جواب سؤال منفی است. امام معتقد است که در خود نظام سیاسی اسلامی، شاخص‌های دموکراسی وجود دارد. در همین زمینه امام خمینی می‌فرمایند قید دموکراسی چیزی نیست که ما بخواهیم به حکومت اسلامی اضافه کنیم بلکه حکومت اسلامی ذاتاً بر مبنای دموکراسی استوار است. از این رو امام در پاسخ به اینکه چرا با آوردن کلمه دموکراتیک در کنار جمهوری مخالفت کردید، می‌فرمایند:

«این توهم این را در ذهن می‌آورد که اسلام محتوایش خالی است از این، لذا احتیاج به این است که یک قیدی پهلویش بیاورند و این برای ما بسیار حزن‌انگیز است که در محتوای یک چیزی که همه چیزها به طریق بالاترش و مهمترش در آن هست. حالا ما بیاییم بگوییم که ما اسلام می‌خواهیم و اما با اسلاممان دموکراسی باشد. اسلام همه‌چیز است مثل این است که شما بگویید که ما اسلام را می‌خواهیم و می‌خواهیم که به خدا هم اعتقاد داشته باشیم. ولی به شرط این که به خدا هم معتقد باشیم این برای ما خیلی ناراحت‌کننده است که کسی یک همچو خیالی داشته باشد.»۱

بنابراین در این بحث به بررسی میزان سازگاری نظریه حکومت اسلامی مبتنی بر ولایت فقیه و دموکراسی و شاخص‌های آن می‌پردازیم. با توجه به ضرورت توجه به مؤلفه‌های اصلی نظریه ولایت فقیه برای مقایسه با دموکراسی اشاره گذرا به این مؤلفه‌ها لازم به نظر می‌رسد.

نظریه ولایت فقیه امام خمینی

امام خمینی نظریه ولایت فقیه را به عنوان نظریه نظام سیاسی مطلوب خود ارائه کرده‌اند. در اینکه چرا امام این نظریه را به عنوان نظریه نظام سیاسی مطلوب طرح می‌کند می‌توان گفت که از نظر وی تنها حکومتی که شبیه به حکومت پیامبر(ص) و معصومین(ع) باشد همان نظام سیاسی مطلوب است که جلوی دیکتاتوری و استبداد را می‌گیرد. ایشان در همین رابطه می‌فرمایند:

«… در صورتی که ولایت فقیه هست [است] که جلوی دیکتاتوری را می‌گیرد اگر ولایت فقیه نباشد، دیکتاتوری می‌شود… آن است که می‌خواهد این دیکتاتوریها را بشکند و همه را به زیر بیرق اسلام و حکومت قانون بیاورد»۲

و در جای دیگر می‌فرمایند:

«ولایت فقیه آنطور که اسلام مقرر فرموده است و ائمه ما نصب فرموده‌اند به کسی صدمه وارد نمی‌کند؛ دیکتاتوری به وجود نمی‌آورد. کاری که برخلاف مصالح مملکت است انجام نمی‌دهد، کارهایی که بخواهد دولت یا… برخلاف مسیر ملت و برخلاف مصالح کشور انجام دهد، فقیه کنترل می‌کند، جلوگیری می‌کند.»۳

بنابراین، توضیح چند نکته ضروری است:

۱ـ مفهوم ولایت فقیه

برای «ولایت» معنای متعددی ذکر کرده‌اند ولی معنای که با ولایت فقیه مناسب است و اراده می‌شود عبارتند از: «تصدی و سرپرستی و تصرف».۴

آیه ۵۵ سوره مائده هم دلالت بر همین معنا می‌کند: «انما ولیکم الله و رسوله والذین آمنوا الذین یقیمون الصلوه و یؤتون الزکاه و هم راکعون»۵

ولایت فقیه بر معنای آن است که در زمان غیبت، فقیه عادل، سزاوار تصدّی و سرپرستی جامعه اسلامی است و او را به این موقعیت شرعی و اجتماعی نصب شده است.

۲ـ ماهیت ولایت

ولایت به دو صورت تکوینی و اعتباری وجود دارد. ولایتی که فقیه از آن برخوردار است و از ادله استنباط می‌شود. ولایت اعتباری است. ولایت از سنخ تکوینی یک فضیلت و مقام معنوی است. امام خمینی در این‌باره چنین می‌فرماید:

«وقتی می‌گوییم ولایتی را که رسول‌ اکرم(ص) و ائمه (ع) داشتند بعد از غیبت فقیه عادل دارد، برای هیچ‌کس این توهم نباید پیدا شود که مقام فقها همان مقام ائمه(ع) و رسول اکرم(ص) است. زیرا این‌جا صحبت از مقام نیست، بلکه صحبت از وظیفه است. ولایت یعنی حکومت و اداره کشور و اجرای قوانین شرع مقدس، یک وظیفه سنگین و مهم است، نه اینکه برای کسی شأن و مقام غیرعادی به وجود بیاورد و او را از حد انسان عادی بالاتر ببرد. به عبارت دیگر، ولایت مورد بحث، یعنی حکومت و اجرا و اداره، برخلاف تصوری که خیلی از افراد دارند، امتیاز نیست، بلکه وظیفه‌ای خطیر است. ولایت فقیه از امور اعتباری عقلایی است و واقعیتی جز جعل ندارد.»۶

پس مشخص می‌شود که رسول‌الله(ص) و امامان معصوم(ع) از هر دو قسم ولایت برخوردار بوده‌اند. ولایت به دوگونه تقسیم می‌شود که عبارتند از:

الف: ولایت از نوع تصدی و سرپرستی و اداره امور مؤمنین یعنی همان ولایتی که بعد از رسول خدا(ص) و ائمه معصومین(ع) فقیه عادل از آن برخوردار است و آیه ذکر شده، دلالت بر همین قسم ولایت دارد.

ب: ولایت یعنی ناظر به تصدی امور کسانی است که به سبب قصور در فهم و شعور و یا عدم حضور نمی‌توانند حق خود را استیفا کنند و لازم است که ولی، از طرف آنان به کارهای این اشخاص اقدام کند مانند ولایت پدر بر اولاد صغیر یا سفیه.۷ و ولایت فقیه از این سنخ نیست بلکه از سنخ اول می‌باشد و نباید این دو معنا را یکی دانست.

۳ـ دلایل ولایت فقیه

دلایل ولایت فقیه عبارتند از:

الف: دلایل نقلی بر ولایت فقیه:

دلایل نقلی، عبارت از روایاتی که دلالت بر ارجاع مردم به فقها برای رفع نیازهای حکومتی دارد یا فقها را به عنوان «امنا» یا «خلفا» و «وارثان» پیامبران و امامان معرفی کرده است.»۸

یکی از روایاتی که در خصوص اثبات ولایت فقیه واجد شرایط وجود دارد و بدان استدلال می‌شود «مقبوله» عمر بن حنظله است که از ذکر خود حدیث خودداری می‌شود اما معنای حدیث می‌گوید:

«از امام صادق(ع) سؤال کردم که اگر دو نفر از شیعیان شما در مورد مسأله‌ای چون قرض یا ارث به یکدیگر نزاع کنند و برای رفع نزاع و داوری میان خود به پادشاه وقت و یا قضات رسمی مراجعه کنند، آیا این کار درست است؟»

حضرت فرمودند:

«هر کسی از آنان در امری که حق باشد یا باطل، داوری بخواهد، به یقین متوسل به طاغوت شده است و هر چند چنان حاکمی به نفع او حکم کند، اگرچه حق مسلم او باشد، حرام است؛ زیرا حق خود را به حکم طاغوت گرفته است، حال آنکه خداوند متعال فرمان داده است که به طاغوت کفر ورزند، آنجا که می‌فرماید: «یریدون ان یتحاکمو الی الطاغوت و قد امرو ان یکفرو به»۹

عرض کردم، پس می‌فرمایید این دو نفر چه کنند؟

امام خمینی، نظریه ولایت فقیه را به عنوان نظریه نظام سیاسی مطلوب خود ارائه کرده‌اند که جلوی دیکتاتوری و استبداد را می‌گیرد

«ولایت یعنی حکومت و اداره کشور و اجرای قوانین شرع مقدس، یک وظیفه سنگین و مهم است نه اینکه برای کسی شأن و مقام غیرعادی به وجود بیاورد و او را از حد انسان عادی بالاتر ببرد»

حضرت فرمود:

«بنگرند که کدام یک از شما راوی حدیث ماست، و در حلال و حرام، صاحب‌نظر است و احکام ما را به خوبی می‌شناسد، پس حکم خود را به او واگذار کنند و به نتیجه داوری او خشنود باشند، زیرا من چنین شخصی را بر شما حاکم قرار داده‌ام. هرگاه چنان حاکمی میان شما حکم کرد و سخن او پذیرفته نشد، به یقین، حکم خدا کوچک شمرده شد و فرمان ما رد شده است و کسی که ما رد کند گویی خدا را رد کرده است و چنین کسی در حد شرک به خداست.»۱۰

امام خمینی نیز می‌فرمایند: این روایت از جمله روایات مورد قبول است.

ب: دلایل عقلی بر ولایت فقیه:

محکم‌ترین دلیل بر ولایت فقیه این است که قانون الهی و شریعت اسلامی، بدون گرداننده و مجری و ولی امر بی‌اثر و لغو و بیهوده می‌باشد.

امام خمینی درباره ضرورت عقلی وجود ولایت فقیه می‌نویسد:

تمام مقالات و پایان نامه و پروژه ها به صورت فایل دنلودی می باشند و شما به محض پرداخت آنلاین مبلغ همان لحظه قادر به دریافت فایل خواهید بود. این عملیات کاملاً خودکار بوده و توسط سیستم انجام می پذیرد.

 جهت پرداخت مبلغ شما به درگاه پرداخت یکی از بانک ها منتقل خواهید شد، برای پرداخت آنلاین از درگاه بانک این بانک ها، حتماً نیاز نیست که شما شماره کارت همان بانک را داشته باشید و بلکه شما میتوانید از طریق همه کارت های عضو شبکه بانکی، مبلغ  را پرداخت نمایید.