پایان نامه نقاشی و شمایلنگاری مربوطه  به صورت فایل ورد  word و قابل ویرایش می باشد و دارای ۱۲۱  صفحه است . بلافاصله بعد از پرداخت و خرید لینک دانلود پایان نامه نقاشی و شمایلنگاری نمایش داده می شود، علاوه بر آن لینک مقاله مربوطه به ایمیل شما نیز ارسال می گردد

فهرست مطالب

مقدمه  :   ۱
پیشگفتار   ۵
شمایل و ویژگیهای آن   ۱۰
شمایلنگاری :   ۱۳
شمایل شکنی :   ۱۵
شمایلنگاری در قرون وسطی و بیزانس  :   ۲۱
ویژگیهای آثار کاتاکُمب:   ۲۶
نماد در شمایلنگاری   ۳۷
موضوعات شمایلنگاری :   ۴۶
موضوعات عام   ۴۸
شمایل های مقدس در آثار نقاشی قرون وسطی و بیزانس :   ۴۸
موضوعات خاص   ۵۷
بررسی شمایلهای حضرت مریم در نقاشی قرون وسطی و بیزانس   ۵۸
ویژگیهای بصری   ۵۸
پیکره :   ۵۸
ترکیب بندی :   ۶۳
نور و رنگ :   ۶۹
ویژگیهای بیانی   ۷۵
کادر و ترکیب پرسوناژها   ۷۵
حالات پرسوناژها   ۸۰
مقایسه شمایلهای حضرت مریم در قرون وسطی و بیزانس   ۸۷
با دوره گوتیک   ۸۷
تفاوت وتشابه در عناصر بصری   ۸۷
تفاوت وتشابه در عناصر بیانی   ۹۴
تفاوتها :   ۹۸
تشابهات :   ۹۸
بررسی شمایلهای حضرت مریم در آثار هنرمندان قرون وسطی   ۹۹
دوچو :   ۱۰۰
چیمابوئه:   ۱۰۴
جوتو   ۱۰۶
مارتینی:   ۱۰۹
نتیجه گیری :   ۱۱۱
منابع و مأخذ   ۱۱۶

منابع و مأخذ

ـ اسدی زاده  پرویز ـ فرهنگ دانش وهنر (شامل: اطلاعات عمومی)

سازمان چاپ پویا ـ سازمان انتشارات اشرفی ـ چاپ هفتم ۱۳۵۵ ـ تهران

ـ  اکو  اومبرتو  ۱۹۳۲   ( Umberto Eco ) ـ  هنر و زیبائی در قرون وسطی

عنوان اصلی( ایتالیائی) :   Medievale Sviluppo dell’estetic ـ  ترجمه : فریده مهدوی دامغانی  ـ مؤسسه نشر تیر ۱۳۸۱ ـ تهران

ـ  پاکباز روئین ـ فرهنگ معاصر هنر ـ  وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ـ  چاپ اول ۱۳۷۸ ـ تهران

ـ  تیتوس بوکهارت ـ مدخلی بر اصول و روش دینی ( مطالعاتی در هنر دینی دفتردوم )

ـ  جنسن  و . ه ( با همکاری دوراجین ) ـ پژوهشی در هنرهای تجسمی از سپیده دم تا زمان حاضر تاریخ هنر ـ  ترجمه پرویز مرزبان  ـ شرکت سهامی افست ـ ۱۳۵۹

ـ  جنسن  و . ه  ـ خلاصه تاریخ هنر  ـ  ترجمه پرویز مرزبان ـ انتشارات علمی فرهنگی     ۱۳۷۴ ـ تهران

ـ رید هربرت ـ معنی هنر ـ ترجمه نجف دریا بندری ـ چاپخانه سپهر ـ چاپ چهارم ۱۳۷۱ ـ تهران

ـ گاردنر هلن  ـ هنر در گذر زمان ـ به تجدید نظر هورست دلاکروا و ریچاردتنسی  ترجمه محمد تقی فرامرزی ـ مؤسسه انتشارات نگاه آگاه ۱۳۶۱ تهران

مقدمه  :

وقتی که کتابهای تاریخ هنر و نقاشان بزرگ غربی را ورق می زنیم ، با تصاویر بی شماری از هنرمندان بزرگ روبرو می شویم ؛ تصاویری زیبا ، متنوع و با ترکیبهای گوناگون و سبکهای متفاوت ؛ برخی از این نقاشیها که تحت عنوان شمایلنگاری معرفی شده اند ، زندگی حضرت مریم و فرزندش مسیح را  تشکیل میدهد که در دروه های مختلف به تصویر درآمده اند . این شمایلها علیرغم سادگی فرم و تکنیک ، با زیبائیهای چشم گیر ، انسان را ساعتها به خود مشغول می کنند ؛ بارها و بارها این صفحات را ورق می زنی و ساعتها به نظاره می نشینی و هر بار چیز تازه تری درآنها می یابی.

هنرمندان قرون وسطی بیش از هر موضوع دیگری شمایلهای حضرت مریم و عیسی (ع) را استادانه در صحنه های متفاوت ، همچون عبادت و نیایش ، معراج ، غسل تعمید و زندگی روزمره و . . .  به تصویر کشیده اند.

زیبائی ، سادگی و معنویتی که توأمان در هماهنگی صورت ومحتوای این شمایلها وجود دارد باعث علاقمندی من به این موضوع گشت . این شد که تصمیم گرفتم علی رغم کمی منبع در حد توان خود به تحقیق و گردآوری نمونه هائی در مورد شمایلنگاری قرون وسطی و معرفی برخی از هنرمندان آن بپردازم ؛ لیکن به علت تجانس و نزدیکی شمایلنگاری قرون وسطی با هنر دوره بیزانس از لحاظ بصری و محتوایی ، در اکثر قسمتهای این جزوه ، هنر این دو دوره در کنار هم مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.

در فصل دوم اشاراتی به شکلهای نشانه ای و نمادین شده است ، اما چون بحث اصلی ، بررسی شمایلنگاری است و با این عقیده که جهان هستی در چهره انسان جلوه می کند و آنچه در سیمای افراد دیده می شود ، در واقع جلوه ای است از درون آنها و سیرت  قدیسان در سیما و صورت ایشان نمایان است ، لذا در ارائه نمونه ها و مصادیق تصویری حاضر در بخش فوق ، قطع نظر از بررسی جنبه های فنی و موضوعی ، شخصیتهای روحانی نیز در برخی موارد تحلیل و نقد شده است .

در فصل سوم به بررسی ویژگیهای بیانی و بصری تعدادی از آثار شمایلنگاری قرون وسطی و بیزانس و مقایسه آن با نقاشی دوره گوتیک پرداخته شده است . علت انتخاب دوره گوتیک برای مقایسه با شمایلهای قرون وسطی و بیزانس ، وجود آثار فراوان با موضوعات مشابه و نزدیکی نقاشی این دوره ها با یکدیگر است . لذا به خاطر طولانی نشدن بحث ، همینطور اهمیتی که برخی از شخصیتهای روحانی و قدیس مانند حضرت مریم و مسیح (ع) در آثار هنرمندان این دوران داشته اند ، جهت بررسی بهتر موضوعات ، شمایلهای با موضوع حضرت مریم  به عنوان یک نمونه بارز مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.

پیشگفتار

هنر مسیحیت در قرون وسطی بر اساس هنر روم پایه گذاری شده و روم نیز میراث خوار یونان بود و یونان از صدقات و نفقات مصر تقلید می کرد . لیکن مسلم است که هر ملتی هر چیز را که کسب کند به زعم و سلیقه خود در آن تغییراتی می دهد به استثناء مورد میراث خواری روم از یونان که تقریبا مقلدانه و با دگرگونی های بس اندک همراه بود. همانطور که تاریخ گواهی می دهد ، هر دو ملت از یک نژاد و یک سلاله بودند . آنچنانکه بسیاری معتقدند رومی ها که کوچنده های یونانی بودند ، خاک ایتالیا را همسان با آب و هوای وطن خود دیدند و در آنجا زندگی یونانی خود را دوباره احیاء کردند ، چنانکه شباهت زبانی و ریشه مشترک آنها دلیلی بر اشتراک ریشه های فرهنگی و هنری آنهاست.

یونان ، اساس هنر و فرهنگ خویش را بر ستایش و پرستش صورت انسان گونه قرار داده بود . بدون شک دلیل انتخاب بدن انسان ، وجود  اندازه های زیبا و نسبتهای شکوهمند و تعادل بی تا ،  در آن  بوده است و این چنین انسانی نمادی از خداوند در زمین می گردید ، بدین ترتیب هر خدائی در آسمان مصداقی انسانی در زمین یافت .

دیدگاه مسیحیان اولیه این بود که چون خدا بصورت انسان در پسرش مسیح تجلی کرده است . بنابر این هنرمندان می توانند خدا را نیز در شکل انسانی تصویر کنند. از طرفی فقر عمومی مسیحیت و سلطه بی چون و چرای کلیسا بر زندگی ، افکار و اعمال مردم سبب شد که هنر نیز در میان هنرمندان مسیحی ، راه سادگی و حقارت بپیماید و بسوی بدویت سوق کند . این موضوع از آثار قرون وسطی بخوبی آشکار است .

در زمان حکومت کنستانتین با رسمیت یافتن دین مسیح ، هنر مسیحیان نیز از اختفا و انزوا بیرون آمد و به سرزمینهای دیگر گسترش یافت . گاه هنر مدیترانه خاوری در سده های چهارم تا ششم را جزئی از هنر مسیحی پیشین می دانند . زیرا در جهان مسیحیت آن روزگار هنوز مرزبندی مشخصی بین خاور و باختر وجود نداشت . در واقع صور مختلف هنری و شمایلنگاری مسیحی در سراسر مدیترانه و از فلسطین تا ایرلند به سرعت انتشار یافت ، اما از سده ششم بخصوص در دوره امپراتوری ایوستی نیانوس ( ۵۲۷- ۵۶۵ )  خصوصیات هنر بیزانسی کاملاً بارز شد و نخستین عصر طلائی در تاریخ این هنر رخ نمود . در این دوره ، شمایلنگاری بیزانسی جنبه شکوهمندی داشت و بیشتر به تجلیل از عظمت و اعتبار امپراتوری روم شرقی می پرداخت . جنبش شمایل شکنی در سده های هشتم و نهم رشد هنر مذهبی ( بالاخص شمایلنگاری ) را متوقف کرد و زمینه را برای گسترش هنر دنیوی و تزئینی مهیا ساخت .

دوران حکومت امپراطوری مقدونی ( ۸۶۷ – ۱۰۵۷ )  مقارن با دومین عصر طلائی هنر بیزانسی بود . در این عصر تمایلی به آثار باستانی ، گرایش فزاینده به جنبه های تشریفاتی و نمایشی رواج یافت . در زمان فرمانروائی خاندان کهننوس ( ۱۰۵۷- ۱۱۸۵ ) سیمای هنر بیزانسی دوباره تغییر کرد . پس از این ، توسعه اروپای باختری آغاز شده ، یورش نرمانها و جنگهای صلیبی ، تسخیر قسطنطنیه توسط فرانک ها ( ۱۲۰۴ ) دورانی پر آشوب را پدید آورد و اینچنین نفوذ اقتصادی جمهوریهای ایتالیا در بیزانس افزایش یافت . ولی این همه به انحطاط هنر نینجامید . در زمان فرمانروائی خاندان پالایولوگوس ( ۱۲۶۱ ـ ۱۴۵۳ ) دوره ای جدید فرا رسید که به عنوان سومین عصر طلائی هنر بیزانسی شناخته می شود .

اگر چه هنر بیزانسی ماهیت دینی داشت ، اما منحصر به موضوعات مذهبی نبود . آنها گاه با نقاشیها و موزائیک های غیر مذهبی کاخهای شاهی را می آراستند ولی آثار تصویری غیر مذهبی در مقایسه با آثاری که موضوعاتشان از تورات ، انجیل ، کتابهای مجعول شرح کودکی مسیح و مریم و زندگینامه قدسیان گرفته شده بود ،  شمار کمتری داشتند .

در واقع هنر بیزانسی حتی هنگامی که در خدمت امپراتوران بود . خصلت دین سالارانه اش را حفظ کرد ؛ به طور کلی میتوان گفت که هنر بیزانسی ترجمان تصویری افکار و نظرات علمای الهی به زبان هنر بود . از این رو این هنر فاقد شخصیت پردازی و مقید صرف به مضامین دینی بود . در موزائیک ها ونقاشی های داخل کلیسا ، انتخاب موضوعها و حتی نمایش حالت شخصیتها از الگوی دینی معین پیروی می کرد .

هنر بیزانسی و بالاخص شمایلنگاری اساساً  به موضوعات ماوراء بشری می پرداخت . از همین رو در برابر طبیعت گرائی هنر یونانی ـ رومی  ،  به تخلیص در فرم رو می آورد و بدین سان معیار های هنر خاور زمین را برتر از معیار های کلاسیک باستان دانست . شیوه موزائیک ، عرصه مناسبی برای هنرمندان بیزانسی بود تا جهانی بی زمان ومکان ودر عین حال پر شکوه بیافریند .

هنر بیزانسی به هنر اروپای شرقی قرون وسطی بسیار اثر گذاشت و این تأثیر به خصوص در آثار نقاشان سده سیزدهم و چهاردهم ایتالیا نمایان است ، اما از جمله تفاوتهای هنر بیزانسی با هنر اروپائی باختری در قرون وسطی این بود که وجه دینی در آن اهمیت بیشتری از وجه تزئینی داشت .

شمایل[۱] و ویژگیهای آن

شمایل در لغت به معنای تصویر ، تمثال ، چهره و صورت است.

قدیمی ترین و رایج ترین معنای شمایل با تاریخ هنر دینی مسیحی مرتبط است و به تمثال و تصاویر مذهبی که مورد احترام و تکریم قرار میگرفتند ( غالباً تصویر حضرت مریم و مسیح ) اشاره دارد و مصادیق خاص آن را در هنر قرون وسطی ،  بیزانس ، گوتیک و حتی در روسیه می توان یافت . ( تصویر ۱-۱ )

شمایل همچنین به نقاشیهای مذهبی اجرا شده بر روی پانلهای چوبی مربوط به دوره بیزانس و قرون وسطی نیز گفته میشود .[۲]

شمایل روسی از نقاشان بیزانسی مشتق شد و قواعد مشخصی را در ترکیب بندی و نمایش حالت و چهره مقدسین حفظ کرد . آثار هنرمندانی چون روبلف [۳]  نمونه های این نقاشی سنتی محسوب می‌شود .

       شمایلنگاری[۴] :

شمایلنگاری به آثاری اطلاق میگردد که به مطالعه و بررسی نمایش فیگورهای موضوعات مذهبی که در آن شخصیتهای مشهور ، مذهبی ، اسطوره ای و مقدس با روشی خاص نمایش میابند می پردازد . مثلا نمایش فیگورهای موجود در تصاویر یک کتاب با شخصیتهای مقدس و اسطوره ای . بطور مثال میتوان به شخصیتهای مذهبی چون حضرت عیسی(ع) ، حضرت مریم(س) و یا شخصیتهای اسطوره ای چون ژاندارک اشاره نمود.

در نقاشیهائی که در قرون وسطی به تصویر کشیده شده اند ارتباط تنگاتنگی میان تصورات و ایده های هنرمند و اثرش وجود دارد. نقاش اغلب ، ایده واندیشه های دینی را به وسیله سمبل و نماد در آثارش نمایش می دهد و از پرداختن به اصل مطلب بصورت واضح و عیان پرهیز می کند در بسیاری از آثار شمایل نگاری در قرون وسطی مشاهده می شود که به طور مثال مسیح ( ع )  به چهره و حالتهای متفاوت و گاه با یک نماد و رمز که درآن زمان مفهومی خاص را در برداشته نشان داده می شود .[۵]

بطور کلی می توان این گونه بیان کرد که شمایلنگاری ، هنری است آمیخته با رمز ، احساس ، مفهوم و توأم با مضامین ماورائی (ویژگیهای محتوایی و معنایی) ، در عین حال در برخی آثار شمایل نگاری از لحاظ ترکیبی و فنی نوعی سادگی و عدم مهارت (ویژگیهای بصری) دیده می شود که در بخشهای بعدی نمونه هائی از آن را بررسی خواهیم نمود .

شمایل شکنی[۶] :

۱- Icon

۲- معانی دیگر شمایل به نقل از دایره المعارف روئین پاکباز عبارتنداز : مترادف با موضوع هنری ، که ضمن بررسیهای هنر آلمان در نیمه دوم سده نوزدهم رایج شد . اصطلاحات شمایلنگاری و شمایلشناسی برهمین معنی مبتنی اند . معنائی که در برخی از مکتبهای معنا شناسی سمانتیک  (Semantic) و نظریه هنر در سده بیستم مورد استفاده قرار می گیرد و مفاهیم خاصی را بیان می کند .

۱- آندره ای روبلف :  نقاش روسی (۱۳۷۰ – ۱۴۳۰ ) مهمترین نماینده نقاشی روسیه در قرون وسطی به شمار می آید که دردیوارنگاری و نقاشی شمایل دست داشت . نقاشی او که از سنت بیزانسی مایه گرفته بود با خطهای  موزون و رنگهای خاموش و هماهنگ مشخص می شود . از جمله آثارش : دیوار نگاره داوری واپسین ( ۱۴۰۸ ) ، شمایل تثلیث عهد عتیق ( اوائل سده پانزدهم )

۱-Iconography

۱- در دایره المعارف روئین پاکباز با این معنا از شمایلنگاری مواجه میشویم که :

شمایلنگاری اصطلاحی است در تاریخ هنرکه به بررسی و شناخت مفاهیم و موضوعات هنری اشاره دارد ، از این رو می توان گفت شمایلنگاری کوششی است برای فهم عناصر مختلفی که در ساختن اثر هنری مؤثرند . پانفسکی روش این گونه بررسی را  پیش نهاد کرد . وی تحول مضمونهای مورد استفاده هنرمندان را مورد مطالعه قرار داد ( به  طور مثال دگرگونی صورفلکی در کتابهای نجوم قدیمی و همینطور پیدایش مردم نگاری و . . .  ) در واقع شمایلنگاری تلاش دارد ارتباط میان ایده و تصویر را در اثر هنری خود تجزیه و تحلیل و تجربه نماید . سرچشمه طبیعت بیجان – کاربرد هجو سیاسی در هنرهای تصویری – استفاده از اساطیر کلاسیک در هنر قرون وسطی و . . .  مواردی است که معمولاً مورد نقد و بررسی در شمایل نگاری قرار می گیرند .

۱- Iconoclasm

تمام مقالات و پایان نامه و پروژه ها به صورت فایل دنلودی می باشند و شما به محض پرداخت آنلاین مبلغ همان لحظه قادر به دریافت فایل خواهید بود. این عملیات کاملاً خودکار بوده و توسط سیستم انجام می پذیرد.

 جهت پرداخت مبلغ شما به درگاه پرداخت یکی از بانک ها منتقل خواهید شد، برای پرداخت آنلاین از درگاه بانک این بانک ها، حتماً نیاز نیست که شما شماره کارت همان بانک را داشته باشید و بلکه شما میتوانید از طریق همه کارت های عضو شبکه بانکی، مبلغ  را پرداخت نمایید.