فهرست

مقدمه: ۲

اهمیتت حقیق.. ۳

تعریف نخبه: ۳

پدیده مهاجرت مغزها: بحران کشورهای درحال توسعه. ۴

رهیافتهای حل بحران. ۵

ﻃﺮحﻣﺴﺌﻠﻪ. ۶

بیان مساله. ۷

چارچوب نظری.. ۸

نظریه های موجود. ۸

نظریه راونشتاین. ۸

نظریه اورتلی.. ۸

نظریه تودارو. ۸

نظریه سجاستاد. ۸

نظریه دوگانگی منطقه ای.. ۹

مدل تعادل نئوکلاسیک… ۹

نظریه وابستگی.. ۹

الگوی مهاجرت زنجیره ای.. ۹

نظریه مورد استفاده ۹

تعریف مفاهیم. ۱۰

– عوامل جاذبه درمقصد: ۱۰

– عوامل دافعه درمبدا: ۱۰

فرارمغزها: ۱۰

عوامل موثر در فرارمغزهادرایران: ۱۱

راهکارهای پیشنهادی جهت جلوگیری از فرار مغزها: ۱۱

متغیرهای اصلی مساله. ۱۲

فرضیه دینامیکی و روابط علی و معلولی.. ۱۶

نمودارعلی معلولی عوامل کاهنده میزان مهاجرت.. ۱۶

نمودارعلی معلولی عوامل افزاینده میزان مهاجرت.. ۱۷

نمودارعلی معلولی کلی.. ۱۸

سیاست گذاری.. ۱۸

نتیجه گیری.. ۳۳

مقدمه:

در این چند سال اخیر با فضایی که در کشور ایجاد شده و مسائلی که در این مدت رخ داده خیلی از بسترها را برای گسترش علم و فراهم کردن زمینه مناسب برای جوانان اهل علم فراهم کرده که با تمام مشکلات و سدهایی که برای رسیدن به خواسته هایشان هست تمام آنان را با جان و دل بپذیرند و هنوز هم در این کشور مشغول به خدمت باشند. اما با تمام این صحبتها درصد بزرگی از جوانان و نخبگان علمی هنوز مایلند به کشورهای پیشرفته مهاجرت کنند .

در این میان عوامل و مسائل زیادی چه از نظر سیاسی ؛ اقتصادی ؛ اجتماعی و …. وجود دارند که باعث دلسرد شدن و مهاجرت نخبگان شده است .

یکی از مهمترین و تاریخی ترین حوادثی که باعث نا امیدی و عدم رضایت جوانان تحصیل کرده از اقامت و تحصیل در ایران است؛ عواملی است که امنیت را برای جامعه نخبه و فرهیخته کشور صلب کرده و آزادی تفکر و بیان را از آنان می گیرد.
امنیت شغلی، امنیت جانی و تامین اجتماعی شاید بنیادهای اولیه رضایت برای نخبگان و دانشمندان باشد که متاسفانه در ایران همیشه مورد تعرض است.

کارهای اجتماعی نه خلق الساعه است ونه انفرادی که بتوان آن را به صورت منفک و مجزا در نظر گرفته و مورد بررسی قرار داد. برخورد تحلیلی با رفتار اجتماعی بیانگر این نکته است که عمل اجتماعی عمل ساخت یافته ای است که در یک نظام روابط متقابل شکل میگیرد.

تلاش برای فهم جامعه به صورت دقیق یادگار عصر رنسانس است که اروپایی ها سعی در فهم قواعد حاکم بر جامعه میکردند.

در افق دیدی به مدت ۵۰ سال ما به برسی این سیستم پرداختیم و به نتایج مهمی رسیدیم، که در ادامه به بررسی آن میپردازیم.

ﺟﻤﻬﻮریاﺳﻼﻣﻲاﻳﺮانﻧﻴﺰازﺟﻤﻠﻪﻛﺸﻮرﻫﺎﻳﻲاﺳﺖﻛﻪﺑﺎﻣﻌﻀﻞ مهاجرت مغزهاروﺑﺮوﺑﻮدهوﻫﺴﺖ. ﺑﻪﻧﻈﺮﻣﻲرﺳﺪﺑﺎوﻗﻮعاﻧﻘﻼباﺳﻼﻣﻲوﺳﭙﺲﺟﻨﮓﺗﺤﻤﻴﻠﻲﺑﺪﻳﻬﻲﺑﻮدﻛﻪﺑﻪﺳﺒﺐﺗﻐﻴﻴﺮﻧﻈﺎمﺳﻴﺎﺳﻲوﻫﻤﭽﻨﻴﻦﺑﻲﺛﺒﺎﺗﻲﻫﺎیﺳﻴﺎﺳﻲ،اﻗﺘﺼﺎدیواﺟﺘﻤﺎﻋﻲﻧﺎﺷﻲازﺟﻨﮓ،ﻣﻮجﻣﻬﺎﺟﺮتوﻓﺮارﻣﻐﺰﻫﺎازاﻳﺮانﺑﻪوﺟﻮدآﻳﺪ.ازاﻳﻦرو براﺳﺎسﺑﺮﺧﻲدﻳﺪﮔﺎهﻫﺎﻣﻲﺗﻮانﮔﻔﺖﻧﺎﺑﺴﺎﻣﺎﻧﻲﻫﺎیﺳﻴﺎﺳﻲﻋﻠﺖاﺻﻠﻲﻣﻬﺎﺟﺮتﻧﺨﺒﮕﺎناﺳﺖ. اﻣﺎاداﻣهروﻧﺪﻣﻬﺎﺟﺮتﻧﺨﺒﮕﺎنﭘﺲازﭘﺎﻳﺎنﺟﻨﮓ (وﺑﺮﻗﺮاریﺳﺎﻣﺎنﺳﻴﺎﺳﻲ نسبیدراﻳﺮان) اﻳﻦﺳﺆالراﺑﻪذﻫﻦمیرساندﻛﻪﭼﺮاﺑﺎوﺟﻮدﺳﺎﻣﺎنﺳﻴﺎﺳﻲ،ﻣﻬﺎﺟﺮتﻧﺨﺒﮕﺎنازﻛﺸﻮرﺗﺪاومﻳﺎﻓﺘﻪاﺳﺖ؟دراﻳﻦﻣﻘﺎﻟﻪدﻻﻳﻞﻣﻬﺎﺟﺮتﻧﺨﺒﮕﺎنازاﻳﺮانبا دیدگاه تفکر سیستمی ﻣﻮردﺑﺮرﺳﻲﻗﺮارﻣﻲﮔﻴﺮد. در پی آنیم که روابط حاکم بر مهاجرت نخبگان کشور را بررسی کنیم و به تحلیل سیاست های موجود کشور بپردازیم.

اهمیت تحقیق

ایران در بین ۹۸ کشوری که مهاجرت نخبگان یا فرار مغزها را در کارنامه‌ی خود ثبت کرده‌اند، جایگاه اول را به خود اختصاص داده است.

• براساس آخرین آمارهای اداره‌ی گذرنامه، روزانه پانزده مهندس و هفت نفر با داشتن مدرک دکترا از کشور خارج می‌شوند و روند فرار مغزها از کشور همچنان سیر صعودی دارد.

• براساس اطلاعات منتشره از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، سالانه ۱۴۵ هزار نفر از کشور مهاجرت می‌کنند که ۱۰۵ هزار نفر آنها دارای تحصیلات دانشگاهی هستند.

• به گزارش یک مسوول وزارت نفت، فرار مغزها موجب خروج سالانه ۵۰ میلیارد دلار از ثروت ملی کشور می‌شود. (در حالی که تربیت یک کارشناس و متخصص حدود ۵۰۰ هزار دلار برای کشور هزینه دارد، خروج تعداد فوق‌الذکر موجب از دست رفتن سالانه ۵۰ ملیارد دلار از ثروت کشور می شود.)

• یک گزارش دیگر حاکی است، در حالی که ایران سالانه ۱۲ میلیارد دلار نفت صادر می‌کند، باصدور سالانه ۳۸ میلیارد دلار در صدور نخبگان، گوی سبقت را از همگان ربوده است (کدیور،۱۳۸۴).

تعریف نخبه: