تحقیق وقف مربوطه  به صورت فایل ورد  word و قابل ویرایش می باشد و دارای ۹۰  صفحه است . بلافاصله بعد از پرداخت و خرید لینک دنلود تحقیق وقف  نمایش داده می شود، علاوه بر آن لینک مقاله مربوطه به ایمیل شما نیز ارسال می گردد

مقدمه . ۸
۱ ـ کتب مستقل ۸
۲ـ کتب علم قرائت ۸
۳ـ کتب علوم قرآنى ۹
۴ـ کتب تجوید ۹
درس اول : کلیات ۹
تعریف وقف و ابتدا ۹
اهمیت وقف و ابتدا ۱۰
ضرورت وقف و ابتدا ۱۰
عوامل مؤثر در شناخت وقف و ابتدا ۱۲
درس دوم : وقف و اقسام آن (۱) ۱۳
تعریف وقف , قطع و سکت ۱۳
ملاک و معیار وقف ۱۳
اقسام وقف ۱۴
مبناى تقسیم وقف به تام , کافى , حسن و قبیح ۱۵
درس سوم : اقسام وقف (۲) ۱۷
تعریف وقف تام ۱۷
موارد وقف تام به نحو شایع ۲۲
چند نکته درباره وقف تام ۲۳
درس چهارم : اقسام وقف (۳) ۲۵
تعریف وقف کافى ۲۵
دلایل جواز وقف کافى ۲۵
موارد وقف کافى به نحو شایع ۲۶
چند نکته درباره وقف کافى ۲۷
درس پنجم : اقسام وقف (۴) ۲۸
تعریف وقف حسن ۲۸
ملاک وقف حسن ۲۸
حکم وقف حسن ۲۸
دلیل صحت و جواز وقف حسن ۲۹
چند نکته درباره وقف حسن ۲۹
تعریف وقف قبیح ۲۹
مراتب وقف قبیح ۲۹
درس ششم : موارد حسن و قبیح (۱) ۳۲
وقف بین مضاف و مضاف الیه ۳۲
راههاى تشخیص مضاف و مضاف الیه : ۳۲
وقف بین فعل و فاعل ۳۲
وقف بین مبتدا و خبر ۳۳
وقف بین فعل (یا شبه فعل ) و مفعول به ۳۳
وقف بین فعل (یا شبه فعل ) و مفعول مطلق ۳۴
وقف بین فعل و مفعول له ۳۴
وقف بین فعل و مفعول فیه ۳۴
درس هفتم : موارد وقف حسن و قبیح (۲) ۳۵
وقف بین فعل (یا شبه فعل ) و متعلقات آن ۳۵
نکاتى درباره ظرف و جار و مجرور ۳۵
وقف بین حروف مشبهه بالفعل و اسم و خبر آنها ۳۵
نکاتى درباره حروف مشبهه بالفعل ۳۵
وقف بین اسم و خبر حروف مشبهه بالفعل ۳۵
وقف بین افعال ناقصه و اسم و خبر آنها ۳۶
وقف بین اسم و خبر افعال ناقصه ۳۶
وقف بین ظن (و نظایر آن ) و اسم و خبر آن , و وقف بین اسم و خبر آن ۳۶
وقف بین مؤکد و مؤکد ۳۶
وقف بین صفت و موصوف ۳۶
وقف بین مبدل منه و بدل ۳۷
وقف بین حال و صاحب حال ۳۷
وقف بین معلل و علت ۳۷
درس هشتم : موارد وقف حسن و قبیح (۳) ۳۸
وقف بین قول و قائل ۳۸
وقف بین قول و مقول قول ۳۸
وقف بر حروف عطف ۳۸
وقف بین معطوف و معطوف علیه ۳۸
وقف بر ادات استفهام ۳۹
وقف بین جار و مجرور ۳۹
وقف بر حروف نفى و جحد, بدون ذکر مجحود ۳۹
وقف بر لا (نهى ) بدون ذکر مجزوم ۳۹
وقف بر لا (به معناى غیر) ۳۹
وقف بر لا (نفى جنس ) ۳۹
وقف بین اسم و خبر لا (نفى جنس ۴۰
وقف بر لا (زایده ) ۴۰
وقف بر لا (هنگامى که حرف ماقبلش در مابعدش عمل کرده است ) ۴۰
وقف بر سوف ۴۰
وقف بر قد. ۴۰
وقف بر لما ۴۰
وقف بر الا ۴۰
وقف بین جازم و مجزوم ۴۰
وقف بین ناصب و منصوب ۴۱
وقف بین تمیز و ممیز ۴۱
درس نهم : موارد وقف حسن و قبیح (۴) ۴۲
وقف بین صله و موصول ۴۲
وقف بین صله و معرب (اعرب دهنده ) موصول ۴۲
وقف بین مستثنى و مستثنى منه ۴۲
حکم وقف در استثناى متصل ۴۲
حکم وقف در استثناى منقطع ۴۲
وقف بین شرط و جزا ۴۳
وقف بر امر, نهى , نفى , دعا, استفهام , تمنى و ترجى بدون ذکر جواب آنها ۴۴
وقف بین قسم و جواب آن ۴۴
وقف بر حیث ۴۴
وقف لازم ۴۵
جایگاه وقف لازم در وقفهاى چهارگانه ۴۵
مصادیق وقف لازم از وقف تام ۴۶
مصادیق وقف لازم از وقف کافى ۴۶
مصادیق وقف لازم از وقف حسن ۴۶
وقف مطلق ۴۷
درس یازدهم : اقسام وقف سجاوندى (۲) ۴۸
وقف جایز ۴۸
وقف مجوز لوجه ۴۸
وقف المرخص للضروره ۴۹
وقف ممنوع ۵۰
موارد وقف (لا) از وقف کافى ۵۰
موارد وقف (لا) از وقف حسن ۵۰
موارد وقف (لا) از وقف مشترک بین تام , کافى و حسن ۵۰
درس دوازدهم : ابتدا ۵۱
ابتدا, به معناى شروع قرائت قرآن ۵۱
استعاذه ۵۱
طریقه هاى استعاذه ۵۱
بسمله و قطع و وصل آن ۵۲
بسمله در بین سور ۵۲
ابتدا بعد از وقف ۵۲
انواع ابتدا بعد از وقف ۵۳
انواع ابتداى جایز ۵۳
ابتداى تام ۵۳
ابتداى کافى ۵۳
ابتداى حسن ۵۳
ابتداى غیرجایز (قبیح ) ۵۳
چند نکته درباره ابتدا ۵۴
درس سیزدهم : مسائل متفرقه در وقف و ابتدا (۱) ۵۵
وقف و ابتدا در کلا ۵۵
معانى کلا ۵۵
تقسیم بندى سیوطى در مورد کلمه کلا در قرآن ۵۵
تقسیم بندى مکى بن ابى طالب در مورد کلمه کلا در قرآن ۵۶
تقسیم بندى زرکشى در مورد کلمه کلا در قرآن ۵۷
حکم وقف و ابتدا در بلى ۵۸
معناى بلى و موارد آن در قرآن ۵۸
درس چهاردهم : مسائل متفرقه در وقف و ابتدا (۲) ۶۱
قاعده درباره الذى و الذین ۶۱
وقف بر نعم ۶۲
ابتدا به بل ۶۲
ابتدا به ام ۶۲
ابتدا به ثم ۶۳
ابتدا به حتى ۶۴
وقف بر هذا ۶۴
وقف بر ذلک ۶۴
وقف بر کذلک ۶۴
درس پانزدهم : مسائل متفرقه در وقف و ابتدا (۳) ۶۶
وقف معانقه یا مراقبه ۶۶
وقف نبى ۶۶
وقف غفران ۶۷
وقف ازدواج ۶۷
آیات داراى وقوف کثیر ۶۸
وقف بر انتهاى آیات ۶۸
نظرات مختلف در مورد وقف بر انتهاى آیات ۶۸
وقف بر جمله ندائیه ۶۹
وقف بر حروف مقطعه ۶۹
روش قراى مشهور در وقف و ابتدا ۶۹
علائم وقف ۶۹
منابع و ماخذ ۹۰

 منابع و ماخذ

۱ـ ابن انبارى,محمدبن قاسم:الایضاح فى الوقف والابتداء,مجمع اللغه العربیه,دمشق۱۳۹۰ ق .
۲ـ ابن جزرى,محمدبن محمد:النشرفى القرائات العشر, مکتبه القاهره , قاهره (بى تا).
۳ـ ابن هشام,جمال الدین:مغنى اللبیب,چاپ پنجم,سوق المسجدالجامع,تبریز۱۹۷۹م .
۴ـ ابوداود, سلیمان بن اشعث : سنن , دارالدعوه , استانبول ۱۹۸۱ م .
۵ـ ابوعبیه , محمد فهیم : معجم اعراب الفاظ القرآن , چاپ اول , بیروت ۱۹۹۵م .
۶ـ اشمونى,احمدبن محمد:منارالهدى فى الوقف والابتداء, المطبعه المصریه ,بولاق ۱۲۸۶ ق .
۷ـ انصارى,زکریابن محمد:المقصدلتلخیص مافى المرشد,المطبعه المصریه,بولاق(بى تا).
۸ـ [امام]خمینى , روح اللّه : تحریر الوسیله , مکتبه العلمیه الاسلامیه , تهران (بى تا).
۹ـ [امام]خمینى,روح اللّه:رساله توضیح المسائل, انتشارات راه امام , تهران۱۳۵۹ ش .
۱۰ـ بیگلرى,حسن:سرالبیان فى علم القرآن,چاپ هفتم,کتابخانه سنائى,تهران(بى تا).
۱۱ـ ترمذى,محمد بن عیسى : الجامع الصحیح , چاپ اول , دارالکتب العلمیه ,بیروت ۱۴۰۸ ق .
۱۲ـ حـاج اسـمـاعـیـلـى , مـحمدرضا: پژوهشى در قرآن و فنون قرائت , چاپ اول ,صندوق قرض الحسنه , ابوتراب , اصفهان ۱۴۰۸ ق .
۱۳ـ حـاجى خلیفه , مولى مصطفى بن عبداللّه : کشف الظنون عن اسامى الکتب والفنون , دارالکتب العلمیه , بیروت ۱۴۱۳ ق .
۱۴ـ حـر عاملى , محمد بن حسن : وسائل الشیعه الى تحصیل مسائل الشریعه ,چاپ پنجم , داراحیاء التراث العربى , بیروت ۱۴۰۳ ق .
۱۵ـ حصرى , محمود: معالم الاهتداء الى معرفه الوقف والابتداء, ترجمه محمدعبدى خسروشاهى , چاپ اول , اسوه , تهران ۱۳۷۰ ش .
۱۶ـ دانى , عثمان بن سعید: المکتفى فى الوقف والابتداء فى کتاب اللّه , چاپ دوم , موسسه الرساله , بیروت ۱۴۰۷ ق .
۱۷ـ زرکشى , بدرالدین : البرهان فى علوم القرآن , چاپ اول , دارالفکر, بیروت ۱۴۰۸ ق .
۱۸ـ سخاوى , على بن محمد: جمال القراء و کمال الاقراء, چاپ اول , مکتبه التراث , مکه ۱۴۰۸ ق .
۱۹ـ سیوطى,جلال الدین:الاتقان فى علوم القرآن,چاپ اول,دارالکتب العلمیه , بیروت ۱۴۰۷ ق .
۲۰ـ صـافـى,محمود:الجدول فى اعراب القرآن وصرفه وبیانه,چاپ اول,دارالرشید,بیروت۱۴۱۱ ق .
۲۱ ـ قـسطلانى , شهاب الدین : لطائف الاشارات لفنون القرائات , احیاءالتراث الاسلامى , قاهره ۱۳۹۲ ق .
۲۲ ـ مـحـیـسن , محمد سالم : الکشف عن احکام الوقف والوصل فى العربیه , چاپ اول , دارالرشید, بیروت ۱۴۱۱ ق .

مقدمه

وقـف و ابـتـدا از فنون مهم در قرائت قرآن است , قارى قرآن باید بتواند جمله ها وعبارتها را از هم بازشناسد, تا بر جاى نیکو وقف کند و از جاى نیکو مجددا قرائت را آغاز کند, ندانستن مواضع وقف و ابـتـدا, سـبـب مـى شـود که آیات قرآن به طورنادرست تقطیع شده , معانى نادرستى به گوش شـنونده القا شود, على (ع ) درروایتى , رعایت محلهاى وقف در قرآن را یکى از دو رکن اساسى در ترتیل قرآن دانسته اند.عـلـمـاى قرائت در گذشته به این فن توجه کافى مبذول داشته , به طورى که بسیارى از قاریان مشهور, از جمله بعضى از قراى سبعه , در این زمینه داراى تاءلیف بوده اند. نوشته هاى مربوط به وقف و ابتدا را مى توان به چهار دسته تقسیم کرد:

۱ ـ کتب مستقل

مـراد از کـتـب مـستقل , کتبى است که موضوع آنها وقف و ابتداست , دکتر یوسف عبدالرحمن در مـقـدمه اى که بر کتاب المکتفى , اثر عثمان بن سعید دانى نوشته ,۷۸ کتاب را نام برده است که با عـنوان وقف و ابتدا در قرآن به رشته تحریردرآمده است , مشهورترین این کتب , به ترتیب تاریخى , عبارتند از:

الف)المقاطع والمبادى,ازابوحاتم , سهل بن محمد بن عثمان سجستانى (متوفاى ۲۴۸ ه ق ).

ب) الایضاح فى الوقف والابتداء, از محمد بن قاسم بن بشار انبارى (متوفاى۳۲۸ ه ق ).

پ)القطع والائتناف,ازابوجعفراحمدبن محمدبن اسماعیل,معروف به ابن نحاس(متوفاى۳۳۸ه ق

ت) المکتفى فى الوقف والاهتداء, از ابوعمرو, عثمان بن سعید دانى (متوفاى۴۴۴ ه ق ).

ث) الاهتداء فى الوقف والابتداء, از دانى .

ج) المرشد, از حسن بن على بن سعید عمانى (متوفاى بعد از ۵۰۰ ه ق ).

چ) وقوف القرآن , از محمد بن طیفور سجاوندى (متوفاى ۵۶۰ هق ).

ح) الایضاح فى الوقف والابتداء, از سجاوندى .

خ) المقصد لتلخیص ما فى المرشد, از شیخ زکریا انصارى (متوفاى ۹۲۶ ه ق ).

د) منار الهدى فى الوقف والابتداء, از احمد بن عبدالکریم بن محمد اشمونى , ازاعیان قرن ۱۱٫

۲ـ کتب علم قرائت

بـرخـى درضـمن کتب مربوط به علم قرائت,به این بحث پرداخته اند,مانند:ابن جزرى درکتاب النشرفى القرائات العشر,قسطلانى درلطائف الاشارات وسخاوى درجمال القراء و کمال الاقراء.

۳ـ کتب علوم قرآنى

بـعضى در ضمن مباحث علوم قرآنى , به این بحث پرداخته اند, مانند: بدرالدین زرکشى در البرهان فى علوم القرآن و جلال الدین سیوطى در الاتقان فى علوم القرآن .

۴ـ کتب تجوید

تـقریبا در همه کتب مربوط به تجوید, به طور مختصر به مساله وقف و ابتدا واقسام آن اشاره شده است , متاءسفانه در کشور ما این فن شریف قرآنى , موردتوجه لازم قرار نگرفته و تاءلیفى مستقل در ایـن زمینه به انجام نرسیده است ,اکنون که به برکت انقلاب شکوهمند اسلامى , قرائت قرآن کریم به طورروزافزون مورد توجه نوجوانان و جوانان ما قرار گرفته است , شایسته است که متصدیان امر قـرائت , قـاریـان قـرآن را به آموختن فنون مربوط به قرائت و از جمله وقف و ابتدا تشویق کنند, تا قـرائت ریـشـه دار و حرفه اى در کشور رونق گیردنگارنده بعد از چندین بار تدریس وقف و ابتدا, مـنـاسـب دید که نتایج تحقیق وتدریس خود را در اختیار دوستداران قرآن و قرائت آن قرار دهد, امیدوارم که آموزش این فن در دستور کار مؤسساتى که به امر آموزش قرآن مى پردازند قرارگیرد, در اینجا توجه مدرسان و دانش پژوهان را به نکات زیر جلب مى کنم : ۱) این کتاب جهت آموزش در یک ترم تحصیلى دانشگاهى تدوین شده است ,از آنجا که معمولا ترم تـحصیلى با یکى دو هفته تعطیلى مواجه مى شود, این کتاب در پانزده درس تدوین شده , تا امکان تدریس تمام آن باشد.

۲) بـه جهت جلوگیرى از حجیم شدن کتاب , از ترجمه اکثر آیات اجتناب کردیم ,انتظار این است کـه دانـش پـژوهان , خود به قرآن مترجم رجوع کنند, تا با درک معانى آیات , بر کیفیت یادگیرى خودبیفزایند.
۳)ازآنـجـاکـه سوره هاى آغازین قرآن داراى آیات طولانى است وطبیعتامواضع وقف آنها بیشتر اسـت,لذامثالهارا بیشتر از حزب اول قرآن آورده ایم , ودر پایان ضمیمه اى حاوى تجزیه و ترکیب کـلـمات حزب اول , همراه با بیان حکم وقف و ابتداى آنها آورده ایم , پیشنهاد مى شود که مدرسان گـرامـى بـعـد از تـدریـس اقـسام وقف , بخشى از وقت هر جلسه را به تمرین این آیات بپردازند, تادانش پژوهان در زمینه شناخت عبارتهاى قرآنى , مهارت کافى به دست آورند. ۴)سـوره هـاى پـایانى قرآن داراى آیاتى کوتاه وبافواصل زیاد است,جهت آشنایى دانش پژوهان با نحوه وقف و ابتدا در این سورها, جهت تمرینات رابیشتر به این سوره ها معطوف داشته ایم .۵) عـلامـت سـتـاره (#) در بـین آیات , به عنوان نشانه (وقف ) گذاشته شده است , درپایان , ضمن آرزوى توفیق براى همه کسانى که در جهت تعمیق آموزش قرآن تلاش مى کنند, از همه دانشوران و دانش پژوهان علوم قرآنى و به ویژه قرائت قرآن , درخواست مى شود که معایب کتاب را به نگارنده تذکر دهند و نظرهاى اصلاحى خود را از ما دریغ نفرمایند.
وما توفیقى الا باللّه علیه توکلت والیه انیب .(محمدکاظم شاکر. ۱۵/۵/۱۳۷۵) .

درس اول : کلیات

تعریف وقف و ابتدا

وقـف و ابـتدا, فن باارزشى است که با شناخت آن , کیفیت اداى قرائت معلوم مى شود, از این جهت که قارى در چه محلهایى باید وقف کند که معنا تمام باشد,و از چه جاهایى باید شروع کند که معنا را مختل نسازد.

اهمیت وقف و ابتدا

در بیان اهمیت این بحث , همین بس است که بگوییم : خداوند, پیامبر اکرم (ص )را ماءمور کرده که آیات قرآن کریم را با (ترتیل ) بخواند: (ورتل القرآن ترتیلا)), على (ع ) در بیان مراد خداوند در این آیه , فرمود: (الـتـرتـیـل مـعرفه الوقوف وتجوید الحروف , ترتیل , شناخت محلهاى وقف و نیکو ادا کردن حروف است ).همچنین از ابن عباس نقل شده است که گفت : (الـوقـوف مـنازل القرآن, محلهاى وقف , منزلهاى قرآن است ), توضیح اینکه : در گذشته در بـیـن راهـهـا, مـنـزلـهایى براى توقف کوتاه مدت مسافران تعبیه شده بود که مسافران در آنجا به استراحت و تجدید قوا مى پرداختند, تا بتوانندبهتر به راه خود ادامه دهند, اگر مسافرى در یکى از ایـن منزلها متوقف نمى شد,چه بسا توان آن را نداشت که تا منزل بعدى راه را ادامه دهد و مجبور مى شد که بین دو منزل در جاى نامناسبى توقف کند, ابن عباس در این سخن خود, قرآن رابه راه , و قارى را به مسافر, و موارد وقف را به منزلهاى بین راه تشبیه کرده است , به این معنا که در قرآن مـحـلـهـایى مناسب وجود دارد که قارى مى تواند درآنها وقف کند و با تجدید نفس , به نیکویى به قـرائت خـود ادامـه دهـد, اگر قارى این محلها را به خوبى نشناسد و یا در آنها وقف نکند, چه بسا مجبور مى شود درجاهایى وقف کند که محل مناسبى نیستند و موجب اخلال در معنا مى شود.سلف صالح نیز به وقف و ابتدا اهمیت مى دادند, سیوطى در این باره مى گوید:اخبار صحیح , بلکه متواتر, حاکى از آن است که سلف صالح , از قبیل : ابوجعفریزید بن قعقاع, یکى از شخصیتهاى بـرجـسـته تابعین , امام نافع,ابوعمرو, یعقوب , عاصمو پیشوایان دیگر, به آموختن وآموزش این فن , اهتمام زیادى داشته اند.ابن انبارىمى گوید: (شناخت قرآن , آنگاه به کمال رسد که شناخت وقف و ابتدایش حاصل شود).زکریا انصارىمى گوید: مـحـلـهـاى وقف , مانند منازلى است که مسافر در آن فرود مى آید, همانطور که منازل بین راه از جـهت خوش آب و هوا بودن و داشتن امکانات متفاوت است ,منازل قرآن نیز متفاوت است , بعضى تام و بعضى کافى و برخى حسن است.

و بـالاخـره آنکه , این فن نزد بزرگان دانش قرائت تا این اندازه از اهمیت برخورداربوده است , که بـسیارى از آنها شرط کرده اند که تنها به کسى اجازه آموزش وتعلیم قرآن دهند که وقف و ابتدا را شناخته باشد, و ابوحاتم سجستانىگفته است : (من لم یعرف الوقف لم یعلم القرآن , هرکس وقف را نشناسد, قرآن رانشناخته است ).

ضرورت وقف و ابتدا

ضرورت توجه قارى قرآن به وقف و ابتدا را مى توان اینگونه تبیین کرد: اولا: بـراى قـارى ممکن نیست مقدار قابل توجهى از قرآن را با یک نفس و بدون وقف بخواند, پس لازم است براى تنفس و استراحت هم که شده , جاهایى راانتخاب کند تا بر آنها وقف نماید.

ثانیا: بر فرض که کسى بتواند مقدار معینى از قرآن را با یک نفس بخواند, این امر, یعنى وصل همه کـلـمات به یکدیگر, گاهى ایجاد خلل در معنا مى کند ومعنایى را به ذهن شنونده مى آورد که به طور حتم , مقصود خداوند نیست , مانندوصل (اصحاب النار) به (الذین یحملون العرش ), در سوره غافر (۴۰) آیه ۶ و۷: (وکـذلک حقت کلمت ربک على الذین کفروا انهم اصحاب النار, الذین یحملون العرش ومن حوله یسبحون بحمد ربهم …).
که این توهم را ایجاد مى کند که دوزخیان , عرش خدا را به دوش مى کشند.

از دو امـر فوق , اینگونه نتیجه مى گیریم که اولا: در یک قرائت طولانى , وصل همه کلمات ممکن نـیست , و ثانیا: بر فرض امکان , در همه جا وصل صحیح نیست , پس وقف بر بعضى از کلمات قرآن , امرى اجتناب ناپذیر است . حـال اگـر وقف بر هر کلمه اى از قرآن جایز باشد, هیچ مشکلى وجود ندارد و قارى مى تواند هرجا نفسش به انتها رسید, بدون هیچ واهمه اى وقف کند, و در این صورت شناخت آنچه در علم وقف و ابـتدا آمده , ضرورتى نمى یابد, اما چنین نیست , زیرا در بسیارى از موارد, وقف بر کلمه اى و یا ابتدا به کلمه اى , موجب فساد معنا مى شود, شما تصور کنید کسى بر (ان اللّه لا یهدى ), (ان اللّه لا یـستحیى ) , (لا اله ), (ما من اله )وقف کند و یا از(انى اله ), (نحن ابناؤا للّه ) , (ان اللّه هو المسیح ),(ان الل ه فقیر ونحن اغنیاء)  , (اتخذ اللّه ولدا) شـروع کـنـد, ایـن همه فساد معنا که در موارد بالا و موارد مشابه مشاهده مى شود, ناشى از وقف وابـتـداى نـادرسـت است , پس نتیجه مى گیریم که بر هر محلى نمى توان وقف کرد واز هر جایى نـمى توان قرائت را آغاز کرد, لذا مى گوییم : نه تنها وقف بر کلمات ,امرى اجتناب ناپذیر است , بلکه انتخاب موارد خاصى به عنوان وقف یا ابتداضرورى است . حـال اگـر کـسى بگوید: باز هم بر قارى لازم نیست که علم وقف و ابتدا را بیاموزد,بلکه بر راءس آیـات وقـف مـى کند که سنت نیز مى باشد, و همانطور که به اثبات رسیده , وقف بر رؤوس آیات , بیشتر از نوع تام یا کافى است , در جواب مى گوییم : اولا: بـسیارى از آیات , طولانى است و نوعا قارى نمى تواند آنها را با یک نفس بخواند, به ویژه وقتى بخواهد آن را به صورت لحن و تحقیق , قرائت کند. پس در بسیارى از موارد, قارى ناچار مى شود جهت تنفس , بین آیات توقف کند.حال اگر در جایى نامناسب توقف کند, باعث خلل و فساد در معناى آیه مى شود. فرض کنید کسى در سوره شورى (۴۲) آیه ۸: (ولو شاء اللّه لجعلهم امه واحده ولکن یدخل من یشاء فـى رحـمـتـه والظالمون ما لهم من ولى ولا نصیر), بر(الظالمون ) وقف کند, در این صورت , این تـوهم ایجاد مى شود که خداوند,ظالمان را نیز در رحمت خویش وارد مى کند, و یا کسى در سوره رعـد (۱۳) آیـه۳۵ : (مـثـل الـجـنـه التى وعد المتقون تجرى من تحتها الانهار اکلها دائم وظلها تـلـک عـقـبى الذین اتقوا وعقبى الکافرین النار), بر (عقبى الکافرین ) وقف کند, با این وقف , توهم مى شود که جایگاه کافران نیز مانند پرهیزکاران , در بهشت است . ثـانـیا: بر فرض که قارى بتواند هریک از آیات را با یک نفس بخواند, در بعضى ازآیات , نکاتى وجود دارد کـه مـسـتـلـزم وقف در بین آیات است و حداقل , وقف آنهانیکوتر از وصل آنهاست , پس نیکو خواندن قرآن اقتضا مى کند که بر آن مواردوقف شود, مانند موارد زیر: نـسـبت چند فعل متوالى به موارد مختلف , با یکسان بودن ظاهر آنها, مانند سوره فتح (۴۸) آیه ۹: (لتؤمنوا باللّه ورسوله وتعزروه وتوقروه وتسبحوه بکره واصیلا), که مرجع ضمیر غایب در (تعزروه ) و (تـوقـروه ), پـیـامبر است , در حالى که مرجع ضمیر غایب در (تسبحوه ), خداوند است , پس براى اینکه کسى نپنداردکه آن نیز به پیامبر برمى گردد, بهتر است بر (توقروه ) وقف شود.خـطـاب بـه دو نـفر در یک آیه , مانند سوره یوسف (۱۲) آیه ۲۹: (یوسف اعرض عن هذا واستغفرى لـذنـبـک انـک کـنت من الخاطئین ), که (اعرض عن هذا) خطاب به یوسف و (استغفرى لذنبک ) خـطاب به زلیخاست , پس براى اینکه توهم نشودکه هر دو, خطاب به یوسف است , نیکوست که بر کلمه (هذا) وقف شود. نـسـبـت دو چیز مختلف به دو موضوع , مانند سوره تحریم (۶۶) آیه ۴: (فان اللّه هو مولیه وجبریل وصـالـح الـمؤمنین والملئکه بعد ذلک ظهیر), که (مولا) بودن به خدا نسبت داده شده و (ظهیر) بـودن بـه (جـبـرئیـل ) و (صـالح المومنین ) و (ملائکه )نسبت داده شده است , حال اگر بر کلمه (مولیه ) وقف نشود, ممکن است توهم شود که (جبریل ) یا (صالح المؤمنین ) یا (ملائکه ) نیز مولاى او هستند. بـا این توضیحات , روشن شد که اولا: وقف بین آیات , امرى اجتناب ناپذیر است ,و ثانیا: در هر جایى نـمـى تـوان وقف کرد, بلکه باید موارد لازم را شناخت و بر آنهاوقف کرد, تا نه تنها خللى به معناى آیات وارد نشود, بلکه مقصود خداوند به بهترین وجه , گوش شنوندگان آیات نور را نوازش دهد و بر قلب آنان بنشیند. نـکـته آخر در باب ضرورت وقف و ابتدا آنکه , قرآن کریم به دلیل ایفاى نقش تربیتى و هدایتى , در هریک از سور آن , موضوعات مختلفى مطرح مى شود,گاهى از عذاب و آتش دوزخ سخن مى رود, گاهى از بهشت و پاداش , گاهى تبشیر است و گاهى انذار, گاهى تشویق است و گاهى ترهیب , گـاهـى از سـرنـوشـت هـلاکـت بـار اقوام گذشته سخن گفته است و گاهى از عاقبت نیکوى پـرهـیـزکـاران ,اگـر بـیـن ایـن موارد, با وقف فاصله به وجود نیاید, تداخل بین موارد مختلف و گاه متضاد پیش مى آید, در این زمینه , روایاتى نیز وجود دارد که پیامبر اکرم (ص ) ازقول جبرئیل , بـه مـردم ایـنگونه تعلیم مى دهد که : (سزاوار است بر آیه اى که در آن از آتش و عقاب سخن رفته , وقـف شود تا از مابعدش که درباره بهشت و ثواب است , فاصله افتد), مانند سوره بقره (۲) آیه ۸۱ و ۸۲: (بلى من کسب سیئه واحاطت به خطیئته فاولئک اصحاب النار هم فیها خالدون , والذین امنوا وعملواالصالحات اولئک اصحاب الجنه هم فیها خالدون ), که اولى درباره عذاب اهل جهنم و دومى درباره اهل بهشت و پاداش آنهاست . هـمـچـنین مانند سوره شورى (۴۲) آیه ۸: (لو شاء اللّه لجعلهم امه واحده ولکن یدخل من یشء فى رحمته والظالمون ما لهم من ولى ولا نصیر), که قسمت اول آیه درباره رحمت و قسمت پایانى آیه درباره عذاب است , که نیکوست بر کلمه (فى رحمته ) وقف شود.

عوامل مؤثر در شناخت وقف و ابتدا

عـوامـلـى چـنـد در شناخت دقیق و درست محلهاى وقف و ابتدا مؤثر است , که به ترتیب اهمیت عبارتند از: ۱ – لغت , ۲ ـ نحو, ۳ ـ قرائت , ۴ ـ تفسیر.

دانستن (معانى لغات قرآن ), اولین شرط براى فهم موارد وقف و ابتداست , کسى که معناى الفاظ و آیـات قـرآن را نـمـى دانـد, نمى تواند اجزاى مختلف یک آیه را ازهمدیگر بازشناسد, به طور مثال , مـمـکن است کسى در سوره یونس (۱۰) آیه۶۵ : (ولا یحزنک قولهم ان العزه للّه جمیعا هو السمیع الـعـلـیم ) و در سوره یس (۳۶) آیه ۷۶: (فلا یحزنک قولهم انا نعلم ما یسرون وما یعلنون ) را بدون وقـف بـرکـلمه (قولهم ) بخواند, در حالى که وقف نکردن بر آن , این توهم را در ذهن شنونده پدید مى آورد که (ان العزه للّه جمیعا) و (انا نعلم ما یسرون وما یعلنون ),قول مشرکان است , و حال آنکه ایـن دو عـبـارت , قـول خداوند است و در واقع ,بیان علت براى حکم قبلى است , یعنى خداوند به پیامبرش مى فرماید: سخنان پوچ و بیهوده آنان تو را اندوهگین نسازد, زیرا که عزت ویژه خداونداست و هرکه را بخواهد عزیز مى کند و نیز بدیهاى آنها در حق تو از چشم مامخفى نمى ماند. (نـحـو) نـیز نقش بسیار مؤثرى در شناخت موارد وقف و ابتدا دارد, زیرا بدون شناخت اجزاى یک جـمـلـه و نـقش هریک در آن , نمى توان وقف و ابتداى درست را از نادرست تشخیص داد, به طور مثال , کسى که نداند در آیه (واذ ابتلى ابراهیم ربه بکلمات ) کلمه (ربه ) فاعل (ابتلى ) است , مـمکن است بپندارد که (واذ ابتلى ابراهیم ) یک جمله کامل , داراى فعل و فاعل و مفعول است و بر آن وقف کند, در حالى که با این وقف , بین فعل و فاعل فاصله انداخته است که وقفى قبیح است . عـلاوه بـر ایـن , گاهى اختلاف در ترکیب نحوى یک آیه , موجب اختلاف در وقف و ابتداى آن نیز مـى شـود, بـه طور مثال , (الذى ) در سوره ناس (۱۱۴) آیه ۴ و ۵:(من شر الوسواس الخناس , الذى یـوسـوس فـى صدور الناس ) مى تواند یکى ازاین دو نقش را داشته باشد: یا صفت براى (الخناس ) بـاشد, و یا خبر براى مبتداى محذوف (هو الذى ) در صورت نخست , وقف بر آن حسن و در صورت دوم , ازنوع کافى است. (اختلاف قرائات ) نیز گاهى در وقف و ابتدا مؤثر است , به طور مثال , در سوره ابراهیم (۱۴) آیه ۱ و ۲: (کتاب انزلناه الیک لتخرج الناس من الظلمات الى النورباذن ربهم الى صراط العزیز الحمید, اللّه الـذى لـه مـا فى السموات وما فى الارض ), اگر کسى بر لفظ (حمید) وقف کند, بنابر قرائت رفع (اللّه ) کـه قـرائت نافع و ابن عامر است , این وقف , تام است و بنابر قرائت بقیه قرا که (اللّه ) رامجرور خوانده اند, وقف حسن است . (اخـتـلافات تفسیرى ) نیز بر وقف و ابتدا بى تاءثیر نبوده و نیست , به طور مثال , درمورد سوره آل عـمران (۳) آیه ۷: (وما یعلم تاءویله الا اللّه والراسخون فى العلم یقولون آمنا به ), به نظر کسانى که معتقدند که راسخان در علم , آگاه به تاءویل نیستند, وقف بر اللّه , تام و لازم است , و به نظر کسانى که آنها را نیز آگاه به تاءویل مى دانند, چنین نیست .

بنابراین , شناخت کامل معانى لغات و نقش کلمات در جمله , از نظر نحوى وآشنایى با علوم قرائت و تفسیر, از عوامل مهم در تشخیص موارد وقف وابتداست . ابن مجاهدمى گوید: کـسـى بـه طور کامل از عهده شناخت وقفها برنمى آید, مگر اینکه نحوى و دانا به قرائات باشد و از تـفـسـیـر و قـصـه هـا و جدا کردن آنها از یکدیگر و زبانى که قرآن به آن نازل شده آگاهى داشته باشد

تمام مقالات و پایان نامه و پروژه ها به صورت فایل دنلودی می باشند و شما به محض پرداخت آنلاین مبلغ همان لحظه قادر به دریافت فایل خواهید بود. این عملیات کاملاً خودکار بوده و توسط سیستم انجام می پذیرد.

 جهت پرداخت مبلغ شما به درگاه پرداخت یکی از بانک ها منتقل خواهید شد، برای پرداخت آنلاین از درگاه بانک این بانک ها، حتماً نیاز نیست که شما شماره کارت همان بانک را داشته باشید و بلکه شما میتوانید از طریق همه کارت های عضو شبکه بانکی، مبلغ  را پرداخت نمایید.