پایان نامه آداب معاشرت در قرآن  مربوطه  به صورت فایل ورد  word و قابل ویرایش می باشد و دارای ۲۶۹  صفحه است . بلافاصله بعد از پرداخت و خرید لینک دنلود پایان نامه آداب معاشرت در قرآن  نمایش داده می شود، علاوه بر آن لینک مقاله مربوطه به ایمیل شما نیز ارسال می گردد

فهرست مطالب

مقدمه    ۸
کلیات    ۹
تبیین موضوع    ۹
اهمیت و ضرورت موضوع    ۹
انگیزه انتخاب موضوع    ۹
پیشینه موضوع    ۹
سؤالات    ۱۰
روش تحقیق    ۱۰
فرضیه    ۱۰
چکیده    ۱۱
الف – شناخت لغوی    ۱۲
الف – شناخت لغوی    ۱۳
۱-معاشرت    ۱۳
۲- روابط    ۱۴
ب- کاربرد قرآنی    ۱۶
۱- معاشرت    ۱۶
۲- روابط    ۱۷
ج – شناخت حوزه معاشرت انسان    ۲۰
چگونگی معاشرت    ۲۴
حفظ عزت انسانی در روابط و معاشرت    ۲۵
اعتدال در معاشرت    ۲۵
د- هدف از معاشرت    ۲۵
ﻫ – انواع معاشران    ۲۶
بخش اول : آداب معاشرت درحوزه عمومی    ۲۹
۱- آداب وارد شدن به خانه    ۳۰
امنیت و آزادی در محیط خانه    ۳۳
کنترل نگاه    ۳۷
۲- آداب سلام و تحیت    ۳۹
اهمیت سلام نمودن در قرآن    ۳۹
اهمیت سلام نمودن در سنت    ۴۰
آداب سلام    ۴۱
کیفیت سلام و تحیت    ۴۲
فلسفه سلام کردن    ۴۳
آداب فقهی سلام کردن    ۴۴
لزوم پاسداری از این سنت اسلامی    ۴۶
۳- آداب غذا خوردن    ۴۷
بخش دوم    ۴۹
بررسی معاشرت درحوزه مسلمانان    ۴۹
بررسی معاشرت مسلمانان از دیدگاه قرآن    ۵۰
۱- مسالمت و بخشش    ۵۱
۲- فرو بردن خشم و احسان    ۵۴
۳- دوری از تکبر و فخر فروشی    ۵۶
۴- پرهیز از بدگویی و عیب جویی    ۵۷
۵- صداقت    ۵۹
۶- دوری از تمسخر و گمان بد    ۶۰
بخش سوم : آداب معاشرت در حوزه خانواده و خویشاوندان    ۷۴
۱- آداب معاشرت با والدین و فرزندان    ۷۵
الف – آداب معاشرت با والدین    ۷۶
معاشرت با والدین از دید گاه قرآن    ۷۶
دقت فوق العاده در احترام به پدر و مادر    ۷۹
معاشرت با والدین از دیدگاه روایات    ۸۴
هشدارها در مورد والدین    ۸۹
نیکی به والدین در حیات و ممات    ۹۰
افضل اعمال در ارتباط با والدین    ۹۱
اقسام پدران    ۹۱
ب – روابط و وظایف متقابل والدین با فرزندان    ۹۴
بررسی وظایف والدین و فرزندان از دیدگاه قرآن    ۹۴
بررسی وظایف و حق فرزند از دیدگاه روایات    ۹۸
محبت به فرزند    ۹۸
اجرای عدالت    ۹۹
توجه بیشتر به دختر    ۱۰۰
۲- آداب معاشرت زوجین    ۱۰۰
بررسی معاشرت زوجین از دیدگاه قرآن    ۱۰۱
۱- وفاداری به پیمان ازدواج    ۱۰۱
۲- مودت و مهربانی و ایجاد آرامش    ۱۰۲
۳- حفظ و پوشانیدن عیوب یکدیگر    ۱۰۴
ادای حقوق یک دیگر    ۱۰۶
هدایت و فضاسازی معنوی    ۱۱۷
حق همسر در روایات    ۱۱۷
۳- آداب معاشرت در حوزه خویشاوندان    ۱۲۰
بررسی معاشرت در حوزه خویشاوندان از دیدگاه قرآن    ۱۲۱
معاشرت با خویشاوندان از دیدگاه روایت    ۱۲۶
قطع رحم از دیدگاه قرآن    ۱۲۷
زیان کاران واقعی    ۱۳۱
اولوا النُهی از دیدگاه پیامبر ( ص )    ۱۳۵
عاقبت قطع از دیدگاه روایات    ۱۳۶
ائمه معصومین ( ع ) مصداق اولوالارحام    ۱۳۶
آداب معاشرت با ارحام هم کیش    ۱۳۸
۴- آداب معاشرت برادران و خواهران    ۱۳۹
بخش چهارم : آداب معاشرت در حوزه مرتبطان غیر خویشاوند    ۱۴۲
معاشرت با همسایگان    ۱۴۳
انواع همسایه و حق آنها    ۱۴۶
روابط همسایگان و حقوق آنان بر یکدیگر    ۱۴۸
عاقبت همسایه آزاری    ۱۴۹
۲- معاشرت با دوستان    ۱۵۱
آئین دوست یابی از نظر دیل کارنگی    ۱۵۴
آئین دوستیابی از دیدگاه قابوسنامه و حکما و بزرگان    ۱۵۵
لقمان حکیم و وصیت او به پسرش پیرامون دوستی    ۱۵۶
صفات و ویژگی های دوست خوب در اسلام    ۱۵۷
آداب رفاقت    ۱۶۰
۳- معاشرت با معلمان و مربیان    ۱۶۲
۴- معاشرت با مومنان و برادران دینی    ۱۶۶
الف – اصلاح بین مردم و عدالت ورزی    ۱۶۶
ب – اخوت و تقوی    ۱۶۸
ج- برآوردن نیازهای مومنان    ۱۷۶
۵- معاشرت با مسؤلان و نهادهای اجتماعی    ۱۷۸
رعایت ادب گفتار در برابر پیامبر ( ص )    ۱۸۳
بخش پنجم : آداب معاشرت در حوزه غیر مسلمانان    ۱۸۶
چگونگی معاشرت با اهل ذمه    ۱۹۹
مقاومت در جنگ با کفار    ۲۰۴
بخش اول : انسان موجودی اجتماعی    ۲۱۱
اجتماعی شدن فرد    ۲۱۵
بخش دوم : جایگاه روابط اجتماعی از نظر اسلام    ۲۱۷
بخش سومآثار روانشناختی آداب معاشرت    ۲۲۱
عدم افشای « اسرار » یا گفتار بیرون از حد تحمل    ۲۳۰
انطباق کردار با گفتار شرط اصلی تأثیر گفتار    ۲۳۲
نقش معاشرت در برآوردن نیازهای اساسی    ۲۳۴
نقش معاشرت در رشد اجتماعی    ۲۴۶
نقش معاشرت در توسعه ارتباط با دیگران    ۲۴۸
نقش معاشرت در رشد اخلاقی    ۲۴۹
رشد و توسعه تمایلات به گروهها و مؤسسات اجتماعی    ۲۵۰
نقش معاشرت در احساس نشاط و سرزندگی ( شادمانی و سرور )    ۲۵۵
سخن نهایی    ۲۵۹
منابع و مأخذ    ۲۶۱

منابع و مأخذ

۱-    قرآن کریم , ترجمه مکارم شیرازی

۲-    نهج البلاغه ، ترجمه و شرح ، علینقی ، فیض الاسلام ، تهران ، انتشارات فقیه ، چاپ دوم ، سال ۱۳۵۱ ش

۳-    صدوق ، ابوجعفر محمد بن علی ، الأمالی ، انتشارات کتابخانه اسلامیه ، سال ۱۳۶۲ هـ . ش

۴-    قابلی ، علی ، آیین دوست یابی از دیدگاه معصومین ( ع ) , انتشارات نصایح , چاپ صدر ,  ۱۳۷۹ ش

۵-  طوسی , خواجه نصیرالدین , اخلاق ناصری , تصحیح و توضیح دکتر مجتبی مینوی , علیرضا حیدری , تهران , خوارزمی , ۱۳۵۶

۶-    محدثی , جواد , اخلاق و معاشرت , انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم ، چاپ دوم ۱۳۸۰ ش

۷-  مصباح یزدی ، محمد تقی , اخلاق در قرآن , انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ، چاپ چهارم ، ۱۳۷۹ ش

۸-    گوهری ، سید اسماعیل ، ارزش پدر و مادر ، نشر نیایش ، ۱۳۷۳ ش

۹-    طیب , سید عبد الحسین , اطیب البیان فی تفسیر القرآن , تهران , انتشارات اسلام , چاپ سوم , ۱۳۶۶ ش

۱۰-دیلمی ، حسن بن ابی الحسن ، اعلام الدین فی صفات المؤمنین ، قم ، موسسه آل البیت ، ۱۴۰۸ ق

۱۱-حسینی الهمدانی , سید محمد , انوار درخشان در تفسیر قرآن , تهران , کتابفروشی لطفی , ۱۳۸۰ ق

۱۲-داور پناه , ابوالفضل , انوار العرفان فی تفسیر القرآن , تهران , انتشارات صدر , چاپ اول , ۱۳۷۵ ش

۱۳-مجلسی , محمد باقر , بحارالانوار الجامعه لدرر اخبار الائمه الاطهار ( ع ) , بیروت , موسسه الوفاء , ۱۴۴۰ ق

۱۴-مرنضی الزبیدی , محمد , تاج العروس من الجواهر القاموس , بیروت , دارالمکتبه الحیا] , ۱۳۰۶ ق .

۱۵-امام خمینی ( قدس سره ) , تحریر الوسیله , قم , دارالعلم , ۱۳۵۸ ق .

۱۶-حر عاملی , محمد بن علی , تحف العقول عن اخبار آل الرسول , قم ، موسسه انتشارات اسلامی , ۱۴۰۱ ق

۱۷- سید محمد , طبا طبائی , تفسیر المیزان , ترجمه سید محمد باقر موسوی همدانی , قم , دفتر انتشارات اسلامی , چاپ پنجم , ۱۳۷۴ ش

۱۸-قریشی ، علی اکبر , تفسیر احسن الحدیث ، تهران , واحد تحقیقات اسلامی , بنیاد بعثت , چاپ اول , ۱۳۶۶ ش

۱۹-الحسینی الشاه عبدالعظیمی , حسین ابن احمد , تفسیر اثنی عشری , تهران , انتشارات میقات , چاپ اول , ۱۳۶۴ ش

۲۰-نجفی , محمد جواد , تفسیر آسان , تهران , کتابفروشی اسلامیه , چاپ اول ,                      ۱۳۶۴-۱۳۶۲ ش

۲۱-گنابادی ، سلطان محمد ، تفسیر بیان السعاده , ترجمه خانی و ریاضی ، تهران ،چاپ و انتشارات پیام نور و ارشاد , ۱۳۷۲ ش

۲۲-طالقانی , سید محمود ، تفسیر پرتوی از قرآن , تهران ، شرکت سهامی انتشار ،چاپ چهارم , ۱۳۶۲ ش

۲۳-بروجردی , سید ابراهیم , تفسیر جامع , انتشارات صدر , چاپ دوم , ۱۳۷۷ ش .

۲۴-خسروانی , علی رضا میرزا , تفسیر خسروی , تهران , انتشارات کتابفروشی , ۱۳۹۰ ق

۲۵- کاشانی , ملافتح الله , تفسیر خلاصه المنهج , تهران , کتابفروشی اسلامیه , ۱۳۷۴ ق

۲۶-ثقفی تهرانی , محمد , تفسیر روان جاوید , تهران , انتشارات برهان , چاپ دوم , ۱۳۹۸ ق

۲۷-مصطفوی , حسن , تفسیر روشن , تهران , مرکز نشر کتاب , ۱۳۸۰ ش

۲۸-رهنما , زین العابدین , تفسیر رهنما , تهران , انتشارات کیهان , ۱۳۴۶ ش

۲۹-رازی , ابوالفتوح حسین بن علی, تفسیر روض الجنان و روح الجنان , مشهد , بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی , ۱۴۰۸ ق

۳۰-شیخعلی الشریف اللاهیجی , بهاء الدین محمد , تفسیر شریف لاهیجی , تهران , موسسه مطبوعاتی علمی , ۱۳۶۳ ش

۳۱-عاملی , ابراهیم , تفسیر عاملی , تهران , کتابفروشی صدوق , چاپ اول , ۱۳۶۳ ش

۳۲-قمی , علی بن ابراهیم بن هاشم , تفسیر قمی , قم , دارالکتاب , چاپ چهارم , ۱۳۶۷ ش

۳۳-فخر رازی , تفسیر کبیر , قم , دفتر تبلیغات اسلامی , ۱۳۶۳ ش

۳۴-میبدی , ابوالفضل , تفسیر کشف الاسرار و عده الابرار , تهران , انتشارات امیر کبیر , ۱۳۶۳ ش

۳۵-صادق نوبری , عبدالمجید , تفسیر کشف الحقایق عن نکت الایات و الدقائق , تهران , اقبال , , ۱۳۸۱ ش

۳۶-الجرجانی , ابوالمحاسن الحسین بن الحسن , تفسیر گازر ( جلاء الاذهان و جاء الاحزان ) , تهران , دانشگاه تهران , چاپ اول , ۱۳۳۷ ش

۳۷-واعظ کاشانی , کمال الدین حسین , تفسیر مواهب علیه , تهران , کتابفروشی اقبال , چاپ اول , ۱۳۱۷ش

۳۸-طبرسی , شیخ ابوعلی الفضل بن الحسن , تفسیر مجمع البیان , تهران , انتشارات فراهانی , چاپ اول , ۱۳۶۰-۱۳۵۰ ش

۳۹-عروسی هویزی , عبد علی بن جمعه , تفسیر نورالثقلین , قم , موسسه اسماعیلیان , چاپ چهارم , ۱۴۱۵ ق

۴۰-ناصر مکارم شیرازی , تفسیر نمونه , تهران , دارالکتاب الاسلامیه , ۱۳۵۳-۱۳۶۶ ش

۴۱-گروهی از مترجمان , تفسیر هدایت , مشهد , بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس , ۱۳۷۷ش

۴۲-کاشانی , ملا فتح الله , تفسیر منهج الصادقین فی الزام المخاطبین , تهران , کتابفروشی اسلامیه , چاپ دوم , ۱۳۴۴ش

۴۳-حر عاملی , محمد بن حسن , تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه , تهران , بی جا , ۱۳۸۰ ق

۴۴-نراقی , محمد مهدی , جامع السعادات , نجف , منشورات جامعه النجف الینیه , ۱۳۸۳ ش

۴۵-جامع الاخبار 

۴۶-کینگ , ساموئل , جامعه شناسی , ترجمه مشفق همدانی , تهران , امیرکبیر ,چاپ چهارم ، ۱۳۴۹ ش

۴۷-محسنی , منوچهر , جامعه شناسی عمومی , تهران , طهوری ,چاپ دوازدهم، ۱۳۷۲ ش

۴۸-مطهری , مرتضی , جامعه و تاریخ ( مقدمه ای بر جهان بینی اسلامی ) , تهران , انتشارات صدرا , بی تا

۴۹-بلاغی , سید عبدالحجت , حجه التفاسیر و بلاغ الإکسیر , قم , انتشارات حکمت , ۱۳۸۶ ق

۵۰-ناصری , شیخ علی اکبر , حقوق اسلامی ( بر اساس رساله الحقوق امام زین العابدین ( ع ) , تهران , شرکت سهامی طبع کتاب , چاپ اول , ۱۳۴۳ ش

۵۱-صدوق , ابوجعفر محمد بن علی , الخصال , قم , انتشارات جامعه مدرسین , الطبعه الثانی , ۱۴۰۳ ق

۵۲-دهخدا , علی اکبر , لغت نامه , تهران , انتشارات دانشگاه تهران , ۱۳۷۷ ش

۵۳-اسدی گرمارودی , محمد , درسهایی از تربیت انسانی , تهران , مرکز نشر فرهنگی رجاء , چاپ سوم , ۱۳۷۳ ش

۵۴-الألوسی البغدادی , سید محمود شکری , روح المعانی فی تفسیر القرآن العیم و السبع المثانی , تهران , انتشارات جهان

۵۵-امام خمینی ( قدس سره ) , رساله نوین , دفتر نشر فرهنگ اسلامی , تهران  , ۱۳۵۹ ش

۵۶-امام خمینی ( ره ) , رساله احکام , تهران , انتشارات فقیه و کانون خدمات فرهنگی الست , بی تا

۵۷-فتال نیشابوری , محمد بن حسن , روضه الواعظین , قم , انتشارات رضی , بی تا

۵۸-شریعتمداری , علی , روانشناسی تربیتی , تهران , انتشارات امیر کبیر , چاپ چهارم , ۱۳۶۹ ش

۵۹-محدث قمی , سفینه البحار , تهران , انتشارات فراهانی , بی تا

۶۰-ابن ابی الحدید , عزالدین , شرح نهج البلاغه , قم , کتابخانه آیت الله مرعشی , ۱۴۰۶ ق

۶۱-خوانساری , جمال الدین محمد , شرح غررالحکم و دررالکلم با مقدمه و تعلیق میر جلال الدین حسینی أرموی , تهران , موسسه انتشارات دانشگاه تهران , ۱۳۶۶ ش

۶۲-مغنیه , محمد جواد , شیعه و زمامداران خودسر , مرکز نشر معارف اسلامی , چاپ دوم , بی تا

۶۳-صدوق , ابوجعفر محمد بن علی , علل الشرایع , قم , مکتبه الداوری ( افست ) , بی تا

۶۴-الطباطبائی الیزدی , السید محمد کاظم , العروه الوثقی و بها مشها تعلیقات : آبت الله العظمی الامام الخمینی , آیت الله الاراکی , آیت الله العظمی السید الخوثی , آیت الله العظمی السید گلپایگانی , البیروت , الطبعه الاولی , الدار الاسلامیه , ۱۴۱۰ ق

۶۵-تمیمی آمدی , عبدالواحدبن محمد , غررالحکم و دررالکلم , قم , انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی , ۱۳۶۶ ش

۶۶-سبحانی , جعفر , فرازهایی از تاریخ اسلام , نشر مشعر , بی جا , چاپ سیزدهم , ۱۳۸۱ ش

۶۷-سیاح , احمد , فرهنگ بزرگ جامع نوین , تهران , بی جا , چاپ نهم , ۱۳۳۵ ش .

۶۸-معین , محمد , فرهنگ فارسی معین , تهران , انتشارات امیرکبیر , چاپ ششم , ۱۳۷۱ ش

۶۹- معادی خواه ، عبدالمجید ، فروغ بی پایان : فرهنگ تفصیلی مفاهیم قرآن کریم ، تهران ، نشرذره ، ۱۳۷۸

۷۰-دکتر خاتمی ، احمد ، فرهنگ نامه موضوعی قرآن کریم ، تهران ، دفتر نشر فرهنگ اسلامی ، ۱۳۸۳

۷۱-امام رضا علی بن موسی الرضا ( ع ) , فقه الرضا , چاپ کنگره امام رضا ( ع ) , مشهد , ۱۴۰۶ ق

۷۲-سید قطب , فی ظلال القرآن , دار احیاء التراث العربی , بیروت , ۱۳۹۱ ق

۷۳-حمیری , عبدالله بن جعفر , قرب الاسناد , تهران , انتشارات کتابخانه نینوی , بی تا

۷۴-شهیدی , جعفر , قرآن و عترت ( زندگانی پیامبر ( ص ) , تهران  , انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی , بی تا

۷۵-قریشی , علی اکبر , قاموس قرآن , تهران , دارالکتاب الاسلامیه , چاپ ششم , ۱۳۷۱ ش

۷۶-انصاری , محمد جعفر , کشکول انصاری , دفتر نشر مصطفی , چاپ اول , ۱۳۷۳ ش

۷۷-کلینی , ابوجعفر محمدبن یعقوب , الکافی ( اصول ) , ترجمه و شرح سید جواد مصطفوی , تهران , انتشارات چهارده معصوم , بی تا

۷۸-غزالی , امام محمد , کیمیای سعادت , تصحیح , احمد آرام , انتشارات گنجینه , چاپ پنجم , ۱۳۷۹ ش

۷۹-طوسی , خواجه نصیرالدین طوسی , برگزیره اخلاق ناصری , تهران , چاپخانه شفق , ۱۳۷۷ ش

۸۰-ابن منظور , محمد بن مکرم , لسان العرب , تصحیح , امین عبدالوهاب و محمد صادق عبیدی , بیروت , دارالاحیاء التراث العربی و موسسه التاریخ العربی , الطبعه الاولی , ۱۴۱۶- ۱۹۹۶ م

۸۱-مسعودی , علی بن حسین , مروج الذهب و معادن الجواهر , تهران , بنگاه ترجمه و نشر کتاب ۱۳۴۴

۸۲-اشکوری , قطب الدین , محبوب القلوب , ترجمه سید احمد اردکانی , تهران , انتشارات فرهنگ و ارشاد اسلامی , چاپ اول , بهار ۱۳۸۰

۸۳-نراقی , مولا احمد , معراج السعاده , انتشارات علمی اسلامی , ۱۳۵۱ ش

۸۴-طبرسی , علی بن حسن , مشکاه الانوار , نجف , کتابخانه حیدریه , ۱۳۸۵ ق

۸۵-راغب اصفهانی , حسین بن محمد , مفردات فی غریب القرآن , دمشق بیروت , دارالعلم الدار الشامیه , ۱۴۱۲ ق

۸۶-لویس معلوف , المنجد فی اللغه , ترجمه محمد بندر ریگی ، انتشارات ایران ، تهران ، ۱۳۸۰

۸۷-نوری طبرسی , میرزاحسین , مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل , قم , موسسه آل البیت ( ع ) , ۱۴۰۸ ق

۸۸-طریحی , فخرالدین , مجمع البحرین , کتابفروشی مرتضوی , تهران , چاپ سوم , ۱۳۷۵ ش

۸۹-قمی , شیخ عباس , مفاتیح الجنان , تهران , دفتر نشر فرهنگ اسلامی , چاپ سوم , ۱۳۶۶ ش

۹۰-ابوالحسن احمد بن فارس بن ذکریاء , مقاییس اللغه , انتشارات دار احیاء الکتب العربیه ، قاهره ۱۲۶۱

۹۱-افرام البستانی , منجد الطلاب , ترجمه محمد بند ریگی , تهران , انتشارات اسلامی , بهار ۱۳۷۵ ش

۹۲-سیاح ، احمد ، ترجمه المنجد ، انتشارات اسلام ، تهران ۱۳۷۷

۹۳-علامه صفی پور طالب نژاد ، عبدالرحیم بن عبدالکریم ، منتهی الارب ، اسلامیه أفست ، تهران ، ۱۳۷۷

۹۴-طبرسی , رضی الدین حسن بن فضل , مکارم الاخلاق , قم , انتشارات شریف رضی , ۱۴۱۲ ق

۹۵-گیلانی , عبدالرزاق , مصباح الشریعه مفتاح الحقیقه , تهران , نشر صدوق , چاپ دوم , ۱۲۶۰ ش

۹۶-ورام بن ابی فراس , مجموعه ورام , قم , انتشارات مکتبه الفقیه , بی تا

۹۷-فیض کاشانی , محمد بن محسن , المحجه البیضاء فی تهذیب الاحیاء , قم , انتشارات اسلامی , ۱۳۴۰ ش

۹۸-صدوق , ابوجعفر محمد بن علی , من لا یحضره الفقیه , قم , انتشارات جامعه مدرسین , ۱۴۱۳ ق

۹۹-طبرسی , ابوالفضل علی بن حسن , مشکاه الانوار , نجف , کتابخانه حیدریه , ۱۳۸۵ ق

۱۰۰-   بانوی ایرانی سیده نصرت بیگم ,مخزن العرفان فی تفسیر القرآن , تهران ,  نهضت زنان مسلمان , ۱۳۶۱ ش

مقدمه

معاشرت نیکو بستگی به علم و تعلیم و حلم و تربیت نیکو و عمل صالح ، صبر و تحمل و مهر و محبت و اخلاق حسنه دارد . آنکه علمش بیشتر و تربیتش نیکو تر است عملش صالح تر است و مطمئنا از رذائل اخلاقی همچون خشم و شهوت ، بخل و حسادت ، افراط و تفریط و عصبیت و تکبر و خود بینی به دور است . در این حالت چنین شخصی نه تنها از سلامت جسم وروان برخوردار است بلکه معاشرانش نیز از این چشمه فیاض بهره کافی می برند ، و معاشرت با چنین فردی سعادت دو دنیا را به همراه دارد .

از پیامبر ( ص ) روایت شده :

« مومنی که با مردم می آمیزد و آزار آنها را تحمل می کند در پیشگاه الهی اجرش بزرگتر است از آن مومنی که با مردم آمیزش ندارد و بر اذیت آنها صبر نمی کند . » [۱]

درباره معاشرتهای اجتماعی ، حضرت علی ( ع ) در توصیه خود به فرزندشان امام مجتبی ( ع ) چنین فرمود :

« به اتکاء روابط دوستانه و رفاقت صمیمانه ، حق برادرت را ضایع مکن ، چه در زمینه تضییع حقوق ، روابط دوستی نابود می شود و آنکس که حقش را تباه ساختی ، برای تو برادر نخواهد شد . » [۲]

روابط افراد با همدیگر در کلیه سطوح اجتماعی ، باید رفتاری برادرانه و دوستانه باشد همراه با عدل و انصاف ، تا بقاء و دوام یابد و البته در سایه چنین معاشرتهایی جامعه رو به تکامل و امنیت و سعادت پیش می رود . البته هرگز نمی توانیم با تمام افراد جامعه رفتاری برادرانه داشته باشیم مگر اینکه به فرموده خداوند در قرآن کریم گوش جان دهیم و دستورات ایشان را آمیزه گوش خود نماییم .

 

 

 

کلیات

تبیین موضوع

از آنجایی که آدمی بالطبع موجودی اجتماعی است و به صورت اجتماعی زندگی می کند و زندگی فردی آن تقریبا امکان پذیر نمی باشد آداب معاشرت و روابط اجتماعی در اسلام دارای اهمیت مضاعفی است و قرآن کتابی است که برای هدایت بشر آمده لذا در تنظیم روابط بین انسان و خدا ، انسان با طبیعت و انسان با انسانهای دیگر او را یاری می کند و به بیان دستوراتی برای تحسین روابط اجتماعی می پردازد که این آداب گاهی جنبه حقوقی دارد و گاهی جنبه اخلاقی ما بنا داریم در این رساله آداب معاشرت را مورد بررسی قرار داده ، شأن نزول ، نظرات مفسران و روایاتی که در بیان آیات آمده است را مورد کنکاش قرار دهیم .

اهمیت و ضرورت موضوع

انسان در همه عرصه ها به روابط و معاشرت با یکدیگر نیازمند است ، اقتصاد ، سیاست و … در برقرری ارتباط در این حوزه ها به معاشرت می پردازد و اکنون سوال اساسی آن است که چگونه باید این ارتباط انجام بپذیرد از آنجا که همه در عرصه های مختلف نیازمند به ارتباط و معاشرت هستند و باید این معاشرت و ارتباط بر طبق دستور دین و قرآن باشد و پژوهش در این موضوع ضروری است و اهمیت بسیاری دارد ما در این رساله به این موضوع می پردازیم .

انگیزه انتخاب موضوع

با توجه به اینکه در معاشرتها خیلی از مسائل رعایت نمی شود و از سوی دیگر اسلام به آداب معاشرت صحیح تأکید کرده است ما به بررسی این مساله می پردازیم و امیدواریم که در رفع مشکلات اجتماع مؤثر باشیم .

پیشینه موضوع

چون معاشرت و ارتباط از آغاز خلقت انسان بین افراد رایج بوده است قرآن به عنوان کتاب هدایت ، در آیات زیادی به آن پرداخته است . همچنین در روایات نبوی هم از آن بحث شده است بدین روی این دو ، منبع مهم برای بررسی مسائل مورد بحث ما شناخته می شوند . در تبیین پیشینه باید نخستین پیشینه ها را در موضوعات مطرح شده در کتب تفاسیر و کتب اخلاقی جستجو نمود که به تدریج در این مورد کتب مستقلی تألیف یافته است و در دوران اخیر نیز این موضوع بیشتر مورد توجه قرار گرفته است که می توان به برخی از کتب مستقل در دوران معاصر اشاره نمود . ازجمله : اخلاق معاشرت ( جواد محدثی ) ، اخلاق و معاشرت در اسلام ( علی قائمی )

سؤالات

۱- معاشرت از نظر واژگان و اصطلاح چیست ؟

۲-    کاربرد و بسامد واژگان و محتوای این موضوع در قرآن چه میزان است ؟

۳-     اقسام و انواع معاشرت کدامند ؟

۴-    آداب معاشرت در حوزه عمومی جهان اسلام ( بین مسلمانان) و جهان انسان چگونه باید باشد؟

۵-    آداب معاشرت در حوزه خاص ( اقارب ، همسایگان ، همسفران ، دوستی و …) چگونه صورت می پذیرد ؟

۶-    آثار و پیامدهای رعایت و عدم رعایت آداب معاشرت کدام است ؟

روش تحقیق

این تحقیق به روش کتابخانه ای صورت گرفته است که با مراجعه به کتابخانه و بررسی کتب مختلف و در بعضی موراد مراجعه به اینترنت تدوین شده است .

فرضیه

قرآن ، کتاب هدایت است ، در کتاب هدایت روابط اجتماعی مورد توجه قرار گرفته و در انواع معاشرت ها آداب و دستور العملهایی در این زمینه ارائه شده است که با سیره نبوی تجسم یافته و قرآن در حوزه عمومی و خاص ، آداب و مقررات خاصی رابیان نموده که در این رساله ما به آن می پردازیم .

چکیده

در فصل اول شناخت حوزه معاشرت که انسان در اجتماع با چه گروههایی باید معاشرت کند و هدف معاشرت و انواع معاشران با توجه به آیات و روایات مورد بررسی قرار گرفت .

در فصل دوم آداب معاشرت در حوزه های مختلف در بخشهای پنج گانه به شرح ذیل آمده   است :

 بخش اول در حوزه عمومی شامل آداب وارد شدن به خانه ، آداب غذا خوردن ، آداب تحیت و سلام ، مطرح گردید .

و در بخش دوم آن آداب معاشرت در حوزه مسلمانان و در بخش سوم آداب معاشرت در حوزه خانواده و خویشاوندان شامل مباحث آداب معاشرت والدین و فرزندان ، آداب معاشرت زوجین آداب معاشرت در حوزه خویشاوندان و بستگان از دیدگاه قرآن و سنت مورد بررسی واقع شد .

در پایان این بخش به آداب معاشرت برادران و خواهران نسبی و رضاعی از دیدگاه روایات و رعایت حقوق بین آنها اشاره شد .

 بخش چهارم : آداب معاشرت در حوزه مرتبطان غیر خویشاوند شامل :

معاشرت با همسایگان ، معاشرت با دوستان ، معاشرت با معلمان و مربیان ، معاشرت با مومنان و برادران دینی و برآوردن نیازهای همدیگر . معاشرت با مسئولان و نهادهای اجتماعی و رعایت حقوق و احترام متقابل بین مسئولان ، نهادهای اجتماعی و مردم آمده است .

بخش پنجم آداب معاشرت در حوزه غیر مسلمانان با توجه به اصل عدم تسلط کفار بر مسلمانان و چگونگی معاشرت با انواع کافران ( حربی و غیر حربی و … ) و نهی از دوست داشتن والدین کافر از دیدگاه قرآن و روایات و تفاسیر مختلف آمده است .

در فصل سوم جایگاه , آثار و پیامدهای معاشرت که شامل سه بخش است .

بخش اول : انسان موجودی اجتماعی است .

بخش دوم : جایگاه روابط اجتماعی از نظر اسلام .

بخش سوم : آثار روانشناختی آداب معاشرت و تأثیرات رفتاری و گفتاری افراد بر یکدیگر بر اساس آیات و نظر روانشناسان آمده است .

---