پایان نامه ممنوعیت بکارگیری مین در منازعات داخلی مربوطه  به صورت فایل ورد  word و قابل ویرایش می باشد و دارای ۱۸۱  صفحه است . بلافاصله بعد از پرداخت و خرید لینک دانلود پایان نامه ممنوعیت بکارگیری مین در منازعات داخلی نمایش داده می شود، علاوه بر آن لینک مقاله مربوطه به ایمیل شما نیز ارسال می گردد

 فهرست

فصل اول: کلیات   ۱
مقدمه   ۲
بخش اول: مفهوم وگونه شناسی مین   ۶
گفتار اول: تعریف سلاح در گذشته و امروز   ۶
گفتار دوم: انواع تسلیحات   ۶
الف: تبیین سلاحهای متعارف و سلاح های نا متعارف   ۷
۱: قدرت تحریب، مرگ آفرینی و صدمه به امنیت فیزیکی   ۸
۲: حجم  تلفات و پیامدها   ۸
۳: عدم امکان کنترل یا دفاع موثر   ۹
ب: سلاح های جدید   ۹
۱: سلاح های غیر کشنده   ۹
۲: سلاحهای میکرو، ریز تراشه ها   ۱۰
۳: استفاده تسلیحاتی از تجهیزات غیر نظامی   ۱۰
گفتار سوم: تعریف مین و سابقه تاریخی استفاده از آن   ۱۲
الف: تعریف مین   ۱۲
ب: بررسی تاریخی استفاده از مین   ۱۲
گفتار چهارم: گونه شناسی مین   ۱۴
الف: انواع مین   ۱۴
۱: مین های ضد خود رو (ضد تانک)   ۱۵
۲: مین های ضد نفر   ۱۵
ب: اشکال مین    ۱۷
۱: مین های انفجاری    ۱۷
۲: مین های جهشی    ۱۸
۳: مین های خرد شونده    ۱۸
۴: مین های دریایی   ۱۸
ج: برخی اشکال جدید مین   ۲۰
۱: مین های پنهان    ۲۰
۲: مین های هوشمند    ۲۰
بخش دوم: بررسی آثار و تبعات استفاده از مین   ۲۱
گفتار اول: خسارت انسانی ناشی از انفجار مین    ۲۱
الف: مشکلات و صدمات جسمی    ۲۲
ب: خسارات روانی ناشی از مین   ۲۶
گفتار دوم: عوارض اجتماعی ناشی از انفجار مین    ۲۷
گفتار سوم: تاثیرات اقتصادی استفاده از مین    ۳۰
گفتار چهارم: تاثیرات مین بر محیط زیست    ۳۲
گفتار پنجم: آثار مین بر امنیت انسانی    ۳۴
فصل دوم: مخاصمات مسلحانه و مبنای الزام کشورها و گروه های متخاصم به قواعد حاکم
بر این مخاصمات   ۳۷
بخش اول: مخاصمات مسلحانه و انواع آن   ۳۸
گفتار اول: انواع جنگ   ۳۹
الف: جنگ عادلانه و جنگ ناعادلانه   ۳۹
ب: جنگ های متقارن و نا متقارن: (تئوری نوین جنگ های نامتقارن)   ۴۳
ج: جنگ های پیشانوین، نوین و پسانوین    ۴۵
۱‌ـ جنگ های پیشا نوین   ۴۵
۲ ـ جنگ های نوین    ۴۵
۳: جنگ های پسانوین   ۴۶
گفتار دوم: مخاصمات داخلی، مخاصمات بین المللی و مخاصمات داخلی کـه بیـن المللی
می شوند   ۴۸
الف: مخاصمات داخلی   ۴۸
۱: تعریف مخاصمات داخلی در پروتکل دوم الحاقی    ۴۸
۲: تعریف مخاصمات داخلی در دادگاه کیفری بین المللی برای یوگسلاوی سابق    ۵۰
ب: مخاصمات مسلحانه بین المللی   ۵۲
ج: جنگ های داخلی که بین المللی می شوند   ۵۲
بخش دوم: مبنای الزام کشورها و گروه های متخاصم به قواعد مخاصمات مسلحانه   ۵۴
گفتار اول: اراده دولتها به عنوان مبنای الزام به قواعد مخاصمات مسلحانه   ۵۵
گفتار دوم: عوامل خارج از اراده دولتهابه‌عنوان‌مبنای‌الزام به‌قواعد مخاصمات‌مسلحانه   ۵۷
گفتار سوم: تاثیر جهانی شدن بر الزام کشورها به قواعد مخاصمات مسلحانه   ۶۲
فصل سوم: قواعد موجود حاکم بر استفاده از مین در منازعات داخلی   ۷۰
بخش اول: اصول  عرفی حاکم بر کاربرد مین در منازعات داخلی   ۷۲
گفتار اول: اصل تفکیک   ۷۵
گفتار دوم: اصل ضرورت نظامی   ۸۱
گفتار سوم: اصل منع رنج بیهوده    ۸۶
گفتار چهارم: اصل تناسب   ۸۷
بخش دوم: مقررات مین گذاری دریایی    ۹۲
گفتار اول: انواع مین گذاری دریایی    ۹۴
گفتار دوم: مین گذاری قبل از شروع مخاصمه مسلحانه    ۹۴
گفتار سوم: مین گذاری در طول مخاصمات مسلحانه   ۹۵
الف: مین گذاری تهاجمی   ۹۵
ب: مین گذاری دفاعی   ۹۶
گفتار چهارم: تعهدات حقوقی دولتهای مین گذاردر دریا     ۹۸
الف: اصل مراقبت و احتیاط موثر   ۹۸
ب: کنترل خطر   ۹۸
ج: اخطار   ۹۹
د: اقدامات احتیاطی   ۹۹
گفتار پنجم: تعهدات بعد از خاتمه عملیات جنگی    ۱۰۰
الف: خنثی سازی مین ها توسط متخاصمان دشمن   ۱۰۰
ب: خنثی سازی مین ها توسط دولتهای بی طرف   ۱۰۱
بخش سوم: قواعد معاهده ای حاکم بر کاربرد مین در منازعات داخلی   ۱۰۲
گفتار اول: ماده ۳ مشترک کنوانسیونهای ژنو    ۱۰۲
گفتار دوم: پروتکل دوم اصلاحی کنوانسیون های ژنو    ۱۰۳
گفتار سوم: پروتکل دوم کنوانسیون برخی سلاحهای متعارف    ۱۰۴
گفتار چهارم: قواعد مندرج در پروتکل دوم کنوانسیون CCW   ۱۰۶
گفتار پنجم: پروتکل دوم اصلاحی ۱۹۹۶ کنواکسیون سلاح های متعارف   ۱۰۹
گفتار ششم: پیمان اوتاوا و ممنوعیت کامل بکارگیری مین    ۱۱۲
فصل چهارم: گزارش عملکرد کشورها در رابطه با اعمـال قواعـد ممنوعیت میـن در پیمـان
اوتاوا ممنوعیت مین های ضد نفر   ۱۱۸
عناوین ارائه شده در گزارش
ممنوعیت مین های ضد نفر    ۱۲
جهانی سازی   ۱۲۱
استفاده از مین در خاورمیانه و شمال آفریقا   ۱۲۶
تولید جهانی مین های ضد نفر   ۱۲۶
کشورهای تولید کننده مین های زمینی   ۱۲۷
تجارت جهانی در زمینه مین های ضد نفر   ۱۲۸
حمل و نقل با مجوزهای پیمان منع مین   ۱۲۹
جمع آوری مین های ضد نفر به منظور تخریب آنها   ۱۳
عملکرد کشورهای عضو در زمینه تخریب انبارها   ۱۳۰
عملکرد امضاء کنندگان معاهده منع مین در زمینه تخریب انبارها   ۱۳۱
کشورهای غیر عضو در رابطه با انبارهای مین   ۱۳۱
مین های باقیمانده برای آموزش و تحقیق   ۱۳۴
پیمان سلاحهای متعارف   ۱۳۷
بررسی استفاده جهانی و فراگیر مین های ضد نفر   ۱۳۸
استفاده کشورهای عضو معاهده از مین های ضد نفر (از ۲۰۰۳ می)   ۱۳۹
کشورهای غیر عضو معاهده منع مین   ۱۴۰
شروع استفاده از مین های ضد نفر   ۱۴۱
پیشرفتهای کلیدی بعد از سال ۱۹۹۹   ۱۴۳
توقف در استفاده از مین های ضد نفر   ۱۴۳
استفاده از مین در آفریقا   ۱۴۳
استفاده از مین در آمریکا   ۱۴۴
ماده ۷ گزارشات سال های ۲۰۰۳و ۲۰۰۲   ۱۴۴
استفاده از مین در آسیا و اقیانوسیه   ۱۴۵
میزان اقدامات اجرایی ملی   ۱۴۶
موضوعات اصلی نگرانی ها   ۱۴۷
گزارش ۲۰۰۴   ۱۴۸
هماهنگی و برنامه ریزی   ۱۵۰
چالش های مربوط به آمادگی برای مساعدت مناسب و کافی   ۱۵۰
پیشرفت های بین المللی   ۱۵۲
جمع بندی   ۱۵۳
نتیجه گیری   ۱۵۴
ضمائم   ۱۵۸

منابع  ۱۶۰

 

منابع فارسی:

کتاب:

۱ـ پیوندی، مهسان، «بررسی تحولات مقررات بین المللی ناظر بر تولید و بکارگیری مین های زمینی»، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته حقوق بین الملل، دانشگاه تهران، سال تحصیلی ۸۵ـ۸۴

۲ـ ذوالعین، پرویز، «مبانی حقوق بین الملل عمومی»، دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی، مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.

۳ـ ساعد، نادر، «حقوق بشر دوستانه و مسائل نوظهور»، انتشارات خرسندی، چاپ اول، ۱۳۸۷٫

۴ـ ساعد، نادر، «اسناد قانونی ایران و حقوق بشر دوستانه»، انتشارات خرسندی‌، چاپ اول، ۱۳۸۸

۵ـ ساعد، نادر، «حقوق خلع سلاح و حاکمیت دولتها»، انتشارات خرسندی، چاپ دوم، ۱۳۸۹٫

۶ـ سرپرست طرح: سروش، احمدرضا، «خسارات ناشی از انفجار مین»، نشر پژوهشکده مهندسی و علوم پزشکی جانبازان، مرکز تحقیقات تروما و پژوهشهای جراحی سینا، چاپ اول، زمستان ۱۳۸۵٫

۷ـ ضیائی، بیگدلی، محمدرضا، «حقوق بین الملل عمومی»، کتابخانه گنج دانش، چاپ بیستم، ۱۳۸۳٫

۸ـ فلک، دیتر، «حقوق بشر دوستانه در مخاصمات مسلحانه»، با اهتمام و ویرایش: سید قاسم زمانی، نادر ساعت، کمیته ملی حقوق بشر دوستانه، انتشارات شهر دانش، چاپ اول، ۱۳۸۷٫

۹ـ فلاحتی، فرحناز، سروش، محمدرضا و خاطری، شهریار، «تأثیر صدمات ناشی از انجار مین و مهمات عمل نکرده بر کیفیت زندگی قربانیان»، گزارش طرح تحقیقاتی، پژوهشکده مهندسی و علوم پزشکی جانبازان با حمایت مالی کمیته بین المللی صلیب سرخ.

۱۰ـ قریشی، سید نجم الدین، «مشروعیت استفاده از مین های ضد نفر در چهارچوب حقوق بشردوستانه، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته حقوق بین الملل، دانشگاه تهران، شهریور ۸۴٫

۱۱ـ ممتاز، جمشید و رنجبریان، امیر حسین، «حقوق بین الملل بشر دوستانه، مخاصمات مسلحانه داخلی»، کمیته ملی حقوق بشر دوستانه، نشر میزان، چاپ دوم، بهار ۱۳۸۶٫

۱۲ـ ممتاز، جمشید، «حقوق بین الملل سلاحهای کشتار جمعی»، ترجمه و تحقیق: امیر حسین رنجبریان، نشر دادگستر، چاپ اول، زمستان ۷۷٫

۱۳ـ هنکرتز، ژان ماری و دوسوالدبک، لوئیس، «حقوق بین الملل بشر دوستانه عرفی»، جلد اول، ترجمه: دفتر امور بین الملل قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران و کمیته بین المللی صلیب سرخ، ویرایش متن: کتایون حسین نژاد، پوریا عسگری، مجمع علمی و فرهنگی مجد، چاپ اول، ۱۳۸۷٫

 مقاله:

۱ـ اردلان، اسعد، «مین و امیت انسانی و حقوق بین الملل»، کتاب سال.

۲ـ بیگ زاده، ابراهیم، «مین های زمینی از ضرورت تا بشر دوستی»، مجله تحقیقاتی حقوقی، دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی، شماره ۲۰ـ۱۹، بهار، پاییز سال ۱۳۷۶٫

۳ـ دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی ۱۳۸۷، مرکز چاپ وانتشارات وزارت امور خارجه، چاپ اول، تابستان ۱۳۸۸٫

۴ـ خلاصه کنوانسیون های ژنو، مصوبه ۱۲ آگوست ۱۹۴۹ و پروتکل الحاقی، کمیته بین المللی صلیب سرخ، (۲۱ مرداد ۱۳۲۸ هـ. ش)، نسخه اصلی: فرانسه، دی ماه ۱۳۸۲٫

۵ـ هنکارت، ژان ماری، «پژوهشی بر حقوق بین الملل بشر دوستانه عرفی: آشنایی و رعایت قواعد حقوق درگیری های مسلحانه»، مجله بین المللی صلیب سرخ.

۶ـ هنجنی، سیدعلی «پیدایش حقوق بشر دوستانه جنگ و جلوه هایی از حفظ حیثیت انسانی در رفتار رزمندگان با یکدیگر، مجله تحقیقات حقوقی، شماره ۳۹، بهار ـ تابستان سال ۱۳۸۳٫

 

چکیده:

هدف از تحقیق حاضر بررسی استفاده از مین و آلام ناشی از این سلاح می باشد. در ابتدای بحث با تعریف انواع جنگ و مقایسه بین درگیری ها و منازعات داخلی و بین المللی می توان به تفاوت های این دو گونه از منازعات که منجر به اجرای قواعد ناهمسان نسبت به آنان از سوی جامعه دولتها می شود، پی برد. مخاصمات بین المللی اگرچه بین دولتها صورت می پذیرد، اما قربانیان اصلی آنها افراد هستند. در حالی که قواعد حقوق بشر دوستانه به حمایت از این قربانیان می پردازد، انتظار می رود که این قواعد بر مخاصمات داخلی که اصولاً درگیری بین دولت و افراد یا افراد با هم است نیز از حیث حمایت از افراد بشر تصری یابد.

در این میان به سلاح مین به دلیل اینکه در تقسیم بندی های موجود جزء سلاح های متعارف محسوب می شود در قوانین بین المللی چندان پرداخته نشده است. اما به علت حمل آسان، به کارگیری ساده و قیمت ارزان به طور گسترده ای در مخاصمات چه داخلی و چه بین المللی از آن استفاده می شود. چرا که دسترسی به این سلاح حتی برای افراد غیر نظامی نیز مقدور است ولذا قربانیان بسیاری در سراسر جهان می گیرد.

پیش از تصویب کنوانسیون اوتاوا محدودیت های بسیار ضعیف و غیر قابل اعمالی در این زمینه وجود داشت که به هیچ عنوان پاسخگوی مشکلات فراوانی که از سوی این سلاح ضد انسانی ایجاد می شود نبوده است.

در حال حاضر با وجود قواعد مناسب و پیشرفته ای که در کنوانسیون اوتاوا مندرج است، این پیمان می توانند در صورت اجرای کامل آن توسط دولتها از تمام مشکلات مربوط به مین و آثار مخرب آن جلوگیری کنند. که البته تا اجرای کامل آن مسیر دشواری در پیش است.

در پایان بحث گزارشی از عملکرد برخی کشورهای آلوده به مین یا آسیب پذیر از آن که توسط کمیته بین المللی صلیب سرخ ارائه شده است به عنوان نمونه ای از وضعیت کنونی جهان در ارتباط با این پدیده ذکر گردیده است.

مقدمه:

جنگ یا به عبارت جدیدتر مخاصمه مسلحانه، ترجمان تداخل منافع بشر است. ازآغاز تاریخ جنگ ها به شکل‌های مختلف و بر سر تامین منافعی که با زمان تغییر می کند، به وقوع می پیوندد. در طول تاریخ، بشریت فقط ۲۵۰ سال در صلح زیسته است.[۱]

مخاصمات گذشته، جنگ هایی بودند که بین کشورها و بیشتر با هدف گسترش سرزمین و یا مثال آن رخ می دادند. با رشد بشر و درک صحیح تر وی از آثار و عواقب رقت انگیز جنگ ها، بالاخص با وقوع جنگ های جهانی و ابعاد و حوادث تاسف بار آن، به تدریج کشورها به فکر افتادند تا تلاش نمایند که چنین رویداد هایی دیگر تکرار نشود.

با تکوین این تفکر بود که در  پیمان بریان ـ کلوگ، برای اولین بار جنگ ممنوع اعلام شد. بعد از جنگ جهانی دوم و تشکیل سازمان ملل متحد و انعکاس ممنوعیت توسل به زور در منشور جهانی سازمان ملل، به مقدار قابل ملاحظه ای از حجم جنگ های بین الملی کاسته شد.

به نظر می رسید که جهان به سوی یک آینده توام با صلح و پیشرفت حرکت می کند، اما با نهایت تاثر و تاسف مشاهده شد که به همان میزان که از مقدار جنگ های بین المللی کاسته می شود، آمار جنگ های داخلی افزایش می یابد. در اقصی نقاط جهان، بین دولتها و گروه های مختلف نظامی و آزادی بخش، مخاصمات مسلحانه در جریان است. این مخاصمات به دنبال تامین دموکراسی، مبارزه با فساد ناشی از قدرت، جنگ های ایدئولوژیک و البته بیشتر از تمام این ها، استقلال خواهی صورت می گیرد. ماهیت و اهداف این جنگ ها با مخاصمات بین المللی متفاوت است اما این تفاوت نه در ماهیت و نه در اهداف این مخاصمات، باعث عدم توجه به جنگ های داخلی و عدم تلاش برای قانونمند کردن این جنگ ها نمی تواند باشد چرا که هدف قواعد حقوق بشر دوستانه حاکم بر مخاصمات، کاستن از خسارات و آسیب های این جنگ هاست که چه بسا در مخاصمات داخلی ابعاد وسیع تری به خود بگیرد.

قواعد حقوق بشردوستانه، در حقیقت در تلاش برای بیان این مطلب است که طرفهای درگیر، در انتخاب تسلیحات مورد استفاده در مخاصمات و اعمال هر رفتار خارج از قاعده در جنگ ها مجاز نیستند.

یکی از تسلیحاتی که در مخاصمات، بالاخص مخاصمات در حال وقوع امروزی (مخاصمات داخلی) به وفور از آن استفاده می شود، مین است. مین به دلیل قیمت ارزان، حمل آسان، عمر طولانی و کاربردی ساده به یکی از تسلیحاتی تبدیل شده است که به دلیل دارا بودن چنین ویژگی هایی به صورت گسترده توسط کشورهای فقیر و گروه های مبارز داخلی مورد استفاده قرار می گیرد.

مین های زمینی در جنگ ها معمولاً به صورت فراگیر مورد استفاده قرار می گیرند و پس از آتش بس و پیمان صلح، آثار ویرانگر خود را کماکان بر سلامت عمومی به صورت تهدیدی دائمی علیه مردم، همچنین عاملی برای ممانعت از توسعه اقتصادی، نشان می دهد.

در هر ۲۲ دقیقه ۱ نفر در جهان بر اثر مین های زمینی کشته یا مجروح می شوند.[۲]

آمارها موید این است که مین ها سالانه ۰۰۰/۱۰۰ نفر از انسانها را می کشند و بیش از سه برابر این رقم را معلول می نمایند. براساس گزارش ICRV در پایان سال ۱۹۹۰ بیش از ۱۱۰میلیون مین زمینی کاشته شده در ۶۴ کشور جهان وجود داشته است.[۳]

مین ها سلاح های جنگی ای هستند که قدرت تمایز ندارند چرا که مکانیسم انفجار اها بر پایه قربانی است. یعنی آنها می توانند کودکان، بزرگسالان و یا حیوانات را به یک نحو مجروح و مصدوم نمایند، آنها میان یک سرباز و یا یک نیروی صلح طلب صلیب سرخ تفاوتی نمی گذارند.

با روند کنونی پاکسازی مین، برآورد شده است که ۱۱۰۰ سال طول می کشد تا ۱۱۰ میلیون مین موجود پاکسازی شود، به شرطی که مین های دیگری کار گذاشته نشود. در حالی که برای نمونه در سال ۱۹۹۳ هنگامی که ۱۰۰ هزارمین در جهان پاکسازی شد، ۲ میلیون مین جدید کاشته شد. در گزارش دبیر کل سازمان ملل در سال ۱۹۹۴ به مجمع عمومی با عنوان «کمک به پاکسازی مین» از افزایش سالانه ۲ تا ۵ میلیون مین خبر داده شده بوده و هزینه پاکسازی مین های موجود معادل ۳۳ بیلیون دلار با نرخ سال ۱۹۹۴ تخمین زده شده بود گزارش  می افزاید که حتی اگر فقط زمین هایی که بیشترین تاثیر مستقیم را در زندگی مردم دارند مانند شهرها و جاده ها پاکسازی شوند ۳ قرن زمان با نرخ امروز کار نیاز است.

گزارش سال ۱۹۹۵ دبیر کل موقعیت را بدتر از پیش دانسته و بر این نکته تاکید دارد که مشکل مین های زمینی در جهان در سال های گذشته رو به افزایش نهاده و این واقعیت نشان می دهد که در حالیکه هر سال صدهزار مین پاک سازی می شود ۲ تا ۵ میلیون مین جدید کاشته می شود.

در افغانستان بر اثر انفجار مین نزدیک یه ششصد هزار نفر در خلال پانزده سال اول جنگ، مصدوم شده، فوت کرده اند که یک سوم از قربانیان را زنان و کودکان تشکیل می دهند.

همانطور که در مقدمه کنوانسیون اوتاوا مقرر شده است بیشتر قربانیان مین های ضد نفر را شهروندان بی گناه و بی دفاع از جمله کودکان تشکیل می دهند.[۴]

مطابق آمار منتشر شده از سوی (ICBL) گرچه دلیل عدک گزارش صحیح کشورها، مطابق واقع به نظر نمی آید اما دلالت دارد که تنها در سال ۲۰۰۶ میلادی حداقل ۵۷۵۱ نفر در ۶۸ کشور جهان، قربانی مین شده اند. مین های ضد نفر، بار گرانی بر دوش کشورهای آلوده به مین و مردمی است که می کوشند با خطرات منجر به مرگ و مصدومیت آن کنار بیایند.[۵]

وجود مین بر تمام عرصه های زندگی جوامع تاثیر می گذاردو و مشکلات عدیده ی اجتماعی، اقتصادی، بهداشتی، رفاهی و روانی ایجاد می کند مثلاً ظن وجود مین در یک منطقه کشاورزی باعث خارج شدن این زمین از چرخه تولید میشود. هزینه های پاکسازی مین، هزینه های بهداشتی و درمانی قربانیان تاثیر نامطلوبی بر روند اقتصادی کشورهای آلوده می گذارد. مطابق نظریه های جدید ارائه شده امنیت ملی در گرو امنیت انسانی است امنیت انسانها در معرض تهدیدهای غیر منتظره وناگهانی فزاینده ای است که در کشورهای آلوده، مین یکی از تهدیدهای جدی در این زمینه است.[۶]

بخش اول: مفهوم وگونه شناسی مین

گفتار اول: تعریف سلاح در گذشته و امروز:

با توجه به اینکه حقوق بین الملل و بالاخص حقوق بشر دوستانه، یک علم کاملا  نوین و نوپاست، تعاریف دقیق و واضحی از تمام مفاهیم آن وجود ندارد. علاوه بر جنبه تکوینی این علم، از آنجا که مفاهیم آن دولتها  و حاکمیتها را متعهد می سازد، هر گونه تعریف و تفسیر مفاهیم با عکس العکل دولتهای مختلف مواجه می شود. از این جهت بدست آوردن تعریفی جامع از مفاهیم، در این علم با چالشهای گوناگونی مواجه است. در مورد مفهوم سلاح، تعریف دقیقی به چشم نمی خورد، اما مفهوم سنتی آن را می توان به ابزار و ادواتی که برای تفوق  در جنگ به کار گرفته می شود تعبیر کرد. اما ظاهرا این مفهوم سنتی  با گسترش حقوق بشر دوستانه در وضعیت معاصر و مقتضای اصل بشر دوستی در حال تغییر است. در وضعیت کنونی دکترین های نظامی و دفاعی، سلاح  به هر چیزی اطلاق می شود که در شکست دشمن تعیین کننده باشد. مطبوعات و رسانه های گروهی، تجهیزات اساسا غیر نظامی یا کشوری (به طور مثال کاربرد هواپیمای غیر نظامی برای انفجار مرکز تجارت جهانی در حوادث ۱۱ سپتامبر) سیبورگ (ترکیبی از انسان و ماشین در قالب روبات های انسانی) یا سرباز سایبری و حتی انسان معمولی نیز می تواند نقش سلاح را در درگیرهای کنونی و آینده ایفا نماید. در این صورت است که وضعیت اعمال اصول شناخته شده  ناظر بر تسلیحات، قابل تغییر و دگرگونی و قابل بحث خواهند بود.[۷]

گفتار دوم: انواع تسلیحات:

به نظر می رسد که سلاحها را از جهاتی که دارای اثر حقوقی باشند ، می توان به سلاح های سرد و گرم ، سبک و سنگین، متعارف و نامتعارف، سنتی و جدید تقسیم بندی نمود. گفتنی است که اصول حقوق بین الملل بشر دوستانه، ناظر بر سلاحهای گرم، سبک و سنگین و همچنین متعارف و نامتعارف است که البته در خصوص  مصادیق نوین آنها به سادگی قابل اعمال نخواهد بود، زیرا حقوق بشر دوستانه و به طور کلی حقوق بین المللی، هم پایی شایسته ای با نو آوری های علوم نظامی نداشته است.[۸]

الف: تبیین سلاحهای متعارف و سلاح های نا متعارف:

در ادبیات حقوق خلع سلاح، اصطلاح سلاحهای کشتار جمعی مترادف سلاح های نامتعارف قرار می گیرد. در مورد تعریف این سلاح ها، با وجود معاهدات متعدد موجود در رابطه با سلاح های کشتار جمعی، هیچ کدام به تعریف این نوع سلاحها نپرداخته اند. با اینکه عمدتا سلاحهای شیمیایی، بیولوژیک و هسته ای را سلاحهای کشتار جمعی می دانند اما در تعاریف جدید، سلاحهای رادیولوژیک و حتی سلاحهای متعارفی که نوع کاربرد آنها موجب ایجاد حجمی عظیم از تلفات می شود، در این قالب تبیین می گردد. همین تعریف گسترده و موسع در برنامه دفاع غیر نظامی ایالات متحده آمریکا و قانون این کشور در خصوص جنگ و دفاع ملی، پذیرفته شده است. با توجه به ماهیت و آثار و تبعات این نوع سلاح ها، کاربرد آنها در مخاصمات با اصول حقوق بشر دوستانه مغایر است.[۹]

سلاح های متعارف، سلاح های به غیر از سلاحهای کشتار جمعی هستند. در مورد تطبیق این قواعد با حقوق بشر دوستانه، بایستی با تامل بیشتری صحبت کرد. کمیته بین المللی صلیب سرخ  برای فهم صحیح پیامدهای این تسلیحات، از این جهت که موجد درد و رنج غیر ضروری هستند یا نه، به مطالعات فنی و پزشکی روی آورده است. اغلب این سلاح ها، متعارف یعنی دارای ماهیت و آثاری هستند که اصول بشر دوستانه را نقض نمی نمایند با این حال، در کنوانسیون سلاح های متعارف ( ۱۹۸۰ که اساسا یک معاهده بشر دوستانه در ساختار و فرایند حقوق خلع سلاح است ) آن دسته از سلاح های متعارفی که موجد آثار و پیامدهای مغایر اصل بشریت هستند، احصاء شده و در قالب کنوانسیون ۱۹۹۷ او تا وا(otava) در  در مورد  مین های زمینی، تکمیل شده اند. کاربرد سلاح های متعارفی که خارج از شمول این کنوانسیون ها هستند، اصولا مغایر حقوق بشر دوستانه نمی باشند.[۱۰]برای تشخیص سلاح های متعارف از سلاح های نامتعارف معیارهایی وجود دارد که بطور خلاصه در زیر به انها اشاره شده است:

۱: قدرت تخریب، مرگ آفرینی و صدمه به امنیت فیزیکی:

این صلاح ها، از نظر قابلیت و توان تخریب کنندگی، با سلاح های  متعارف غیر قابل مقایسه بوده و از بالاترین توان تخریبی برخوردارند. در میان این نوع سلاح ها، سلاح های هسته ای از بیشترین قدرت تخریب کنندگی برخور است. سلاح های  منفجر شده در هیروشیما و ناکازاکی که موجب مرگ دویست و پنجاه هزار نفر شدند حدودا دارای قدرت انفجاری یک دهم سلاحهای هسته ای امروز بودند. سلاحهای متعارف ( غیر از سلاح های غیر انسانی یا کورکورانه مقرر در کنوانسیون ۱۹۸۰ ) به دلیل اینکه قابلیت تخریب کنندگی مواد انفجاری و مهمات  نهفته در آن محدود است، تنها افراد یا اهداف خاص مورد حمله، تحت تاثیر پیامدهای مواد انفجاری قرار می گیرند و حجم تلفات هم محدود بوده و موجب کشتار مجموعه ای وسیع از افراد نمی گردد.

۲: حجم  تلفات و پیامدها:

علاوه بر قابلیت ها و پتانسیل سلاح های کشتار جمعی، نتایج فعلیت یافتن این قابلیت ها نیز از عناصر تشخیص و تعریف سلاحهای مذکور است. آثار سلاح های کشتار جمعی بر خلاف سلاح های متعارف، محدود به اشخاص و اهداف معین نمی شود و نه تنها قابلیت آنها بلکه از نظر نتیجه و فعلیت نیز محدود به اهداف خاص نخواهد شد و به همین دلیل، ناقض اصل تفکیک در منازعات مسلحانه خواهد بود. معیاری که مقبول کمیته صلیب سرخ هم هست، تمام سلاحهایی که بنا به ماهیت خود و نحـوه استفـاده از آن موجـب آثار مخـرب غیـر قـابـل تفکیـک    می شوند، در زمره سلاحهای کشتار جمعی قرار می گیرند.[۱۱]

۳: عدم امکان کنترل یا دفاع موثر:

یکی دیگر از ویژگی های شاخص در سلاح های کشتار جمعی، عدم امکان دفاع موثر است. دفاع هدفمند علیه سلاح های هسته ای، خواه به صورت فعال، خواه غیر فعال،  اگر غیر ممکن نباشد بی نهایت دشوار است. بدون شک ترفندهای تهاجمی  تقریبا در تمامی موارد بسیار ارزانتر از هزینه دفاعی است و همچنان کشورهای  در معرض تهدید را آسیب پذیر می نماید . وسایل دفاعی غیر فعال دارای ارزش محدودی است زیرا یک انفجار هسته ای منجر به اثرات شدید آنی و اثرات تاخیری می شود. واکسیناسیون علیه عوامل بیولوژیک می تواند موثر واقع شود، اما این امر تنها در صورتی موثر است که نوع سلاح های بیولوژیک مورد استفاده دشمن شناخته شده باشد.[۱۲]

ب: سلاح های جدید:

به جز سلاح های مورد استفاده قدیمی، با پیشرفت و توسعه فن آوری ها و علوم نظامی، سلاح های جدیدی به جامعه جهانی معرفی می شود که بایستی تحت رژیم قواعد حقوق بشر دوستانه قرار گیرند از آن دسته سلاح های غیر کشنده و سلاح های میکرو را می توان عنوان کرد.

۱: سلاح های غیر کشنده:

سلاح های غیر کشنده، عمدتا سلاحهای مجهز به فناوریهای نوین بیوتکنولوژی و علوم ژنتیک و حتی کاربرد نانو فناوری در صنایع شیمیایی هستند که سلاحهای کشتار جمعی از  نوع شیمیایی و بیولوژیک را از حد کشندگی به سلب موقت توان رزمی، سربازان  دشمن تقلیل داده و با استفاده از خواص آنها، سربازان دشمن را در منطقه نبرد از ادامه کارزار باز داشته و از صحنه مبارزه حذف می نمایند و بعد از گذشت مدت زمان مشخصی قابلیت مذکور مجددا احیاء‌می گردد. تولید این سلاحها که از بیست سال پیش در کشورهای پیشرفته آغاز شده است باعث طرح دکترین های نظامی، مفهوم جنگ بدون خون، گردیده است. این سلاحها ممکن است به دلیل اینکه برای زنده نگه داشتن انسانها طراحی شده اند  مغایر حقوق بشر دوستانه تلقی نشوند. اما به نظر نمی رسدکه تولید و توسعه این سلاحها را نیز بتوان با نگاه بشر دوستانه، ترغیب و توصیه نمود.[۱۳]

۲: سلاحهای میکرو، ریز تراشه ها:

بر اساس برخی داده های علمی، برخی کشورهای پیشرفته نظامی اخیرا سلاحهایی  میکرو و بسیار ریز به صورت ریز تراشه و حتی به شکل برخی حشرات ساخته اند که به همت فناوریهای نوین نانو تکنولوژی و به ویژه تجهیزات کنترل از راه دور و با بهره گیری از هوش مصنوعی،‌ به مقصد یعنی محل درگیری اعزام می گردد و پس از خاتمه رزم، به مبدا عزیمت می نماید. حتی برخی از این حشرات بی جان و سخت افزاری، قادرند که عوامل بیولوژیک را که وضعیت تسلیحاتی یافته اند، با خود حمل نموده و در منطقه هدف، منتشر سازند بدون اینکه کوچکترین آثاری از خود بر جای گذاشته یا اینکه تلفاتی برای نیروهای خودی در پی داشته باشند.

 

۳: استفاده تسلیحاتی از تجهیزات غیر نظامی:

حقوق بشر دوستانه همواره متوجه بوده است که ممکن است در درگیریهای مسلحانه علاوه بر سلاحهای معمول و شناخته شده از تجهیزاتی که ماهیت تسلیحاتی ندارند به عنوان سلاح استفاده شود. از این رو، در پروتکل اول الحاقی مقرر شده که نباید از غیر نظامیان به عنوان سپر استفاده نمود و یا در کنوانسیون  سلاحهای شیمیایی (۱۹۹۳) عنوان شده است که نباید عوامل کنترل شورش را به عنوان ابزار جنگی مورد استفاده قرار داد. یکی از آخرین دکترین های نظامی جهان، جنگ های متقارن است که به طرف ضعیف درگیریها اجازه می دهد به هر طریق و ابزاری حتی تبدیل سربازان به عنوان  سلاح، نتیجه  مختوم نبرد را که متکی به توانائیها و امکانات معمول جنگی است، به نقع خود و شکست طرف مجهزتر، عوض نماید.[۱۴] در جنگ های داخلی، معمولا گروههای شورشی که در وضعیت ضعیف تری قرار دارند، از سربازان به عنوان  سپر استفاده می کنند. حقوق بشر دوستانه،‌ این قبیل اقدامات را در قالب های دیگر نظیر تروریسم در درگیریهای مسلحانه قرار می دهد.

 قواعد حقوق بشر دوستانه، که از سوی دولتها پذیرفته شده اند برای مدت زمان مشخصی نبوده و به طور دائمی اعتبار دارند، تا زمانیکه مورد بررسی و اصلاح قرار بگیرند اعتبار خود را حفظ می کنند و تمامی سلاح هایی که در آینده تولید می شوند. خواه قبل از پیدایش این اصول وجود داشته یا بعدها اختراع و تولید شوند، در بر              می گیرد. به همین دلیل، در شناسئی دامنه اعمال این اصول، حتی آنگاه که در برخی از معاهدات بین المللی بشر دوستانه تدوین و پیش بینی شده اند، نمی توان صرفاً بر قصد طرفین معاهده اکتفا نمود و اعمال این اصول را در مورد سلاحهائی که دولتهای مذکور به صورت صریح یا ضمنی از شمول معاهده خارج دانسته اند،‌ مورد تردید قرار داد. این رویکرد در رأی مشورتی دیوان بین المللی دادگستری در سال ۱۹۹۶ به روشنی تأیید شده است. دیوان بدون توجه به اصرار برخی از دولتهای هسته ای در کنفرانس دیپلماتیک ۱۹۷۷ـ۱۹۷۴ مبنی بر عدم شمول پروتکل های الحاقی نسبت به سلاحهای هسته ای، به صراحت اعلام کرد که اصول بشردوستانه حقوق درگیری های مسلحانه که از جمله در پروتکل اول تدوین شده اند، در مورد سلاحهای هسته ای نیز اعمال می شود. حقوق بشر دوستانه باید بر تمامی ابزارهای جنگی و به ویژه بر سلاحهای دارای آثار غیر قابل کنترل از جمله سلاح های هسته ای قابل اعمال باشد.

این رویه اشاره به مطلب دارد که بر کاربرد احتمالی هر سلاح و جنگ افزاری اعم از سلاحهائی که تا کنون شناخته شده و سلاحهای آینده، اعمال می شود اما نحوه اعمال آنها به بررسی موردی هر دسته از تسلیحات و تدقیق در ماهیت و آثار آنها بستگی خواهد داشت.

گفتار سوم: تعریف مین و سابقه تاریخی استفاده از آن

الف: تعریف مین

اختراع کلمه مین از واژه لاتین Mina به معنای vein of ore  که از نظر ریشه ای به معنی خارج کردن مواد معدنی از زمین است گرفته شده است. این واژه بعدها توسط مهندسین ارتش که کار آنها، کار گذاشتن مین در مناطق درگیر جنگ بود به کار برده شد. مین های زمینی به سربازان همیشه بیدار (soldier that never sieep) و همسایه مادام العمر (Teernal sentinel) دوبله شده اند.[۱۵]

طبق تعریف کنوانسیون ممنوعیت به کارگیری، تولید، انباشت و انتقال مین های ضد نفر و نابودی آنها (کنوانسیون اوتاوا ـ ۱۸ سپتامبر ۱۹۹۷)، زمین مهماتی است که طراحی شده است که در زیر، رویا نزدیک سطح زمین یا در سایر مناطق سطحی قرار بگیرد و با حضور، مجاورت یا برخورد یک فرد یا وسیله نقلیه منفجر شود.[۱۶]

مین را به عنوان ابزاری انفجاری که برای مصدومیت، کشتن و ناتوان ساختن افراد یا تخریب و انهدام ماشین آلات طراحی شده است نیز تعریف کرده اند.[۱۷]

ساده ترین نوع مین فقط شامل مواد منفجره به همراه ضامن انفجاری است که معمولا ۵-۱۰ سانتی متر زیر خاک قرار داده می شود و معمولا دارای ضامن فشاری هستند که تنها در اثر فشار یک  پا منفجر می شوند.

بر اساس گزارش ICBL بیشتر از ۳۵۰ نوع مختلف مین های ضد نفر در بیش از ۵۰ کشور دنیا تولید می شوند.

ب: بررسی تاریخی استفاده از مین

استفاده از مین به عنوان ابزار دفاعی، همانطور که گفته می شود به ۲۵۰۰ سال پیش باز می گردد. در سال ۸۵۰ قبل از میلاد، در زمان آشور ناسریپال دوم اولین استفاده نظامی از تله ها را می بینیم و سربازان این دوره اولین استفاده کنندگان از تله های به شکل مین محسوب می شوند. البته واضح است که این ابزار تفاوت بسیاری با آنچه امروزه به عنوان مین مطرح است، می نماید. در زمان سلسله تانگ در سال ۸۵۰ میلادی در چین شیمی دانان  که در جستجوی جاودانگی بودند به ماده ای دست یافتند که قابلیت روشن شدن  و انفجار داشت. این ماده باروت نام گرفت. کشف باروت تحول عظیمی در ساخت سلاحهای جنگی بود. با توسعه به کارگیری باروت اولین مینهای انفجاری توسط اروپاییان  ساخته شد. در قرن ۱۴ میلادی در سال ۱۴۰۳ در جریان جنگ بین pisa  و Florence رای اولین بار از باروت به عنوان مین استفاده نمودند که عنوان مین های تونلی گرفت.[۱۸] در سال ۱۵۳۰ آزمایشات بسیار مهمی برای استفاده از مین ها در جنوب ایتالیا صورت گرفت که منجر به ساخت اولین مین ها، شبیه به مینهای مدرن شد و به آن Forgasses می گفتند. در سال ۱۷۷۷ توسط افراد جرج واشنگتن در سواحل رودخانه Delware در نیوجرسی و در سال ۱۸۴۵ در جنگ مکزیک و آمریکا به صورت متداول استفاده از این نوع مین را می بینیم. اولین مین هایی که با فشار مستقیم منفجر می شدند و مقدمه  مین های مدرن امروزی می باشند در سال ۱۷۲۹ توسط نیروهای آلمانی ابداع شد که به مین های پروازی مشهور شد. در سال ۱۸۷۰ در جریان جنگ پروسها و فرانکو (فرانسویها) نیروهای پروس به کرات از این نوع مین استفاده نمودند. در سال ۱۹۰۱ نیروهای انگلیسی برای حفاظت از راه آهن ها و جلوگیری از نفوذ دشمن از مین های پروازی استفاده کردند. از دیگر موارد استفاده از این نوع مین در جریان  جنگ جهانی توسط روسیه و ژاپن در سال ۱۹۰۴ می باشد. با توسعه به کارگیری چاشنی ها در اواخر قرن هیجدهم اولین مین های مدرن ابداع شد و امریکاییها اولین  ملتی بودند که در سال ۱۸۶۲ از مین های مدرن استفاده نمودند. این سلاح حساسیت کمتری نسبت به رطوبت داشت و اثرات بیشتری نیز نسبت به مین های ماقبل خود داشت.

در جنگ جهانی اول، با اختراع تانک و به کارگیری آن در میادین جنگ،‌ باعث چاره اندیشی در مقابل این وسیله گردید. در این جنگ از مین های ضد نفر استفاده  چندانی نشد. تنها برای حمایت از مین های ضد تانک و موقعیت های عقب نشینی قبل از پیش روی دشمن بود. در سال ۱۹۱۸ اولین توافق در خصوص نقشه برداری و علامت گذاری میادین مین صورت گرفت و بر اساس ماده ۸ توافق نامه Armistice در ۱۱ نوامبر ۱۹۱۸ آلمانیها موافقت کردند که نقشه هایی را که محل استقرار مین ها را نشان می دهد تحویل طرف مقابل بدهند.

در هر صورت مین های ضد تانک به صورت بسیار محدود تولید شدند و طوری طراحی شده  بودند که بعد از مدتی خنثی می شدند. اما در فاصله بین جنگ جهانی اول و جنگ جهانی دوم پیشرفت زیادی در زمینه تولید مین صورت گرفت. در فاصله سالهای ۱۹۳۹ تا ۱۹۴۵ مین های ضد نفر و ضد تانک در سطح وسیعی توسط طرفین درگیر به کار گرفته شد. بر اساس گزارش وزارت دفاع آمریکا، بیشتر از ۳۰۰  میلیون مین ضد تانک و ضد نفر در طول جنگ به کار گرفته شد که بیشترین آنها توسط نیروهای شوروی و آلمان بود. به طور کلی استفاده گسترده از مین در جنگ جهانی دوم صورت گرفت و پس از سال ۱۹۴۵ طراحی و تولید مین وسعت فوق العاده ای یافت به طوری که تا سال ۱۹۹۰ بیشتر از ۶۰۰ نوع مین تولید شد.[۱۹]

 

گفتار چهارم: گونه شناسی مین

الف: انواع مین

تعریف بند ۱ ماده ۲ پروتکل دوم اصلاحی کنوانسیون ۱۹۸۱ و بند ۲ ماده ۲ معاهده اتاوا ۱۹۹۷، در واقع به طور دقیق مین های زمینی را شامل می شود. در بند ۱، ماده ۲ کنوانسیون اوتاوا نیز مین ضد نفر به طور اختصاصی تعریف شده است. از نظر تکنیکی واژه مین زمینی (land mine) به هر دو گروه مین های ضد تانک و ضد نفر گفته می شود.

۱: مین های ضد خود رو (ضد تانک):

 مین های ضد خودرو که قبل از مینهای  ضد نفر به صورت گسترده به کار رفته اند و معمولا از این مین ها بزرگتر هستند و با فشار عمل می کنند و محتوی ۵/۰ تا ۴ کیلوگرم مواد منفجره هستند و بیشتر در مسیر جاده های محل عبور و مرور وسایل نقلیه دشمن در زیر زمین یا در گودالها کار گذاشته می شوند که با رفتن وسیله نقلیه بر روی آن منفجر می شوند این مین ها برای منفجر شدن به فشاری در حدود بیش از صد کیلوگرم نیاز دارند.[۲۰] همچنین با دستکاری در این نوع مین می توان آن را با فشار معادل ۷ کیلوگرم نیز منفجر کرد. در مورد درصد خطر این مین ها، باید گفت که  این مین ها تا حدودی از مین های ضد نفر کم خطرتر هستند، اما در این مورد نباید اغراق نمود. چرا که این مین ها قائل به تفکیک انواع خودروها نیستند و فقط برای منفجر کردن تانک ها ساخته نشده اند آنها می توانند به راحتی در اثر فشار تراکتورهای کشاورزی و حتی ارابه های باربری که در دهات استفاده می شود، منفجر می شوند تنها تفاوت آن با مین های ضد نفر مقدار فشاری است که  باید برای انفجار به آن وارد شود و باید در نظر گرفت که این مین ها ممکن است با فشار یک فرد ۱۱۰ کیلویی هم منفجر شوند. ضمن اینکه با دستکاری این مین ها و کاهش حساسیت آنها می توان فشار لازم برای انفجار را تا هفت کیلوگرم پائین آورد.

۲: مین های ضد نفر:

این مین ها به نسبت مین های ضد خودرو کوچکتر می باشند و عمدتا ترکش زا و با میزان ماده منفجره کمتر از ۵/۰ کیلوگرم هستند. با فشاری معادل ۳ تا ۷  کیلوگرم و یاکشش سیم منفجر می شوند. مین های ضد نفر با قطر ۲۰ تا ۱۲۵ میلیمتر و در عمق ۵۰ تا ۱۰۰ میلیمتر کار گذاشته می شوند. علت کار گذاشتن مین های ضد نفر در عمق کم، این است که اگر عمیق تـر دفن شوند اثر مخرب آنها کاهش می یابد.[۲۱] ماده منفجره اغلب این میـن هـا

compB , TNT و یا RDX می باشد.[۲۲]

این مین ها در گذشته بیشتر از فلز و امروزه از پلاستیک ساخته می شوند. در تعریف نظامی از مین های ضد نفر، آن را سلاحی تعریف کرده اندکه برای اهداف دفاعی و تاکتیکی و جهت محافظت از استحکامات نظامی به کار می رود و برای سالهای طولانی می توانند یک سلاح استراتژیک و موفقیت آمیز باشد. در پروتکل دوم کنوانسیون CCW (1981) تعریفی از مین های ضد نفر ارائه نشده است. در پروتکل دوم اصلاحی سال ۱۹۹۶، بند ۳ ماده ۲؛ عنوان کرده است که مین ضد نفر مینی است که  اساسا به منظور انفجار در اثر حضور، مجاورت و یا تماس یک شخص طراحی می شود و موجب از کار افتادگی، جراحت و یا قتل یک یا چند شخص می گردد کلمه اساسا در این تعریف موجب شده است که مین هایی که در درجه اول برای اقناع  منظور فوق کار گذاشته نشده اند ولی درجه ثانوی چنین نتیجه ای داشته باشد را شامل  نشود. ضمن اینکه باعث می شود که دولتها بتوانند با روشهای مختلف از بار تعریف فوق خارج شوند. از این رو بسیاری از دولتها و سازمانهای دولتی و غیر دولتی خواستار حذف این کلمه از تعریف مین های ضد نفر شدند و نهایتاً در بند ۱  ماده ۲ معاهده اتاوا ۱۹۹۷ این تعریف اصلاح گردید و عنوان کرد که مین ضد نفر مینی است که به گونه ای طراحی شده است که با حضور، مجاورت یا برخورد یک فرد به آن منفجر شده و یک یا چند نفر را کشته، مجروح و یا معلول نماید. مین هایی که طراحی می شوند تا با حضور، مجاورت یا برخورد یک وسیله  نقلیه، و نه انسان، ‌منفجر شوند و مجهز به سیستم ضد دستکاری هستند، مین ضد نفر محسوب نمی شوند و سیستم دستکاری را در بند سوم همین ماده، دستگاهی تعریف کرده است که جهت محافظت از مین، که می تواند بخشی از مین، مرتبط با آن، چسبیده به آن یا در زیر مین قرار گرفته و هنگامی که دستکاری  شود و یا به هر طریق دیگر تعمدا مورد دستکاری قرار گیرد، فعال می شود.[۲۳] در این ماده مین های ضد خودرو (تانک) را که غیر قابل دستکاری و پائین آمدن میزان حساسیت آن به فشاری که به طور متوسط برای کشتن یک انسان کافی است از تعریف مین های ضد نفر خارج کرده است. پس مین های ضد خودرویی که  قابل دستکاری هستند طبق تعریف معاهده اتاوا، مین های زمینی محسوب می شوند. تعریف فوق مین هایی را هم که با گذشت زمان معین، خود بخود خنثی می شوند را هم جزء ‌مین های زمینی قلمداد کرده است. مین های  ضد نفر دارای انواع گوناگونی هستند که در آنها سه عنوان مین های انفجاری، مین های  جهشی و مین های خرد شونده می توان بررسی نمود.

ب :اشکال مین

۱: مین های انفجاری

این نوع مین ها جزء شایعترین مین های مورد استفاده است. عرض این نوع مین ۱۰ سانتیمتر بوده و با فشاری حدود ۵ تا ۱۶ کیلوگرم  و در برخی موارد با مجاورت و نزدیکی شخص و یا به محض پا گذاشتن بر روی آن منفجر می شود. شایعترین این نوع مین ها، مین های پروانه ای است که با وسایل خاص کاشت مین یا به وسیله پرتاب از هواپیما یا ابزار دیگر به مناطق خاصی پرتاب می شوند و شبیه اسباب بازی هستند که این امر باعث جلب توجه غیر نظامیان و به خصوص کودکان می شود. این نوع مین  برای نابود کردن اشیا و اشخاصی که در مجاورت آن هستند به کار می رود و چون معمولا نزدیک افراد منفجر می شود به قطع عضو آنها منجر می شود. از دیگر انواع این دسته مین ها ۱۴-m ساخت امریکا با عرض ۲ سانتیمتر و مین های روسی PMN می باشند.[۲۴]

۲: مین های جهشی

این نوع مین داخل زمین دفن می شود و قسمت کوچکی از جرقه زن آن از زمین خارج می شود و با فشار یا کشیدن سیم یا نخ منفجر می شود. هنگامی که قسمت جرقه زن فعال می شود قسمت چاشنی آن را فعال می نماید و در مرحله بعدی، انفجار مخزن اصلی سبب جهش این مین می گردد که معمولا به ارتفاع  ۱ الی ۲ متر به هوا می پرد و آن گاه مخزن  اصلی در هوا منفجر می شود یعنی بخش (main charge) فعال می گردد و انفجار مخزن صورت می گیرد و به سر و سینه شخص صدمه و آسیب جدی وارد می نماید.

۳: مین های خرد شونده

این مین ها با اعمال فشار یا سیم اتصالی به چاشنی منفجر می شوند و به قطعات کوچک تقسیم می شوند و پراکنده می گردند. این قطعات طوری طراحی شده اند که فقط به یک سمت و تا ارتفاع  دویست متر پرتاب می شوند. این قطعات از نوع فلز و یا شیشه هستند. به طوری که هر انسانی که به آن نزدیک تر باشد صدمه بیشتری خواهد خورد.

۴: مین های دریایی:[۲۵]

مین دریایی برای انهدام کشتی و زیر دریایی دشمن در دریاها و آبراهه ها قرار می گیرد. کاربرد مین دریایی در عملیات تهاجمی، ایجاد مانع در حرکت کشتی دشمن و محبوس کردن آنها در بنادر است و در  عملیات تدافعی محافظت از کشتی های دوست و هم پیمان و ایجاد منطقه ای امن برای آنها است. چهار سنسور (ابزار حساس کننده) در این مین ها تعبیه شده است تا بتوانند تغییرات محیط مین را تشخیص و بعد از آنالیز اقدام به انفجار نمایند. اگر این تغییرات محیطی از حد متعارف بیشتر گردد این ابزار حساس کننده پاسخ می دهد و برای انفجار آماده می شود .

این مین ها از لحاظ موقعیت قرارگیری آنها در آب به سه گروه تقسیم می شوند:

گروه اول، مین هایی هستند که بیشتر در کف اقیانوس و دریا و یا آبهای کم عمق کار گذاشته می شوند.

گروه دوم، در آبهای عمیق تر قرار می گیرند و برای مهار کشتی ها و زیر دریاییهای بزرگ ساخته شده اند. چاشنی و مکانیسم انفجاری آنها در جعبه ای تعبیه شده و به وسیله کابلی مهار گشته و با صفحه ای که به آن متصل است موقعیت آن، در عمق دلخواه تنظیم می گردد.

بند دوم  ماده یک کنوانسیون هشت لاهه (۱۹۰۷) مقرر می دارد: این نوع مین ها، به محض آنکه از لنگر  خود جدا می شوند خطرناک میگردند و در نهایت طبق بند دو ماده یک این کنوانسیون استفاده از این مین ها ممنوع می باشد و طبق ماده سه کنوانسیون هشت لاهه (۱۹۰۷) در صورت استفاده از مین های لنگردار، باید تمام اقدامات احتیاطی صورت گیرد تا عمل کشتیرانی صلح جویانه مختل نشود و امنیت آنها تامین گردد.

گروه سوم، مین هایی هستند که به وسیله لنگر  به کف آب متصل نیستند و آزادانه شناورند. از این نوع مین ها امروزه کمتر استفاده می شود. طبق بند الف ماده یک کنوانسیون هشت لاهه (۱۹۰۷) نصب این مین ها (بدون لنگر) ممنوع می باشد. مگر ساختار آنها آنگونه باشد که بی خطر بودن آنها محرز گردد.

مین های دریایی از سه طریق نصب می گردند. بعضی از آنها، از طریق هوا مثل بمب فرو ریخته می شوند و به وسیله یک چتر رها می گردند تا آرام در آب  قرار گیرند و جاذبه زمین آنها را به زمین نکوبد. در جنگ جهانی دوم از این طریق بسیار استفاده می شده است. گاهی مین ها را با کشتی در دریا نصب می کنند که این مین ها جنبه دفاعی دارند. بعضی از مین ها نیز از طریق زیر دریایی حمل و نصب یا رها می شوند. این نوع مین ها هم معمولا  جنبه دفاعی دارند.[۲۶]

متاسفانه برخی از انواع این مین ها که در آب  غوطه ورند طوری طراحی شده اند که منجر به مجروع یا کشته شدن مردم، کیلومترها دورتر از محلی که کار گذاشته شده اند می شوند. منطقه ای که ممکن است منطقه امن محسوب گردد.

ج: برخی اشکال جدید مین

۱: مین های پنهان

در حال حاضر شاخه گمراه کننده ای از مین های زمینی موجود اسـت کـه ایـن شـاخـه حـدود شصت نـوع میـن

مختلف دارد. این  مین های زمینی از یک شکل بسیار ساده و منحصر به فرد مثلا از ساقه بامبو و یا فویل فلزی بداهه سازی می شوند که قابل تشخیص نباشند.[۲۷]

تعداد بسیاری از مین های زمینی که در سال ۱۹۹۰ ساخته شده اند از جنس پلاستیک هستند و عرض آنها کمتر از شش سانتیمتر است و پیدا کردن آنها به وسیله دستگاههای مین یابی غیر ممکن است. تنها راه پیدا کردن آنها و مین روبی مناطق آلوده، استفاده از سگهای مین یاب است.

۲: مین های هوشمند

این مین ها، سلاح های مدرنی هستند که توسط ایالات متحده امریکا ساخته شده اند و قادرند بعد از یک دوره زمانی مشخص به طور خودکار منفجر یا خنثی شوند. این مین ها معمولا برای دوره  زمانی  که حالت جنگی یا دفاعی  موجود است فعال می شوند. دولت ایالات متحده، با این استدلال که این نوع مین کمترین خطر را برای  غیر نظامیان دارد به طور گسترده ای از آن استفاده می کند و در  جریان مذاکرات معاهده اتاوا خواهان مستثنی نمودن این نوع و عدم شمول معاهده نسبت به آن شده بود که با مخالفت  سایر کشورها روبرو شد و باعث عدم الحاق  این کشور به معاهده اتاوا گردید .

بخش دوم:بررسی آثار و تبعات استفاده از مین

گفتار اول:خسارت انسانی ناشی از انفجار مین

در مطالعه ای که بر روی اپیدمیولوژی صدمات جنگی انجام شده است، بدترین صدمات از نظر Monbidity زخم های ناشی از مین های زمینی عنوان کرده اند. ۸۰ درصد از قربانیان مین غیر نظامی هستند. به ازای هر یک مین که خنثی می شود ۲۰ مین کاشته می شود. مین ها، همه روزه در حال  گرفتن قربانیانی هستند که بسیاری از آنان آنقدر بزرگ نشده اند که فرق مین را با اسباب بازی تشخیص دهند. مطالعه ای در کوزوو نشان داد که ۷۱ درصد قربانیان کمتر از ۲۴ سال هستند و ۹۵  درصد آنها مردان و پسران  می باشند. میزان کشندگی  مین به طور متوسط حدود ۴۰ درصد است و به ازای هر فرد که کشته می شود ۵/۱ نفر صدمه می بینند.[۲۸] افرادی که با انفجار مین کشته نمی شوند، به شدت مجروح می شوند و عوارض آن را تا آخر عمر در تمام ابعاد زندگیشان حس می کنند. مطالعه ای در خصوص عوارض سایکوسوشیال مین در کامبوج ، مین را به خاطرصدمات، قطع عضو، ناتوانی و خسارت اقتصادی به عنوان یک مشکل بزرگ تشخیص داده است. مشکلات قربانیان مین ابعاد مختلفی دارد که مهمترین و واضح ترین آنها، عوارض جسمی است. در کنار آن عوارض روانی و مشکلات اجتماعی هم گریبان گیر آنها می شود که به آنها پرداخته خواهد شد.

 الف: مشکلات و صدمات جسمی

---

 

120,000 ریال – خرید نهایی کردن خرید مورد به سبد خرید اضافه شد

تمام مقالات و پایان نامه و پروژه ها به صورت فایل دنلودی می باشند و شما به محض پرداخت آنلاین مبلغ همان لحظه قادر به دریافت فایل خواهید بود. این عملیات کاملاً خودکار بوده و توسط سیستم انجام می پذیرد.

 جهت پرداخت مبلغ شما به درگاه پرداخت یکی از بانک ها منتقل خواهید شد، برای پرداخت آنلاین از درگاه بانک این بانک ها، حتماً نیاز نیست که شما شماره کارت همان بانک را داشته باشید و بلکه شما میتوانید از طریق همه کارت های عضو شبکه بانکی، مبلغ  را پرداخت نمایید.