مقاله مجموعه توریستی – تفریحی دریاچه گلهر مربوطه  به صورت فایل ورد  word و قابل ویرایش می باشد و دارای ۲۳۳  صفحه است . بلافاصله بعد از پرداخت و خرید لینک دانلود مقاله مجموعه توریستی – تفریحی دریاچه گلهر نمایش داده می شود، علاوه بر آن لینک مقاله مربوطه به ایمیل شما نیز ارسال می گردد

فهرست مطالب

چکیده   ۱
«آفریدنش … آواز خداوند است که ما می‌خوانیمش»   ۱
مقدمه   ۳
تعریف پروژه   ۵
اهداف پروژه   ۶
فصل اول   ۷
فلسفه وجودی طرح   ۷
مقدمه   ۸
۱-۱ مفهوم گردشگری   ۸
۲-۱ جایگاه گردشگری در زندگی امروز   ۹
۱-۲-۱ ضرورت برنامه ریزی برای زمانهای فراغت   ۹
۲-۲-۱ فراغت فعال و غیر فعال   ۱۱
۳-۲-۱ نقش گردشگری در گذران فراغت   ۱۱
۴-۲-۱ نقش گردشگری در کیفیت زندگی   ۱۲
۳-۱ راهبردهایی در توسعه گردشگری   ۱۵
۴-۱ منابع گردشگری   ۱۸
۵-۱ طیف گردشگران   ۱۹
۶-۱ فعالیتهای گردشگری   ۲۱
۷-۱ ضرورت طرحهای گردشگری و نتایج آن   ۲۲
۸-۱ نتیجه گیری   ۲۳
فصل دوم   ۲۶
مطالعات محیطی طرح   ۲۶
۲-۱-۱-۲ ویژگیهای تاریخی   ۲۷
مقدمه   ۲۸
۱-۲ مطالعات تاریخی، فرهنگی، اجتماعی   ۲۸
۱-۱-۲ استان لرستان   ۲۸
۱-۱-۱-۲ موقعیت جغرافیایی   ۲۸
۳-۱-۱-۲ ویژگیهای اجتماعی   ۲۹
جمعیت   ۳۰
ساختار جنسی و سنی استان   ۳۱
۵-۱-۱-۲ ویژگیهای طبیعی   ۳۲
ویژگیهای اقلیمی   ۳۳
۷-۱-۱-۲ جاذبه‌های گردشگری   ۳۳
۲-۱-۲ شهرستان بروجرد   ۳۵
۳-۱-۲- روستاهای منطقه   ۳۶
روستاهای شمال غربی :   ۳۶
روستاهای شمالی   ۳۷
روستاهای شمال شرقی :   ۳۷
روستاهای شرقی و جنوب شرقی :   ۳۷
روستاهای جنوبی :   ۳۸
روستاهای جنوب غربی :   ۳۸
روستاهای غربی :   ۳۸
۴-۱-۲ کشاورزی و باغداری در منطقه   ۳۹
۵-۱-۲ دامپروری و دامداری منطقه   ۴۰
۶-۱-۲ ایلات و عشایر و مردم منطقه   ۴۰
۲-۲ مطالعات پایه   ۴۱
۱-۲-۲ منطقه حفاظت شده آب سرد   ۴۱
۱-۱-۲-۲موقعیت جغرافیایی   ۴۱
۲-۱-۲-۲- موقعیت طبیعی   ۴۲
۳-۱-۲-۲ پوشش گیاهی   ۴۲
۴-۱-۲-۲ حیات وحش   ۴۵
۲-۲-۲- اقلیم منطقه   ۴۷
تقسیمات اقلیمی:   ۴۸
۱-۲-۲-۲- عوامل اقلیمی مهم در منطقه آبسرد   ۴۸
۲-۲-۲-۲- بارندگی   ۴۹
۳-۲-۲-۲- باد   ۵۰
۴-۲-۲-۲- تابش   ۵۲
۵-۲-۲-۲ یخبندان   ۵۴
۶-۲-۲-۲- رطوبت   ۵۵
۷-۲-۲-۲- نمودار بیوکلیماتیک ساختمانی   ۵۵
۸-۲-۲-۲- نیازهای آبی در محدوده سایت   ۵۹
۳-۲-۲ – شناخت زمین و خاک منطقه   ۵۹
۱-۳-۲-۲- زمین شناسی منطقه   ۵۹
تشکیلات زاگرس:   ۶۰
۲-۳-۲-۲- خاک شناسی منطقه   ۶۱
بافت خاک و قابلیت نفوذ خاک   ۶۲
ویژگیهای خاک منطقه و محدودیتها:   ۶۲
۳-۳-۲-۲ – مصالح شناسی   ۶۲
۴-۳-۲-۲- ژئومورفولوژی (لرزه خیزی)   ۶۴
۴-۲-۲ راههای دسترسی به منطقه   ۶۴
۵-۲-۲- قابلیتهای منطقه   ۶۵
۳-۲- نتیجه   ۶۵
فصل سوم   ۶۷
معماری بومی منطقه   ۶۷
مقدمه   ۶۸
۱-۳- مبانی معماری بومی   ۶۸
۲-۳- روند شکل گیری معماری بومی   ۶۹
۳-۳- دلایل کم رنگ شدن معماری بومی در جهان امروز   ۷۱
۴-۳- معماری بومی منطقه   ۷۲
۵-۳- معماری خانه های روستایی   ۷۲
۱-۵-۳-نظام فضایی کالبدی روستاها   ۷۳
۲-۵-۳- معماری مسکن روستایی   ۷۵
۳-۵-۳ – مصالح و شیوه ساخت   ۷۷
۱-۳-۵-۳- شیوه ساخت   ۷۷
۲-۳-۵-۳- مصالح   ۷۸
۶-۳- الگوهای طراحی منطقه   ۷۸
۱-۶-۳- مسیرهای دسترسی   ۷۹
۲-۶-۳- کانونهای تجمع   ۷۹
۳-۶-۳- ساختمان و طبیعت   ۸۰
۴-۶-۳- معابر عمومی   ۸۰
۵-۶-۳- ساخت و ساز و مصالح   ۸۱
۶-۶-۳- حصارها   ۸۱
۷-۶-۳- آلاچیق و سایبان   ۸۱
۷-۳- نقش اقلیم در معماری بومی   ۸۱
۱-۷-۳- ویژگیهای طراحی اقلیمی در منطقه   ۸۳
۲-۷-۳- سیستمهای ایستا و پویا   ۸۴
سیستم جذب و دفع مستقیم   ۸۵
سیستم جذب و دفع غیرمستقیم   ۸۵
دیوار ترومپ   ۸۵
دیوار آبی   ۸۶
بام آبی   ۸۶
گلخانه   ۸۷
ترموسیفون   ۸۸
۳-۷-۳- تدابیر اقلیمی در محدوده طرح   ۸۸
۸-۳- نتیجه گیری   ۸۹
فصل چهارم   ۹۰
نمونه طرحهای مشابه   ۹۰
مقدمه   ۹۱
۲-۱-۴- تاریخچه و سبک های گوناگون هنر باغ سازی   ۹۴
۱-۲-۴- باغهای ایرانی   ۹۵
۱-۱-۲-۴- باغهای صفوی یا شاه عباسی   ۹۵
۲-۱-۲-۴- باغ های قاجاری   ۹۷
۲-۲-۴– باغ های ایرانی و ویژگی های آنها   ۹۹
۱-۲-۲-۴- هندسه باغ های ایرانی   ۹۹
۲-۲-۲-۴- آب در باغ ایرانی   ۱۰۳
۳-۲-۲-۴- گیاهان باغ   ۱۰۶
۳-۲-۴- اشکال باغ ها   ۱۰۸
۱-۳-۲-۴- باغ های منظم   ۱۰۸
۲-۳-۲-۴- باغ نامنظم   ۱۰۹
۴-۲-۴- اصول بنیادی طراحی باغ   ۱۰۹
۱-۴-۲-۴ – خط یا محور   ۱۱۰
۲-۴-۲-۴- فرم   ۱۱۰
۳-۴-۲-۴- بافت   ۱۱۱
۴-۴-۲-۴- رنگ   ۱۱۲
۵-۴-۲-۴- مقیاس   ۱۱۲
۶-۴-۲-۴- تنوع   ۱۱۳
۷-۴-۲-۴- توالی   ۱۱۴
۸-۴-۲-۴- تعادل   ۱۱۴
۳-۴- آب در طراحی پارک   ۱۱۵
۴-۴- آب در باغ های ایرانی   ۱۱۶
۱-۴-۴- آب و روانشناسی   ۱۱۸
۲-۴-۴- آب و انعکاس   ۱۱۹
طراحی آب در سبک های مختلف   ۱۲۰
۳-۴-۴- استخر   ۱۲۲
۵-۴-۴- چشمه   ۱۲۳
۷-۴-۴- آبشار و جویبار   ۱۲۵
۸-۴-۴- فواره ها   ۱۲۵
۹-۴-۴- آب و مجسمه   ۱۲۷
۱۰-۴-۴- آب و حیات وحش   ۱۲۷
۵-۴- موزه ملی آب ایران   ۱۲۸
۶-۴- مجموعه ورزشی رفسنجان    ۱۳۰
۷-۴- باغ فردوسی(گسترش باغ جمشیدیه تهران)   ۱۳۲
۸-۴- باغ شازده ماهان   ۱۳۶
۹-۴- موزه دریایی اوزاکا   ۱۳۹
۱۰-۴- مرکز فرهنگی ژان ماری تجیبائو   ۱۴۱
فصل پنجم   ۱۴۳
بررسی موضوع طرح و   ۱۴۳
اثرات آن در منطقه   ۱۴۳
مقدمه   ۱۴۴
۱-۵- جاذبه‌های منطقه و موضوع طرح   ۱۴۴
۳-۵- نقش منطقه در محدوده غرب کشور   ۱۴۷
۴-۵- نقش منطقه در طرحهای ملی   ۱۴۷
۵-۵- بررسی حجم قابل انتظار بازدید کنندگان   ۱۴۸
۶-۵- بررسی تاثیرات متقابل اجتماعی و فرهنگی و تاریخی بازدیدکنندگان و فضا   ۱۵۰
۱- فرهنگی   ۱۵۲
۲- سنتی   ۱۵۲
۱-۷-۵- بررسی زمینه‌های اقتصادی جمعیت استفاده کننده   ۱۵۴
۲-۷-۵ بررسی امکان توسعه برخی فعالیتهای اقتصادی منطقه   ۱۵۴
تعیین جایگاه و نقش منطقه :   ۱۵۵
۳-۷-۵- بررسی امکان سرمایه گذاری در فضا   ۱۵۵
۸-۵ نتیجه   ۱۵۶
فصل ششم   ۱۵۷
برنامه ریزی فیزیکی و   ۱۵۷
معیارها و ضوابط طراحی   ۱۵۷
مقدمه   ۱۵۸
۱-۶- برنامه ریزی فیزیکی   ۱۵۸
۱-۱-۶- نتیجه گیری جمعیتی   ۱۵۹
۲-۶- معرفی حوزه‌ها   ۱۶۰
۱-۲-۶- پارکینگ   ۱۶۰
۲-۲-۶- اقامتگاه (هتل)   ۱۶۱
آیین نامه و ضوابط هتل در ایران   ۱۶۱
۳-۲-۶- موزه   ۱۷۸
پیدایش موزه‌های تاریخی طبیعی   ۱۷۸
اهداف موزه‌های تاریخ طبیعی   ۱۷۹
بخشهای موزه‌های تاریخ طبیعی   ۱۷۹
ایمنی و حفاظت   ۱۸۰
نور در موزه   ۱۸۰
نور طبیعی   ۱۸۲
۴-۲-۶ رستوران   ۱۸۴
۵-۲-۶ آزمایشگاههای پژوهشی   ۱۸۷
روکار سطوح   ۱۸۷
۶-۲-۶ اداری   ۱۸۷
۳-۶-نتیجه گیری   ۱۹۰
فصل هفتم   ۱۹۱
معرفی پروژه و اهداف آن   ۱۹۱
مقدمه   ۱۹۲
۱-۷- اهداف و عملکردهای پروژه   ۱۹۲
۱-۱-۷ حوزه فرهنگی   ۱۹۳
۲-۱-۷ حوزه اقامتی و استراحت   ۱۹۴
۳-۱-۷ حوزه ورزشی   ۱۹۶
۴-۱-۷ حوزه پژوهشی   ۱۹۶
۵-۱-۷ حوزه تفریحی   ۱۹۷
۲-۷ توجیه اقتصادی طرح   ۱۹۹
۱-۲-۷ فازبندی پروژه   ۱۹۹
۳-۷- نتیجه گیری   ۲۰۱
فصل هشتم   ۲۰۲
بررسی سایت و ایده‌های طراحی   ۲۰۲
مقدمه   ۲۰۳
۱-۸- ایده‌های کلی   ۲۰۳
۱-۱-۸- منابع و جاذبه‌های طبیعی   ۲۰۳
۲-۱-۸ منابع و جاذبه‌های اجتماعی و فرهنگی   ۲۰۴
۲-۸ طراحی فضای سبز   ۲۰۴
۱-۲-۸ امکان ایجاد منظر با توجه به کاربریهای پیشنهادی   ۲۰۵
۲-۲-۸ لزوم حفظ دید به سمت سایت   ۲۰۵
۳-۲-۸ ایجاد کریدور سبز دور سایت   ۲۰۵
۴-۲-۸ لزوم حفظ گیاهان بومی   ۲۰۶
۳-۸ پیش‌بینی‌های طرح برای حفظ اکوسیستم منطقه   ۲۰۶
۴-۸ شناخت سایت   ۲۰۷
۱-۴-۸ وسعت فضا   ۲۰۷
۲-۴-۸ موقعیت فضا   ۲۰۷
۳-۴-۸ فرم فضا   ۲۰۸
در صفحات قائم، افقی و نیمرخ   ۲۰۸
-۴-۸ نظام شکلی استقرار   ۲۰۸
۵-۸ مطالعات کالبدی   ۲۰۹
۷-۸ دیدهای مطلوب به سایت   ۲۱۰
۸-۸ جهت گیری ساختمانها در مجموعه   ۲۱۰
۱۰-۸ ورودی به مجموعه   ۲۱۲
۱۱-۸ عملکردهای پیش بینی شده   ۲۱۲
۱-۱۱-۸ پارک حاشیه سایت   ۲۱۲
۲-۱۱-۸ مجموعه پذیرایی و اقامتی   ۲۱۳
۳-۱۱-۸ موزه شناخت   ۲۱۳
۱۲-۸ روند طراحی   ۲۱۴
۱-۱۲-۸ باغ ایرانی   ۲۱۴
۱۳-۸ سازه   ۲۱۵
۱۴-۸ تاسیسات   ۲۱۶
سیستم تهویه یکپارچه با کانال   ۲۱۷
سیستم تهویه یکپارچه فن کوئلی   ۲۱۸
سیستم چیلر مرکزی با فن کوئل آبی   ۲۱۹
سیستم چیلر مرکزی با هواساز و کانال   ۲۲۰

چکیده

«آفریدنش … آواز خداوند است که ما می‌خوانیمش»

در این روند آفرینش، سفر و گردشگری همواره الهام بخش بوده است. روح کندوکاوگر انسان در مسیر جستجوی خویش از طبیعت و تجاربی که از آن اندوخته بهره بسیار برده و شناختی که از خوب دیدن در جهان بدست آورده راهگشای او در پیچیدگیهای زندگی بوده است. هر سفر به شرط توجه، انسان را به حقیقت هستی نزدیک‌تر می‌کند پس در چگونگی ایجاد رابطه بین انسان و طبیعت که در نهایت به آفرینشی زیبا می‌انجامد باید ژرف اندیشید و استوار قدم برداشت.

معماری از زمینه‌هایی است که در آن می‌توان برای نحوه این ارتباط به تعریفی مناسب دست پیدا کرد و با برنامه ریزی طبق مبانی‌ای که این رشته از شناخت انسان و شناخت طبیعت ارائه می‌دهد، ترکیبی متعادل بدست آورد که راه انسان را برای شناخت از طریق سفر، کوتاهتر می‌کند و به او طبیعت و حقیقت آن را می‌آموزد.

معماری در این برنامه ریزی با گردشگری و برنامه‌های آن دررابطه‌ای مستقیم قرار می‌گیرد. در حال حاضر به طوری که از مجموع مطالعات و نظرات درباره وضع گردشگری در ایران برمی‌آید، متأسفانه این فعالیت عظیم جهانی، با نوعی رکود و وقفه در کشور روبروست که برای حل آن نیاز به اهداف و سیاستهای کلان، ایجاد نظام برنامه ریزی گردشگری در مقیاس محلی و ملی و و بین المللی ایجاد هماهنگی در مدیریت گردشگری می‌باشد.[۱]

در این برنامه ریزیها پرداختن به نقش معماری در توسعه گردشگری و جذب توریست از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این میان حتی پرداختن به طرحهای ضربتی و کوتاه مدتی که منطبق با اهداف کلان و دراز مدت برای توسعه گردشگری هستند، بسیار تأثیر گذار و مهم می‌باشد.

طرح این پروژه‌ با توجه به موقعیت منطقه از نظر توریستی، باعث پیشرفت چشمگیر صنعت توریسم در این ناحیه می‌شود. ضمن  اینکه با گسترش نظارت محیط زیست بر ناحیه به حفظ اکوسیستم طبیعی آن کمک می‌کند.

مقدمه

نیاز انسان به طبیعت، نیازیست انکار ناپذیر، سفر در طبیعت و هم اقامت در آن و مأنوس شدن با آن در ساختن روح انسان بسیار تأثیر گذارند و معماری از عوامل تعیین کننده نحوه اقامت و بی شک نحوه برخورد او در این اقامت با طبیعت است. معماری علاوه بر این که به ایجاد رابطه با محیط طبیعی کمک می‌کند، وظیفه محافظت از آن را در برابر آسیبهایی که از طرف انسانها به آن وارد می شود برعهده دارد تا تخریب گریز ناپذیر محیط بدست انسان را به حداقل برساند.

منطقه آبسر و یکی از مکانهایی است که ناهماهنگی بین انسانهای دوستدار طبیعت با محیط طبیعی در آن نتیجه‌ای جز آسیب و تحلیل رفتن پیوسته زیباییها بدست علاقمندان به آن نداشته است. منظور از ناهماهنگی، همان نداشتن درک صحیح انسان از محیطی است که برای لذت بردن و استراحت، از فضاهای شلوغ و پردغدغه. به آن پناه می‌برد. حضور معماری در این مکان تفریحی و طبیعی می‌تواند با ساماندهی فضا و در نتیجه عملکرد انسان، هم بهره او را از محیط افزایش دهد و هم محیط را از اسیب او در امان دارد.

هدف از این مجموعه توریستی – تفریحی، فهمیدن نحوه برخورد و درک صحیح و رسیدن به ماهیت دریاچه است و اینکه بدانیک به کدام دلایل به بازدید دریاچه می‌رویم و  راه مناسب برای دستیابی به اهدافمان چیست.

تعریف پروژه

پروژه در کنار یک محیطی مسطح در کنار کوههای لرستان در نظر گرفته شده است. این پروژه شامل اقامتگاه و امکانات تفریحی برای گردشگران در محدوده سایت و نیز فضاسازی مناسب مسیر کوهستان در ضمن حفظ کردن خصوصیات طبیعی آن و شاخص نمودن مسیرهای خاص و چشم اندازهای زیبا و نیز ایجاد محلهای اقامتی در کنار ورزشگاه به صورت اقامتگاههای بومی منطقه می‌باشد.

اقامتگاه، شامل هتل برای اقامت چند روزه بازدید کنندگان و اقامتگاههای موقت به صورت بومی و سوئیت برای علاقمندان به این نوع اقامت می‌باشد.

امکانات تفریحی شامل امکانات ورزشیاز قبیل تنیس، شنا، اسب سواری، و … و نیز ورزشهای زمستانی با توجه به برفگیر بودن منطقه می‌باشد. البته تمامی طرحهای برنامه ریزی شده با توجه به ظرفیت منطقه و مسائل زیست محیطی آن در مطالعات آتی صورت خواهد گرفت.

به دلیل پوشش غنی گیاهان دارویی آزمایشگاه و مراکز تحقیقی برای محققان ایجاد خواهد شد.

اهداف پروژه

دربخشهای پیشین در مورد اهداف پروژه توضیحاتی داده شد اما به طور خلاصه هدف از این طرح را در موارد زیر می‌توان بیان کرد:

ساماندهی فضای طبیعی برای استفاده مناسب انسان

حفاظت از محیط زیست در مقابل آسیبهای وارد از طرف استفاده کنندگان

توجه به مسأله اکوتوریسم و جذب گردشگران

کمک به اقتصاد منطقه

این اهداف کلان پروژه به کمک اهداف کوچکتری که در زیر آمده‌اند دنبال می‌شوند :

ایجاد امکانات اقامتی مناسب برای بازدیدکنندگان

ایجاد زمینه‌های مناسب برای شناخت منطقه و استان به کمک ساخت موزه، نمایشگاههای موقت و دائم، بازارچه‌ها و …

آنچه در بالا آمد خلاصه‌ای بود از تعریف این پروژه توریستی – تفریحی- پژوهشی برای برخورد مناسب تر و مفیدتر انسان با طبیعت پیش بینی شده است.

فصل اول

فلسفه وجودی طرح

مقدمه

پیش از پرداختن به موضوع پروژه در این فصل گردشگری و نقش آن در زندگی افراد جامعه بررسی شده‌ است. پس از آن انواع فراغت، روشهای توسعه طرحهای گردشگری، انواع گردشگران و منابع گردشگری و در نهایت پیشنهاداتی برای بهبود این صنعت داده شده است.

۱-۱ مفهوم گردشگری

امروزه در جهان با توجه به دیدگاههای جدید در مورد گردشگری و تعاریف نهادهای جهانی، پدیده‌ی گردشگری به عنوان بخشی از تمدن معاصر و یک شیوه‌ی جهانی برای تأمین نیازهای معنوی انسان و ارتقاء کیفیت زندگی از طریق همبستگی جوامع و فرهنگهای کوچک و بزرگ، محسوب می‌شود. از این دیدگاه گردشگری شامل سه عرصه اصلی محلی، ملی و بین المللی است که از هم جدایی ناپذیرند. در واقع در پیوند و همکاری این سه بخش است که اهداف عالی و نهایی گردشگری تحقق پیدا می‌کنند و حتی رونق و نتایج اقتصادی گردشگری نیزبه این همکاری وابسته است.

گردشگری اگر چه معمولاً به عنوان یک صنعت سودآور و اشتغال زا مطرح می‌شود ولی به هیچ وجه یک پدیده‌ی صرفاً اقتصادی نیست. گردشگری در ماهیت خود یک پدیده‌ی پیچیده‌ی اجتماعی است که از ابعاد گوناگون اقتصادی، سیاسی، زیست محیطی، فرهنگی و مدیریتی برخوردار است. در واقع ارزش اقتصادی و سودآوری آن از کیفیت و ارزشهای اجتماعی و فراغتی آن منشأ می‌گیرد. از این رو فعالیت گردشگری وقتی از نظر اقتصادی مفید و سودآور خواهد بود که از نظر اجتماعی و فرهنگی ارزش آفرین باشد.

۲-۱ جایگاه گردشگری در زندگی امروز

۱-۲-۱ ضرورت برنامه ریزی برای زمانهای فراغت

طبق نظریه‌های جدید برنامه ریزی، تأکید بر اهداف صرفاً کالبدی و تصمیم گیری از بالا به ویژه در زمینه هایی که به زندگی اجتماعی و فرهنگی مردم مربوط می‌شود، به هیچ وجه قابل قبول و کارساز نیست. در این مورد آنچه که لازم است، تعیین اهداف و راهبردهای کلان توسعه است که در آنها اهداف گردشگری نیز معلوم و مشخص می‌شود.

در شهرنشینی جدید، به ویژه در شهرهای بزرگ به دلیل توسعه ابعاد کالبدی، سلطه حرکت سواره، جدایی کار و فراغت و جدایی از محیط طبیعی، ایجاد تعادل در روابط انسان و محیط و چگونگی سامان دادن به اوقات فراغت به عنوان یک نیاز اساسی مطرح گردیده و به یک محور اصلی در برنامه ریزی شهری و محیطی تبدیل شده است.

به نظر برخی از جامعه شناسان، اهمیت فراغت در جامعه جدید شهری به اندازه‌ای است که از آن به عنوان چهارمین بخش فعالیت انسانی پس از کشاورزی، صنعت و خدمات یاد می‌کنند.

در واقع اگر حیات انسان را به سه عرصه اصلی یعنی کار، خواب و فراغت تقسیم کنیم و تحول آنها را در طول تاریخ مورد مطالعه قرار دهیم در می‌یابیم که مفهوم فراغت در تمدن و شهرنشینی جدید، ابعادی بسیار وسیعتر پیدا کرده است. شاید بتوان گفت که کار و فراغت، نقشی برابر در زندگی انسان یافته‌اند‌، چرا که هر دو به نیازهای اساسی جامعه پاسخ می‌گویند. به همان اندازه که کار برای انسان لازم است، فراغت نیز ضرورت دارد و چون از اجبار و ضرورت بیرونی آزاد است توان عظیم تری برای بالندگی انسان دارد.

فراغت در معنای عام خود، به بخش عمده‌ای از زندگی مردم تبدیل شده که در آن تأمین بسیاری از نیازهای فردی و اجتماعی خود را جستجو می‌کنند و جهت تکامل شخصیت و غنای بیشتر زندگی به آن روی می‌آورند. در این راستا مردم به شرایطی نیاز دارند که بتوانند به اهداف خود دست یابند و اوقات فراغت خود را به نحوی رضایت بخش پر کنند انجام این امر  به برخی امکانات برنامه ریزی و مدیریت فراغت نیاز دارد.

۲-۲-۱ فراغت فعال و غیر فعال[۲]

«فراغت فعال» نوعی از گذران فراغت است که معمولاً با تحرک جسمانی، فعالیت ذهنی و خلاقیت همراه است و «فراغت غیر فعال» نوعی از گذران فراغت است که معمولاً ساده و مانند جنبه ایستا و انفعالی مانند تماشا کردن، گوش کردن، مطالعه ساده و مانند آن دارد. فراغت فعال مثل هنر آفرینی، پژوهش، ورزش و سیاحت مستلزم تحرک جسمانی و آفرینش است بنابراین محتوای اصلی آن را کار خلاق و مولد تشکیل می‌دهد. در حالی که در فراغت غیر فعال خصلت پذیرندگی و مصرف کنندگی غلبه دارد.

در شهرهای امروزی به دلیل رواج فرهنگ آپارتمان نشینی و کمبود فضاهای طبیعی و باز و نیز رواج سریع و همه گیر رسانه‌های جمعی، میزان زیادی از اوقات فراغت افراد به صورت غیرفعال در آمده که با اثرات زیانباری همراه شده است.

۳-۲-۱ نقش گردشگری در گذران فراغت

دامنه و نحوه گذران فراغت، هم از نظر اهداف و انگیزه‌ها و هم از نظر زمان، مکان و نوع فعالیت بسیار متنوع و گسترده است. هر یک از انواع فراغت نقش خاصی در زندگی فردی اجتماعی افراد دارد و نیازمند فضاها، تسهیلات و مدیریت ویژه می‌باشد.

باتوجه به رشد بی رویه و نامتعادل فراغت غیر فعال و پی آمدهای نامطلوب کمی و کیفی آن، امروزه یکی از اهداف برنامه ریزی فراغت، گسترش فراغت فعال به ویژه گردشگری است که علاوه بر اهداف اقتصادی و زیست محیطی، نقش بسیار سازنده‌ای در ساماندهی اوقات فراغت و تعادل بخشی به اشکال مختلف آن و نیز تأمین نیازهای عمیق روانی و فرهنگی دارد. در واقع بخش مهمی از نیازها و انگیزه‌های فراغتی انسان به دلبستگی انسان به طبیعت و آشنایی با سرزمین‌ها و مردمان دیگر برمی‌گردد. این امر اهمیت ویژه‌ای به گذران فراغت به صورت گردشگری می‌بخشد که با فعالیتهای مختلف مانند طبیعت گردی، سیر و سفر، تفرج و … همراه است.

۴-۲-۱ نقش گردشگری در کیفیت زندگی

دلبستگی و علاقه انسان به طبیعت، ریشه‌هایی عمیق در نیازهای زیستی، روانی و اجتماعی او دارد. به همین دلیل تلاش برای تأمین آنها یکی از عوامل اساسی در تأمین رضایت، آسایش و سعادت انسان محسوب می‌شود. از این دیدگاه گردشگری یک تجربه چند بعدی و پیچیده انسانی است که هیچ پدیده دیگری نمی‌تواند جای آن را بگیرد. از طریق فعالیت گردشگری، انسان در کانون ارتباطات مختلفی قرار می‌گیرد که در ان ارزشها و لذتهای عاطفی، جسمانی، شناختی، اجتماعی، زیباشناختی و غیره در هم می‌آمیزد و اثراتی پایدار و عمیق در زندگی انسان به وجود می‌آورد.

با توجه به نقش گردشگری در ایجاد ارتباطات مختلف میان انسان و محیط، می‌توان گفت که تجربه گردشگری یک تجربه کیفی و یک تجربه عمیق درونی است که می‌تواند رضایت بیشتری نسبت به سایر فعالیتهای فراغتی، برای انسان ایجاد کند و تأثیرات سودمندی برای فرد به بار آورد. اما از جدا از تجربه عمیق شخصی، اثرات گردشگری در دراز مدت و در عرصه‌های وسیع، بیانگر منافع گوناگونی است که از نظر اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی بسیار حایز اهمیت است.

در اینجا می‌توان به دو منبع جهانی در مورد لزوم گردشگری اشاره کرد:

سند آکاپولکو : [۳] دولت‌ها باید در جهت پراکنده و متناوب ساختن تعطیلات و همچنین تدوین سیاستهای جدید برای تشویق سرمایه گذاری در تاسیسات جهانگردی ساده وقابل استفاده تر تلاش کنند تا ضمن ایجاد گوناگونی و تنوع در انواع تاسیسات، طبقات متوسط و کم درآمد بتوانند از آنها استفاده کنند.

با توجه به گستردگی جهانگردی داخلی در سطح بین المللی که بیشتری تعداد جهانگردان را به خود اختصاص داده است، دولتها باید تلاشهای خود را در جهت توسعه هماهنگ و مداوم جهانگردی داخلی کشورشان معطوف دارند.

جهانگردی داخلی می‌تواند در ایجاد آگاهی و تعلق روحی افراد نسبت به کشور خود مهم بوده و آنها را برای شناخت دنیایی که در آن زندگی می‌کنند آماده سازد.

دولتها باید اهمیت بیشتری برای جهانگردی داخلی قائل شده و توجه بیشتری نسبت به فوائد اجتماعی، آموزشی و فرهنگی آن معطوف کنند.

توسعه جهانگردی داخلی باید جزء لاینفکی از برنامه توسعه ملی کشورها باشد.

اعلامیه حقوق جهانگردی[۴]: ماده ۱- حق همگانی استراحت و فراغت، محدودیت معقول ساعات کار، مرخصی‌های دوره‌ای و آزادی بدون قید و شرط مسافرت در محدوده قوانین، در سطح جهانی به رسمیت شناخته شده است.

ماده ۲- با توجه به حقوق یاد شده، دولتها باید سیاستهایی را تدوین و دنبال کنند که هدف آن توسعه هماهنگ جهانگردی داخلی وخارجی باشد زیرا فعالیتهای همگام فراغت به سود کلیه کسانی است که در آن سهیم هستند.

ماده ۳- دولتها باید برای تحقق هدف بالا به کارگیری روشهایی که همه افراد را به مشارکت در جهانگردی داخلی و بین المللی قادر می‌سازد، تشویق کنند. به ویژه از راه تقسیم بهتر ساعات کار و اوقات فراغت، تأسیس یا بهبود سیستمهای مرخصی‌های با حقوق سالانه، متناوب کردن تاریخ تعطیلات و توجه خاص به جهانگردان جوانان.»

۳-۱ راهبردهایی در توسعه گردشگری

به طوری که از مجموع مطالعات و تجارب برمی‌آید، توسعه گردشگری ضرورتاً با دو گونه اثرات مثبت و  منفی در عرصه‌های محیطی، اجتماعی و فرهنگی همراه است. از مهم ترین اثرات منفی توسعه گردشکری می‌توان به ایجاد و افزایش آلودگی، فرسایش محیط زیست، فرسایش آثار تاریخی، شیوع بیماریهای مسری، افزایش بزهکاری، تضعیف فرهنگ بومی، تشدید نابرابری اقتصادی و … اشاره کرد. البته لازم به یادآوری است که اثرات منفی گردشگری لازمه ماهیت آن نیست، بلکه تا حد زیادی به نحوه برنامه ریزی و مدیریت گردشگری بستگی دارد. امروزه راهبردهای جدیدی برای غلبه بر عوارض منفی گردشگری و تقویت ارزشهای مثبت آن مطرح شده که دیدگاهها و راهکارهای جدیدی را در عرصه برنامه ریزی و مدیریت گردشگری پدید آورده است.

توسعه گردشگری باید به نحوی سامان داده شود که بیشترین پیامدهای مثبت و کمترین نتایج منفی را به بار آورد. از این رو درهر کشور و در هر منطقه باید باتوجه به شرایط و فرهنگ خاص آن، راهبردها و سیاستهایی را برای توسعه گردشگری برگزید که با اهداف ملی و ارزشهای بومی انطباق و هماهنگی داشته باشد.

یکی از این راهبردها توسعه پایدار گردشگری است. «توسعه پایدار گردشگری عبارتست از استفاده‌ی بهینه از منابع طبیعی و فرهنگی کشور در جهت تأمین نیازهای نسلهای کنونی و آینده به نحوی که ضمن حفظ یکپارچگی و هویت فرهنگی، سلامت محیط زیست و تعادل اقتصادی، بتوان رفاه آسایش مردمان شور و میهمانان آن را بصورت متعادل و پایدار تأمین کرد.[۵]

ظرفیت پذیری : یکی از مفاهیم کلیدی در تأمین توسعه پایدار گردشگری ظرفیت پذیری است که میزان استفاده بهینه ازمنابع گردشگری را تعیین می‌کند. میزان و نحوه استفاده از منابع گردشگری را تعیین می‌کند. میزان و نحوه استفاده از منابع گردشگری، علاوه بر کیفیت محیطی آن به عوامل متعدد کالبدی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مثل امکانات دسترسی، نوع تسهیلات، میزان هزینه‌ها، نوع گرایشها، نحوه مدیریت و مانند آن بستگی دارد.

ظرفیت گردشگری، معرف حدود کلی میزان استفاده از یک گردشگاه در زمان معین و افزایش آن تا سطحی معین است، بدون آنکه آسیب و زیانی به محیط یا کیفیت تجربه گردشگر وارد شود. از مهمترین راهبردهای پیشنهاد شده برای حفظ ظرفیت گردشگاهها، می‌توان موارد زیر را نام برد:

ایجاد مناطق حفاظت شده

سهمیه بندی میزان استفاده

ایجاد محدودیت در دسترسی

حذف دسترس سواره

افزایش مبلغ ورودیه‌ها

محدود کردن زمان استفاده

وضع قوانین و جریمه‌ها

توسعه سازمان نظارت و حفاظت

توسعه هم زمان گردشگاههای مختلف

لازم به ذکر است مفهوم حفاظت از محیط زیست به معنای محدود کردن و محصور کردن منابع محیطی نیست، بلکه بیانگر نگهداری و توسعه منابع به صورت پایدار در جهت غنی تر کردن  زندگی نسلهای کنونی و آینده است. یکی از راههای مناسب برای حفاظت منطقی از منابع با ارزش محیطی، بهره برداری سنجیده از آنها در راستای اهداف فراغتی، تفریحی و فرهنگی است که تا حدود زیادی هم با اهداف زیست محیطی و هم با اهداف اجتماعی و فرهنگی انطباق دارد. در قوانین محیط زیست ایران، مفهوم حفاظت بیشتربه عنوان قرق و ممنوعیت تلقی شده است، بنابراین بسیاری از ارزشهای فراغتی و تفرجی منابع محیطی به هدف رفته است. تغییر این وضع به یک بازنگری اساسی در مورد نحوه نگرش به منابع محیط زیست و چگونگی بهره گیری از آنها در زمینه توسعه گردشگری نیاز دارد.

۴-۱ منابع گردشگری

[۱] – سازمان ایرانگردی و جهانگردی، ۱۳۷۷، ۱٫

[۲] – سازمان ایرانگردی و جهانگردی، ۱۳۷۷، ۷٫

[۳] – همان، ۱۹٫

[۴] – همان،۱۸٫

[۵] – همان، ۱۳

تمام مقالات و پایان نامه و پروژه ها به صورت فایل دنلودی می باشند و شما به محض پرداخت آنلاین مبلغ همان لحظه قادر به دریافت فایل خواهید بود. این عملیات کاملاً خودکار بوده و توسط سیستم انجام می پذیرد.

 جهت پرداخت مبلغ شما به درگاه پرداخت یکی از بانک ها منتقل خواهید شد، برای پرداخت آنلاین از درگاه بانک این بانک ها، حتماً نیاز نیست که شما شماره کارت همان بانک را داشته باشید و بلکه شما میتوانید از طریق همه کارت های عضو شبکه بانکی، مبلغ  را پرداخت نمایید.