پاورپوینت پارچه قلمکار مربوطه  به صورت فایل پاورپوینت و قابل ویرایش می باشد و دارای ۲۵  اسلاید است . بلافاصله بعد از پرداخت و خرید لینک دانلود پاورپوینت پارچه قلمکار نمایش داده می شود، علاوه بر آن لینک پاورپوینت مربوطه به ایمیل شما نیز ارسال می گردد

فهرست مطالب

مقدمه
چاپ پارچه و چاپ سنتی
پارچه قلمکار
شستشو و رنگرزی پارچه
مراحل چاپ چیت یا قلمکار
چگونگی چاپ باتیک
پارچه بافی در ایران
منابع و مآخذ

منابع و مآخذ :

اطلاعات نساجی برای همه:نوشته نگارش عطا فرادی

تاریخچه صنعت نساجی ایران: مهدی بهشتی پور

صنعت قلمکار ایران: علی چیت ساز سازمان صنایع دستی

مقدمه

هنر ایران درختی کهن است که ریشه در ژرفای خاک کویر و شاخه تا بلندی البرز و سایه بر سر مردمی دارد که پیوند خود با او نه بریده و نه کاسته اند . مردمی که با هنر به دنیا آمده و در کنار آن زندگی   می کنند .

چاپ پارچه تجسمی زنده از فرهنگ و هنر این سرزمین دارد .

در ادوار مختلف تاریخ و نشانه های فرهنگ عمیق و پر قدرتی است که نه تنها در مقابل هجوم اقوام مختلف مقاومت کرده ، بلکه توانسته فرهنگهای تحمیلی بیگانه را در خود حل نموده و به آن سیمایی ایرانی ببخشد .

براستی مردم ایران درباره هنر چه میدانند جز اینکه به حضور دائم آن در کنار خود عادت کرده اند و چگونه میتوان برای مردم در مورد مسئله ای که که به آن آشنا هستند صحبت کرد .

برای تحقیقاتی که به ما داده شده بود به مراکز گوناگونی رفتیم تا بتوانیم قسمتی از هنری که شاید که فقط با اسم آن آشنا هستیم شناختی کامل ، که نه شناختی سطحی داشته باشیم زیرا صنایع دستی این مرز و بوم دارای تنوع و ظرافتهای بسیار است که ما در پیچ و خم ظرافتهای آن به دنبال یافتن ناشناخته های این هنر زیبا میباشیم تا گوشه ای از تمدن ایران باستان را تداعی کنیم .

امید است با این کار یا بنیانگذاران این هنر را زنده نگهداریم و برای ماندگاری این صنایع در فرهنگ ایران تلاش کنیم .

چاپ پارچه و چاپ سنتی

تولید طرحهای رنگی ونقوش روی پارچه به وسیله باسمه یا قالب ظاهرا در سده چهارم بیش از مسیح در هند بوجود آمده است. در کارنامه های چینی نوشته شده است که پارچه های چاپی از سال ۱۴۰ پیش از مسیح از هند به چین آورده شد. در زبــان فارسی واژه چیت به معنی پارچه های چاپی است واین واژه در اصل هندی است. استرابوStrabo مورخ رومی در اولین سالهای پس از میلاد مسیح نوشته است که در زمان وی پارچه های چاپی از هند به اسکندریه میرفت. کشفیاتی که در آثار باستانی مصر شده نشان می دهد که چیت تا سده چهاردهم به بازارهای آنجا وارد می شده است. در دوره ساسانیان چاپ روی پارچه در ایران یافت وروشهای نوینی در تزیین پارچه های ابریشمی وکتانی وابریشمی ابداع گردید. نخستین پارچه های چاپی در شمال اروپا از گورسنت کاســاریوس اهل آرلس St. Caesarius  Arles(در حـــدود ۵۴۳ میــلادی) بدست آمده است. این پارچه ها به سبک شرقی درست شده بود. بالاخره وقتی چاپ باسمه ای پارچه در اروپــــا متداول شد، روش آن با شرق فرق داشت.

چیتساز اروپای قرون وسطی یعنی از سده سیزدهم به بعد، ماده رنگی را که با چسب ویژه ای آمیخته کرده بود از قالبهای خود به پارچه منتقل می کرد وفقط روی آن نقش می بست. از سوی دیگر چیت سازی مشرقی رنگهای واقعی که تمام الیاف وپود پارچه را رنگ می کند به کار می برد.

چاپ عبارت است از رنگرزی در قسمتهایی از پارچه وفرق آن با رنگرزی این است که در رنگرزی تمام قسمتهای پارچه همرنگ می شود ولی در چاپ می توان با استفاده از یک یا تعدادی رنگ روی روی زمینه سفید یا رنگ شده طرح دلخواه را بوجود آورد از حدود اوایل قرن هفتم هجری قمری ومزمان با هجوم مغولها یه ایران  راه یافتند ودر گذشته اصفهان، شیراز ، بروجرد، همدان، رشت، کاشان، نخجوان، یزد، سمنان، گناباد، نجف آباد، روستاهای فارسان، گزبرخوار، خورزرق، برخوار، لنجان، سبره و… جزو مراکز مهم قلمکــار به شمار ممی رفتند واز نظر اهمیت پارچه های قلمکار بروجردی در درجه اول قرار داشته است. .

پارچه قلمکار

قلمکار به نوعی پارچه چاپ شده به وسیله قالبهای چوبی اخلاق می شود ووجه را از شیوه تولید آغازین خود وام گرفته وهم اینکه به گونه ای گسترده در اصفهان وبه شکلی محدودتر در مشهد ودامغان هنوز رونق ورواجی دارد. از حدود اوایل قرن هفتم هجری قمری ومزمان با هجوم مغولها یه ایران  راه یافتند ودر گذشته اصفهان، شیراز ، بروجرد، همدان، رشت، کاشان، نخجوان، یزد، سمنان، گناباد، نجف آباد، روستاهای فارسان، گزبرخوار، خورزرق، برخوار، لنجان، سبره و… جزو مراکز مهم قلمکـــار به شمار ممی رفتند واز نظر اهمیت پارچه های قلمکار بروجردی در درجه اول قرار داشته است.

قلمکار به نوعی پارچه چاپ شده به وسیله قالبهای چوبی اخلاق می شود ووجه را از شیوه تولید آغازین خود وام گرفته وهم اینکه به گونه ای گسترده در اصفهان وبه شکلی محدودتر در مشهد ودامغان هنوز رونق ورواجی دارد

نحوه ابتدایی قلمکار شکل بوده که از ابتدا با قلم روی پارچه های پنبه ای ( واحتمالا ابریشمی) طرحهای مورد نظر را نقاشی نموده وسپس با مواد شیمیایی ویژه ای نسبت به تسبیت رنگها اقلام می کرده اند.

لیکن به دلیل فقدان هماهنگی لازم بین نقوش ونیز از آنجا که این کار مستلزم صرف وقت فراوانی بود تکامل تدریجی قلمکار سازی باعث شد تا برای دسترسی به تولید بیشتر ونیز ایجاد هماهنگی ویکنواختی نقوش استفاده از مهرهای چوبی جایگزین استفاده از قلم می شود وجهت فراهم آمدن امکان استفاده عمومی از پارچه های قلمکار هایی بر روی کتان، چلوار، کرباس وسایر انواع پارچه نیز رواج یابد وتحقیقا می توان فاصله ی اوایل قرن دهم هجری قمری ( حدود ۱۵۰۲ میلادی) تا اواسط قرن دوازدهم هجری قمری ( حدود ۱۷۲۲ میلادی) از اوج قلمکار سازی وروز کار اعتلای هنر وصنعت قلمکار سازان کشور به حساب آورد. چه آنکه در فاصله سالهای یاد شده تقریبا اکثر مردم کشور مصرف کننده پارچه های قلمکار بودند وضمن استفاده از این پارچه جهت تهیه انواع پوشاک به عنوان پرده سفره، پوش، سجاده، رویه لحاف، بقچه، سوزنی حمام، قطیغه، رویه پشتی، دستمال وکتیبه هایی برای تزئین مجالس سوگواری نیز از آن استفاده می کردند وبخشی از تولیدات نیز به خــــارج از کشور صــادر می شود.

امروز سه روش که می توان جدا جدا و با تواما به کار برد وجود دارد:

باسمه کار روی پارچه را، با آمیخته ای از خمیر کتیرا ویــا موم، مهر( باسمه) می زند. آنگاه پارچه را رنگ می زند؛ قسمت مهر شده آن سفید وبدون رنگ می ماند. سپس این مهر را می شویند وبا رنگ دیگر همین کار را تکرار می کنند، گاهی رنگها، قسمتی روی هم قرار می گیرند بدین ترتیب نقشهای گوناگونی پدید می آید. این روش در ایران متداول بوده وهنوز هم برای بعضی از طرحها از آن استفاده می کنند.

باسمه کار، دندانه رنگ مانند زاج، کات یا صمغ گیاهی روی پارچه می زند. وقتی پارچه را با بعضی از مواد رنگ کنند رنگ روی این قسمت از مهر اثر کرده وثابت می شود و وقتی پارچه را بشویند رنگ قسمتهای دیگر شسته شده واز بین می رود فقط این قسمت باقی می ماند. این روش مهمترین روشهاست وتا امروز هم به سبب دو رنگی که ضمن چاپ چیت باقی می ماند در ایران موسوم است.

باسمه کار رنگ را مستقیما روی پارچه مهر ( باسمه) می کند. پاره ای از رنگهای قدیم را می توان به این شکل به کار برد، وهمچنین تعدادی از رنگهای مصنوعی امروز را نیز می توان مستقیما به کار برد وپیشه ور ایرانی این نوع رنگها را برای دو رنگ دیگر به کار می برد. بیشتر چیتسازان ایران قالبساز استخدام می کنند ویا با قالبسازها که قالب را برای هر نقش تعمیر وآماده می کنند همکاری دارند.

روشی  که امروزه بیشتر چیتسازان ( قلمکارا سازان) اصفهان، کاشان و یزد به کار می برند باسمه چهار رنگ نامیده می شود. نقشه را به دقت به قطعاتی تقسیم می کنند مثل قطعه میانه، حاشیه، گوشه وغیره، تا اینکه قلمکار بتواند اندازه قالبها را کوچک بگیرد. وچون تمام قسمتها به چهار رنگ مشکی، قرمز . آبی و زرد رنگ می شود برای هر قسمتی باید چهار قالب درست شود .

برای تهیه قلمکار نقوش مورد نظر به تفکیک رنگ و حداکثر چهار رنگ بر روی چوبهایی مانند چوب گلابی و زالزالک تراشیده میشود و سپس به شرح جدول زیر رنگهای مورد نظر مصرف تهیه کننده   می گردد.

لازم به تذکر است روغن هایی که برای ساخت انواع رنگها مورد استفاده قرار می گیرد فقط در اینجا محیط رنگرزی مناسب دخالت داشته ومانع از خشک شدن رنگ در داخل شیارهای قالب می شوند وامکان عمر طولانی تری برای قالب را فراهم می سازند واز کتیرا نیز معمولا جهت ایجاد غلظت مطلوب رنگ استفاده می شود وشیوه عمل آوردن آن چنان است که کتیرا را در مدت ۱۰ روز در آب خیسانده ومایع حاصله را صاف نموده وسپس همراه با سایر مواد تشکیل دهنده هر رنگ مورد استفاده قرار می دهند. .

شستشو و رنگرزی پارچه

پاورپوینت مربوطه به صورت فایل دنلودی می باشند و شما به محض پرداخت آنلاین مبلغ همان لحظه قادر به دریافت فایل خواهید بود. این عملیات کاملاً خودکار بوده و توسط سیستم انجام می پذیرد.

 جهت پرداخت مبلغ شما به درگاه پرداخت یکی از بانک ها منتقل خواهید شد، برای پرداخت آنلاین از درگاه بانک این بانک ها، حتماً نیاز نیست که شما شماره کارت همان بانک را داشته باشید و بلکه شما میتوانید از طریق همه کارت های عضو شبکه بانکی، مبلغ  را پرداخت نمایید.