مقاله بررسی ساختار و ویژگی های شیمیایی  برخی مواد رنگزای طبیعی  مربوطه  به صورت فایل ورد  word و قابل ویرایش می باشد و دارای ۸۴  صفحه است . بلافاصله بعد از پرداخت و خرید لینک دنلود مقاله بررسی ساختار و ویژگی های شیمیایی  برخی مواد رنگزای طبیعی  نمایش داده می شود، علاوه بر آن لینک مقاله مربوطه به ایمیل شما نیز ارسال می گردد

فهرست مطالب

فصل اول: خواص جذب نور مواد رنگرزی
۱-۱- مقدمه ۲
۱-۲- روش هایی در پیشگوئی رنگ ۳
۱-۲-۱- روشهای تجربی در پیشگوئی رنگ ۳
۱-۲-۲- روشهای تئوری کیفی در پیشگوئی رنگ ۴
۱-۲-۳- روشهای تئوری کمی در پیشگوئی رنگ ۵
۱-۳- خواص مواد رنگزا برطبق ساختار شیمیائی ۶
۱-۳-۱- مواد رنگزای آزو ۷
۱-۳-۲- مواد رنگزای آنتراکینونی ۷
۱-۳-۳- مواد رنگزای ایندیگوئید ۹
فصل دوم: ترکیبات رنگزا در گیاهان
۲-۱-تانن¬ها (Tannins) 11
۲-۲- تقسیم بندی تانن¬ها براساس تقسیم بندی واگنر (vagner) 13
۲-۳-۱- تانن¬های قابل هیدرولیز یا پیروگالل تانن، پروتوکاتشوییک اسید ۱۳
۲-۳-۲- کاتکول (پیرو کاتکول) تانن¬ها یا فلوباتانن¬های کندانسه شده ۱۴
۲-۳-۳- پزدوتانن ها (Pseudotannins) 14
۲-۴- کاربرد تانن¬ها در صنعت رنگرزی ۱۵
۲-۵- فلاونوییدها (Flavonoid glycoside) 17
۲-۵-۱- فلاون¬ها (Flanvones) 18
۲-۵-۲- ایزوفلاون¬ها (Isoflavones) 20
۲-۵-۳- چالکون¬ها (Chalcones) و آیورون¬ها (Aurons) 20
۲-۵-۴- فلاونول¬ها ۲۱
۲-۵-۵- آنتوسیانین¬ها (Anthocyanins) 21
۲-۵-۶- فلاونون¬ها (Flavonols) 23
۲-۶- آنتراکینون¬ها (Anthroquinones) 24
۲-۷- کارتنوییدها (Carotenoids): 25
۲-۸- مواد رنگی پورفیرین¬ها ۲۹
۲-۹- بتالانین¬ها (Betalanins) 30
۲-۱۰- ترکیبات رنگ ده ناشناس ۳۰
فصل سوم: معرفی مواد رنگزای گیاهی و ساختار شیمیائی این رنگزاها
۳-۱- مقدمه ۳۲
۳- ۲- خصوصیات رنگزاهای طبیعی ۳۳
۳- ۳-پتانسیل های مواد رنگزای طبیعی ۳۴
۳-۴- رنگزاهای طبیعی، آینده و تحقیقات ۳۶
۳-۵- اسپرک ۳۹
۳-۵-۱- مشخصات گیاهی ۳۹
۳-۵-۲- ترکیبات شیمیایی ۴۰
۳-۶- روناس ۴۴
۳-۶-۱- تاریخچه ۴۴
۳-۶-۲- مشخصات گیاهی ۴۵
۳-۶-۳- ترکیبات شیمیائی روناس ۴۸
۳-۷- نیل ۵۱
۳-۷-۱- تاریخچه ۵۲
۳-۷-۲- مشخصات گیاه شناسی گیاهان انیدیگو گونه‌های مختلف ۵۲
۳-۷-۳- روشهای شناسائی نیل ۵۵
۳-۸-گل سرخ ۵۸
۳-۸-۱- مشخصات گیاهی ۵۹
۳-۸-۲- ترکیبات شیمیایی ۶۰
۳-۹- گردو ۶۰
۳-۹-۱- تاریخچه ۶۱
۳-۹-۲- مشخصات گیاه گردو ۶۱
۳-۹-۳- ترکیبات شیمیایی ۶۲
۳-۱۰- حنا ۶۴
۳-۱۰-۱- تاریخچه حنا ۶۴
۳-۱۰-۲- مشخصات گیاه حنا ۶۵
۳-۱۰-۳- ترکیبات شیمیایی ۶۶
۳-۱۰-۴- موارد استفاده ۶۶
۳- ۱۱- جلبک ها ۶۷
۳-۱۱-۱- رده بندی جلبکها ۶۸
۳-۱۱-۲- ترکیبات شیمیایی ۶۸
۳-۱۱-۳- اهمیت اقتصادی جلبکهای قرمز ۶۹
۳-۱۲- گندل ۷۰
۳-۱۳- جاشیر ۷۰
فهرست منابع و مآخذ ۷۲

فهرست منابع و مآخذ:

۱٫ جین، دینی، «رنگ وحشی»، ترجمه کوروش کریم شاهی، مرکز ملی فرش ایران، وزرات بازرگانی، ۱۳۸۵
۲٫ جهانشاهی، افشار، ویکتوریا، «فرایند روش های رنگرزی الیاف با مواد طبیعی»، دانشگاه هنر، ۱۳۸۰
۳٫ دهخدا، علی اکبر، لغت نامه، موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، بهار ۱۳۷۳
۴٫ منتظر، مجید، «بازگشت به طبیعت در رنگرزی خامه قالی، مرکز تحقیقات فرش دستباف، وزارت بازرگانی
۵٫ فرهنگ، بزرگ مواد، مهندس پرویز فرهنگ، انتشارات سپیده سحر، ۱۳۷۹
۶٫ امیری، داوود، رنگرزی طبیعی و استخراج رنگدانهها از گیاه اسپرک، چاپ اول، ۱۳۸۷
۷٫ مجموعه مقالات اولین سمینار ملی تحقیقاتی فرش دستباف، جلد اول، مهر ۱۳۸۲
۸٫ مجموعه مقالات دومین سمینار ملی تحقیقات فرش دستباف، جلد اول، مهر ۱۳۸۲
۹٫ مجموعه مقالات سومین همایش ملی تحقیقات فرش دستباف، مهر ۱۳۸۲
۱۰٫ ورزی، منصور، هنر و صنعت و قالی، انتشارات رز، ۱۳۷۵
۱۱٫ منتظر، مجید، طبیعت در رنگرزی الیاف پروتئینی (پشم و ابریشم)، وزارت بازرگانی، مرکز ملی فرش، ۱۳۸۸
۱۲٫ سهی زاده، مرتضی، تکمیل فراورده های نساجی و رنگرزی- الیاف پروتئینی
۱۳٫ سپری اردکانی، علی، طلای سرخ، انتشارات قداست، ۱۳۸۵
۱۴٫ ولو، هانسل، «صنایع دستی کهن ایران، ترجمه سیروس ابراهیم زاده، زمستان ۱۳۸۴
۱۵٫ کنفرانس نساجی ۲۰۰۹، مقاله شماره ۵۳۳-۲۰۰۹-۲۱-۵-A
۱۶٫ و، مظفریان، فرهنگ نام های گیاهان ایران، انتشارات فرهنگ معاصر
۱۷٫ ع، مشفق، مقایشه رنگ های طبیعی آلی، سمینار رنگرزی سنتی، دانشگاه هنر
۱۸٫ سعادتجو، نقی، شیمی و تکنولوژی رنگ، نشر نیما، ۱۳۶۴
۱۹٫ تاش، جاوید، روش رنگرزی با گیاهان و تعیین ثبات ۷۲۴ رنگ گیاهی، انتشارات واحد تحقیقات و جنگل ها و مراتع
۲۰٫ اوکتائی، ناصر، هنر رنگرزی با گیاهان، تهران، دفتر نشر خودکفایی، ۱۳۶۳
۲۱٫ حاج شریفی، محسن، خصوصیات الیاف نساجی، مرکز دانشگاهی، تهران ۱۳۶۳
۲۲٫ میراب زاده اردکانی، مصطفی، روناس طلای کویر، سلسله انتشارات علمی تخصصی روابط عمومی و بین المللی معاونت تولیدات گیاهی، ۱۳۸۸
۲۳٫ خسروی، علیرضا، رنگرزی الیاف مصنوعی و استات سلولز، انتشارات بهاری دانشگاه امیر کبیر، جلد۲-۱۳۷۹
۲۴٫ دانشگر، احمد، فرهنگ جامع فرش یادواره دانشنامه ایران، انتشارات یادواره- بهار ۱۳۷۶
۲۵٫ نیرومند، پوران دخت، آموزش هنر قالی بافی، نشر بازتاب- ۱۳۸۱
۲۶٫ نصیری، محمدجواد، فرش ایران، ۱۳۸۲، تهران، یساولی
۲۷٫ توانایی، حسین، تکنیک های رنگرزی، گروه صنعتی رز، تهران، ۱۳۷۸
۲۸٫ یزدانشناس، محمد اسماعیل، رنگینه های راکتیو- بررسی ساختمان شیمیایی، خصوصیات و کاربرد آن در صنعت نساجی
۲۹٫ میرجلیلی، محمد، روش های آزمایشگاهی رنگرزی الیاف طبیعی (رنگزاهای شیمیایی و طبیعی)، دانشگاه آزاد اسلامی یزد، ۱۳۸۷
۳۰٫ R.siva,status of natural days and yielding plans in india-carrent science, uol92- NO4, 10april2007.
۳۱٫ Be chtold Thomas Handbook of natural cdorants copyright, 2009

چکیده

بر اساس مطالعات انجام شده در این تحقیق گیاهانی انتخاب گردید که حضور ترکیبات رنگزا بخصوصی در انها مشخص شده بود و تا حد امکان سعی شد از گیاهانی استفاده شودکه این ترکیبات رنگده تا حد امکان قسمت عمده ای از مواد متشکله این گیاهان را شامل گردد.براساس مطالعات کتب موجود ،پژوهش ها و اطلاعات شبکه ای اطلاع رسانی ،نتایج نشان ،عمده ترین ترکیبات رنگده گیاهان شامل :
– تانن ها : تانن ها بعلت اینکه با املاح آهن رنگ آبی یا سبز می دهند در صنعت رنگرزی و مرکب سازی به کار می روند تانن ها در گروهای مختلفی طبقه بندی می گردند. تانن های کمپلکس معمولا از پلی مریزه شدن ترکیبات ساده (پلی فنل ها) تشکیل می شوند .به طور کلی بسیاری از تانن ها به صورت گلیکوزیدی یافت می شوند . تانن ها به علت اینکه با املاح آهن رنگ آبی یا سبز تولید می نمایند در صنعت رنگرزی و مرکب سازی به کار میروند از طرفی تانن ها به عنوان دندانه محسوب شده و در تثبیت رنگ کمک فراوانی می کنند . به طور مثال مازو به علت داشتن تانن زیاد در رنگسازی کاربرد فراوان دارد .
– فلاونوئید ها : فلاونوئید ها ترکیباتی گلیکوزیدی هستند که از نظر ساختمانی از مشتقات فلاون بوده و به صورت پدر سفید آردی شکل در گیاهان پریمولا موجود و همگی دارای خواص مشابهی هستند ،در حدود ۱۰ دسته مختلف فلاونوئید ها تشخیص داده شده است ، این ترکیبات رنگهای قرمز ،نارنجی ،زرد ، بنفش دارند ، شامل فلاون –ایزو فلاون- چالکون ها –آئورون ها ، آنتو سیانین ها – فلاونونها . بیش از ۲۲ نوع آنتو سیانیدین شناخته شده است اما فراوان ترین آن ها که رنگ های مختلف به گیاه می بخشد ،شامل پلارگونین ، دلفینیدین و سیانیدین است سیانیدین متداول ترین آنتوسیانیدین موجود در برگها و میوه ها می باشد در صورتی که پلارگونیدین و دلفینیدین در گلبرگهای گل ها یافت می شوند .
– آنتراکینون ها : بزرگترین گروه کینون های طبیعی هستند ،به رنگ قرمز و برخی زرد تا قهوه ای هستند .غنی ترین تیره های گیاهی که دارای این اجسام هستند شامل تیره های روبیاسه ،رامناسه ،پلی گوناسه می باشد ،در گیاهان سیاتوسه (فرانگولا)صبر زرد (چادروا)روبارب (ریوند) سنا و کوشنیل به وفور یافت می شوند،در محلولهای قلیائی تشکیل رنگ های قرمز تا بنفش به وجود می آورند .
– کارتنوئید ها : در دو گروه مهم کاروتن و گزانتوفیل قرار میگیرند . هویج منبع بتا کاروتن است در اصل تتراترپن های هیدروکربنی را کاروتن می نامند و آن هائی که اکسیژن نیز داشته باشند را گزانتوفیل می نامند ،به رنگ های زرد ،نارنجی و یا قرمز در پلاست ها و معمولا در کلروموپلاست ریشه ،ساقه ،برگ ، میوه و گل های برخی از گیاهان دیده می شوند .
– مواد رنگی پورفیرین ها : مشتقات ترکیب ساده تر ارغوانی رنگ به نام پورفیرین هستند ، پورفیرین به آسانی دو هیدروژن مرکزی خود را از دست می دهد و دارای دو بار منفی می شود به وسیله کاتیون های آهن و منیزیوم و دیگر فلزات خنثی می گردد ،هر کدام از این عناصر خواص شیمیائی پور فیرین ها را تغییر می دهند ،با قرار گرفتن کاتیون منیزیوم در قلب پور فیرین کلروفیل ایجاد میشود ،کلرفیل (سبزینه ) در همه بخشهای گیاهان یافت می شود ، این ترکیبات در گروه ترکیبات رنگی قرار می گیرند ،بطور مثال یکی از ترکیبات رنگده برگ مو کلروفیل است .
– بتالانین ها : از جمله رنگیزه های محلول در آب هستند که در واکوئل های تقریبا ده خانواده گیاهی یافت می شوند ، بهترین نمونه بتالانین ها رنگیزه قرمز موجود در چغندر لبوئی و نمونه های دیگر که باعث ایجاد رنگ های قرمز یا زرد میوه ها و گل های کاکتوس می گردند ،در گل ها ،میوه ها ،برگ ها و ریشه های چغندر یافت می شوند و با آنتوسیانین ها تفاوت دارند ،مود به دو گروه بتا سیانین (قرمز- بنفش) و بتا گزانتین (زرد) تقسیم می شوند، بتا سیانین قبلا آنتوسیانین های ازت دار شناخته می شدند ،و نمونه معروف آن رنگیزه قرمز چغندر لبویی (بتانیدین) می باشد .
– ترکیبات رنگده ناشناس : برخی از گیاهان رنگده ترکیب رنگده آن ها هنوز شناسایی و یا تعلق این ترکیبات به گروههای عمده ترکیبات رنگده مشخص نشده است . از جمله این ترکیبات به لاوسون و کورکومین می توان اشاره کرد .

         ۱-۱- مقدمه

مواد رنگرزی (dyes) به خاطر ماهیت شان اشعه مرئی (۴۰۰ تا ۸۰۰ ننومتر) را جذب می کنند و از این رو به شدت رنگی می باشند . ابته باید بین دو گروه اصلی مواد رنگ کننده (colorants) یعنی مواد رنگرزی و پیگمنت ها ( pigments) تفاوت قائل شویم . و بر روی مواد رنگرزی یعنی موادی که رنگ خود را در حالت دیسپرس تک مولکولی نشان می دهند ، تاکید کنیم .

مواد رنگرزی  مصرفی در صنعت ممکن است بیشتر مطابق با خواص کاربردی شان ، خواص رنگشان یا ساختار شیمیائی شان طبقه بندی شوند.برای مصرف کننده رنگ طبقه بندی بر اساس خواص کاربردی بیشترین ارزش را دارد ، تقسیم بندی بر اساس خواص رنگی برای ارزیابی طیف سنجی آنها مهم است و طبقه بندی بر اساس ساختار شیمیائی توسط شیمیدانهای تهیه کننده مواد رنگ کننده ترجیح داده می شود .مفاهیم اول و سوم در کتاب کالرایندکس استفاده شده است که منبع اصلی مورد استفاده برای سازندگان مواد رنگزا در سراسر دنیا است . کالرایندکس مشترکا توسط انجمن رنگرزها و شیمیدانان رنگ انگلستان ( SDC) و جامعه شیمیدانان نساجی و متخصصین رنگ آمریکا( AATCC) تهیه و چاپ سوم آن  با تجدید نظر نهائی در سال ۱۹۷۱ منتشر شده است .

واژه رنگ مفاهیم بیشتری را نسبت به فام (Hue) در بر می گیرد و خصوصیات طیف سنجی که پیشگوئی آن بسیار مطلوب است شامل موارد زیر می باشد :

–   طول موج ماکزیمم جذب(نوار مرئی.فام ماده رنگرزی را مشخص می کند .

–   شدت نوار مرئی . این کمیت اهمیت اقتصادی دارد یعنی اندازه قدرت ماده رنگرزی است . ضرایب جذبی مولار برای یک ماده رنگرزی تجارتی قابل قبول باید در حدود ۰۰۰/۲۰ mol cm   باشد . مقادیر بالاتر از۰۰۰/۱۰۰ mol cm   نیز شناخته اند .

–   عرض نوار مرئی . عرض نوار درخشندگی یک ماده رنگرزی را تعیین میکند ،و نوارهای باریکتر شید های درخشان تری خواهند داشت .

–    جهت پلاریز اسیون نوار جذبی. این خاصیت فقط وقتی مهم است که ماده رنگرزی به سختی مجبور شود تا در یک جهت قرار گیرد و با نور پلاریزه مشاهده شود .از لحاظ فنی ،این عامل در طرح های نمایشگر کریستال مایع اهمیت فابل ملاحظه ای دارد .نوارهای جذبی مرئی مواد رنگرزی ممکن است به فرایندهای تهییج که بر طبق انرژی های انتقالی حدود ۱۶۰-۳۰۰ می باشند ،نسبت داده شوند .در عمل نوارهای شدت بسیار کمی دارند و فاقد ارزش عملی می باشند .و در نتیجه بر رنگ مشاهده شده تاثیری ندارند و لازم است که فقط نوارهای که خیلی قوی ترند در نظر گرفته شوند .

          ۱-۲- روش هایی در پیشگوئی رنگ

۱-۲-۱- روشهای تجربی در پیشگوئی رنگ

ساده ترین شیمیدان های ودر عین حال موثرترین  رنگ اغلب براساس تجربیات شخصی افرادی است که سال ها در گیر شیمی مواد رنگرزی بوده اند.برای مثال شیمیدان های مواد رنگرزی آزو بخوبی می دانند که در یک سیستم ۴-آمینو آزو بنزن نظیر(۱)،با اتصال گروه های الکترون گیرنده،چه به صورت افزایش تعداد گروه ها به حلقه(a) و یا اتصال گروه های الکترون دهنده به حلقه ی (b) رنگ ممکن است به طول موج بلند تر (bathochromic shift) انتقال یابد.

از این رو همواره علاقه قابل توجه ای به تلاش در کمیت بخشیدن به چنین مشاهداتی بوده است که پیشگوئی ساختمانهای به خصوصی با خواص رنگی مطلوب را ممکن سازد.یک راه برای انجام این کار این است که فرض کنیم هر استخلاف اضافی متصل به کرومژن های پایه افزایش ثابتی را در طول موج تولید می کند که مقدار آن فقط بستگی به ماهیت استخلاف و موقعیت اتصال دارد.مقادیر این افزایش ها یا پارامتر ها را می توان با بررسی ترکیبات نمونه (مدل) پیدا کرد.طول موج جذب برخی از مشتقات چند استخلافی را می توان به سادگی با جمع کردن پارامتر های مربوطه تعیین کرد.متاسفانه چنین روش سلده شده ای بندرت موفق است،بنابراین لازم است که پارامترهای قابل تنظیم دیگری نیز به معادله اضافه شود،تا رابطه معقولانه ای بین نتایج آزمایش و مقادیر محاسبه شده حاصل شود.چنین روشی برای اولین بار توسط لابهارت (labhart) در سال ۱۹۵۷ در مورد مواد رنگرزی آنتراکیونی استفاده شد.

او قادر بود طول موج و شدت جذب مشتقات چند استخلافی را با موفقیت قابل توجهی پیشگوئی کند . اخیرا ماستروف (Mustroph )و اپرائین Epperlein) )روش مشابهی را برای مواد رنگرزی آزو از نوع (۱) توسعه داده اند .آنها با تعداد محدودی از پارامترها توانستند max تعداد ۳۵۰ ماده رنگرزی را با دقت قابل قبولی محاسبه کنند . یک روش متفاوت دیگر جهت تعیین همبستگی ها کمی تجربی ،استفاده از ثابت های هامت (Hammett ) می باشد . این ثابت های استخلافی برای محدوده وسیعی از گروها در دسترس هستند و اندازه قدرت الکترون دهی یا الکترون گیرندگی یک استخلاف است .به طور ایده آل یک رابطه خطی بین max یک ماده رنگرزی و ثابت های ﬦ استخلافهای متصل شده یافت شده است و براون لی و تاپسم همبستگی های زیادی از این نوع را به طور مفصل بررسی کرده اند ولی این مسئله در عمل بندرت یافت می شوند .

       ۱-۲-۲- روشهای تئوری کیفی در پیشگوئی رنگ

از لحاظ تئوری ،قوانین رنگ وساختار دارای این مزیت هستند که عمومیت دارند وبنابراین در تحقیقات پیرامون کروموژن های جدید و یا برای بررسی تغییرات جدید در کروموژن های موجود با ارزش هستند .بسیاری از طرز عمل های تئوری کیفی رنگ وروابط ساختاری در مولکول های آلی بیش از ۱۰۰ سال پیش معرفی شده اند و تمامی آنها به برخی از روشهای تقسیم بندی انواع کروموژن ها بستگی دارند .در اینجا یکی از روشهایی که اولین بار در سال ۱۹۷۶ بیان شد در نظر خواهیم گرفت و با وجودی که نتیجه از نظر تئوری دقیق نیست ولی عملا روش بسیار ساده و قابل اعتماد است و تمام مواد رنگرزی شناخته شده را به سه گروه تقسیم می کند ، بنابراین اجازه می دهد که برای هر ساختمان ماده رنگرزی قوانین صحیح مربوط به آن به کار برده شود.

این سه گروه عبارتند از :

 الف ) کروموژن های دهنده- گیرنده

این ها شامل یک یا چند گروه الکترون دهنده مزدوج شده از طریق یک پل غیر اشباع به یک یا چند گروه الکترون دهنده می باشند . چنین مواد رنگرزی عموما مومنتوم دو قطبی بالائی دارند و خیلی و خیلی جوابگوی پیشگوئی های اختلال اوربیتال مولکولی نمی باشند. این گروهها بر حسب تئوری رزونانس بهترین عملکرد را دارند .

ب) کروموژن های نوع سیانین

این نوع کروموژن ها در سیستم مزدوج شده اوربیتال ﬨ دارای اتمهای فرد هستند ودر نتیجه کل سیستم بار مثبت یا بارمنفی غیر متمرکز حمل می کند .مواد رنگرزی کاتیونیک از این نوع هستند .

ج ) کروموژن های پلی ان

این گروه شاید کمترین دقت را از نظر تئوری داشته باشد وشامل تمامی کروموژن های هستند که طبیعتا در دو گروه قبلی قرار نگرفته اند . بنابراین هر کروموژنی که شدیدا جذب دارد و عاری از گروههای الکترون دهنده باشد ممکن است به این گروه اختصصاص داده شود مثالهای شاخص عبارتند از پلی انهای ساده تا فتالوسیانین های پیچیده

تمام مقالات و پایان نامه و پروژه ها به صورت فایل دنلودی می باشند و شما به محض پرداخت آنلاین مبلغ همان لحظه قادر به دریافت فایل خواهید بود. این عملیات کاملاً خودکار بوده و توسط سیستم انجام می پذیرد.

 جهت پرداخت مبلغ شما به درگاه پرداخت یکی از بانک ها منتقل خواهید شد، برای پرداخت آنلاین از درگاه بانک این بانک ها، حتماً نیاز نیست که شما شماره کارت همان بانک را داشته باشید و بلکه شما میتوانید از طریق همه کارت های عضو شبکه بانکی، مبلغ  را پرداخت نمایید.