مقاله روناس مربوطه  به صورت فایل ورد  word و قابل ویرایش می باشد و دارای ۷۵  صفحه است . بلافاصله بعد از پرداخت و خرید لینک دانلود مقاله روناس نمایش داده می شود، علاوه بر آن لینک مقاله مربوطه به ایمیل شما نیز ارسال می گردد

 فهرست

پیشگفتار : ۳

چکیده تحقیق : ۵

واژگان کلیدی : ۶

قسمت اول : بیان مسئله. ۷

۱-۱- بیان مسئله. ۷

۲-۱– پیشینه تاریخی تحقیق : ۷

۳-۱- واژگان تخصصی : ۸

قسمت دوم : مواد در روشهای تحقیق.. ۱۱

۱-۲- نوع تحقیق : ۱۱

۲-۲- روش تحقیق : ۱۱

۳-۲- مطالعه اسنادی : ۱۱

۴-۲- مطالعه میدانی : ۱۲

۵-۲- فرضیه تحقیق : ۱۲

۶-۲- اهداف تحقیق : ۱۳

فصل سوم : یافته های تحقیق.. ۱۴

۳-۱- معرفی گیاه روناس : ۱۴

۳-۲- ویژگیهای روناس : ۱۶

۳-۳- انواع روناس ایرانی : ۲۳

۳-۴- کاشت ، داشت ، برداشت : ۲۳

۳-۵- کاشت و روش های آن : ۲۴

۳-۶- داشت و روش های آن : ۲۶

۳-۷- مبارزه با علفهای هرز ( سله کشی ) : ۲۶

۳-۸- خاک دهی پای بوته ها : ۲۷

۳-۹- آفت و بیماری های روناس : ۲۷

۳-۱۰- برداشت و روشهای آن : ۲۷

۳-۱۱- خشک کردن روناس : ۲۸

۳-۱۲- بذرگیری روناس : ۲۹

۳-۱۳- فرآورده های روناس : ۲۹

۳-۱۴- روش تهیه و گرفتن رنگ از ریشه روناس : ۳۰

۳-۱۵- روناس از لحاظ شیمیایی : ۳۳

۳-۱۶- تقلب در روناس : ۳۳

۳-۱۷- تهیه آلیزارین خالص : ۳۴

۳-۱۸- یافته های تحقیق در ارتباط با رنگرزی پشم با روناس : ۳۴

۳-۱۹- نحوه رنگرزی پشم با روناس : ۳۷

۳-۲۰- رنگرزی با رنگ روناس به روش تجربی : ۴۸

۳-۲۱ خواص دارویی روناس: ۶۲

فصل چهارم. ۶۴

۱-۴ تجزیه و تحلیل: ۶۴

منابع. ۷۳

-۱- معرفی گیاه روناس :

تاریخچه :

طبق گفته مهندس حیاطی بوته روناس : « در اولین بار توسط سوداگران عرب به اسپانیا و برای دومین بار پس از قرون وسطی توسط اهالی جلفای اصفهان به اروپا برده شد. طبق شواهد تاریخی روناس از زمانهای باستان در دره سند وجود داشته است و منشاء اولیه آن در خاور نزدیک و قفقاز بوده است.»

در هنر قالیبافی ایران آمده است : که روناس «گیاهی است که از دیر زمان توسط بشر شناخته شده است و از آن رنگ قرمز طبیعی  استخراج نموده اند و در تورات و همچنین نوشته های که از قبور فراعنه مصر به دست آمده است به مدارکی در مورد رنگرزی با روناس برخورد می شود.

روناس گیاهی است واقعی و اصل آن چنانکه شایع است ایرانی بوده است و نام علمی آن    Rubia Tinctcrum می باشد  و روناس که در ایران می روید بیشتر از نوع Rubia Peregrina است . مناطق کشت آن آذربایجان ، یزد ، خراسان ، کرمان ، و برخی از مناطق مرکزی می باشد. بطور وحشی در یزد و اغلب نقاط ایران روئیده می شود.

ریشه ی روناس در زمین به مقدار زیادی فرو می رود و به تجربه ثابت شده است ، در ریشه روناس که در نواحی گرمسیر و همچنین آهکی و خصوصاًُ در شنزار کشت می شود. مواد رنگی بیشتر و بهتری توصیه می شود . در ریشه این مواد بین پوسته خارجی و مغز چوبی ترکیبی بنام «اسید رابی تریک» که مرکب از شکر و ماده رنگی آلیزارین » است ساخته می شود.

طبق گفته ی آقای نیکپور : « چون روناس گیاهی است بایر و خودرو و به عبارتی مرطعی زیاد آنرا کشت نمی کنند بصورت خودرو در مناطق از کشور مثل اراک ، آذربایجان غربی و شرقی رشد می شود)).

و طبق گفته ی مهندس کریم زاده: «روناسی گیاهی است کویری به شوری مقاوم است و در اردکان یزد خیلی کشت می شود.»

استاد سیاتی :«روناس گیاهی است که بیشتر در کویر می روید و می توان آنرا در بیشتر جاها کشت کرد و از ریشه آن استفاده می کنند.»

ویکتوریا افشار :«روناس گیاهی است که ریشه ی ۲ هزار ساله دارد و سینه به سینه در ممالک اسلامی کلاً در خاور دور گشته تا به ما یعنی ایران رسیده است»

استاد سیاحی می گوید: «در ایران جایی که روناس کاری آن زیاد بود و هنوز هم هست و یزد و اطراف کویر بوده ولی این دلیل نمی شود که در جاهای دیگر هم نباشد. روناس از زنگها و گیاهانی است که تقریباً یا تحقیقاً در کل ایران عمومیت داشته و دارد.»

ویکتوریا افشار: «جالب اینجاست که در هر نقطه از ایران رنگ روناس را به یک نام می شناسند بعضی جاها به آن می گویند بویاخ (به ترکی یعنی رنگ کردن خامه قالی) و در مناطق دیگر روناس را به یک نام می شناسند و شنیده می شود. بنابراین قدیمی ترین رنگ در ایران و کلاً در خاورمیانه رنگ روناس است.»

استاد عباس سیاحی : «روناس بطور خودرو می روید و در فصل پائیز برداشت می شود. روناس هنوز برای ماهی کولی رشت و مازندران و … استفاده می شود.»

ویکتوریا افشار : روناس ایران در مناطق مختلف رویش پیدا می کند و روناس مناطق سردسیر مثل استان خراسان و آذربایجان به مراتب بهتر از روناس مناطق گرمسیر است.

در مورد تاریخچه روناس سازمان صنایع دستی چنین می گوید :

(تاریخ استفاده از این رنگ نباتی در رنگرزی به طور دقیق معلوم نیست ولی این گیاه از رنگهای نباتی دیگر بیشتر استفاده می شود ، استفاده از این رنگ نباتی در رنگرزی به طور دقیق معلوم نیست ولی آنچه مسلم است این گیاه از رنگهای نباتی دیگر بیشتر مزیت دارد و از زمانهای بسیار گذشته درمصر قدیم – هند و ایران شناخته شده بود و مورد استفاده قرار می گرفته است.

امروزه مصرف روناس در رنگرزی جنبه ی یک  هنر و صنعت بومی را دارد که هنوز در بعضی از کشورها مورد استفاده قرار می گیرد . ریشه ی روناس قادر است الیاف پروتئنی را به کمک الیاف شیمیایی «به عنوان دندانه» رنگ نماید. بنابر گفته های هانس ای دولف در کتاب صنایع دستی کهن ایران : (روناس در سه هزار – سال پیش از میلاد دره سند در شهر موهن جوداروشناخته شده است و از آنجا نخست به خاورمیان گسترش یافت.

در خاورمیانه زمینهای زیادی زیر کشت روناس درآمد و سپس به آسیای مرکزی ، و در دورهای قبل به روسیه ی رسید یا اینکه رنگرزان ایرانی و رومی آنرا می شناختند ولی در زمان فرمانروایی رومیان استفاده از آن در اروپا از بین رفت در جنگهای صلیبی بار دیگر به اروپا آمد و به قرمز ترکی معروف شد ، هلندی ها یکی از تولید کنندگان روناس بودند.

۳-۲- ویژگیهای روناس :

طبق گفته استاد حیاتی در مورد روناس که می گویند : « روناس گیاهیست علفی پایا به ارتفاع ۵/۰ تا ۵/۱ متر که به حالت وحشی در منطقه ی مدیترانه از اسپانیا تا آسیای صغیر و همچنین شمال آفریقا و برخی نواحی آسیا می روید.»

طبق همین گفته آقای چغایی می فرمایند : «روناس گیاهی است علفی و پایا با ارتفاع ۵/۰ تا ۵/۱ متر که به شوری بسیار مقاوم است .»

در ادامه استاد حیاتی می فرمایند : «ساقه خشن این گیاه چهارگوش بوده است و پوشیده از خارهای کوچک و قلاب مانندی است که بدان وسیله به تکیه گاه ارتباط پیدا می کند این خارهای کوچک در کنارهای برگ و گلبرگهای میانی نیز دیده می شود. برگهای روناس بیضوی ، دراز نوک تیز است و با آنکه به ظاهر مجتمع به تعداد ۶ تایی در طول ساقه دیده می شود معهذا بیش از ۲ تای آنها برگ نیست و بقیه استپدلهای با ظاهر برگ مانندی می باشند . گلها کوچک و زردرنگ و مجتمع بصورت چیزهای متعددی در محور سلیقه و یا در قسمتهای انتهایی آن است. میوه آن بصورت سته ، گوشدار و به رنگ قرمز تیره است. قسمت مورد استفاده آن اعضای زیرزمینی آن یعنی ریزوم و ریشه آن است به ضخامت انگشت وبه طول یک متر است. پوست ریشه گیاه روناس قهوه ای رنگ است که کمی متمایل به قرمز می باشد. شکل ۱-۳ و به سهولت از طبقات پایین خود که به رنگ قرمز ، روشن ، یا مایل به زرد داشته جدا می شود. طعم آن بسته به مدت زمان ماندن در خاک شیرین یا تلخ است . روناسی که کمتر در خاک بماند شیرین تر از روناسی است که بیشتر در خاک مانده است.»

 سازمان صنایع دستیدر مورد روناس مطلبی به چاپ رسانده است که چنینی می نویسد:

کتاب مواد رنگی طبیعی در صفح ۶ – ناشر : صنایع دستی ایران – بهمن ۱۳۶۲

ماده ای که به وسیله آن رنگ را روی لیف ثابت می کنند .

رنگرز کارگاه گلرنگ

سازمان صنایع دستی , مواد رنگدار طبیعی , بهمن ۱۳۶۲ , صفحه ۶-۱۱

«روناس گیاهی است با شاخه های باریک و نازک و ساقه آن ۶ تا ۱۰۰ سانتیمتر و برگها پوشیده از کرکهای زننده است ، در بهار گلهای کوچکی می دهد. میوه گیاه روناس کوچک و سیاه رنگ پر از دانه های ریز با طعم شیرین که سطح میوه را پوششی شبیه کرک پوشانیده است. ریشه روناس ضمن رشد زیاد از ضخامت نسبتاً خوبی برخوردار می گردد و حرکت آن هم در عمق و هم به صورت ریشه های فرعی در سطوح مختلف می باشد.

ریشه ی روناس نسبت به محیط پرورش خود از نظر جغرافیایی متفاوت است و در مناطق مختلف دارای مقدار درصد مختلف رنگ خواهد بود و می توان گفت : روناسی که در مناطق گرمسیر کشت می گردد مانند بلوچستان و یزد بهتر از روناسی است که در مناطق سردسیر مانند مازندران و گیلان بدست می آید. روناس هر چه بیشتر در زیر خاک بماند رنگ بیشتری ذخیره خواهد کرد. در قدیم ریشه روناس را گاهی تا دو سال اجازه رشد می دادند و به همین علت ضمن مرغوبتر شدن روناس های حاصله رنگهای بهتری نیز بدست می آید . لیکن در حال حاضر ریشه های شش تا هفت ماهه بفروش می رسد.»

ویکتوریا افشار در رابطه با رنگ روناس نسبت به اینکه ریشه آن چقدر در خاک بماند می گوید:

«روناس دارای ریشه ای است که در خاک رشد می کند ، روناس ۵ ساله به ما قرمز لاکی می دهد و روناس ۴ ساله قرمز لاکی نمی دهد و روناس ۷ ساله تنالیته قهوه ای می دهد.»

در کتاب رنگرزی خامه فرش با رنگ طبیعی روناس چنینی می آید :

«روناس گیاهی است خودرو با گلی زرد مایل به سبز که در اکثر نقاط می روید و کشت آن نیز امکان پذیر است ، ریشه روناس از مایعی اشباع شده که دارای خاصیت جذب اکسیژن و تبدیل آن به یک ماده قرمزرنگ است. خانواده رنگ قرمز از صورتی گلبهی و سرخابی گرفته تا لاکی و ارغوانی تیره که از ریشه روناس به دست می آید ، رنگ بدست آمده از این گیاه بین پوسته خارجی ریشه و مغز چوبی آن قرار دارد ، رنگ پوسته خارجی قرمز تیره مایل به قهوه ای و مغز و ریشه دارای رنگ قرمز روشن است. (به شکل ۳-۱ مراجعه شود.) در رنگرزی روناس مهمترین عامل ریشه روناس است ، ارزش این گیاه از جهت رنگ با گذشت دو سال از عمر آن شروع می شود و از سال سوم تا هفتم ادامه می یابد و از سال نهم ارزش رنگدهی آن به کلی از بین می رود .از ریشه روناس چهار ، پنج ساله قرمزهای شاداب و متمایل به سرخ بدست می آید بشرط آنکه کلافهای رنگ شده دست کم دو شبانه روز در آبی که املاح لازم داشته باشد بماند ، روناس هفت ساله لاکی ارغوانی آبی فام و روناس ۳ ساله نارنجی تیره و قرمز آجری می دهد. این رنگهای قرمز سرخ مایه مانند رنگهای دیگر بستگی به دندانه ای دارد که برای جذب شدن در پس به کار رفته است.کم و کاستی دندانه موجب تغییر رنگ و کمرنگ یا پررنگ شدن می شود. رنگ دوغی که مورد علاقه فراوان قشقایی هاست از خیساندن کلافهای رنگ گرفته از رناس در دوغ حاصل می شود.  پشم هر چه بیشتر در این مایع بماند رنگ قرمز روناسی روشن تر می شود و به رنگ صورتی می گراید ، ریشه روناسی که در مناطق سردسیر می روید ، لاکی ژرف پرمایه ای پدید می آورد که از روناس مناطق معتدل و گرمسیری حاصل  نمی شود. به همین علت است که رنگ لاکی روناس خراسان و آذربایجان ، کرمان و بوانات فارس کیفیت بارزی دارد.»

طبق گفته ویکتوریا افشار   : « مشخصات ریشه روناس : ریشه از نوع راست ساده است ، ریشه این گیاه در نواحی شنزار تا عمق یک متری خاک فرو می رود . در رنگرزی با روناس مهمترین عامل میزان عمر ریشه است. جنس روناس نیز در رنگ آن عامل مؤثری است. از ریشه گونه های که در مناطق سردسیری می روید لاکی پرمایه تری نسبت به گونه های مناطق معتدل و گرمسیر بدست می آید به همین علت است که رنگ لاکی به دست آمده از روناس آذربایجان و خراسان که مناطق سردسیری  هستند با رنگهای بدست امده از روناس کرمان و فارس که مناطق گرمسیری محسوب می شوند ، تفاوت بارزی دارند. فصل گلدهی روناس اواخر بهار است.

انتشارات جغرافیایی : اراک ، دماوند ، تبریز ، دیلمان ، ارومیه ، آذربایجان ، کرمان ، مازندران ، یزد و بلوجستان است.

میوه روناس آبدار ، سیاهرنگ  و کرکدار است و میوه آن به اندازه خردل است .

برگ روناس سبز رنگ ساده با لبه صاف است ، اگر برگ را بین دستان مالش دهیم دست به رنگ قرمز تند مایل به سیاه در می آید.

روناس در بیشترین نواحی به صورت خودرو دیده می شود و عمر طولانی دارد . هم اکنون در برخی از نقاط ایران مانند بم و یزد روناس کشت می شود. (طبق مدارک موجود یکی از بازرگانان ونیزی که از سال ۹۱۳ هجری – قمری مدت هشت سال و نیم در ایران بوده است می نویسد «در این شهر (خوی) رنگ سرخ لاکی به مقدار فراوان می سازند و آن از ریشه های سرخی فراهم می کنند که در زیر زمین است و با بیل و کلنگ آنرا بیرون می آورند و سپس به هرمز می فرستند و از این ریشه های برای ساختن و به کار بردن رنگ سرخ دراکثر نقاط هندوستان بهره می برند .»

ویکتوریا افشار : «بدون تردید این گیاه همان روناس است ، طبق شواهد تاریخی روناس از زمانهای باستان در دره سنت وجود داشته است ، صدور روناس از آذربایجان به هندوستان به احتمال زیاد به دلیل کافی نبودن و پایین بودن کیفیت رنگ آنها بوده است. روش رنگرزی با روناس به طرق مختلف از گذشته های دور سینه به سینه  به نسل حاضر رسیده و نگهداری شده است. امروزه بهترین روناس ایران در شنزارهای اطراف یزد یافت می شود و ارتفاع بوته آن بین ۵۰ تا ۱۰۰ سانتیمتر است ، همانطور که گفته شد ، رنگ در این گیاه بیشتر در ریشه آن موجود است که شامل قسمتهای زیر می باشد.

۱- خارجی ترین بخش که لایه چوب پنبه ای ریشه آن است که بسیار نازک و به رنگ قهوه ای است .

۲- پارانشیسم پوستی که نسبتاً ضخیم است.

۳- استوانه مرکزی که نازک و به رنگ قرمز است.

قدرت رنگی ریشه روناس با مدت زمانی که در خاک می ماند ، نسبت مستقیم دارد ، کهنگی و تازگی روناس را از طعم و ر نگ آن به خوبی می توان تشخیص داد. طعم ریشه جوان شیرین و گیاه پیر گس و تلخ است. »

درجای دیگر سازمان صنایع دستی در کتابی چنین ذکر می کند   :

« لغت روناس از قدیم مترادف با رنگ قرمز بوده است ، روناس در اکثر مناطق ایران به صورت خودرو روئیده می شود و عمر طولانی دارد. این بوته نخستین بار از ایران توسط سوداگران عرب به اسپانیا و برای دومین بار پس از قرون وسطی توسط اهالی جلفای اصفهان به اروپا برده شد. با توجه به اینکه این روشها از گذشته های دور سینه به سینه نگهداری و نقل شده است می توان گفت که موطن اصلی روناس ایران می باشد. امروزه بهترین روناس ایران را در شنزارهای اطراف یزد می توان یافت. روناس ایران دارای بوته و نیز شاخ و برگ های زیادی می باشد و ارتفاع بوته بین ۵۰ تا ۱۰۰ سانتیمتر بوده و دارای برگهای سبز ی است. چنانچه این برگها را در دست مالش دهند ، لکه هایی به رنگ مشکی بر روی دست ایجاد می شود و شاخه های آن دارای تیغ های کوچک است و در اواخر بهار گل می دهد و گل های آن بسیار کوچک است و میوه این بوته به اندازه خردل و سیاه رنگ می باشد ولی طعم آن شیرین است. در رنگرزی معمولاً از ریشه آن استفاده می کنند و رنگ در بین پوسته خارجی ریشه و مغز چوب آن قرار دارد که می توان آنرا از مغز پوسته جدا کرد ، چنانچه ریشه روناس را از مقطع عرضی قطع نماییم ، رنگ پوسته خارجی قرمز تیره مایل به قهوه ای خواهیم داشت و مغز ریشه دارای رنگ قرمز بسیار روشن است و ماده ای که از این قسمت است اسید Rabytrick می باشد که ترکیبی از شکر و آلیزارین می باشد و مقدار این ماده بستگی به نوع ز مینی دارد که گیاه در آن می روید ، چنانچه بوته ها در زمینی که دارای کربنات کلسیم باشد ماده ی رنگدار به مراتب بیشتر خواهد بود. البته قدرت رنگی ریشه روناس را می توان به مدت زمان توقف ریشه در خاک نیز ربط داد.

در گذشته ریشه روناس را ۶ سال در خاک نگه می داشتند ولی امروزه به علت وضع اقتصادی میسر نیست و ریشه روناس را در اواخر پائیز از خاک بیرون کشیده و سپس در سایه خشک می کنند ، سپس ریشه را نرم ساییده ، پشم ها را با چوبک خوب شستشو داده و برای دفع چربی پشم می توان پشم ها را در زاج سفید قرار داد (به مدت ۴ ساعت) دومین خاصیت زاج سفید اینست که پشم رنگ را زودتر و بهتر جذب می کند.»

در کتاب اسرار گیاهان دارویی در مورد روناس چنین می آید : « گیاهی است از خانواده Rubiaceace  ، علفی و چند ساله و بلندی حدود ۲ متر دارای ساقه ای پوشیده از خارهای ریز و کج با مقطع چهارگوش ، برگهای آن بیضی و نوک تیز که منتهی به خار می شود و به صورت گروهی از چند برگ به شکل چتر از هر نقطه ساده و دور آن بیرون می آید. گلهای آن کوچک و به رنگ زرد مایل به سبز است و میوه آن گوشتی با غشای کمی ضخیم است. ریشه آن به رنگ سرخ تیره و طویل و استوانه ای به حجم یک قلم تحریر است ، رنگ داخل آن سرخ روشن و طعمی تلخ و گس دارد.»

مشخصات روناس کوهی  :

((گیاهی است از خانواده کدو  چند ساله و دارای دو گونه تک پایه و دو پایه ، و بالا رونده است با گلهای نر و ماده در مورد دوپایه گلها روی پایه مختلف به رنگ سفید مایل به سبز  و میوه های آن ابتدا زرد و بعداً قرمز می شود و در مورد تکپایه و سیاه در می آید . میوه در ابعاد یک نخود و برگهای آن پنجه ای بزرگ شبیه برگ مو و دارای پنج قسمت است. ریشه ضخیم و گوشتی است که ضخامت ۱۰ تا ۱۵ سانتیمتر می شود و وزن آن تا دو کیلوگرم هم می رسد ، مقطع ریشه سفید رنگ و طعم آن تلخ است . این گیاه در کنار و امتداد پرچین ها در خاک های عمیق و بایر می روید ، در اغلب مناطق اروپا و آفریقای شمالی و آسیا و در ایران انتشار دارد.

در ایران در مناطق شمال ایران و فارس ، ارسباران  و در اشنویه در دامنه های البزر ، در هرزوئیل ، لشگرک در میان کوه بین اراک و کاشان و در خلجستان و نهاوند و کرمان دیده می شود.»

در کتاب اسرار گیاهان دارویی یک روناس دیگر معرفی شده است که روناس هندی  معروف است. «گیاهی است از خانواده Rabiaceae خزنده با ریشه پایا ، چند ساله و شاخه های قوی ، برگهای آن گروهی و چتری که از هر نقطه ساقه چهار برگ خارج می شود و دارای دمبرک و تخم مرغی شکل و قلبی و نوک تیز است و گلهای آن کوچک می باشد . این گیاه در بلوچستان می روید و در هندوستان نیز در تمام مناطق تپه ای انتشار دارد.»

در فصل نامه هم ولایتی  روناس را چنین بیان می کند :

« گیاهی است که از رییشه آن یکی از با دوام ترین رنگهای قرمز گیاهی بدست می آید ، کشت این نباتات در اروپا و آسیا معمول بوده و در زمان قدیم در ایران نیز در مناطق تبریز و ارومیه و اراک و فارس و یزد کشت می شده است و در حال حاضر این گیاه تنها در استان یزد و در شهرستان های اردکان و بافق کشت می شود . رنگ استخراج شده از گیاه روناس  قرمز و ثابت است. و در رنگرزی بخصوص رنگ کردن الیاف قالی که یکی از مهمترین صنایع دستی و صادرات کشور است مورد استفاده قرار می گیرد.

 ۳-۳- انواع روناس ایرانی

 تمام مقالات و پایان نامه و پروژه ها به صورت فایل دنلودی می باشند و شما به محض پرداخت آنلاین مبلغ همان لحظه قادر به دریافت فایل خواهید بود. این عملیات کاملاً خودکار بوده و توسط سیستم انجام می پذیرد.

 جهت پرداخت مبلغ شما به درگاه پرداخت یکی از بانک ها منتقل خواهید شد، برای پرداخت آنلاین از درگاه بانک این بانک ها، حتماً نیاز نیست که شما شماره کارت همان بانک را داشته باشید و بلکه شما میتوانید از طریق همه کارت های عضو شبکه بانکی، مبلغ  را پرداخت نمایید.