مقدمه

آیا تا کنون به شگفتی هایی که در اعماق فضا نهفته است فکر کرده اید؟

این تحقیق شما را به سفری در آسمان می برد که از زمین شروع شده و در نهایت به منظومه شمسی و ستارگان ختم می شود. همه این چیزها بدون آن که نیازی به مسافرت داشته باشید، با مطالعه کردن این تحقیق خواهید دانست. بدون آن که متوجه باشید، هر روز با اصول متعدد دهم نجوم سر و کار دارید. از هوایی که تنفس   می کنید گرفته تا خورشیدی که باعث روشنایی می شود و جاذبه ای که شما را محکم بر رئی زمین نگه می دارد همه این پدیده های روز مره را می توان با ستارگان چشمک زنی که شب هنگام در آسمان بالای سرتان می درخشند، مرتبط است.

منظومه شمسی ما: منظومه شمسی ما عبارتند از تیر (عطارد) و ناهید (زهره) قبل از مدار زمین، بهرام (مریخ)، برجیس (مشتری)، کیوان (زحل)، اورانوس، نپتون و پلوتون بعد از مدار زمین نسبت به خورشید قرار دارند. در کنار این ها هزاران سیاره کوچک هستندکه به طور عمده بین مریخ و مشتری قرار دارند. تعدادی هم در سایر مناطق منظومه شمسی در مدار های خود در حرکتند. هر چند که دو سیاره داخلی یعنی عطارد و زهره فاقد قمر هستند، تا به حال برای مریخ دو قمر، مشتری ۱۶ قمر و کیوان یا زحل حتی تا ۳ قمر و نیز سیاره پلوتون که در دورترین نقطه واقع شده یک قمر دارد. علاوه بر آن سیاره های مشتری، زحل و اورانوس وشاید هم نپتون سیستم های حلقوی به دور خود دارند، که از ملیارد ها قمر بسیار کوچک تشکیل شده است.

البته در این بین ماهواره های مصنوعی که به دور زهره و مریخ، و بخصوص در زمین در حال گردش و پژوهش هستند به حساب نیامده اند.

عطارد

عطارد سیاره کوچکی است و به خورشید خیلی نزدیک است.این سیاره هر ۸۸ روز یک بار به دور خورشید     می گردد. عطارد به اندازه ای داغ است که نمی توانید روی آن فرد بیایید. در روی عطارد هیچ موجودی زنده نمی ماند.

مشاهده عطارد از زمین چندان ساده نیست. این سیاره چنان نزدیک به خورشید است و از آن فاصله نمی گیرد. بهترین زمان برای مشاهده ان هنگام سپیده دم و غروب است. اما هنگامی که خورشید در آسمان است هرگز به این سیاره نگاه نکنید، چرا که این کار ممکن است به چشمتان آسیب برساند و حتی منجر به کوری شود. از آنجایی که عطارد خیلی نزدیک به خورشید است، دمای سطح آن تا ۴۲۷ درجه سانتی گراد می رسد. با این حال دمای میزان ده در صد تاریک این سیاره تا ۱۸۳- درجه سانتی گراد کاهش می یابد و این کاهش دما به دلیل آن است که عطارد فاقد جو است که خورشید سطح آن را گرم نگه دارد.

عبور از برابر خورشید

بیشتر وقت ها عطارد از مقابل خورشید عبور می کند. وقتی این پدیده روی می دهد عطارد در مقایسه با خورشید کوتوله ای بیش به نظر نمی رسد. قطر خورشید تقریباً سیصد برابر عطارد است.

وقتی این سیاره نزدیک ترین فاصله را با خورشید دارد، ۴۶ میلیون کیلومتر از آن فاصله دارد در حالی که  دور ترین مدارش از خورشید فاصله اش به ۷۰ کیلومتر می رسد.

صخره های عظیم

مناطقی از سطح پوشیده از صخره های بسیار نوک تیز است که اصطلاحاً پرتگاه نامیده   می شوند. اختر شناسان بر این باورند هنگامی که سطح این سیاره در حال خنک شدن بوده و رفته رفته کوچک می شده تشکیل شده اند.

یکی از بزرگترین پرتگاه های صخره ای معروف (یسکاوری روپس) نام دارد و طول آن ۵۰۰ کیلو متر می رسد. در بعضی از نواحی این صخره حدود ۳ کیلو متر از سطحی که آن را در میان گرفته است بلند تر است و مناطقی پیرامون آن دارای حفره های آتشفشانی متعدد است.

سقوط اجرام آسمانی

سطح فاقد حیات سیاره عطارد تقریباً پوشیده از حفره های آتشفشانی است در مناطقی که حفره های آتشفشانی بزرگتر وجود دارند به با دشت های همواری با دشت های هموار.

تیر و ناهید

تیر یا همان عطارد و ناهید یا همان زهره دو سیاره نزدیک به خورشید هستند. هر دوی آن ها کوچک و بسیار گرم می باشند. تیر جو ندارد اما ناهید با لایه زخیمی از گاز پوشیده شده است.

تیر کوچک

تیر سیاره کوچکی است میلیارد ها سال قبل سنگ های بسیار به آن برخورد کردند به همین دلیل سطح آن از حفره های زیادی پوشیده شده است و چون نزدیک ترین سیاره به خورشید است نسبت به      سیاره های دیگر کوتاه ترین سال را دارد. فقط ۸۸ روز زمینی طول می کشد که تیر یک بار به دور خورشید بگردد. تیر   زمین است اما سنگینی آن تقریباً به اندازه زمین است. هسته فلزی فشرده ای دارد که   درونش را تشکیل می دهد.

زهره

سیاره زهره را صبح ها و عصر ها نزدیک محل طلوع و غروب خورشید می بینید. زهره بسیار پرنور است و به آسانی دیده می شود. زهره تقریباً به اندازه زمین است و مانند زمین، کوه ودشت دارد اما چون به خورشید نزدیک است سطح آن خیلی گرم است. پس آب و موجود زنده هم ندارد.

سیاره زهره تقریباً هم اندازه و هم جرم زمین است و در مقایسه زمین خیلی هم به خورشید نزدیک نیست. وقتی از زمین به این سیاره نگاه می کنیم چیزی که می بینیم کره ای است بسیار درخشان و فاقد هر گونه علائم مشخص چرا که جو آن فقط از توده های ابر تشکیل شده است. این توده های ابر سطح این سیاره را کاملاً از دید ما مخفی نگاه می دارند. حتی سفینه ای که به این سیاره فرستاده شد نتوانست سطح آن را ببیند. علی رغم این موضوع این را می دانیم که سیاره زهره مکانی غیر قابل سکونت بیابانی است و جو آن تقریباً به طور کامل از دی اکسید کربن تشکیل شده است و دمای سطح آن به ۴۶۵ درجه سانتی گراد می رسد. این میزان دما      می تواند سرب را ذوب کند.

زمین

سیاره زمین از دور به شکل کره آبی و سفید گرد زیبایی دیده می شود. هنگامی که به زمین نزدیک تر می شوید می فهمید که قسمت های آبی رنگ اقیانوس ها و قسمت های سفید ابر ها هستند. زمین نه زیاد گرم و نه زیاد سرد است. به همین سبب برای گیاهان و انسان جای مناسبی است.

تا آنجایی که خبر داریم در هیچ نقطه ای از منظومه شمسی غیر از کره زمین نشانه هایی از حیات وجود ندارد. شرایط در سطح کره زمین برای زیست کاملاً مناسب است. خود سیاره زمین نیز به نوبه خود سیاره ای است زنده. قسمت درونی آن بسیار داغ و پوسته جامد آن که ما بر روی آن زندگی می کنیم در واقع بر روی بستری از صخره هایی که به صورت مایع هستند شناور است.

زمین شناور بر روی صفحات

پوسته زمین به بخش هایی تقسیم شده است که اصطلاحاً صفحه نامیده      می شود. این صفحات در اثر قرار گرفتن روی صخره سنگ های مایع مدام در حال حرکت می باشند وقتی این صفحات روی هم می لغزند موجب زمین لرزه و فوران های آتشفشانی می شوند.

مشاهده درون زمین

وقتی زمین لرزه ای به وقوع می پیوندد در اثر این پدیده امواج ناشی از این لرزش در درون و پیرامون زمین منتشر می شوند. دانشمندان با مطالعه این امواج از وضعیت درون زمین آگاه می شوند. مثلاً برخی از این امواج در اثر تغییرات در چگالی صخره سنگ های درون زمین منحرف می شوند. در نتیجه وقتی این امواج پس از گذشت بیست دقیقه از سمت دیگر زمین سر بیرون می آورند آن وقت ناحیه ای حلقوی شکل به وجود می آید که در این محدوده هیچ کدام از امواج مثبت نمی شوند.

لرزش

وقتی صفحات متحرک پوسته زمین به هم می چسبند و حرکتی نمی کنند مقادیر متنابهی از انرژی در خود ذخیره می کنند و روزی این انرژی به صورت ناگهانی آزاد می شود و لرزشی عظیم را موجب می شود و این جابجایی و لرزش عظیم زلزله یا زمین لرزه نامیده می شود.

روز و شب

وقتی از خواب بلند می شوید به اولین چیزی که توجه می کنید این است که هوا تاریک است یا روشن. اگر هوا تاریک باشد مطمئن هستید که در عرض چند ساعت دوباره روشن خواهد شد و اگر هوا روشن باشد مدتی بعد دوباره تاریکی از راه خواهد رسید. این به خاطر این است که زمین هر ۲۴ ساعت یک بار حول محورش می چرخد بنابراین در یک شبانه روز به طور متعارف هوا ۱۲ ساعت روشن و ۱۲ ساعت تاریک        می باشد.

باد حاصل از گردش زمین

یکی از اثرات گردش زمین به وجود آمدن سیستم هوای مارپیچ است. به عنوان مثال هنگامی که هوا از استوا به شمال جریان دارد گردش زمین هوا را به سمت مشرق حرکت می دهد و زمانی که زمین تاب می خورد گردش مارپیچی هوا خصوصاً اگر جریان هوا شدید باشد طوفان و گرد باد شروع می شود.

تغییر فصل ها

در طول سال وضعیت هوا تغییر می کند و چهره زمین هر زمان به آن دگرگون می شود. در زمستان هوا سرد تر شده و بسیاری از گیاهان در ایام سرد سال از بینرفته یا به خواب می روند.

سپس هوا رو به گرمی می گذارد و گیاهان در طول بهار و تابستان دوباره می رویند. پیش از آن که بار دیگر شروع فصل سرما آن ها را از بین ببرد. چرخه فصل ها به خاطر مدار زمین به دور خورشید است که باعث تغییر در میزان انرژی دریافتی سطح زمین از نزدیک ترین ستاره «خورشید» می شود.

خورشید بسیار بزرگتر از  زمین است قطر زمین ۱۲۵۷۶ کیلو متر است در حالی که قطر خورشید ۱۳۹۲۰۰۰ کیلو متر است. بنابراین خورشید تقریباً ۱۱۰ برابر زمین است با این حال خورشید در هر لحظه فقط گرما و نور یک طرف از زمین را تأمین می کند. بنابر این همیشه نیمی از زمین روشن و نیمی از زمین تاریک است.

مریخ

مریخ خاک قرمز رنگی دارد به همین سبب از زمین قرمز تر دیده می شود برخی دانشمندان معتقدند که در مریخ آب هست اما همه آب ها یخ بسته اند. مریخ حدود دو سال یک بار به دور خورشید می گردد.

مریخ کوچک تر از زمین می باشد و از زمین سرد تر است. زیرا از خورشید دور است میانگین دما در سطح این سیاره به ۵۵- درجه سانتی گراد می رسد. تصاویر که توسط سفینه های کاوشگر گرفته شده وجود کوه و دشت را در این سیاره نشان می دهد.

مرتفع ترین کوه

مریخ صاحب مرتفع ترین کوه در منظومه شمسی است .کوه آتشفشان المپوس مونس پهنایی به طول ۵۴۰ کیلو متر دارد و بلندی آن هم به ۲۴ کیلو متر می رسد. قطر دهانه آتشفشان آن که در ناحیه قله قرار دارد ۹۰ کیلو متر می باشد. اکنون این کوه آتشفشان را با بزرگترین کوه آتشفشان فعال در روی زمین یعنی «مائونالوئا». مریخ چند ویژگی جالب دارد اول آن که دارای چند آتشفشان، بزرگترین آن ها المپ نام دارد که بلند ترین آتشفشان در منظومه شمسی است بلندی آن ۲۵ کیلومتر بالاتر از سطح مریخ است. ویژگی دیگر مریخ دره های تنگ عمیق، کانال های خشک شده آب آن است.

مریخ دارای دو قمر است. فوبوس (phobos) و دایموس(deimos) نامیده می شوند به معنای ترس و وحشت . چون فرض می شود که مریخ پیش از این دارای محیط زیست مناسب تری نسبت به امروز بوده است بلافاصله این حدس و گمان به وجود آمد که این دو قمر مریخ می توانستند پایگاه فضایی یک تمدن انقراض یافته باشند. فوبوس قمر داخلی مریخ که ۲۷ کیلو متر طول دارد سیاره خود را فقط در ۵/۷ ساعت دور می زند و درست مانند دایموس همیشه یک روی خود را به مریخ نشان می دهد. علاوه بر چشم انداز دهانه های آتشفشانی که در اثر برخورد  اجرام آسمانی کم و بیش در سطح قمر ها وجود دارد در سطح فوبوس شیارها وبریدگی های عمیق نیز به چشم می خورد. این بریدگی ها و شیار ها مربوط به نیرو های جذر و مدی است که همواره تلاش دارند قمر را پاره کنند.دایموس فقط حدود ۱۵ کیلومتر طول و دارای سطح صاف تری نسبت به فوبوس است. زیرا   لایه ای زخیم از غبار، بسیاری از قیف های کوچکتر را پوشانده است. درباره قمر های مریخ هم هنوز معلوم نیست که آیا همزمان با سیاره خود تولد یافته یا در زمانی دیر تر توسط این سیاره جذب شده اند. آن ها شاید زمانی سیاره های مستقل کوچکی برای خود بوده اند.

دانستنی های مریخ

وجود حیات در زیر سطح مریخ است که ممکن است آب مایع به صورت گسترده وجود داشته باشد. همچنین کشف توده های متان نیز این احتمال را تقویت می کند برخی میکروب ها تولید کننده گاز متان هستند اگر چه نشانه های شیمیایی وجود حیات در مریخ دارای ابهامات فراوان هستند اما برخی پژوشگران در تلاشند تا با یافتن DNA موجودات زنده در سیاره مریخ وجود حیات در مریخ را به صورت قطعی ثابت کنند. مریخ و زمین از کد های ژنتیکی مشابهی برخوردارند یا به صورت مستقل و از این نظر فرآیند های شیمیایی متفاوتی به آن حکم فرماست.

مشتری

جنس مشتری از گاز است. مشتری بزرگ ترین سیاره منظومه شمسی است. این سیاره آنقدر بزرگ است که ۱۴۰۰ کره به اندازه زمین در آن جا می گیرد.

مشتری چهارمین جسم درخشان در آسمان است یکی از دلایل درخشش آن بزرگی آن است قطر آن ۱۱ برابر زمین است. بنابر این میزان بیشتری از نور خورشید را منعکس می کند. مشتری سیاره کاملاً متفاوت از زمین است و بر خلاف زمین که ساختارش از صخره و سنگ است مشتری عمدتاً از گاز های هیدروژن و هلیوم تشکیل شده است. همچنین مشتری دارای کمربندی است که حلقه های کم رنگ دارد.

مشتری بسیار داغ است

 علت داغ بودن مشتری به نظر این است که این سیاره تدریجاً در اثر نیروی جاذبه بسیار زیادش در حال منقبض شدن است و زمانی که گاز های این سیاره فشرده و متراکم می شوند و این همان گرمایی است که در مشتری مشهود می شود.

سیاره مارپیچی شکل

مشتری کوتاه ترین روز را دارد فقط ۹ ساعت و ۱۵ دقیقه طول می کشد تا مشتری یک بار دور خودش بچرخد. مشتری سیاره آتشین است. ابر های مارپیچی شکلی از گاز در آن می گردند. این  ابر ها مشتری را به صورت کره ای با نوار های سایه روشن بزرگ نشان می دهند.

قمر های مشتری

مشتری ۲۸ قمر دارد یکی از آن ها گانیمد است که بزرگ ترین قمر منظومه شمسی محسوب می شود. دیگر قمر «یو[۱]» است و آتشفشان های بسیاری بر روی سطحش وجود دارد. قمر های مشتری توسط گالیله کشف شد.

قمر دوم مشتری «اروپا» کاملاً متفاوت از قمر اول است. این قمر کاملاً پوشیده از یخ است یا بهتر این که بگوییم منظره یک یخچال طبیعی یک دست سرتاسری را دارد. شکاف های عمیق در یخ کمی انسان را به یاد      شکاف های ایجاد شده در یخچال های زمین می اندازد. سطح این قمر مانند یک گلوله بازی بیلیارد صاف و سیقلی است. به عبارت دیگر کوه ها یا دیواره های دهانه آتشفشان که سایه ایجاد می کنند در سطح قمر اروپا وجود ندارند.گانی مد در لبه مشتری آیو یک فوران آتشفشانی قابل تشخیص است مواد مذاب تا ۲۵۰ کیلو متر ارتفاع به بالا پرتاب می شوند.

«گانی مد» بزرگترین قسمت مشتری بر سطح خود دهانه هایی دارد که از آن ها یخ تازه بیرون آمده است این یخ در زیر یک لایه نازک سنگی مدفون بوده است.

گدازه های حاوی گوگرد از یک دهانه آتشفشانی به سوی یک دره سرازیر است. در کالیستو علاوه بر دهانه یخی یک حوضچه عظیم با دایره هایی هم مرکز به دورش جلب توجه می کند. بزرگترین قمر مشتری که توسط گالیله کشف شد احتمالاً مخلوطی از یخ و سنگ است که با یک پوسته نازک از موادی سیاه رنگ پوشیده شده است. این لایه نازک بار ها مورد اصابت اجرام آسمانی قرار گرفته و از دهانه ایجاد شده یخهای زیر لایه به بیرون رانده شده اند. این دهانه های یخی تا حدودی ما را به یاد دهانه آتشفشانی درخشان یاپرتو افکن سطح ماه     می اندازد. که البته آن پرتو ها حاصل غبار های روشن بود.

کالیستو خارجی ترین قمر از چهار قمر بزرگ مشتری، ساختاری شبیه گانی مد دارد با این حال در سطح آن یک حوضچه عظیم که در اثر اصابت ایجاد شده با حلقه های تمرکزی به دورش نمایان است. در سطح این سیاره هم از اغلب دهانه های قیفی یخ تازه بیرون می آید. چهار قمر اکتشافی گالیله را می توان با یک دوربین دوچشمی عادی که روی یک محل ثابت و یا روی سه پایه قرار گرفته مشاهده نمود. البته آن ها را با یک تلسکوپ کوچک بهتر می توان دید هر روز قمر ها وارد سایه مشتری می شوند از ورای سیاره عبور می کنند و یا سایه خود را بر ابر های ضخیم سیاره می افکنند.

زحل یا کیوان

زحل سیاره بسیار زیبایی است و با بقیه سیاره ها فرق دارد. در اطراف زحل حلقه های روشن زیادی وجود دارد. زحل هر ۲۹ سال یک بار به دور خورشید می گردد.

سیاره زحل یکی از خارق العاده ترین سیارات منظومه شمسی است که زیبایی خیره کننده ای دارد. حلقه ای در آن است که در واقع این حلقه عظیم از هزاران حلقه کوچک تشکیل شده اند.

حلقه های زحل

اختر شناسان طی تحقیقاتی که به عمل آورده اند به این نتیجه رسیده اند که تعداد  حلقه های پیرامون زحل احتمالاً ۱۰۰۰۰ یا بیش از این تعداد هستند قطر این حلقه ها خیلی هم زیاد نیست و بین ۳۰ الی ۱۰۰۰ متر می باشد و به صورت یک پارچه و جامد نیستند بلکه از مجموعه ذرات بسیار کوچک تشکیل یافته اند. نقطه آغاز این حلقه ها از ۷۰۰۰ کیلو متر بالای ابر های زحل شروع می شود که وسعتی به پهنای ۷۴۰۰۰ کیلو متر را در بر می گیرند.

سطح سیاره زحل

همانند سطح سیاره مشتری سطح سیاره زحل نیز به صورت کمربندی از حلقه های متعدد است. هر چند این سیاره نشانه بارز و مشخصی همانند لکه قرمز مشتری ندارد اما در زحل نیز طوفان های چرخانی که به صورت لکه های سفید قهوه ای و لکه های بیضوی قرمز می باشد در جریان است. در پایین ابر ها و گاز های سطح زحل که در اثر متراکم به صورت مایع در آمده اند دیده می شوند. قسمت مرکزی سطح سیاره صخره است.

گسترش سیاره زحل

سیاره زحل مدت ۵/۱۰ ساعت طول می کشد تا حول محور خودش گردش کند. از آنجایی که سرعت چرخش این سیاره زیاد است و عمدتاً از گاز تشکیل شده است در نتیجه قسمت میانی این سیاره دائم در حال گسترش است. قطر زحل یا به عبارت دیگر فاصله قطبین آن از یکدیگر حدود ۱۰۹۰۰۰ کیلو متر است و این فاصله هنگام اندازه گیری از خط استوا ۱۲۰۵۸۵ کیلو متر است.

دنیای حلقه ها

کیوان، دومین سیاره بزرگ منظومه شمسی است. حلقه های عریضی از سنگ و یخ بسیار به دور آن می چرخند. کیوان سیاره سبکی است اگر بتوانید آن را در یک استخر شنا بگذارید، در آن شناور می شود. کیوان تقریباً ۲۴ قمر دارد. البته ممکن است از این هم بیشتر باشند. بزرگ ترین آن ها تیتان است که جوی ضخیم دارد. دومین سیاره بزرگ منظومه شمسی «زحل» یا «کیوان» زیبا ترین سیستم حلقوی را به دور خود دارد. این سیستم از حدود ۱۰۰۰ حلقه فرعی شکل گرفته است. قبلاً تصور می شد که این حلقه ها، قطعات و اجزای یک قمر هستند که بیش از حد به زحل هیچگاه نتوانسته اند در یکدیگر جمع و انبوه شده تشکیل یک قمر را بدهند. البته با اطمینان می توان گفت که حلقه ها از میلیارد ها قمر خیلی کوچک، که قطعاتی از سنگ یا یخ با قطر هایی از چند میلیمتر تا چند متر هستند، شکل گرفته اند. سیستم حلقوی دارای قطر ۲۸۰۰۰۰ کیلو متر است. اما ضخامت حلقه فقط حدود ۵۰۰ متر می باشد. اگر سیاره زحل طوری قرار گیرد که انسان دقیقاً از لبه حلقه به آن نگاه کند، این حلقه باریک قابل رؤیت و تشخیص نخواهد بود. اما در غیر این صورت به راحتی می توان با تلسکوپ مهم ترین گروه های حلقوی (A و B) را، که به وضوح از یکدیگر جدا هستند، مشاهده نمود. به هر صورت برای دیدن این حلقه ها تلسکوپی برای همین، سیاره زحل را نمی توان با دوربین دو چشمی معمولی هدف قرار داد.

دانستنی های زحل

تصور ساختار ۶ ضلعی عظیم زحل ساختاری مرموز که در اتمسفر قطب شمال این سیاره قرار گرفته برای اولین بار توسط فضا پیمای کاسینی به ثبت رسید.

دانشمندان گمان می برند این ساختار ۶ ضلعی مسیر فوران های گازی با تند باد های اتمسفر است. ویژگی این ۶ ضلعی نقطه بزرگ در میان این ساختار است که به گفته دانشمندان از این نقطه می تواند با نقطه ای که در خارج از ۶ ضلعی قرار داشته و در سال ۱۹۹۱ به تدریج ناپدید شده است، در ارتباط باشد. هر یک سال در زحل برابر است با ۲۹ سال در زمین. چرا ستارگان کروی هستند؟ سطح انرژی علت کروی بودن اجرام آسمانی است اکثر سیارات و ستارگان کروی یا بیضی.

 

 

اورانوس

هر چند اورانوس سومین سیاره بزرگ منظومه شمسی است، اما مشاهده این سیاره با چشم غیر مسلح امکان پذیر نیست. چون اورانوس خیلی از زمین دور است. همانند مشتری و زحل، این سیاره نیز عمدتاً از گاز های هیدروژن و هلیوم که همراه با مقداری گاز متان است تشکیل شده است. وقتی با تلسکوپ قدرتمند به این سیاره نگاه می کنیم رنگ آن متمایل به آبی است و این رنگ آبی ناشی از وجود همان گاز متان است.

سیاره صاف

سطح سیاره اورانوس صاف به نظر می رسد اما اگر به کمک اشعه مادون قرمز آن را نگاه کنیم در سطح آن حلقه هایی از ابر ها و سیستم های جوی نظیر آن چه را که در سیاره مشتری وجود دارد مشاهده خواهیم کرد.

حلقه های اورانوس

حلقه های اورانوس از زمین قابل رؤیت نیستند. اما می توان این حلقه ها را شناسایی کرد. وقتی حلقه های این سیاره از مقابل یک ستاره عبور می کنند میزان نوری که از ستاره منتشر می شود تغییر  می کند و به عبارتی گویی ستاره چشمک می زند (چپ) این حالت (خاموش – روشن) شدن ستاره را می توان با استفاده از ابزار هایی که مجهز به نور سنج هستند دریافت کرد. در مجموع سیاره اورانوس شامل نه حلقه است (راست ) و عمدتاً از تیره ترین مواد موجود در منظومه شمسی تشکیل شده اند. این حلقه ها از فاصله۱۶۰۰۰ کیلو متری بالای سیاره شروع شده و گستره ای به پهنای ۱۰۰۰۰ کیلو متر را در بر می گیرند مدت ۸۴ سال طول می کشد تا اورانوس یک بار به دور خورشید گردش کند.

طولانی ترین روز

از آنجایی که اورانوس در وضعیت به پهلو خوابیده پیرامون خورشید می چرخد همیشه یک انتهای مدارش، یعنی یکی از قطبین آن مستقیماً رو به خورشید است (راست) و انتهای دیگر مدارش یعنی قطب دیگرش درست در جهت خلاف خورشید قرار دارد. یعنی این که هر چند اورانوس هر ۹/۱۷ ساعت یک دور کامل حول محور خودش می چرخد اما در حقیقت مدت روز این سیاره ۴۲ سال و شب هایش نیز ۴۲ سال طول می کشد. اورانوس سیاره گازی بزرگی است اندازه آن تقریباً چهار برابر زمین است. در آسمان شب به سختی دیده        می شود. اما با تلسکوپ می توانید آن ها را ببینید این سیاره بر پهلوی خود می چرخد سطح خارجی آن با مه نازکی پوشیده شده که به دور لایه ضخیمی از گاز پیچیده شده است. علاوه بر این اورانوس هسته سنگی جامدی دارد.

قمر معما

اورانوس ۲۱ قمر دارد یکی از آن ها میراندا نام دارد که شبیه پازل بزرگی است شاید میلیون ها سال قبل، میراندا شکسته و به قطعات کوچکی تبدیل شده اما به تدریج زمان و جاذبه آن را سر جایش برگردانده است [چه کسی ممکن است از آن زمان ها این را به خاطر داشته باشد؟!! ]

 

نپتون

نپتون آخرین سیاره از ۴ سیاره گازی منظومه شمسی است بعضی وقت ها نپتون را باید دور ترین سیاره از خورشید به شمار آورد از آن جایی که نپتون خیلی دور است بنابر این نمی توان آن را با چشم غیر مسلح مشاهده کرد همانند اورانوس جو نپتون دارای مقداری گاز متان است و در نتیجه موجب می شود سطح این سیاره آبی رنگ دیده شود با این وصف این سیاره عوارض و نشانه هایی وجود دارد که اورانوس فاقد آن ها ست.

حلقه های نپتون

نپتون دارای چهار حلقه ظریف است حلقه های مشتری و اورانوس کم نور و تیره هستند. بیرونی ترین حلقه در بعضی از قسمت ها روشن است و در نتیجه این حلقه نورانی تر از سه حلقه دیگر می باشد.

اسکوتر

ابر تند رو یکی از عوارض موجود در سطح سیاره نپتون موسوم به اسکوتر (قایق بادبانی تند رو) توده ابری است که هر ۱۶ ساعت سطح این سیاره را در می نوردد.

نپتون بد ترین طوفان ها را در منظومه شمسی دارد باد هایی که با سرعت ۲۰۰۰ کیلو متر در ساعت می وزند ابر های متان به گرداگرد سیاره می کوبند.

قمر فواره ای

نپتون ۸ قمر دارد یکی از آن ها به نام تریتون جهانی یخ زده است. یخ روی سطح آن مانند یک گلخانه عمل   می کند پرتو های ضعیف خورشید را قوی کرده و گازی را که در پایین قرار دارد گرم می کند. این امر باعث  می شود که جریان های داغ گاز و برف ها از میان یخ هم چون فواره به فضا پرتاب شود.

پلوتو و شارون

بعد از سیارات گازی سیاره پلوتو سیاره ای واقعاً عجیب است پلوتو سیاره ای کوچک است قطر این سیاره  قطر کره زمین و جوش نیز  جو زمین است. پلوتو در فاصله ای بسیار دور از زمین قرار دارد و خیلی کوچک است و لایه زخیمی از یخ آن را پوشانده است و خارجی ترین لایه آن را نیز قشر نازکی از متان یخ زده تشکیل داده است .

مدار نزدیک

پلوتو دارای قمری به اسم شارون است شارون به عنوان قمر چنان نزدیک به پلوتو گردش می کند که به صورت سیاره ای دو گانه به نظر می رسد فاصله شارون تا پلوتو بیست برابر نزدیک تر از فاصله ماه تا  زمین است و زمانی که پلوتو و شارون پیرامون هم می چرخند به نظرمی رسد که مدار آن ها ضمن گردش به دور خورشید در هم گره خورده است چون مرکز هر دو سیاره بیرون از پلوتو قرار دارد.

خورشید

خورشید یک ستاره است گوش بزرگی از گاز های شعله ور که مقدار زیادی نور و گرما تولید می کند و ما به آن آفتاب می گوییم. خورشید بسیار بزرگ است و می تواند یک میلیون سیاره اندازه زمین را در خود جای دهد به نظر می رسدکه خورشید در حال سوختن است ولی در حقیقت مانند یک بمب بزرگ در حال منفجر شدن است.

باد خورشیدی

خورشید همان طور که نور و گرما از خود بیرون می دهد، جریانی از ذرات نامرئی نیز در فضا رها می کند که ذرات بار دار نامیده می شوند. وقتی که ذره ها از قطب شمال و جنوب زمین عبور می کنند هوا را به رنگ های قرمز، آبی، سبز و ارغوانی در می آورند.

سطح خورشیدی

خورشید با سوزاندن چهار میلیون تن سوخت در هر ثانیه آفتاب می سازد شعله های خورشیدی و حلقه های مشتعل و سوزان گاز به درون فضا پرتاب می شوند.

خورشید و ماه ناپدید نمی شوند

 گرچه خورشید خیلی بزرگ تر از ماه است ولی به خاطر نزدیکی زیاد ماه به زمین به نظر می رسد که ماه و خورشید هم اندازه هستند. وقتی که ماه از مقابل خورشید عبور می کند، به طور کامل جلوی آن را می پوشاند. این پدیده خورشید گرفتگی کلی نامیده می شود. ماه گرفتگی زمانی روی می دهد که زمین بین ماه و خورشید قرار بگیرد و سایه اش روی ماه بیفتد.

خورشید گرفتگی

در مکانی که خورشید گرفتگی کامل صورت می گیرد، سایه ماه مخروطی شکل است. در اطراف خورشید گرفتگی کامل تا شعاعی نیم سایه ای تشکیل می شود که خورشید گرفتگی جزئی است.

خورشید کجا رفته؟

 در طول خورشید گرفتگی کامل هوا تاریک شده و ستارگان نمایان می شوند. درست قبل از این که خورشید به طور کامل پوشیده شود. لبه آن از پشت ماه نور افشانی می کند به طور مستقیم نمی توان به خورشید نگاه کرد حتی در طول خورشید گرفتگی کامل.

ماه

ماه در یک فاصله متوسط ۳۸۴۴۰۰ کیلو متری به دور زمین می چرخد. به عنوان مثال، یک فرد پیاده می تواند این مسافت را در ۱۱ سال، یک ترن مترو در ۵ ماه و یک جمبو جت در ۲۰ روز و یک علامت نوری یا راداری آن را فقط در مدت ۳/۱ ثانیه می پیماید. به همین خاطر گفته می شود که ماه از زمین ۳/۱ ثانیه نوری فاصله دارد. این فاصله اگر چه برای ما انسان ها یک مسافت بسیار طولانی است، اما در مقایسه با ابعاد کیهان فاصله بسیار کمی محسوب می شود. سیاره زحل یا کیوان (از سیاره های منظومه شمسی که بعد از مشتری بزرگترین سیاره است و هشت قمر دارد- متمرجم) یک ساعت نوری و نزدیک ترین خورشید همسایه، ۳/۴ سال نوری با ما فاصله دارد. سریع ترین فضا پیما های ما برای رسیدن به آن جا ده ها هزار سال در راه خواهند بود. ماه به دور زمین می چرخد درست مثل چرخش زمین به دور خورشید. تا کنون ماه تنها جایی از منظومه شمسی است که انسان ها توانسته اند از آن بازدید کنند.

ماه چه شکلی است؟

ماه با زمین خیلی فرق دارد هوا، نسیم و حیاتی در آن دیده نمی شود. جایی ملال آور و گرد و غبار آلود که در روز داغ و سوزنده و در شب بسیار سرد است. سطح آن با سوراخ های نعلبکی شکل که گودال نامیده می شود پوشیده شده است. اگر در یک شب صاف و بسیار روشن به ماه نگاه کنید می توانید برخی از این گودال ها ببینید. بعضی از آن ها بسیار بزرگ هستند و شاید به اندازه شهری مثل لندن باشند.

فرود بر ماه

انسان ها شش بار از ماه دیدن کرده اند اما از سال ۱۹۷۲ کسی به آن جا نرفته است. سفینه هایی که در ماه فرود آمده اند هر کدام دو فضا نورد داشتند. آن ها قبل از باز گشت بیش از ۳ روز آن جا مانده اند.

ستاره ها چگونه ساخته می شوند؟

همیشه در عالم ستاره ساخته می شود. ستاره ها از توده هایی از گاز و گرد و غبار در فضا ساخته می شوند. هنگامی که تراکم توده های گاز و گرد و غبار آغاز می شود، نیروی گرانش آن ها را با سرعت بیشتری به سوی هم می کشد. مرکز این توده گرم تر و متراکم تر می شود تا این که گاز ها در مرکز آن قدر داغ شدند که گداخت هسته ای بتواند در مرکز توده آغاز شود. هنگامی که چنین اتفاقی رخ دهد یک ستاره متولد شده است.

اختر شناسان در ابر های گازی فضا به دنبال ستاره های جدید می گردنداغلب تعداد زیادی ستاره نزدیک یکدیگر در ابر شکل می گیرند و خوشه ای می سازند. جرم کوچک ترین ستاره ها در حدود یک دهم جرم خورشید است. بزرگ ترین آن ها ممکن است پنجاه بار سنگین تر از خورشید باشد.

رنگ ستاره ها

اگر ستاره های درخشان را با دقت نگاه کنید ممکن است متوجه شوید که برخی از آن ها کاملاً سرخند در حالی که ستاره های دیگر سفید یا مایل به آبی اند. خورشید ما ستاره ای زرد است. رنگ ستاره ها در عکس ها بهتر دیده می شود.

دلیل این که ستاره ها با رنگ های مختلفی می درخشند این است که بعضی از آن ها داغ تر از بعضی دیگرند. دمای سطح خورشید در حدود ۶۰۰۰ درجه سانتی گراد است. ستاره های سرخ سرد ترند و دمای ستاره های آبی و سفید در حدود ۱۰۰۰۰ درجه سانتی گراد یا بیشتر است. این تغییر رنگ ها مشابه تغییر رنگ قطعه فلزی است که در کوره گرما می بیند. فلز ابتدا به رنگ سرخ می تابد سپس درخشان تر و زرد می شود تا به سفید داغ می رسد.

ستاره ها چگونه تغییر می کنند؟

ستاره ها تا ابد زندگی نمی کنند. در هسته آن ها که بسیار داغ است ازگاز هیدروژن انرژی هسته ای تولید  می شود. اما زمانی فرا می رسد که تمام سوخت ستاره مصرف می شود. هنگامی که چنین رخ دهد ستاره تغییر می کند و سرانجام می میرد.

ستاره پیر باد می کند و تبدیل به غول سرخ می شود. چنین ستاره هایی ممکن است قسمتی از گاز شان را به صورت حلقه ای از دود در فضا بدمند. اختر شناسان می توانند چنین ستاره هایی را در مرکز پوسته های گازی درخشان ببینند.

خورشید در حدود ۵۰۰۰ میلیون سال سن دارد و بنابر محاسبات ما هنوز در نیمه راه زندگی است و در آینده دور، خورشید تبدیل به غولی سرخ خواهد شد و تمام ستاره های نزدیکش را خواهد بلعید.

کهکشان ها

کهکشان ها جمع میلیارد ها ستاره هستند که به وسیله نیروی جاذبه در یک گروه بزرگ نگه داشته می شوند. بیشتر کهکشان ها حلزونی شکل هستند و بقیه شکل پراکنده تری دارند. میلیارد ها کهکشان در کیهان وجود دارد. [به نظر شما حاصلضرب این دو عدد چقدر می شود: میلیارد ها ضربدر میلیارد ها؟ به هر حال این حاصلضرب تعداد تقریبی ستارگان را به ما نشان خواهد داد. امیدوارم ضرب ذهنی شما خوب باشد]

راه شیری

خورشید قسمتی از یک کهکشان است به نام راه شیری که بیشتر از صد میلیارد ستاره دارد و حدود صد هزار سال نوری عرض دارد راه شیری بزرگ ترین کهکشان در کیهان نیست اما یکی از بزرگترین هاست و مثل بیشتر کهکشان ها به دور یک قطب مرکزی می چرخد.

شکل کهکشان ها

همه کهکشان ها شبیه به راه شیری نیستند. شکل های دیگری از کهکشان ها هم وجود دارد.

چند کهکشان وجود دارد؟

یک صد سال پیش ستاره شناسان فکر می کردند راه شیری تنها کهکشان کیهان است اما در قرن حاضر تلسکوپ ها و رادیو تلسکوپ ها ، میلیون ها کهکشان دیگر هم یافته اند.

کیهان

کیهان یعنی تمام چیز هایی که در فضا هست. تصور عظمت آن غیر ممکن است [مگر نه؟!] دانشمندان فکر   می کنند همین طور بزرگ تر هم می شود. بنابر این ما قادر نخواهیم بود دور ترین کناره های فضا را ببینیم [البته اگر کناره داشته باشد]

سال های نوری

فضا آنقدر بزرگ است که اگر بخواهیم از اندازه گیری های معمولی استفاده کنیم فهمیدن فاصله ها خیلی سخت می شود به همین خاطر دانشمندان فاصله های فضایی را با سال نوری توصیف می کنند. یک سال نوری مصافتی است که نور طی یک سال می پیماید.

سفری در کیهان

این عکس ها نشان می دهد که اگر بتوانید با سفینه ای درکیهان سفر کنید چه چیز هایی خواهید دید.

 

خوشه های ستارگان

 ممکن است به نظر برسد ستارگان درآسمان پراکنده اند، اما آن ها در خوشه هایی به هم پیوسته اند. به خاطر این که ستاره های جدید معمولاً درون گروه ها تشکیل می شوند نه به تنهایی. دو نوع خوشه ستاره ای وجود دارد: خوشه باز و خوشه کروی.

سیارک ها

قطعات سنگ و یخ بی شماری در منظومه شمسی ما وجود دارند و اکثر آن ها از زمان تشکیل منظومه شمسی بر جای مانده اند اکثر این قطعات که سیارک نامیده می شوند بین حلقه مشتری و مریخ قرار دارند و پیرامون خورشید گردش می کنند.

سیارک ها با چشم غیر مسلح قابل رؤیت نیستند اما بعضی سیارک های بزرگ به کمک دوربین های چشمی قدرتمند و تلسکوپ نجومی کوچک قابل مشاهده اند.

سرس

بزرگ ترین سیارک کشف شده سیارکی است به اسم سرس برگرفته از اساطیر یونان الهه رستنی ها قطری معادل ۹۳۳ کیلو متر دارد که هم اندازه ایالت تگزاس آمریکا می باشد. در واقع جرم این سیارک معادل یک چهارم الی یک سوم جرم کل سیارک های منظومه شمسی است. اختر شناسان حدود ۷۰۰۰ سیارک را کشف و شناسایی کرده اند و هر ماه نیز سیارک های دیگری کشف شده و بر تعداد شان افزوده می شود از میان آن ها فقط تعداد ۲۶ سیارک قطری بیش از دویست کیلو متر دارند و اختر شناسان دریافته اند که تقریباً قطر همه  آن ها بیش از صد کیلو متر است.

ستاره دنباله دار

ستارگان دنباله دار اجسامی جامد و یخی با دنباله های دراز هستند که پیرامون خورشید در گردشند. بیشتر ستارگان دنباله دار در فواصل زمانی منظم به خورشید نزدیک و از آن دور می شوند مثلاً ستاره دنباله دار هالی هر ۷۶ سال یک بار مشاهده می شود.

ستارگان دنباله دار در محدوده مدار مشتری به خورشید نزدیک می شوند تابش های خورشیدی آن ها را گرم می کنند. سطح یخ زده آن ها در این حرارت بسیار می جوشد و پرتاب شده و سر ستاره دنباله دار یا هسته ستاره دنباله دار و دنباله آن را تشکیل می دهند. دم سفید و خمیده ستاره دنباله دار از ذرات گرد و غبار تشکیل شده است رنگ آبی دم آن نیز ابر گسترده ای از گاز است.

[۱]  به آن قمر آیو می گویند که توسط گالیله کشف شد و آن را به نام پیتزا هم می شناسند.

جهت جستجو سریع موضوع مقاله ، پرسشنامه ، پاورپوینت و گزارش کارآموزی می توانید از قسمت بالا سمت راست جستجو پیشرفته اقدام نمایید.

همچنین جهت سفارش تایپ ، تبدیل فایل پی دی اف (Pdf) به ورد (Word) ، ساخت پاورپوینت ، ویرایش پایان نامه و مقاله با ما در تماس باشید.