دید کلی
کودهای شیمیایی ، از مواد اصلی مانند فسفر ، ازت ، پتاسیم و عناصر فرعی از قبیل کلسیم ، منیزیم و سولفورو و مواد جزئی نظیر آهن ، بور ، مس ، منگنز ، روی ، مولیبدن و کلر تشکیل شدهاند. عیار کودهای شیمیایی به صورت سه عدد گزارش میشود. عدد نخست نشانگر درصد نیتروژن ، عدد دوم نماینده درصد P2O5 و عدد سوم نشان دهنده درصد K2O است و به صورت (N , P2O5 , K2O) یا (N , P , K) نمایش داده میشود.
کودهای ازتدار
پیش از این ، بخش اعظم ازت مورد نیاز گیاهان از کودهای حیوانی فراهم شده میشد و اکنون ازت ، بزرگترین بخش از کودهای شیمیایی را تشکیل میدهد. از این ماده به صورتهای آلی و معدنی استفاده میشود. مهمترین منابع ازت تجارتی شامل نیترات آمونیوم ، سولفات آمونیوم ، نیترات کلسیم ، نیترات پتاسیم و اوره است. بیش از ۷۵ درصد ازت تولیدی به مصرف تهیه کودهای شیمیایی میرسد.
مواد اولیهای که در تهیه آمونیاک بکار میروند، شامل چوب ، زغال سنگ ، کک ، گاز و نفت خام است. استفاده از اوره در سالهای ۱۹۷۰ متداول گردید. میزان ازت اوره از سایر ترکیبات ازتدار بیشتر است. مقدار کودهای ازتدار مصرف شده در سطح جهانی در سال ۱۹۵۵ به میزان ۶٫۵۱ میلیون تن بود که در سال ۱۹۸۰ به ۵۷٫۲۸ میلیون تن افزایش یافته است.
کودهای فسفاتدار
فسفر از عناصر اصلی در تغذیه گیاهان محسوب میشود. بیش از ۹۰ درصد مواد معدنی فسفاته به مصرف تهیه کودهای شیمیایی میرسد. فسفات در طبیعت در سنگهای رسوبی و آذرین یافت میشود. آپاتیت و فرانکولیت مهمترین کانیهای فسفاته به شمار میروند. بیش از ۸۰ درصد فسفات جهان از کانسارهای رسوبی و کمتر از ۲۰ درصد آن از کانسارهای آذرین بدست میآید. کربناتیتها و کمپلکسهای آذرین آلکالی مهمترین خاستگاه کانسارهای آذرین محسوب میشوند.
کانسارهای فسفات رسوبی به دو صورت فسفرین و گوانو یافت میشوند. گوانو عبارت از تجمع فضولات پرندگان دریایی است.میزان P2O5 سنگهای آذرین غالبا کمتر از ۰٫۲ درصد است. حدود ۲۰۰ کانی حاوی بیش از ۱ درصد P2O5 میباشند. فلوئور آپاتیت مهمترین کانی سنگهای آذرین است که میزان P2O5 آن در حدود ۴۲ درصد است. کربنات آپاتیت و فرانکولیت مهمترین کانیهای کاسنارهای فسفات دار رسوبی هستند. عناصر مزاحم کانسنگ فسفات به شرح زیرند.
ارسال نظر