پایان نامه نقش زنان در انتخاب الگوهای مصرف غذاﻳﻰ و ارائه راهکارهای ﻣﺤﻴط زﻳستی مربوطه  به صورت فایل ورد  word و قابل ویرایش می باشد و دارای ۱۶۹  صفحه است . بلافاصله بعد از پرداخت و خرید لینک دانلود پایان نامه نقش زنان در انتخاب الگوهای مصرف غذاﻳﻰ و ارائه راهکارهای ﻣﺤﻴط زﻳستی نمایش داده می شود، علاوه بر آن لینک مقاله مربوطه به ایمیل شما نیز ارسال می گردد

 فهرست

چکیده    ۱
مقدمه   ۲
فصل اول- کلیات   ۳
١‐١‐ فرضیه ,ضرورت ها و اهداف    ۴
١‐١‐١‐بیان مسئله    ۴
١‐١‐٢‐فرضیه   ۴
١‐١‐٣‐ضرورت و اهمیت تحقیق   ۵
١‐١‐۴‐اهداف   ۵
١‐١‐۴‐١‐اهداف اصلی   ۵
١‐١‐۴‐٢‐اهداف فرعی   ۶
١‐١‐۵‐متغیرها    ۶
١‐١‐۶‐محدودیت های تحقیق    ۶
١‐۲-تعاریف نظری و عملیاتی   ۷
١‐۲‐١‐تعاریف نظری   ۷
١‐۲‐۲‐تعاریف عملیاتی   ۸
١‐٣‐تاریخچه تغذیه و الگوی مصرف    ۸
١‐٣‐١‐تاریخچه تغذیه و الگوی مصرف در جهان    ۸
١‐٣‐١‐١‐تغییر دادن الگوی مصرف از نظر دستور کار٢١        ۸
١‐٣‐١‐۲‐افزایش دسترسی به غذا و تغذیه از نظر دستور کار  ٢١    ۹
١‐٣‐١‐٣‐اهمیت موضوع تغذیه و زنان  از دیدگاه کنفرانسهای بین المللی   ۱۰
١‐٣‐۲‐ تاریخچه تغذیه در ایران   ۱۱
١‐٣‐۲‐ ١‐اهمیت الگوی مصرف غذا در برنامه های توسعه کشور   ۱۲
١‐۴‐فیزیولوژی تغذیه   ۱۴
١‐۴‐١‐الگوی تغذیه    ۱۴
١‐۴‐٢‐جریان تولید و تغذیه   ۱۴
١‐۴‐٢‐١‐تعریف تغذیه   ۱۴
١‐۴‐٢‐٢‐ماده مغذی   ۱۵
١‐۴‐٢‐٣‐سوء تغذیه   ۱۵
١‐۴‐٢‐۴‐تغذیه متعادل   ۱۸
١‐۴‐٢‐۵‐عادات غلط غذایی    ۲۱
١‐۴‐٢‐۶‐کربوهیدراتها    ۲۲
١‐۴‐٢‐٧‐پروتئینها   ۲۲
١‐۴‐٢‐٨‐چربیها     ۲۳
١‐۴‐٢‐۹‐ویتامینها    ۲۳
١‐۴‐٢‐١۰‐عناصر معدنی   ۲۴
١‐۴‐٣‐تحقیق و توسعه    ۲۵
١‐۴‐٣‐١‐صنایع غذایی ایران    ۲۵
١‐۴‐۴‐اثرات زیست محیطی تولید و مصرف غذا    ۲۷
١‐۴‐۴‐١‐اثرات زیست محیطی کشاورزی   ۲۷
١‐۴‐۴‐۲‐اثرات زیست محیطی تولید محصولات دامی   ۲۸
١‐۴‐۴‐٣‐اثرات زیست محیطی فاز فرایند مواد غذایی   ۲۸
١‐۴‐۴‐۴‐اثرات زیست محیطی مصرف کننده   ۲۸
١‐۵‐بررسی تغذیه در ابعاد فرهنگی, اقتصادی, اجتماعی   ۲۹
١‐۵‐١‐اثرات توسعه فرهنگی بر تغذیه    ۳۰
١‐۵‐١‐١‐الگوهای فرهنگی غذا   ۳۰
١‐۵‐۲‐اثرات توسعه اقتصادی    ۳۳
١‐۵‐۲‐١‐اقتصاد مواد غذایی    ۳۳
١‐۵‐۲‐۲- دامنه امنیت غذایی در ایران و جهان    ۳۴
١‐۵‐۲‐٣‐اثرات توسعه اقتصادی بر تغذیه    ۳۸
١‐۵‐۲‐۴‐اثرات تغذیه بر توسعه اقتصادی   ۳۹
١‐۵‐۲‐۵‐ارزشیابی سیاست تغذیه در کلان اقتصاد   ۳۹
١‐۵‐۲‐۶‐بحران افزایش قیمت مواد غذایی    ۴۰
١‐۵‐۲‐٧‐رابطه بین درآمد و مصرف    ۴۴
١‐۵‐۲‐٨‐الگوی مصرف مواد غذایی    ۴۶
١‐۵‐۲‐۹‐ویژگی الگوی مصرف در کشورهای ثروتمند    ۴۷
۲‐۵‐۲‐١۰‐ویژگی الگوی مصرف در کشورهای فقیر    ۴۸
١‐۵‐۲‐١١‐وضعیت الگوی مصرف در ایران   ۴۸
١‐۵‐۲‐١۲‐روند مصرف سرانه مواد غذایی در کشور   ۴۹
١‐۵‐۲‐١٣‐موادغذایی و روند عرضه سرانه آنها    ۵۱
١‐۵‐۲‐١۴‐روند تولید محصولات کشاورزی   ۶۰
١‐۵‐۲‐١۵- وضعیت تولید و مصرف مواد غذایی   ۶۲
١‐۵‐۲‐١۶‐کیفیت الگوی تولید و مصرف   ۶۳
١‐۵‐۲‐١٧‐مرکز ثقل تولید محصولات کشاورزی در کشور   ۶۵
١‐۵‐۲‐١۸‐تصویری از تولید موادغذایی در کشور    ۶۵
١‐۵‐۲‐١۹‐بررسی وضعیت عرضه محصولات کشاورزی و تاثیر آن در الگوی مصرف مواد غذایی در ایران   ۶۶
١‐۵‐۲‐۲۰‐استراتژی کاهش ضایعات , وضعیت ایران و ارائه راهکارها   ۶۸
١‐۵‐٣‐ اثرات اجتماعی   ۷۰
١‐۵‐٣‐١‐رشد جمعیت وغذا    ۷۰
١‐۵‐٣‐۲‐سیاست عصر کمیابی غذا   ۷۲
١‐۵‐٣‐٣‐چشم انداز آینده غذا    ۷۴
١‐۵‐٣‐۴‐اثرات بهبود تغذیه بر سطح نیروی انسانی   ۷۵
١‐۵‐٣‐۵‐اثرات سوء تغذیه بر توسعه اجتماعی   ۷۶
١‐۵‐٣‐۶‐تاثیر عوامل اجتماعی بر الگوی مصرف موا غذایی و نقش خانواده   ۷۷
١‐۶‐ زنان   ۷۷
١‐۶‐١‐زنان و توسعه پایدار در دستور کار٢١    ۷۸
١‐۶‐١‐١‐ نقش زنان در تغییر الگوی مصرف    ۷۹
١‐۶‐١‐۲‐ راهکارهای کاهش مصرف    ۸۱
١‐۶‐١‐٣‐نقش آموزش زنان در تغییر الگوی مصرف    ۸۲
١‐۶‐١‐۴‐توانمند سازی زنان در الگوها و نحوه مصرف    ۸۴
١‐۶‐۲‐نقش زنان در کاهش آلودگی محیط زیست, کاهش جمعیت, کمبود مواد غذایی  وکمبود آب)   ۸۴
١‐۶‐٣‐ نقش زنان در تغییرات در الگوی مصرف غذایی و سلامت کودکان    ۸۵
فصل دوم – مواد و روشها   ۸۸
۲‐١‐ویژگی منطقه ۶ تهران    ۸۹
۲‐۲‐روش تحقیق   ۹۲
۲‐۲‐١‐نوع تحقیق   ۹۲
۲‐۲‐۲‐ جامعه آماری   ۹۳
۲‐۲‐٣‐ نمونه آماری    ۹۳
۲‐۲‐٣‐١‐حجم نمونه   ۹۳
۲‐۲‐٣‐۲‐ روش نمونه گیری   ۹۴
۲‐٣‐ابزار گردآوری اطلاعات    ۹۴
۲‐٣‐١- مشخصات پرسشنامه   ۹۴
۲‐٣‐۲- روایی و پایایی پرسشنامه   ۹۵
فصل سوم- نتایج   ۹۷
٣‐١‐ آمار توصیفی    ۹۸
٣‐١‐١- توزیع سن پاسخگویان   ۹۹
٣‐١‐۲- توزیع وضع تاهل پاسخگویان    ۱۰۰
٣‐١‐٣- سطح تحصیلات پاسخگویان   ۱۰۲
٣‐١‐۴- توزیع وضعیت شغل پاسخگویان    ۱۰۴
٣‐١‐۵- توزیع وضعیت درآمد ماهیانه(خانوار)پاسخگویان    ۱۰۵
٣‐۲‐ آمار استنباطی   ۱۰۶
٣‐۲‐١‐پاسخ به فرضیه اول ( بین نقش زنان و نحوه استفاده در الگوهای مصرف غذایی
رابطه وجود دارد.)    ۱۰۷
٣‐۲‐١‐١‐پاسخ به سوال ١( آیا سطح سواد زنان در اصلاح الگوهای مصرف غذایی نقش موثر دارد؟)    ۱۰۷
٣‐۲‐١‐۲‐پاسخ به سوال ۲( آیا بین سن زنان و نوع الگوهای مصرف غذایی رابطه وجود دارد؟)    ۱۰۹
٣‐۲‐١‐٣‐پاسخ به سوال ٣( آیا زنان می توانند با انتخاب الگوهای مصرف غذایی مناسب در اقتصاد خانواده تاثیرگذار باشند؟)    ۱۱۰
٣‐۲‐١‐۴‐پاسخ به سوال ۴( آیا نقش زنان به تنهایی و بی پشتوانه دولت می تواند در الگوی مصرف غذا تاثیرگذار باشد؟)    ۱۱۲
٣‐۲‐١‐۵‐پاسخ به سوال ۵( آیا شاغل بودن زنان در الگوی مصرف غذایی خانواده می تواند تاثیرگذار باشد؟)    ۱۱۳
٣‐۲‐۲‐پاسخ به فرضیه دوم ( بین نقش زنان و کاهش در مصرف (آب, انرژی, پسماند, غذا….) رابطه وجود دارد؟)    ۱۱۵
٣‐۲‐۲‐١‐پاسخ به سوال ١( آیا بین آموزش زنان  و نوع الگوی  مصرف( غذا,آب , انرژی …) ارتباط برقرار است؟)    ۱۱۵
٣‐۲‐۲‐۲‐ پاسخ به سوال ۲( آیا بین آموزش زنان و  کاهش در اسراف مواد غذایی ارتباط برقرار است؟)    ۱۱۷
٣‐۲‐۲‐٣‐ پاسخ به سوال ٣( آیا بین آموزش زنان و کاهش تولید پسماندها ارتباط برقرار است؟  )   ۱۱۸
٣‐۲‐۲‐۴‐ پاسخ به سوال ۴( آیا بین آموزش زنان و کاهش مشکلات زیست محیطی رابطه برقرار است؟  )    ۱۲۰
٣‐۲‐٣‐ پاسخ به فرضیه سوم ( بین نقش زنان در بهبود وضعیت تغذیه ارتباط برقرار است.)    ۱۲۲
٣‐۲‐٣‐١‐ پاسخ به سوال ١( آیا بین افزایش درآمد خانواده و بهبود وضعیت تغذیه ارتباط برقرار است؟)   ۱۲۲
٣‐۲‐٣‐۲‐ پاسخ به سوال ۲( آیا سطح سواد تغذیه ای زنان در بهبود وضعیت تغذیه و  سلامت کودکان و  خانواده نقش مؤثر دارد؟)   ۱۲۳
٣‐۲‐٣‐٣‐ پاسخ به سوال ٣( آیا بین نقش  زنان و سلامت غذای مصرفی در خانواده ارتباط وجود دارد؟)   ۱۲۵
فصل چهارم- نتیجه گیری و پیشنهادات    ۱۳۰
۴‐١‐  بحث و نتیجه گیری   ۱۳۱
۴‐١‐١‐  مقدمه    ۱۳۱
۴‐١‐٢‐بحث و نتیجه گیری پرسشنامه    ۱۳۲
۴‐١‐٢‐١- نتیجه گیری از فرضیه اول و سوالات پژوهشی مربوطه   ۱۳۲
۴‐١‐٢‐۲- نتیجه گیری از فرضیه دوم  و سوالات پژوهشی مربوطه    ۱۳۴
۴‐١‐٢‐٣- نتیجه گیری از فرضیه سوم و سوالات پژوهشی مربوطه    ۱۳۵
۴‐١‐٢‐۴- نتیجه گیری از سوالات مربوط به میزان مصرف مواد غذایی    ۱۳۶
۴‐۲‐پیشنهادات    ۱۳۷
۴‐۲‐١‐نقش دولت   ۱۳۷
۴‐۲‐١‐١‐ پیشنهاداتی برای دولت در ارائه برنامه های آموزشی    ۱۳۷
۴‐۲‐١‐۲‐سایر فعالیتهای مؤثر دولت در زمینه الگوی مصرف غذا    ۱۳۹
۴‐۲‐۲‐نقش زنان    ۱۴۰
۴‐۲‐۲‐١‐پیشنهادات برای زنان   ۱۴۰
پیوست    ۱۴۲
پیوست الف- پرسشنامه در خصوص نقش زنان در اصلاح الگوهای مصرف غذایی   ۱۴۳
منابع    ۱۵۱
منابع فارسی    ۱۵۲
منابع انگلیسی    ۱۵۵

منابع فارسی:

 ١- آقاجانی قاضی, مهدی , سیستمهای مدیریت کمینه سازی ضایعات در صنایع غذایی(مطالعه موردی : کارخانه فراورده های گوشتی آمل-کاله), ١٣٨۶-١٣٨۵, دکتر خضری.

۲- آقاجانی میر , مسعود ,بررسی موانع مشارکت در حفاظت  از محیط زیست و نقش عوامل فرهنگی, اجتماعی, اقتصادی در آموزش زیست محیطی , ٨٧-١٣٨۶ .

٣- آل یاسین, احمد, ١٣٨۶, تقابل منابع سیاره زمین با الگوهای توسعه و مصرف.

۴- افتخار, رفیع,دی ١٣٧۵,  بهره وری و خانواده, مجله پیام زن, ص ١٢.

۵- انستیتو تحقیقات تغذیه ای و صنایع غذایی کشور, ٧۴-١٣٧۰, طرح جامع مطالعات مصرف مواد غذایی و تغذیه انستیتو .

۶- ایران در آیینه آمار, ١٣٨۴, مرکز آمار ایران .

٧- براون, لستر , ترجمه دکتر حمید طراوتی, خارج از تحمل زمین, ١٣٨۵, نشر آرامش.

٨- برنامه چهارم توسعه اقتصادی , اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران, ١٣٨٣-١٣٧۹, سازمان برنامه و بودجه .

۹- برنامه سوم توسعه اقتصادی , اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران, ١٣٨٣-١, سازمان برنامه و بودجه .

١۰- بهجتی نژاد زنجانی, زهرا, مدیریت پسماند کارخانجات صنایع غذایی شهرستان رشت , ٨٧-١٣٨۶, استاد راهنما دکتر رضا ارجمندی.

١١- پاورز.ال ای و ار. مک شورلی, ترجمه علیرضا کوچکی, مجید جامی الاحمدی, بهنام کامکار, عبدالمجید مهدوی دامغانی, ١٣٨۰, اصول بوم شناسی کشاورزی, انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.

 ١۲- تمدنی, داریوش, زمستان ١٣٨۶, توسعه سرمایه گذاری در بخش کشاورزی ضامن نیل به امنیت غذایی پایدار, فصلنامه علمی و کشاورزی پایدار, سال ۴شماره ۴.

١٣- جزایری, ابوالقاسم, ٧١-١٣۶٢, بررسی روند الگوی مصرف مواد غذایی و انرژی در مناطق شهری و روستایی ایران, فصلنامه علمی و پژوهشی اقتصائ کشاورزی و توسعه ١٣٧۵, جلد ۴, شماره ١۴, ص٢١۸ .

١۴- جزایری, ابوالقاسم, پائیز ١٣٧٣, کنفرانس بین المللی تغذیه و پیامد های آن در ایران , فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه ویژه نامه امنیت غذایی, سال دوم, ص ٢۴١-۵۶.

١۵- حیدری, غلامرضا و دکتر علی آهو منش, دکتر مصطفی ازکیا, دکتر مصطفی بستاکی , ١٣٨٣, وضعیت تولید و مصرف مواد غذایی, فصلنامه علمی و پژوهشی  اقتصاد و کشاورزی , شماره ١٢, ١٧٧-١۶٧انتشارات  وزارت جهاد کشاورزی .

١۶- ریحانیان, آنیتا ,مدیریت نقش زنان در توسعه پایدار, ٨۴-١٣۸٣ .

١٧- سرشماری نفوس و مسکن ١٣٧۵, نتایج تفصیلی شهر تهران مناطق ٢٢گانه , مرکز آمار ایران .

١٨- سلامی, ح. و ف.اشراقی, ١٣۸۰, تاثیر سیاستهای حمایت قیمتی بر روند رشد تولیدات کشاورزی در ایران , فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه ١٣٨١, سال نهم , شماره ٣۶, ص ٢١-٧ .

١۹- طراوتی , حمید و  سید امیر ایافت, ١٣٧٧, کنفرانس سازمان ملل درباره محیط زیست و توسعه(دستور کار ٢١), انتشارات سازمان محیط زیست.

۲۰- عزیزی, ج, وس, یزدانی, ١٣٨٣, تعیین مزیت نسبی محصولات عمده باغبانی ایران , فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه, سال دوازدهم, شماره ۴۶, ص ٧١-۴١.

۲١- کردوانی, پرویز, ١٣٨٣, منابع و مسائل آب در ایران , انتشارات دانشگاه تهران, صفحه

۲۲- کلانتری, عیسی و ناصر خادم آدم, ١٣٧۵, سیاست اصلاح الگوی تغذیه, انتشارات وزارت جهاد کشاورزی, مرکز مطالعات برنامه ریزی و اقتصاد کشاورزی .

۲٣- کیمیاگر , مسعود و مرجان باژن و بیتا صمیمی, ١٣٨٣, بررسی وضعیت عرضه محصولات کشاورزی و تاثیر آن در الگوی مصرف مواد غذایی در ایران, فصلنامه لقتصاد کشاورزی و توسعه, سال ١٢, شماره ۴٨, ص ١۶٧و ٢٣۵-٢٣٣.

۲۴- مجله مشعل, شماره ۴١۵ , صفحه ١۶.

۲۵- نتایج آمار گیری تهران  منطقه شهرداری(۶)١٣۵۹, ١٣۶۰, مرکز آمار ایران .

۲۶- نجفی, ب, ١٣٧۹, ناهماهنگی در سیاستهای تولید و مصرف و ضرورت گذار از سیاست کشاورزی به سیاست غذایی , فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه, سال هشتم, شماره ٣٢, ص ٣٣- ١١.

۲٧- نشریه علمی تخصصی کشاورزی پایدار, بهمن و اسفند ١٣٨۵, امنیت غذایی , تغذیه سالم با کاربرد مواد بیولوژیک, ص١ .

۲۸- نوروزی, ف. ١٣٧٣, تولید و عرضه غذا در ایران, فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه, سال دوم, ص٧٢-٣٧.

۲۹- نوروزی, فرح آرا و بیتا صمیمی, ١٣٨١,تراز نامه غذایی ایران طی سالهای ٨۰-١٣۶۸,موسسه پژوهشهای برنامه ریزی و اقتصاد کشاورزی,انتشارات وزارت جهاد کشاورزی .

٣۰- هفته نامه فرهنگی, هنری, اجتماعی سخن ملت,شهریور ١٣۸٧, سبد و سفره غذایی, سال دوم, شماره ١۶, ص ١۰.

٣١- یوسفیان , جواد, دکتر منیره مجلسی و نرگس بهادری, ١٣٨٧, هشتمین همایش سیمای زن در جامعه , مجله زن و محیط زیست, انتشارات دانشگاه الزهرا .

 

منابع انگلیسی:

۱-     Berg,A, Malnutrition .What can Vedone: Lessons from World Bank

۲-     Brown , G.E. ,NationalNutrition Monitoring System: A Congressional Perspective.J. Am. Diet. Assoc. 84:1181-9.1984 .

۳-      Experience , The John Hopkin University Press, Baltimore, p:1987.

۴-     Garrow,J. (1991),  Importance of Obesity, Br. Med. J., 303:6-704 .

۵-     Massari, Stefani, current food consumption patterns and global  sustainability ,2007

۶-     World Health Organization (1996), Diet , Nuitrition and the Prevention of Chronic Diseases, Report of a WHO Study Group, WHO Technical Report Series, 797: 88-115, Geneva .

چکیده:

یکی از بحرانهای زیست محیطی مسئله انتخاب الگوهای نامناسب مصرف و در واقع مصرف بی رویه است.افزایش مصرف به معنی افزایش ضایعات و آلودگی محیط زیست است و غذا یکی از مهمترین بخشهای اقتصادی است, که تولید آن به اندازه کافی بستگی به تولید در بخش کشاورزی و روند افزایش جمعیت دارد.

 زنان میتوانند به عنوان همسر , مادر, مدیر, و برنامه ریز خانواده و کسیکه نقش اصلی را در تنظیم خرید و چگونگی مصرف بعهده دارد و نیز بعنوان مربی و فرهنگساز نسل آینده نقش بسیار مهمی در تغییر الگوی مصرف غذایی و در نتیجه کاهش آلودگی محیط زیست داشته باشد.

در این تحقیق محقق بدنبال اهداف اصلی خویش یعنی افزایش نقش زنان در انتخاب الگوهای مصرف غذایی مناسب و نهایتا کاهش فشار وارد بر محیط زیست به علت الگوهای بی رویه مصرف می باشد.

جامعه آماری در این تحقیق , زنان منطقه ۶تهران می باشند که تعداد ١١۰۵٧نفر را تشکیل می دهند. افراد نمونه به حجم ٣۲۵ نفر بر اساس نمونه گیری چند مرحله ای خوشه ای تصادفی انتخاب شدند. به منظور آزمون فرضیه های تحقیق, پرسشنامه ویژه ای برای کسب اطلاعات تهیه  شده که برای بررسی صحت و سقم فرضیات تحقیق از آزمون کی دو و اسپیرمن استفاده گردید و نتایج آن اینچنین بیان گردید. مطابق نظر پاسخگویان در مورد فرضیه اول با توجه به اینکه ضرائب ۲۶٣/۰و۲۲٣/۰از مقدار جدول ١۴٨/۰ بیشتر است بین سطح سواد و نوع الگوی مصرف غذا ,رابطه معنی دار وجود دارد, یعنی هرچه میزان تحصیلات زنان افزایش می یابد، میزان آشنایی آنان با الگوهای مصرف غذایی افزایش می یابد.همچنین با توجه به اینکه اکثر پاسخها ۲/٣۴درصد در مورد ارتباط سن با الگوی مصرف غذا به سمت گزینه متوسط بوده , پس ارتباط معنی داری بین ایندو وجود ندارد. در مورد رابطه شاغل بودن زنان و نوع الگوی مصرف ٣/۶۸ درصد به سمت گزینه های خیلی زیاد و زیاد گرایش داشته و کی دو بدست آمده٧٧/١٣٨از مقدار جدول بزرگتر است , پس رابطه معنی دار می باشد. در مورد تاثیر نقش زنان در اقتصاد خانواده در زمینه الگوی مصرف غذا پاسخها به سمت گزینه خیلی زیاد گرایش داشته و در مورد تاثیر نقش زنان بدون همکاری دولت در الگوی مصرف غذا با توجه به مقادیر کی دو بدست آمده۶۴۶/۴۲۴و ۵۲٣/۲١۶ از مقدار جدول بزرگتر است, پس نقش زنان به تنهایی نمی تواند موثر باشد.  بین آموزش زنان و کاهش میزان پسماندها و کاهش در اسراف مواد غذایی و کاهش مشکلات زیست محیطی  ارتباط معنی دار وجود دارد  ,  همپنین هر چه سواد تغذیه ای زنان بیشتر باشد وضعیت تغذیه و سلامت خانواده بهتر می شود. بین نقش زنان و سلامت غذای مصرفی ارتباط معنا دار وجود دارد. بین  افزایش درآمد و بهبود در وضعیت تغذیه  خانواده ارتباط معنا دار وجود دارد.

در آخر به ارائه پیشنهاد در دو بخش مجزا , یعنی پیشنهاداتی برای دولت و زنان پرداخته شده است.

مقدمه:

با توجه به الگوهای بی رویه مصرف و تولید که تشدید کننده فقر و عدم تعادل در جهان است و اهمیت بخش غذا بعنوان محور اقتصادی و نیاز به رسیدن به امنیت غذایی و کاهش جمعیت گرسنه جهان, توجه به تدابیر اصلاح الگوی تغذیه, لازم و ضروری میباشد.(آل یاسیین , احمد,١٣٨۶),چرا که تدابیر اصلاح الگوی مصرف غذایی, تضمین امنیت غذایی را به سمت شرایط برقراری سلامت جامعه هدف قرار داده است.برای ایجاد امنیت غذایی, شناخت ترکیب مواد غذایی به منظور جوابگویی به نیازهای فیزیولوژیکی ضروری است  و بر اساس آن ساختار تولید را می توان برنامه ریزی کرد و جهت داد.علاوه بر تولید, مراحل توزیع مواد غذایی نیز در تضمین در دسترس قرار دادن غذا نقش اساسی بعهده دارد.(عیسی , کلانتری, ١٣٧۵)

یکی از بحرانهای زیست محیطی مسئله انتخاب الگوهای نامناسب مصرف و در واقع مصرف بی رویه است.افزایش مصرف به معنی افزایش ضایعات و آلودگی محیط زیست است و غذا یکی از مهمترین بخشهای اقتصادی است, که تولید آن به اندازه کافی بستگی به تولید در بخش کشاورزی و روند افزایش جمعیت دارد. در این بین توجه به نقش زنان با توجه به اینکه نیمی از جمعیت جهان را تشکیل می دهند , اما نقش آنها در توسعه و پیشرفت جوامع بسیار بیشتر از یک نیمه است , ضروری میباشد. بدیهی است که هر چه اندیشه زنان و مادران یعنی آموزگاران و مربیان جامعه بازتر و هر چه دانسته های ایشان از اصول فرهنگی, اجتماعی, اقتصادی بیشتر باشد, بهتر می توانند در راه پیشرفت و تعالی و رفاه و سرافرازی جامعه آینده گام بر دارند, به عبارت دیگر , هر چه آگاهی زنان افزایش یابد, این آگاهی به جامعه امروز و نسل های آینده منتقل شده و موجب سیر جامعه به سوی ترقی و تکامل میشود.زنان میتوانند با انتخاب الگوی مصرف صحیحی برای خانواده سطح بهره وری خانواده را افزایش دهند و به عنوان همسر , مادر, مدیر, و برنامه ریز خانواده و کسیکه نقش اصلی را در تنظیم خرید و چگونگی مصرف بعهده دارد و نیز بعنوان مربی و فرهنگساز نسل آینده و سرانجام بعنوان پیوند دهنده کودکان به خانه و جامعه می توانند نقش بسیار مهمی در تغییر الگوی مصرف غذایی و در نتیجه کاهش آلودگی محیط زیست داشته باشد.(معروفی,پروین , دانستنیهای زیست محیطی برای زنان)

مطالعه انجام شده در زمینه نقش و تاثیر زنان بر شکل گیری عادات و رفتارهای تغذیه ای فرزندان و تاثیر بر روی الگوی مصرف غذایی و اصلاح آن جهت دستیابی به امنیت غذایی اجرا گردیده است, چرا که مطالعه در این زمینه بسیار محدود  میباشد. امید است نتایج این پژوهش در طراحی و ارائه راهکارهای مناسب برای آموزش صحیح تغذیه در خانواده و بهبود سلامت جامعه و اصلاح الگوهای تولید و مصرف و در نهایت حمایت ازمحیط زیست و بقاء بشریت مفید واقع گردد.

١‐١‐١‐بیان مسئله:

مسئله غذا یکی از مهمترین بخشهای اقتصادی است که تولید کافی آن بستگی به تولید بخش کشاورزی و روند افزایش جمعیت دارد.در حال حاضر جمعیت دنیا با تصاعد هندسی افزایش می یابد و این در حالیست که بر میزان مواد غذایی با تصاعد حسابی اضافه می شود, بنابراین کمبود مواد غذایی یکی از معضلات اساسی دنیای امروز است.  کاهش بازده اراضی کشاورزی نیز بعنوان یکی از تهدید های کره زمین نقش کلیدی در تولید و امنیت غذایی دارد. در نتیجه مسئله اساسی اینست که برای کاهش مخاطرات زیست محیطی  که یکی از آنها الگوهای بی رویه مصرف و تولید است ,آیا می توان با  توجه به نقش زنان بعنوان بخش بزرگ و مهمی از جامعه و همچنین به عنوان مادر , مصرف کننده ,عضو فعال جامعه و محور اقتصاد خانواده و  مشارکت آنها در انتخاب مواد غذایی مناسب ودر خصوص کاهش مخاطرات زیست محیطی تغییر و اصلاح در الگوهای مصرف غذایی بوجود آورد؟ چرا که بنظر می رسد که زنان به عنوان گردانندگان اصلی خانواده در کاهش بحران غذا و چگونگی مصرف نقش دارند. به طور مثال با انتخاب میزان, نوع و مقدار غذا در اقتصاد خانواده , صرفه جویی در مواد غذایی و کاهش هزینه ها نقش دارند و با عادات رفتاری صحیح و اثرگذاری در فرزندان و اعضاء خانواده می توانند نقش مؤثری ایفا نمایند.

برای اصلاح ساختار تولید و مصرف غذا و جهت دادن آن به سمت معیارهای توسعه پایدار نیاز به تحولات بنیادی است که باید از کوچکترین بخش اجتماع یعنی خانواده شروع گردد.

١‐١‐۲‐فرضیه:

فرضیه اول- بین نقش زنان و نحوه استفاده در  الگوهای مصرف غذایی رابطه برقرار است.

سوال١: آیا سطح سواد زنان در اصلاح الگوهای مصرف غذایی نقش مؤثر دارد؟

سوال ۲: آیا بین سن زنان ونوع  الگوهای مصرف رابطه برقرار است؟

سوال ٣: آیا نقش زنان می تواند در زمینه انتخاب  الگوهای مصرف غذایی مناسب در اقتصاد خانواده تاثیر گذارباشد؟

سوال ۴: آیا نقش زنان به تنهایی  وبی پشتوانه  دولت می تواند در الگوی مصرف غذا تاثیرگذار باشد؟

سوال۵- آیا شاغل بودن زنان در الگوی مصرف غذایی خانواده می تواند تاثیر گذار باشد؟

فرضیه دوم- بین نقش زنان و کاهش در مصرف (آب, انرژی, پسماند, غذا….) رابطه برقرار است.

سوال ١- آیا بین آموزش زنان و و نوع الگوی  مصرف( غذا,آب , انرژی …) ارتباط برقرار است؟

سوال ۲- آیا بین آموزش زنان و  کاهش در اسراف موادغذایی ارتباط برقرار است؟

سوال ٣- آیا بین آموزش زنان و کاهش تولید پسماندها ارتباط برقرار است؟

سوال ۴- آیا بین آموزش زنان و کاهش مشکلات زیست محیطی رابطه برقرار است؟

فرضیه سوم- بین نقش زنان در بهبود وضعیت تغذیه ارتباط برقرار است.

سوال ١- آیا بین نقش زنان در افزایش درآمد خانواده و بهبود وضعیت تغذیه ارتباط برقرار است؟

 سوال ۲-  آیا سطح سواد تغذیه ای زنان در بهبود وضعیت تغذیه و  سلامت کودکان و  خانواده نقش مؤثر دارد؟

سوال ٣- آیا بین نقش  زنان و سلامت غذای مصرفی در خانواده ارتباط وجود دارد؟

 

١‐١‐٣‐ضرورت و اهمیت تحقیق:

تولید و عرضه غذا و امکان دسترسی تمام آحاد جامعه ایران به غذای کافی, مطلوب و سالم و برخورداری از سلامت تغذیه ای از برنامه های توسعه ملی جمهوری اسلامی ایران است و در این راستا , دولت موظف به تدوین برنامه الگوهای مصرف مواد غذایی , با هدف ایجاد هماهنگی میان الگوی تولید, عرضه و مصرف در راستای تامین نیازهای تغذیه ای و سلامت جامعه و نهایتا کاهش فشار وارد بر محیط زیست به علت الگوهای بی رویه مصرف می باشد.

همچنین در سیاستهای کلان فرهنگی کشور, همواره بر تقویت شخصیت و جایگاه زن بعنوان مادر و مربی نسل آینده  که می تواند با کار خود در حوزه های مختلف و مشارکت در صحنه اجتماع نقش کلیدی ایفا کند, تاکیید شده است و این امر ضرورت انجام مطالعات الگوی مصرف مواد غذایی و استفاده از نقش زنان در این امر را برای دسترسی به اطلاعات به روز و جامع در ابعاد مختلف غذا و تغذیه را طلب می کند.

١‐١‐۴‐اهداف:

١‐١‐۴‐١‐اهداف اصلی:

–    بررسی الگوهای تولید و مصرف به منظور کاهش فشار وارد بر محیط زیست و ایجاد ادراک بهتر از نقش مصرف و چگونگی استفاده از نقش زنان و مشارکت زنان در دستیابی به الگوهای عقلانی مصرف در بخش غذا.

–        شناسایی موانع مشارکت زنان در حفاظت از محیط زیست.

–        شناسایی میزان آگاهی از رفتارهای زنان با موضوعات و مشکلات زیست محیطی.

–        کاهش در میزان پسماندها و افزایش مصرف بهینه مواد غذایی.

١‐١‐۴‐٢‐اهداف فرعی:

– تبیین و تنظیم  میانگین سرانه مواد غذایی در کشور.

– شناخت وضعیت تغذیه درمنطقه۶ تهران.

– بررسی خصوصیات اقتصادی و فرهنگی منطقه ۶ تهران.

– بررسی ارتقاء دانش و فرهنگ زیست محیطی زنان از طریق آموزشهای زیست محیطی.

– شناسایی راههای مشارکت زنان جهت حفاظت از محیط زیست.

 

١‐١‐۵‐متغیرها:

متغیرهای مستقل و وابسته دراین تحقیق به شرح زیر می باشند.

١‐١‐۶‐محدودیت های تحقیق:

–    با در نظر گرفتن اینکه منطقه ۶تهران به عنوان یکی از مناطق متوسط از لحاظ اقتصادی محسوب می گردد, نتایج تحقیق تنها به جامعه مشابه یعنی به طبقه اقتصادی و اجتماعی متوسط شهر تهران و شهرستانهای مشابه قابل تعمیم است.

–        کمبود اطلاعات آماری منظم و منسجم و مشکل جمع آوری اطلاعات.

–        عدم اطمینان از دقیق و معتبر بودن اعداد و ارقام مندرج در گزارشات آماری.

–        فقدان اطلاعات به روز در حیطه الگوهای مصرف مواد غذایی.

١‐۲-تعاریف نظری و عملیاتی:

١‐۲‐١تعاریف نظری:

       – امنیت غذایی: اطمینان از اینکه تمامی مردم, د رهمه حال دسترسی فیزیکی و اقتصادی به غذای اولیه مورد نیاز خود دارندبرای داشتن زندگی سالم و فعال.(بانک جهانی) (تراز نامه غذایی سال ۸۰‐١٣۶٨)

       – تغذیه: خوردن غذا, هضم, جذب, متابولیسم و دفع مواد زائد.

 –    توسعه پایدار: توسعه ای که نیازهای فعلی نسل حاضر را بدون خدشه دار کردن توانایی نسلهای آینده برای رفع نیازشان برآورده کند و یا به عبارتی توسعه پایدار را می توان تلاش انسان برای برقراری آشتی بین پیشرفت و توسعه به موازات حفاظت و محیط زیست و منابع موجود دانست.( کلانتری , عیسی, و دکتر ناصر خادم آدم , سیاست اصلاح الگوی تغذیه-١٣٧۵)

     – بهره وری:  استفاده مطلوب , موثر و بهینه از مجموع امکانات , ظرفیتها, قابلیتها, سرمایه و نیروها و منابع و فرصتها و حداکثر استفاده از حداقل منابع و امکانات. (تراز نامه غذایی سال ۸۰‐١٣۶٨)

 –    مشارکت: حضور آگاهانه مردم در صحنه سیاسی, بویژه در سالهای اخیر بعنوان یکی از شاخصهای توسعه پایدار مورد توجه قرار گرفته و از هشیاری عمومی و تفاهم بعنوان مهمترین ضرورت در مسیر نیل به توسعه پایدار یاد میشود. از عمل آگاهانه مردم در جوامع مختلف و حضور فعال آنها در این عرصه به صورت اصولی منوط به بهره مندی از دموکراسی عنوان میشود.(مقاره, امین, ١٣٨٣)

     یونسکو نیز طی گزارشی برای قرن ٢١ , توسعه پایدار را مستلزم “گذار از عضویت فردگرایانه   در جامعه به مشارکت دموکراتیک مردم در صحنه” کرده است.

–    آموزش: تعلیم و تربیت مهمترین عامل موثر در دگرگونی و رفتار بشری است که در مسیر رشد اقتصادی, بهبود کیفیت زندگی, ایجاد دانش و مهارت, تامین فرصتهای شغلی و افزایش تولید جامعه به کار گرفته میشود.نقش آموزش و پرورش در توسعه فردی و اجتماعی به صورت یک باور درآمده است و به همین دلیل به عنوان “حقوق پایداری بشر ” و ارزش عالمگیر انسانی به رسمیت شناخته شده است و حتی جایگاه آن به ” قلب جامعه ” تشبیه شده است.آموزش و پرورش پلی است که از گذشته به حال و از حال به آینده می رسد, لذا برای رسیدن به آینده ای پایدار درکی عمیق از اهمیت این موضوع و نگاهی دوباره بر نظام آموزشی کشور ضروری خواهد بود.(نصیری, حسین,١٣٨۴)

    – عرضه سرانه:

از تقسیم  کل عرضه غذا برای مصرف انسان(غذا) به کل جمعیت در دوره مشخص زمانی بدست می آید.(تراز نامه غذایی سال ۸۰‐١٣۶٨)

– الگوی مصرف غذایی: الگوی مصرف هر جامعه ای با توجه به وضعیت اقتصادی, درآمد سرانه کشور, درآمد عمومی, میانگین قدرت خرید مردم و همچنین فرهنگ جامعه تعیین می گردد و همان نحوه مصرف غذا, خرید, نحوه و نوع تولیدات کشاورزی میباشد و آموزش جامعه از جمله مواردیست که در تغییر نگرش مردم نسبت به الگوی مصرف نقش زیادی دارد.

١‐۲‐۲‐تعاریف عملیاتی:

– محیط زیست: محیط پیرامون ما که شامل موجودات زنده وغیر زنده می شود.

– الگوی مصرف مواد غذایی : تهیه , خرید و مصرف انواع مواد غذایی مورد نیاز بدن از جمله گوشت , مرغ , نان , برنج, سبزی و میوه و …

– الگوی تولید: مقدار زمینی که برای کاشت هر یک از محصولات کشاورزی به کار می رود.

–    آموزش: منظور آموزشهایی است که به زنان منطقه مورد مطالعه در خصوص مسائل زیست محیطی از جمله الگوهای مصرف غذا و مسائل و مشکلات تغذیه ای کشور از سوی سازمانها و تشکلهای آموزشی دولتی داده می شود.

–     مشارکت: منظور همکاری و دخالت زنان منطقه ۶ در جهت بهبود وضعیت الگوی مصرف غذا در سطح خانواده خودشان می باشد.

١‐٣‐تاریخچه تغذیه و الگوی مصرف:

١‐٣‐١‐تاریخچه تغذیه و الگوی مصرف در جهان:

١‐٣‐١‐١‐تغییر دادن الگوی مصرف از نظر دستور کار ٢١:

علت اصلی افت مداوم کیفیت محیط زیست جهان , الگوهای بی رویه مصرف و تولید, بخصوص در کشورهای صنعتی است. این موضوع اهمیت بسیار دارد و تشدید کننده فقر و عدم تعادل در جهان است.

تلاشهایی که باید در سطح بین المللی برای حفاظت و تقویت محیط زیست صورت گیرد, باید با توجه کامل به مسئله عدم تعادل موجود بین الگوهای تولید و مصرف فعلی تحقق یابد.

این مسئله که مصرف بی رویه موجب تقاضای زیاد برای بهره برداری منابع طبیعی می شود و بر عکس کاربرد صرفه جویانه این منابع با هدف به حداقل رساندن کاهش منابع و  کاهش آلودگی هماهنگی دارد, باید مورد توجهی خاص قرار گیرد.اگر چه در بخشی از جهان الگوهای مصرف بسیار بالاست, اما هنوز نیازهای مصرفی اولیه بخش بزرگی از افراد بشر برآورده نشده است.نتیجه این وضع, ایجاد تقاضاهای اضافی و روشهای اسراف گونه زندگی در بخشهای ثروتمندتر جهان است که خود فشار عظیمی بر محیط زیست وارد می آورد.در همین حال, بخشهای فقیرتر جهان قادر به تامین غذا, سرپناه, مراقبتهای بهداشتی و آموزشی مورد نیاز خود نیستند.تغییر دادن الگوی مصرف مستلزم استراتژی چند جانبه ای است که درآن برآوردن نیازهای اولیه فقرا, پاسخگویی به تقاضاها و کاهش مصرف مسرفانه منابع محدود کره زمین در فرایند تولید مورد اهم توجه قرار گیرد.

دستیابی به اهداف مربوط به کیفیت محیط زیست و توسعه پایدار مستلزم افزایش کارایی تولید و تغییراتی در الگوهای مصرف است تا مصرف بهینه منابع و به حداقل رساندن پسماندها مورد تایید قرار گیرد. در بسیاری از موارد این امر مستلزم آن است که الگوهای فعلی تولید و مصرف که در کشورهای صنعتی تکامل یافته و سپس به قسمت اعظم جهان سرایت کرده, دگرگون شود.

با تقویت روندها و جهتگیریهای مثبتی که در حال ظهور است, به عنوان بخشی از فرایندی که هدف آن ایجاد تغییرات مهمی در الگوهای مصرف صنایع, دولتها, خانواده ها و افراد است, می توان به پیشرفت در این زمینه دست یافت.

به طور مثال کمک به افراد و خانواده ها برای اینکه هنگام خرید تصمیماتی اتخاذ کنند که از نظر زیست محیطی سالم باشد.اجرای برنامه تغییر الگوی تولید و مصرف نامعقول مستلزم کوشش متفق دولتها, مصرف کنند گان و تولید کننده گان است و باید به نقش مهمی که زنان و خانواده ها در این میان بعنوان مصرف کننده بازی می کنند و تاثیر احتمالی مجموع قدرت خرید آنها بر بازار, توجه خاصی مبذول گردد.(طراوتی , حمید و  سید امیر ایافت, ١٣٧٧, کنفرانس سازمان ملل درباره محیط زیست و توسعه(دستور کار ٢١), انتشارات سازمان محیط زیست.)

١‐٣‐١‐۲‐افزایش دسترسی به غذا و تغذیه از نظر دستور کار ٢١:

برای بر آوردن نیاز روز افزون مصارف غذایی جمعیت جهان, تلاشهای ما فقط به تامین و افزایش ذخایر غذایی محدود نمی شود, بلکه می بایست توزیع غذا به نحو چشمگیری بهبود یافته, در عین حال نظامهای کشاورزی پایدار بیشتری بوجود آید.لازم است بیشتر این تولید در کشورهای در حال توسعه صورت پذیرد. این امر مستلزم کاربرد موفق و ایمن تکنولوژی زیستی با ملاحظات زیست محیطی در زراعت, محیط زیست و در بهداشت انسان است.بیشترین میزان سرمایه گذاری در تکنولوژی زیستی جدید در جهان صنعتی اعمال شده است.مشابه اینگونه سرمایه گذاریها و توسعه منابع انسانی در تکنولوژی زیستی بخصوص د رکشورهای در حال توسعه ضروری است.(طراوتی , حمید و  سید امیر ایافت, ١٣٧٧, کنفرانس سازمان ملل درباره محیط زیست و توسعه,دستور کار ٢١, انتشارات سازمان محیط زیست.)

١‐٣‐١‐٣‐اهمیت موضوع تغذیه و زنان  از دیدگاه کنفرانسهای بین المللی:

الف-کنفرانس ریو:

اصل۸: برای اینکه توسعه مستمر و کیفیت بهتر معیشت برای انسانها فراهم شود, باید کشورها شیوه های مصرف و تولید را اصلاح کنند و سیاست جمعیتی معقولی را اعمال کنند.

اصل ٢۰: زنان نیز در امر محیط زیست و توسعه نقش حساس و مهمی دارند.به همین خاطر همکاری نامحدود آنها بسیار مؤثر بوده, استمرار توسعه را ممکن می سازد.

ب- کنفرانس ژوهانسبورگ:

گزارش ملی توسعه پایدار حاوی ٢٢ فصل می باشد.فصل ٢ راجع به تغییر دادن الگوی مصرف می باشد که نهاد ارائه دهنده آن وزارت جهاد کشاورزی است و فصل ١٧ مربوط به اقدامات زنان است که نهاد ارائه دهنده آن سازمان حفاظت محیط زیست می باشد.در این گزارش چالشهای پیش روی ما را به این صورت ذکر کرده است: ما اذعان می کنیم که مبارزه با فقر, تغییر الگوی مصرف و تولید و حفاظت و مدیریت منابع طبیعی بعنوان پایه و اساس توسعه اجتماعی و اقتصادی از اهداف اساسی و لوازم ضروری توسعه پایدار هستند.تغییرات اساسی در الگوی تولید و مصرف (خانگی) جوامع را برای نیل به توسعه پایدار حیاتی دانسته و ازتمامی کشورها خواسته شده که الگوی تولید و مصرف پایدار را ارتقاء دهند.

 ج- کنفرانس جهانی غذا سال ۱۹٧۴:

دو نوع ریسک ناامنی مورد توجه قرار گرفت.یکی ریسک کمبود حاد غذا دراثر افت محصول و سوانح و دیگری ریسک سوانح نوسانات تولید وقیمت.

از این دو نوع ریسک نا امنی غذا معلوم می شود.شناسایی خطرات و اختلالات عدم دسترسی و یا دسترسی ناکافی به غذای سالم را مد نظر قرار داده که از مجموع عواملی چون نوسانات تولید و افت محصول, محدودیتهای ظرفیتهای وارداتی و منابع ارزی ناشی می شود.

 د- کنفرانس بین المللی تغذیه در رم در سال ۱۹۹۶

ه-کنفرانس جهانی زن در پکن در سال ۱۹۹۵

ی- انتخاب سال ۱۹٧۵ بعنوان سال جهانی زن و دهه (۱۹٨۵-۱۹٧۶)بعنوان دهه زنان از سوی سازمان ملل متحد

س- کنفرانس رفع تبعیض علیه زنان¹  ١۹٧۹ : توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد برگزار گردید که بعنوان سند بین المللی حقوق زنان از آن یاد می شود و به توصیف تبعیضات علیه زنان پرداخته و دستورکاری برای متوقف کردن این اعمال تنظیم کرده است.

این کنفرانس تبعیض را به صورت هرگونه تمایز, محروم سازی بر اساس جنسیت و با هدف آسیب رساندن و بی ارزش کردن فعالیتهای زنان, بی احترامی به وضعیت تاهل آنها, عدم تساوی مرد و زن ,عدم آزادی های اساسی در بحث های اقتصادی, سیاسی, فرهنگی , شهری یا هر زمینه دیگری عنوان کرده است.

١‐٣‐۲‐ تاریخچه تغذیه در ایران:

اولین بررسی الگوی غذای مصرفی خانوار یا همان سبد غذایی د رایران, توسط انستیتو خوار و بار تغذیه ایران در سال ١٣۴٢ انجام شد, نتایج این تحقیقات نشان داد که الگوی مصرف و تغذیه در ایران فاقد کیفیت مطلوب است.بر همین اساس از سال ١٣۵۰ حرکتهایی در جهت برنامه ریزی تغذیه آغاز شده است.در آن سال سازمان برنامه و بودجه گزارش جامعی در مورد وضعیت تغذیه کشور تهیه کرد و نیازمندیهای تغذیه را تا سال ١٣٧١ با توجه به الگوی جمعیتی و سایر عوامل پیش بینی کرد, و سپس به بررسی و تصویب سیاستهای ملی و طرحهای کلی غذا و تغذیه کشور پرداخت. پس از انقلاب اسلامی, در سال ١٣۶۰ کمیته ای به منظور ارزیابی وضع تغذیه شروع به کار کرد و پیشنهاداتی در زمینه بهبود سیاستها و برنامه های کوتاه مدت, میان مدت, درازمدت جهت بهبود تغذیه ارائه کرد و بالاخره در آذر ماه ١٣٧١ دولت ایران در کنفرانس بین المللی تغذیه در رم متعهد شد تا پایان سال ١۹۹۴ یک برنامه اجرایی تغذیه برای کشور تهیه کند تا قبل از دهه جاری میلادی گرسنگی و کمبودهای ویتامین Aو ید را حذف کند و کم غذایی بویژه نزد زنان و کودکان و سالمندان و کمبود آهن , بیماریهای تغذیه ای ناشی از رژیم غذایی و بیماریهای واگیر , موانع اجتماعی و سایر موانع در راه تغذیه کودکان با شیر مادر و سطح پائین بهداشت از جمله آب آشامیدنی ناسالم را به طور عمده کاهش دهد.

اما با این وجود هنوز مشکلات عمده ای بر سر راه قرار دارد که مهمترین آن فقدان نظام اطلاعاتی منسجم و متناسب در مورد وضعیت گذشته و فعلی مصرف مواد غذایی در کشور است.زیرا در صورت وجود این اطلاعات مقایسه مواد غذایی مصرف شده در زمانهای متفاوت در یک جامعه موجب شناخت چگونگی تحول مصرف مواد غذایی و جنبه های مفید یا مضر تغییرات اساسی می شود و تغییرات عوامل فرهنگی و باورهای غذایی در دراز مدت بخوبی نشان داده می شود.

١‐٣‐۲‐ ١‐اهمیت الگوی مصرف غذا در برنامه های توسعه کشور:

‐برنامه اول ودوم:

محوریت داشتن بخش کشاورزی در برنامه های اول و دوم توسعه اقتصادی, اجتماعی و فرهنگی بیانگر توجه دولت مردان جمهوری اسلامی ایران بر اهمیت توسعه کشاورزی به عنوان پیش شرط ضروری توسعه اقتصادی کشور است. از این رو بخش کشاورزی با شناخت نقش و اهمیت امنیت غذایی در فرایند توسعه ملی و نیز نقش کلیدی آن در این ارتباط مهمترین هدف بخش را در برنامه های توسعه, افزایش تولیدات زیر بخش کشاورزی به منظور تامین امنیت غذایی, کاهش واردات و توسعه صادرات تعیین کرده و همواره کوشش نموده تا تولید مواد غذایی را مترادف با رشد جمعیت و تامیین کننده نیازهای تغذیه ای آحاد جامعه از بعد کمی و کیفی, افزایش دهد.( برنامه اول و دوم توسعه اقتصادی , اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران, ١٣٧٨-١٣٧۴, سازمان برنامه و بودجه)

 ‐برنامه سوم:

در برنامه سوم , عدم تناسب الگوهای تولید و مصرف با منابع موجود کشور را از نقاط ضعف ذکر کرده و در چشم انداز آینده اشاره کرده که ادامه روند عدم تناسب الگوی مصرف و تولید موجب تضعیف امنیت غذایی خواهد شد.

همچنین به لزوم آموزش و مشارکت زنان , جوانان در فعالیتهای کشاورزی با رعایت حقوق آنان تاکیید کرده است.

بند”د” ماده ١۰۵: افزایش تولید علوفه بویژه ذرت, سویا و پودر ماهی به منظور کاهش وابستگی به علوفه.

بند”و” ماده ١۰۵: افزایش کمی و کیفی محصولات کشاورزی و آبزیان با هدف تامین امنیت غذایی و توسعه صادرات, با اولویت دانه های روغنی و زیتون.

همچنین در بخش سیاستهای زیست محیطی ازعوامل مهم و مؤثر در روندهای زیست محیطی, تعداد و رشد جمعیت انسانی را ذکر کرده زیرا هر اکوسیستمی ظرفیت تحمل معینی دارد. افزایش سریع جمعیت همراه با بهره برداری غیر پایدار از منابع و وارد نمودن آلودگی متناسب با مصرف غیر پایدار, روندهای تخریبی را بر محیط زیست تحمیل کرده است. رشد روز افزون جمعیت موجب نیاز بیشتر به غذا گردیده و این خود موجب گسترش تولیدات کشاورزی و تاثیرات سوء بر خاک شده است.( برنامه سوم توسعه اقتصادی , اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران, ١٣٨٣-١٣٧۹, سازمان برنامه و بودجه .)

‐برنامه چهارم:

در فصل هفتم موضوع ارتقاء سلامت و بهبود کیفیت زندگی بحث شده که در ماده ٨۴ به موضوع غذا و امنیت غذایی اشاره شده است:

ماده ٨۴: دولت موظف است به منظور نهادینه کردن مدیریت, سیاستگزاری, ارزشیابی و هماهنگی این قلمرو از جمله, امنیت غذا و تغذیه در کشور, تامین سبد مطلوب غذایی و کاهش بیماریهای ناشی از سوء تغذیه و گسترش سلامت همگانی در کشور اقدامات ذیل را بعمل آورد:

الف- تشکیل شورایعالی سلامت و امنیت غذایی با ادغام شورای غذا و تغذیه

ب- تهیه و اجرای برنامه های آموزشی لازم به منظور ارتقاء فرهنگ و سواد تغذیه ای جامعه

ج-تخصیص منابع اعتباری, تسهیلات بانکی و یارانه ای لازم برای تولید, تامین, توزیع و مصرف مواد غذایی, در جهت دستیابی به سبد مطلوب غذایی و اختصاص منابع لازم برای شروع و تدارک برای ترویج غذای سالم و رقابت میان وعده های دانش آموزان و همچنین کمک غذایی برای اقشار نیازمند.

د-تهیه و اجرای برنامه های

١-ایمنی غذا

٢-کاهش ضایعات غذایی از تولید به مصرف

همچنین در ماده ۶۵ آمده است:

دولت موظف است نسبت به تدوین اصول توسعه پایدار بوم شناختی, بویژه در الگوهای تولید و مصرف و دستورالعملهای بهینه سازی مربوط اقدام نماید.

همچنین دفتر هماهنگی فائو در ایران درهمکاری نزدیک با همتای ملی خود , وزارت جهاد کشاورزی و دیگر سازمانهای مرتبط ,پروژه های متعددی را درقالب کمکهای فنی در بخش کشاورزی, دامداری, شیلات, جنگلبانی, فقرزدایی, امنیت غذایی و توسعه روستایی به اجرا در می آورد.

 ماده ١١١: تقویت و گسترش نقش زنان در جامعه و توسعه فرصتها

بند”الف” ماده ١۰٢: توانمند سازی زنان در راستای برقراری تعاملات اجتماعی لازم جهت شکل گیری فعالیت واحدهای تعاونی

بند”ج” ماده ١۰١: برابری فرصتها برای زنان و مردان و توانمند سازی زنان از طریق دستیابی به فرصتهای شغلی مناسب

ماده ۵۴: آموزش ضمن خدمت جهت افزایش سطح کارایی و ارتقاء مهارتهای شغلی بخصوص برای زنان (برنامه چهارم توسعه اقتصادی , اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران, ١٣۸٣-١٣٧۹, سازمان برنامه و بودجه)

١‐۴‐فیزیولوژی تغذیه:

مقوله تغذیه انسان دارای بافت پیچیده ایست. دامنه آن ابعاد دانش فیزیولوژی, مکانیسم پیچیده بیولوژی مولکولی, مسایل اقتصادی, جامعه شناسی, سیاسی و روابط بین الملل را در بر می گیرد.

انسان به مواد غذایی در ترکیب معینی از کربوهیدراتها, پروتئینها, چربیها, ویتامینها و عناصر معدنی احتیاج دارد. میزان مصرف آن در ارتباط با گروههای جنسی, سنی, شغلی و حتی ساخت روانی و روانشناسی افراد جامعه نوسان دارد. (کلانتری, عیسی و ناصر خادم آدم, ١٣٧۵, سیاست اصلاح الگوی تغذیه)

١‐۴‐١‐الگوی تغذیه:

الگوی تغذیه مناسب عبارتست از  رعایت دو اصل تنوع و تعادل دربرنامه غذایی روزانه, به عبارتی پیروی از برنامه غذایی متنوع که شامل مجموعه ای ازهر چهار گروه اصلی مواد غذایی و به میزان توصیه شده و کافی.در این راستا لازم است افراد جامعه با گروههای اصلی غذایی, مواد غذایی هر گروه و چگونگی مصرف آنها آشنا باشند و از برنامه غذایی مناسب بسته به سن, جنس, وزن, وضعیت اقتصادی و میزان فعالیت خود پیروی کنند, بطوریکه به میزان متعادلی از گروههای اصلی الف)نان و غلات   ب)گوشت,حبوبات,تخم مرغ و مغزها     ج)شیر و لبنیات    د)میوه ها و سبزیها   استفاده کنند تا انواع مواد مغذی مورد نیاز بدن از جمله ویتامینها, املاح معدنی, پروتئین, فیبر, مواد انرژی زا و به طور کلی مواد مغذی و مقوی در دسترس بدنشان قرار گیرد. اگر الگوی مصرف غذا از الگوی بیان شده پیروی کند, می توان گفت الگوی تغذیه مناسبی وجود دارد.

١‐۴‐٢‐جریان تولید و تغذیه:

١‐۴‐٢‐١‐تعریف تغذیه:

تغذیه بخشی از مصرف است که با مقوله تکنولوژی, مسایل مربوط به تولید پیوستگی دارد.

تغذیه یعنی خوردن غذا, هضم غذا, جذب غذا, متابولیسم و دفع مواد زائد یا به عبارتی دیگر علم تغذیه رشته ایست که در مورد نیازهای غذایی انسان از بدو تولد  با توجه به جنس, سن, شرایط فیزیولوژیک, ارزش غذایی خوراکها, رژیم غذایی, میزان مصرف غذا , رابطه تغذیه و تندرستی, رابطه تغذیه و بیماری بحث و گفتگو می کند.

١‐۴‐٢‐٢‐ماده مغذی :

در هر غذایی که توسط انسان خورده می شود تعدادی ترکیب شیمیایی وجود دارد, به هر یک از این ترکیبات شیمیایی غذا ماده مغذی گفته می شود. در غذاهایی که می خوریم بیش از پنج نوع ماده شیمیایی یا ماده مغذی وجود دارد که عبارتند از: الف-کربوهیدراتها ب-پروتئین ها ج-چربیها

که به آنها درشت مغذیها یا مواد مغذی انرژی زا می گویندیعنی متابولیسم یا سوخت آنها در بدن تولید انرژی می کند و مقدار مصرف روزانه این گروه زیاد است.

در مقابل این سه ترکیب: دو ترکیب ازمواد مغذی وجود دارد که به نام ریز مغذی ها مشهورند. ویتامینها و عناصر معدنی یا املاح جزء این دسته هستند, که نقش ساختمانی دارند و از متابولیسم یا سوخت آنها در بدن انرژی حاصل نمی شود.

١‐۴‐٢‐٣‐سوء تغذیه :

سوء تغذیه یعنی زیاد خوردن, کم خوردن, نامتعادل خوردن. بنابراین کمبود نسبی یا کامل یا دریافت بیش ازحد مواد  غذایی, سوء تغذیه نامیده می شود.(هر گونه انحراف از تعادل را سوء تغذیه می گویند.در حالی که هر ۵ ثانیه یک کودک در دنیا به خاطر سوء تغذیه می میرد، کمبود ویتامین ها، آهن، روی و کلسیم به خاطر سرانه پایین مصرف میوه و لبنیات در ایران، کیفیت زندگی و سلامت میلیون ها نفر را تهدید می کند و ۵ درصد درآمد ناخالص ملی بر باد می رود.

سلامت هر انسان به تغذیه مناسب وابسته است، تغذیه مناسب یعنی مصرف کافی کالری و درشت مغذی های موردنیاز بدن که انرژی کافی را برای زیستن تامین کند. علاوه بر این مواد که عموماً با خوردن نان، برنج، غلات، نشانسته و پروتئین های گیاهی و حیوانی تامین می شود، بدن هر انسان برای این که سالم باشد نیازمند گروه دیگری از موادغذایی است که ویتامین ها و املاح هستند، گروهی که به ریزمغذی ها معروفند.ریزمغذی ها نقش مهمی در سلامت انسان دارند. آهن، ید، روی، کلسیم، پتاسیم، ویتامین A، ویتامین های گروهB، ویتامین Cو ویتامین E از جمله مهم ترین این مواد هستند که کمبود هر کدام از آنها تاثیر خاص خود را در سلامت انسان دارد، پوکی استخوان، ضعف سیستم ایمنی بدن، کاهش رشد، کاهش وزن، کاهش توان یادگیری، افت تحصیلی، کاهش بازدهی کاری، کاهش بهره هوشی، بی حوصلگی، گوشه گیری و انزوا، تغییرات رفتاری، کاهش آستانه تحمل، ضعف قوای جنسی، آسیب پذیری در برابر بیماری ها و افزایش میزان مرگ و میر از جمله عوارض کمبود ریزمغذی هاست.عرضه ناکافی و در دسترس نبودن مواد غذایی که حاوی ریز مغذی ها باشند، گران بودن آنها، نا آگاهی عمومی از اهمیت تغذیه صحیح، سختی برنامه ریزی برای تامین همه ریز مغذی ها به علت ضعف آموزش عمومی، سوء تغذیه ثانوی ناشی از سوء مصرف دارو، الکل، موادمخدر و اعتیادآور، عفونت ناشی از بیماری و ضعف حاصل از طی دوران بارداری یا بیماری از جمله عواملی است که بر کمبود ریز مغذی ها در جامعه تاثیر گذار است. سرانه مصرف شیر در ایران کمتر از نصف اروپایی هااست.در ایران، آمار دقیقی از کمبود همه ریزمغذی ها وجود ندارد، اما بر اساس آ مار منتشر شده از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، حدود ٨۰۰ هزار کودک ایرانی به علت سوء تغذیه، دچار کوتاه قدی هستند، ۴۱ میلیون نفر یعنی از هر ۱۰ نفر ۶ نفر کمبود ویتامین B6 دارند که منشا آن مصرف پایین سرانه لبنیات در کشور است، سرانه مصرف لبنیات در ایران ۱۶۰ لیتر در سال است که کمتر از نصف سرانه مصرف لبنیات در اروپا است که این سرانه ۴۰۰ لیتر برای هر نفر است.بنا به گزارش های موجود مهم ترین عارضه ناشی از مصرف اندک لبنیات، پوکی استخوان است که سالانه بیش از ۹۰ میلیارد تومان خسارت مالی در ایران در پی دارد و سن ابتدای پوکی استخوان در ایران به زیر ٣۵ سال کاهش یافته است، ٢۰ درصد کل جمعیت کشور و بیش از ٣۰درصد زنان دچار فقر آ هن هستند، ٢۰ درصد مردم کمبود روی دارند و ….بررسی های دیگری نشان می دهد حدود ۵ درصد درآمد ناخالص کشور به علت سوء تغذیه از بین می رود و این درحالی است که کل اعتباری که سالانه برای بخش سلامت از بهداشت و درمان گرفته تا بیمه ها و سایر بخش های عمرانی این بخش هزینه می شود حدود ۶ درصد درآمد ناخالص ملی است یعنی چیزی به اندازه ضرر ناشی از سوء تغذیه در کشور.راه حل اساسی برطرف کردن سوء تغذیه، مصرف منظم و اصولی همه انواع موادغذایی است که علاوه بر تامین انرژی و کالری موردنیاز بدن، ویتامین ها، املاح و ریزمغذی های موردنیاز بدن هر انسان را نیز تامین کند برای این کار علاوه بر خرید و تامین کافی این مواد داشتن یک جدول دقیق غذایی که بتواند همه مواد مورد نیاز بدن را تامین کند، لازم است.

الف‐بروز بیماریهای خطرناک بر اثر سوتغذیه در ایران

پایین بودن سرانه مصرف لبنیات، انواع پروتئین ها و برخی غلات در ایران، باعث شده که شاهد تشدید بیماری “سوءتغذیه” در جامعه باشیم که این خود مقدمه و زمینه ای برای بروز انواع بیماریهای بعضا خطرناک است که متاسفانه چندان مورد توجه نیست.

سرانه مصرف شیر در ایران ۹١ کیلوگرم در سال است، در حالی که در اروپا این سرانه ۶۰۰ کیلوگرم برآورد می ‌شود. از سوی دیگر، طبق آخرین آمار در مورد سبد غذایی مصرفی ایرانیان، مصرف لبنیات به ازای هر نفر روزانه ١۹گرم است که فقط ۶٨ گرم از این میزان را شیر تشکیل می ‌دهد، در شرایطی که مصرف مطلوب لبنیات هر فرد باید روزانه ٢٢۵ تا ٢۴۰گرم باشد.

همچنین بر اساس گزارش وضعیت عوامل خطر بیماریهای غیر واگیر وزارت بهداشت، تنها حدود ۶۵ درصد از افراد جامعه روزانه یک بار یا بیشتر لبنیات مصرف می کنند. در حالی که ٢ درصد ایرانی ‌ها در طول هفته هیچ گونه لبنیاتی مصرف نمی‌کنند. ۶/۴ درصد ایرانیان یک بار و ٨/۶ درصد دوبار در هفته از لبنیات استفاده می کنند و ۶/٨درصد مردم ۴ بار، ١/۴ درصد ۵ بار و ٧/٣ درصد ۶ بار در هفته از لبنیات تغذیه می ‌کنند.

پوکی استخوان، یکی از انواع بیماریهایی است که بر اثر کم مصرف کردن شیر و لبنیات بروز می کند. از سوی دیگر، میزان کم مصرف لبنیات بر سلامت دندانها نیز آسیب شدید وارد می ‌سازد اما تبعات و هزینه‌ های ناشی از خدمات درمان سرپایی و بستری موارد آسیب دیده بسیار بیشتر از یارانه قابل تخصیص به شیر است.

در حالی که ایران در تولید ١۵محصول از ٢۵ محصول اصلى باغى دنیا مقام اول تا دهم را دارد و بیش از ۴ درصد میوه و مرکبات جهان را تولید مى کند، ولی در عین حال مصرف سبزی و میوه در کشور ما کمتر از میزان استاندارد است.

سوء تغذیه، یک بیماری اجتماعی است که نداری و نادانی مهم‏ترین ریشه‏های آن هستند. بخش بهداشت و درمان از نظر تخصص، مهارت و امکانات عملی نمی‏تواند در زمینه کاهش فقر، افزایش آگاهی و تغییر رفتار نقش راهبری داشته باشد. به عبارت دیگر، نبود متولیان فقر زدایی، فرهنگ سازی، آگاهی رسانی و هدایت رفتار از مهم‏ترین تنگناهاست و این‏ها را لزوماً نمی‏توان تنها در بخش بهداشت به وجود آورد. هر چند برای فرهنگ سازی و رشد آگاهی مردم، دفتر بهبود تغذیه جامعه با امکانات محدود تلاش‏های بسیار کرده است، ولی تا زمانی که سایر بخش‏های درگیر، مشکل را چالش خودشان ندانند و با این تلاش‏ها همراه نشوند، دستیابی به نتیجه مطلوب بسیار مشکل خواهد بود. تبلیغات گسترده رادیو و تلویزیون برای مصرف غذاهایی که سلامت انسان را به خطر می‏اندازد، نظیر انواع غلات حجیم شده (پفک)، انواع نوشابه، روغن، سس و… مثال بارزی است بر این مدعا.

١‐۴‐٢‐۴‐تغذیه متعادل:

تغذیه متعادل به رژیمی گفته می شود که کلیه نیازهای فرد به مواد مغذی را در شرایط مختلف فیزیولوژیکی تأمین کند . یعنی رژیم غذایی از غذاهای مختلف و متنوع باشد و کافی هم بخوریم . برای این کار دو روش وجود دارد :

الف ) غذاها را بر حسب ارزش تغذیه ای ، خاصیت و مقدار مواد مغذی در چهار طبقه دسته بندی کرده اند و هر روز باید یکی از این گروههای چهارگانه را خورد:

١- نان ، برنج ، غلات و سیب زمینی که ترکیب عمده این مواد را نشاسته تشکیل می دهد تأمین کننده انرژی ، پروتئین ، ویتامین و املاح هستند ولی اهمیت عمده آنها تأمین انرژی است.
٢- شیر ، ماست ، پنیر ، کشک و لبنیات منابع پروتئین و کلسیم بدن ما را تشکیل می دهند . بنابراین اگر می خواهید رشد خوبی داشته باشید و از مشکلات استخوانی رنج نبرید باید از مواد پروتئین دار و کلسیم دار استفاده کنید .

٣-گوشت ، مرغ ، ماهی ، تخم مرغ و حبوبات منابع پروتئین آهن دار بدن ما هستند .
۴-سبزیها و میوه ها ، ویتامین ها و املاح بدن ما را تأمین می کنند و همچنین دارای فیبرهای غذایی هستند که از ابتلا به یبوست جلوگیری می کنند .

ب ) هرم غذایی:

در قاعده آن غلات ، نان ، برنج ، ماکارانی و سیب زمینی وجود دارد که باید روزانه زیاد مصرف شوند . هرم که باریکتر می شود ، یک طرف سبزی ها و میوه ها قرار دارند ، از میوه ها که بالاتر می آئیم یک طرف شیر ، ماست ، پنیر و پروتئین کلسیم دار و طرف دیگر گوشت ، مرغ ، ماهی و تخم مرغ قرار گرفته و در رأس هرم شکر ، قندها و روغن قرار دارد . بنابراین در برنامه غذایی روزانه باید در مصرف قند و شکر احتیاط کنیم .

پروتئین و حبوبات: به اندازه ۵/۵ پیمانه در روز توصیه می شود. بهتر است که پروتئین را از منابع گوناگون مخصوصا ماهی و حبوبات تهیه کرد و به صورت آب پز یا کبابی مصرف شود.

شیر و سایر فراورده های آن: ۲ لیوان روزانه برای بچه ها و ٣ لیوان روزانه برای بزرگسالان استفاده می شود. بهتر است از شیر و لبنیات کم چربی استفاده کنیم و در افرادی که توانایی هضم آن را ندارند از لبنیات بی لاکتوز و یا کم لاکتوز استفاده گردد.

میوه جات:توصیه می شود که  از انواع مختلف میوه و به صورت تازه یا یخ زده و کنسروی و یا میوه های خشک استفاده گردد. میزان ۲ تا ٣ عدد در روز  برای یک رژیم غذایی مناسب کفایت می کند

سبزی جات: میزان ٣ تا ۵واحد مخصوصا سبزیجات با رنگ تیره مثل اسفناج که منبع غنی از آهن است , توصیه می شود.

غلات: میزان ۶واحد روزانه مناسب است ولی توصیه می شود که حداقل سه واحد روزانه از غلات استفاده کنیم که این سه واحد شامل یک تکه نان , اواحد در غلات قابل استفاده در وعده صبحانه , و نصف پیمانه برنج یا ماکارونی و سایر غلات می باشد.

 به طور کلی در یک رژیم غذایی و برنامه غذایی مناسب باید موارد زیر رعایت شوند:

تعادل: برنامه ای سالم است که در آن با کاهش حجم مواد غذایی مصرفی میزان کالری دریافتی کاهش یابد نه اینکه غذا یا گروه خاصی از غذاها منع گردد.

همه جانبه بودن: برنامه غذایی باید دارای برنامه ورزشی مناسب و معمول باشد که به بدن فشار خلاصی وارد نیاید.

تناسب با فرهنگ و عادات غذایی: این برنامه غذایی باید با عادات و فرهنگ تغذیه ای سازگار باشد.

صرفه اقتصادی: لازم نباشد برای استفاده از این برنامه غذایی هزینه ای اضافی بر معمول بپردازیم. چه این هزینه مربوط به مکملهای غذایی باشد و چه مربوط به استفاده از غذاهای خاص.

تداوم: برنامه غذایی باید به گونه ای باشد که اگر به فرض به ما گفته شد باید تا آخر عمرتان ا زآن استفاده کنید این امکان برای ما وجود داشته باشد.

پشتیبانی: رژیم غذایی باید دارای برنامه ای باشد که بعد از رسیدن به وزن ایده آل با ارائه پیشنهاداتی بتواند ما را تا آخر عمر در وضعیت تعادل و ثبات نگه دارد.

انعطاف: باید بتوانیم علائق تغذیه ای خود را در انتخاب غذاهایی که هر روز می خوریم شرکت دهیم نه اینکه ا زما خواسته شود راس ساعتی خاص غذایی خاص را میل کنیم و لبیبی راتکوهی, منصوره کلید سلامت و زیبایی, ١٣٧۶)

١‐۴‐٢‐۵‐عادات غلط غذایی:

یکی از مهمترین عوامل  مؤثر در شکل گرفتن الگوی تغذیه انسان, عادات غذایی است که تعیین کننده چگونگی انتخاب, آماده کردن, طبخ, مصرف و نگهداری مواد غذایی است.

عادات غذایی ریشه در عوامل مختلف چون شرایط اجتماعی, اقتصادی, فرهنگی, جغرافیایی, مذهبی, کشاورزی و … دارد که سینه به سینه و نسل به نسل به افراد رسیده و ریشه در باورهای انسان دارد. در واقع عادات  و الگوهای غذایی هم از والدین به کودکان  و هم از طریق نسلها به ارث میرسد. علم در کنار عادات غذایی آهسته حرکت می کند تا عادات بد را بشناسد و جایگزین بهتری را ارئه دهد. ولی به طور معمول دهها سال طول می کشد تا کم کم بتوان عادات را در جهت سلامت و افزایش طول عمر تغییر داد .

ما معمولا  بدون تفکر از عادات غذایی پیروی می کنیم و توجهی به اثرات مثبت و منفی آنها در سلامت خود نداریم, در حالیکه بسیاری ا زعادات غذایی معمول, ممکن است نا مناسب بوده و تاثیر آنها در سلامت انسان گام بسیار مؤثری در شکل گیری الگوی غذایی صحیح و مناسب و بر خورداری از تغذیه کافی, متعادل و متنوع است.

– تند غذا خوردن و خوب نجویدن غذا

تغییر دادن عادات و الگوهای  غذایی  در یک کشور بسیار سخت و وقتگیر است و مسؤولان سلامت یک جامعه باید برای تغییرات مناسب برنامه ریزیهای مشخص و طولانی مدت داشته باشند. به این گونه کارهای آموزشی, فرهنگ سازی می گویند. برای این کار باید اطلاعات وسیعی را از گوشه و کنار دنیا جمع آوری کنیم و بر اساس اطلاعات مستدل و اثبات شده حرکت کرد.

مصرف کمتر گوشت سفید به نسبت گوشت قرمز, مصرف پایین لبنیات , استفاده از غذاهای چرب, توجه بیشتر به کمیت به جای کیفیت , مصرف ناچیز برخی مواد غذایی کم حجم و بسیار مغذی و فراگیر نبودن مصرف انواع میوه ها از جمله عادات نادرست است که در نظام تغذیه ای کشور وجود دارد و بتدریج رو به بهبود است.

 (مجله مشعل, شماره ۴١۵ , صفحه ١۶).

١‐۴‐٢‐۶‐کربوهیدراتها:

کربوهیدراتها مواد قندی هستند که در بسیاری از انواع مواد غذایی و در گیاهان مختلف وجود دارند. آنها منابعی می باشند  که انرژی مورد نیاز بدن را تامین می کنند, و در ساخت قند خوراکی و ترکیب غذایی غلات, حبوبات و میوه ها مشارکت دارند. ضمنا یک گرم کربوهیدرات و یک گرم پروتئین دارای اندازه مساوی حدود(۴ کیلو کالری) از انرژی بوده, در حالیکه یک گرم چربی دارای حدود ۹ کیلو کالری انرژی (بیش از دو برابر کربوهیدرات و پروتئین ) می باشد.( کلانتری, عیسی و ناصر خادم آدم, ١٣٧۵, سیاست اصلاح الگوی تغذیه)

١‐۴‐٢‐٧‐پروتئینها:

پروتئین به عنوان ماده اصلی حیات, لغتی با ریشه یونانی به معنی مهمترین است. حدود سه چهارم مواد بدن انسان (بدون آب) از پروتئین تشکیل می گردد. سهم اصلی مواد  ماهیچه ها, اعضاء داخلی, هورمونها, آنزیم هاو مواد دفاعی بدن از ترکیبات پروتئینی باشد.

اسیدهای آمینه ضروری را انسان می تواند مستقیما از طریق تغذیه محصولات گیاهی و یا غیر مستقیم از مسیر تغذیه گوشت حیوانات علف خوار تامین نماید.نظر به اینکه هر نوع پروتئین از ترکیب خاص از اسیدهای آمینه تشکیل می گردد, بنابراین نبود هر یک از اسیدهای آمینه لازم مانع سنتز نوعی از پروتئین مورد نیاز می شود. این نکته دلیلی است بر اهمیت ضرورت وجود ترکیبی از مواد غذایی در تغذیه هر انسانی که دارای تمامی انواع اسیدهای آمینه ضروری به حد کافی باشد. این ترکیب غذایی”کامل” نامیده می شود..( کلانتری, عیسی و ناصر خادم آدم, ١٣٧۵, سیاست اصلاح الگوی تغذیه)

 ١‐۴‐٢‐٨‐چربیها:

چربی در تغذیه انسان بخصوص در کشورهای توسعه یافته موضوع بحث برانگیزی است.بررسیها نشان می دهد که مصرف زیاد آن از علل اصلی بیماریهای جدی جوامع مرفه و دارای تغذیه خوب در قرن حاضر است. تشخیص وجود رابطه مستقیم بین تغذیه و بیماریهای قلبی, گردش خون, سرطان از جمله( سرطان روده بزرگ, سینه, تخمدان, پروستات, مجاری ادرار ) که چربیها در ایجاد عارضه های فوق نقش مهمی دارند از جدیدترین نتایج علمی است. (کلانتری, عیسی و ناصر خادم آدم, ١٣٧۵, سیاست اصلاح الگوی تغذیه)

١‐۴‐٢‐۹‐ویتامینها:

ویتامینها نوعی مواد آلی هستند که برای فعل و انفعالات درون سلولی و تنظیم  مکانیسم فیزیولوژیکی بدن ضروری می باشند. بسیاری از ویتامینها از طریق تغذیه سالم به بدن می رسند

برای بدن انسان ١٣ نوع ویتامین شامل پنج نوع A,C,D,E,K و هشت نوع ویتامین B عبارت از B1 تیامین۱۴, B2 ریبوفلاوین۱۵, B3 نیاسین۱۶, B6 پانتونیک اسید۱۷, B12 فولاسین۱۸, و بیوتین۹۱ مورد نیاز می باشد.

 ویتامینها در ترکیب مواد غذایی بشرح ذیل می توانند مورد استفاده قرار گیرند.

–    ویتامینA : بعضی روغن ماهی ها, جگر, قلوه, دیگر اعضاء گوشتی, شیر, خامه, پنیر و نیز منابع گیاهی که فاقد چربی و کلسترول می باشند.

–    ویتامینB بتا کارتن علاوه بر آنکه در بدن قابل تبدیل به ویتامینA می باشد, دارای ویژگی ضد اکسیداسیون بوده و تاثیر ضد تشکیل سلول سرطانی دارد. درهویج و بخصوص اسفناج و اغلب سبزیها با رنگ تند و سبز و رنگ زرد و میوه های زرد رنگ وجود دارد.

–        ویتامین D: در شیر و فراورده های شیری

–        ویتامینK: از روغن ماهی, اسفناج, اغلب سبزیها

–        ویتامین B1: گوشت سفید و ماهی و انواع لوبیا

–        ویتامین B2: شیر و فراورده های شیری , گوشت بدون چربی, تخم مرغ, سبزیها , حبوبات , آجیل و نان

–        ویتامین B3: آجیل, فراورده های شیری, گوشت ماهی, تخم مرغ, حبوبات و نان

–        ویتامین B6: ماهی, گوشت, آجیل, لوبیا, حبوبات, موز,بعضی از میوه ها, تخم مرغ ونان

–        ویتامین B12: شیر وفراورده های شیری, تخم مرغ, گوشت, ماهی

–        بیوتین: تخم مرغ, شیر و فراورده های شیری, ماهی, حبوبات و سبزیها

–        فولاسین: سبزیها, میوه های ترش, حبوبات, غلات, ماهی و گوشت سفید

–        ویتامینC: میوه های ترش, گوجه فرنگی, سیب زمینی و سبزیها

(کلانتری, عیسی و ناصر خادم آدم, ١٣٧۵, سیاست اصلاح الگوی تغذیه)

١‐۴‐٢‐١۰‐عناصر معدنی:

عناصر معدنی همراه با مواد غذایی, مورد تغذیه انسان قرار میگیرد. آنها برای مکانیسم جریانهای حیاتی بدن از جمله فعال کردن آنزیمها, جریان طبیعی کار قلب, دستگاه گوارش و شکل گیری استخوانها درگروه موار اساسی مورد نیاز بدن محسوب می گردند. مواد معدنی مورد نیاز را می توان از طریق مواد غذایی زیر تغذیه کرد:

بر : سبزیها, میوه ها بخصوص سیب

کلسیم : شیر و فراورده های شیری, سبزیها با رنگ سبز تند , غلات و ماهی بخصوص ساردین

کلراید : نمک خوراکی و ماهی

کرم : گوشت و غلات

مس: ماهی, لوبیا, آجیل, گوشت, غلات و سیب زمینی

فلراید : چای, آب کلر دار و گیاهان تغذیه شده از آن

ید: نمک ید دار و غذاهای دریایی

آهن : جگر, قلوه, گوشت قرمز, ماهی, تخم مرغ, لوبیا , آجیل و سبزیها

مگنزیوم : سبزیها, غلات , گوشت, شیر , آجیل , لوبیا, موز و زرد آلو

منگنز  : غلات , آجیل , لوبیا, سبزیها, میوه ها , قهوه وچای

فسفر : انواع مواد غذایی بخصوص ماهی و گوشت , فراورده های  شیری, تخم مرغ, لوبیا و آجیل

پتاسیم : انواع مواد غذایی بخصوص پرتقال , موز, سیب زمینی با پوست , ماست , گوشت وشیر

سلنیوم : ماهی, گوشت قرمز, غلات, تخم مرغ, مرغ, جگر, سیر

سدیم : نمک و مواد غذایی نمک دار بخصوص پنیر و گوشت دودی

روی : غذاهای دریایی , گوشت , جگر, تخم مرغ, شیر و نان گند

(کلانتری, عیسی و ناصر خادم آدم, ١٣٧۵, سیاست اصلاح الگوی تغذیه)

١‐۴‐٣‐تحقیق و توسعه (R&D):

 

120,000 ریال – خرید نهایی کردن خرید مورد به سبد خرید اضافه شد

تمام مقالات و پایان نامه و پروژه ها به صورت فایل دنلودی می باشند و شما به محض پرداخت آنلاین مبلغ همان لحظه قادر به دریافت فایل خواهید بود. این عملیات کاملاً خودکار بوده و توسط سیستم انجام می پذیرد.

 جهت پرداخت مبلغ شما به درگاه پرداخت یکی از بانک ها منتقل خواهید شد، برای پرداخت آنلاین از درگاه بانک این بانک ها، حتماً نیاز نیست که شما شماره کارت همان بانک را داشته باشید و بلکه شما میتوانید از طریق همه کارت های عضو شبکه بانکی، مبلغ  را پرداخت نمایید.