مقاله سیر و سیاحت در قرآن کریم مربوطه  به صورت فایل ورد  word و قابل ویرایش می باشد و دارای ۱۱۵  صفحه است . بلافاصله بعد از پرداخت و خرید لینک دنلود مقاله سیر و سیاحت در قرآن کریم  نمایش داده می شود، علاوه بر آن لینک مقاله مربوطه به ایمیل شما نیز ارسال می گردد

فهرست مطالب

کلیات
مقدمه
تعریف موضوع
اهمیت موضوع
پیشینه موضوع
سوال اصلی
فرضیه
سوال های فرعی
روش تحقیق
محدودیت های تحقیق
پیشنهادات
چکیده
تعریف مفاهیم
۱- سفر
۲- سیر
۳- سیح
۴- نفر
۵- هجرت
فصل اول: دیدگاه قرآن نسبت به سیر وسیاحت
پیشگفتار
الف ) اهمیت و ضرورت سیر در قرآن کریم
۱- اتمام حجت
۲- هدایت بخشی
۳- پند و اندرز برای مومنان
۴- آیینه عبرت
ب) مخاطبان سیر در قرآن کریم
۱- آل عمران /۱۳۷
۲- انعام /۱۱
۳- یوسف (ع) /۱۰۹
۴- نحل /۳۶
۵- حج /۴۶
۶- نمل /۶۹
۷- عنکبوت /۲۰
۸- روم /۹
۹- روم /۴۲
۱۰- فاطر /۴۴
۱۱- غافر /۲۱
۱۲- غافر /۸۲
۱۳- محمد (ص) / ۱۰
– نتیجه
فصل دوم : اهداف و مصادیق سیر وسیاحت
مقدمه
۱- مشاهده آیات و نشانه های الهی در مخلوقات و مصنوعات
الف – سیر آفاقی
– سیر و مشاهده آسمانها و زمین
– سیر آفاقی برای مشاهده صنع الهی
الف ) توجه به خلقت شتر
ب ) زنبور عسل
– زنبور عسل حیوان متمدن
– زنبور عسل و تولید نسل
– ساختمان جسمانی زنبور عسل
ب) سیر انفسی
– سیر و تدبر در چگونگی به وجود آمدن انسان و مراحل وجودی او
۲- عبرت
– مطالعه تاریخ نوعی سیر
الف ) تاریخ چیست؟
ب ) نقش تاریخ در زندگی انسانها
ج ) تاریخ از دیدگاه قرآن کریم
– سیر و عبرت گرفتن از اقوام پیشین
– چرا سرگذشت پیشینیان عبرت انگیز است؟
– فواید سیر در تاریخ وعبرت از گذشتگان
۱- کسب تجربه
۲- تربیت
۳- هدایت
۴- کشف عوامل موثر در تعالی و انحطاط جوامع گذشته
الف ) عدالت و بی عدالتی
ب ) اتحاد و تفرقه
ج ) اجرا یا ترک امر به معروف ونهی از منکر
د ) فسق و فجور و فساد اخلاق
– اقوام منحط شده و علل انحطاط آنها
الف ) سیر در احوال قوم عاد
– تاریخچه قوم عاد
– دلایل انحطاط و هلاکت قوم عاد
– سرانجام قوم عاد
– هلاکت قوم عاد درس عبرتی برای دیگر اقوام
ب ) سیر در احوال قوم ثمود
– چرا قرآن قوم عاد و ثمود را مثال می زند؟
ج ) سیر در احوال قوم سبأ
– هلاکت به خاطر کفران نعمت
۳- علم
– سیر و تحصیل علم در قرآن کریم
– سیر و تحصیل علم در روایات
۴- جهاد
– جهاد نوعی سیر
– جنگ موته نمونه ای از جهاد
– جنگ تبوک جهادی همراه با سیر
۵- هجرت
– هجرت یکی از مصادیق سیر
– هجرت از بلاد کفر
فصل سوم : آداب و بایسته های اخلاقی سفر
– مقدمه
– آداب قبل از سفر
۱- انتخاب مقصد و هدف
۲- انتخاب همراه
۳- رد امانت
۴- انتخاب جانشین و سرپرست
آداب زمان خروج
۱- تعیین زمان خروج
۲- آغاز سفر با دعا و صدقه
آداب حین سفر
۱- انتخاب رهبر
۲- اخلاق در طول سفر
آداب رسیدن به مقصد
– به جای آوردن شکر
– انتخاب مکان مناسب
نتیجه
فهرست منابع

فهرست منابع

۱- قرآن کریم- با ترجمه آیت الله مکارم شیرازی- چاپخانه بزرگ قرآن کریم-قم ۱۳۸۰- چاپ اول- قطع جیبی

۲- اصول کافی- یعقوب بن اسحاق الکلینی الرازی- متوفی سنه ۳۲۸/۳۲۹ ه- ترجمه و شرح سید هاشم رسولی محلاتی- انتشارات علمیه اسلامیه- تهران- بی‌تا.

۳- پیام قرآن – تفسیر نمونه موضوعی- آیت‌الله مکارم شیرازی با همکاری جمعی از فضلا و دانشمندان- ناشر دارلکتب الاسلامیه- تهران ۱۳۷۷ ه.ش-چاپ ششم

۴- ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن- ابوالقاسم حسین بن فضل معروف به راغب اصفهانی- متوفی ۵۰۲ ، مترجم سید غلامرضاخسروی حسینی – انتشارات مرتضوی- تهران زمستان ۷۵-چاپ دوم.

۵- تفسیر نمونه- مولف ناصر مکارم شیرازی و همکاران- انتشارات دارالکتاب الاسلامیه-تهران ۱۳۷۶ ه.ش-چاپ شانزدهم

۶- ترجمه و تفسیر المیزان – علامه طباطبایی- متوفی ۱۳۶۹ ه.ش- ترجمه محمد رضا صالحی کرمانی وسید محمد خامنه – بنیاد علمی وفکری علامه طباطبایی- با همکاری نشر فرهنگی رجا و موسسه انتشارات امیرکبیر- تهران۱۳۶۴ – چاپ دوم

۷- ترجمه و تفسیر  مجمع البیان – امین الاسلام شیخ ابوعلی الفضل بن الحسن الطبرسی- متوفی ۵۴۸ ه. مترجم ابراهیم میرباقری- انتشارات فراهانی – تهارن ۱۳۵۰ چاپ اول

۸- ترجمه ومتن من لایحضره الفقیه – شیخ صدوق – ابن بابویه ابی جعفر محمدبن علی بن الحسین قمی- متوفی ۳۸۱ ه.- مترجم صدربلاغی- نشر صدوق تهران اسفند ۱۳۶۸- چاپ اول

۹- ترجمه میزان الحکمه- محمد محمدی ری شهری- مترجم حمیدرضا شیخی- انتشارات دارالحدیث قم ۱۳۷۷- چاپ اول

۱۰- جامعه و تاریخ- مقدمه‌ای برجهان بینی اسلامی- مرتضی مطهری- انتشارات صدرا-بیتا- شماره ۵

۱۱- الحیاه- محمدرضا الحکیمی- محمد الحکیمی- علی الحکیمی- دفتر نشر فرهنگ اسلامی – تهران ۱۳۶۷ ه.ش چاپ پنجم

۱۲- ره رستگاری- دکتر علی غضنفری- انتشارات لاهیجی- قم ۱۳۸۲ ه.ش- چاپ اول

۱۳- راز آفرینش انسان – کرسی موریسن- مترجم محمد سعیدی- انتشارات فرانکلین- سال ۱۳۴۵

۱۴- زندگانی حضرت محمد، خاتم النبیین- تاریخ انبیاء . سید هاشم رسولی محلاتی – انتشارات علمیه اسلامیه-۱۳۳۶

۱۵- فرهنگ عربی- فارسی لاروس- مترجم سید حمید طبیبیان – انتشارات امیرکبیر- تهران ۱۳۷۷- چاپ نهم

۱۶- فرهنگ عربی- فارس منجد الطلاب- مترجم محمد بندرریگی- انتشارات اسلامی- چاپ ۱۳۶۹

۱۷- فروغ ابدیت- جعفر سبحانی- نشر دانش اسلامی. چاپ خانه دفتر تبلیغات اسلامی قم- اردیبهشت ۱۳۷۰

۱۸- فرازهایی از تاریخ پیامبر اسلام- جعفر سبحانی- نشر مشعر-بی‌جا-۱۳۸۱ – چاپ سیزدهم

۱۹- فصلنامه بینات- صاحب امتیاز موسسه معارف اسلامی امام رضا (ع) – قم سال یازدهم- شماره ۲ تابستان ۱۳۸۳

۲۰- فصلنامه پژوهشهای قرآنی- چاپ ونشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم- بهار وتابستان ۱۳۷۶ – شماره۱۰-۹

۲۱- قاموس قرآن – سید علی اکبر قرشی- انتشارات دارالکتاب اسلامیه- چاپ ۱۳۵۳

۲۲- قصص یا داستانهای شگفت انگیز قرآن مجید گردآوردنده حاج علی آقا قاضی زاهدی گلپایگانی- کتابفروشی  اسلامیه بی‌تا

۲۳- قصص القرآن یا تاریخ انبیا از آدم تا خاتم النبیین – سید هاشم رسولی محلاتی- انتشارات علمیه اسلامیه بی‌تا

۲۴-کارنامه دانشوران ایران واسلام- شناخت نهج البلاغه- تلخیص و بازنویسی مباحثی از نهج البلاغه امام علی علیه السلام- به کوشش سید محمد مهدی جعفری- ناشرموسسه فرهنگی اهل قلم- زمستان ۱۳۸۱ –چاپ اول شماره ۵۳

۲۵-کلیات مفاتیح الجنان- ثقه المحدئین مرحوم حاج شیخ عباس قمی- متوفی ۱۳۵۹ ه. مترجم استاد کمره‌ای – نشر موسسه انتشارات نبوی – زمستان ۱۳۸۱- قطع جیبی- چاپ دوم.

۲۶- لسان العرب- لامام العلامه ابی الفضل جمال الدین محمد بن مکرم ابن منظور الافریقی المصری- دار بیروت- للطباعه و النشر بیروت- ۱۴۱۰ ه. ۱۹۹۰م.

۲۷- لغت نامه دهخدا- علی اکبر دهخدا- چاپ سیروس- تهران تیرماه ۱۳۳۹ – شماره مسلسل ۵۴

۲۸- المعجم الفهرس القرآن الکریم- موسسه انصاریان للطباعه والنشر- قم –  بی‌تا.

۲۹- میزان الحکمه- محمد محمدی ری شهری – نشر مکتب الاعلام الاسلامی- قم ۱۳۶۳- چاپ اول

۳۰- محبوب القلوب – قطب الدین اشکوری – ترجمه سید احمد اردکانی- انتشارات فرهنگ و ارشاد اسلامی تهران بهار ۱۳۸۰- چاپ اول

۳۱- مبانی انسان شناسی در قرآن – عبدالله نصری – ناشر موسسه تحقیقاتی و انتشاراتی فیض کاشانی – چاپ اول

۳۲- معجم مفردات الفاظ قرآن- ابوالقاسم حسین بن فضل معروف به راغب اصفهانی- متوفی ۵۰۲ ه. انتشارات مرتضوی – بی‌جا-۱۳۷۶ – چاپ دوم

۳۳- المعجم الوسیط – دکتر ابراهیم انیس- دکتر عبدالعلیم منتصر- عطیه الصوالحی- محمد خلف الله احمد. دفتر نشر فرهنگ اسلامی- تهران ۱۳۷۴ ه.ش- چاپ پنجم.

۳۴- نهج البلاغه امام علی (علیه السلام) – ترجمه محمد دشتی- ناشر موعود اسلام- بوشهر- تابستان ۱۳۸۱- چاپ سوم

۳۵- وسائل الشیعه الی التحصیل الشریعه- تالیف محمد بن الحسن الحرالعاملی- المتوفی فی سته ۱۱۰۴ ه. اعنی بتصحیحه و تحقیقه و تزییله الفاضل المحقق الاغا المیرزا عبدالرحیم الربانی دار حیاء ‌التراث العربی- بیروت – لبنان بیتا

۳۶- واژه‌های قرآن- ترجمه فارسی قرآن –محمد رضایی- انتشارات مفید – تهران ۱۳۸۱ – چاپ اول

۳۷- همزیستی و معاشرت در اسلام- استاد سید علی کمالی- انتشارات اسوه- تهران ۱۳۷۱ ه.ش- چاپ اول

۳۸- هجرت کریمه – بررسی دوران امام رضا و علل هجرت حضرت معصومه (س) فرزانه نیکو برش- انتشارات فجر ولایت – قم- آذر ۱۳۸۱ – چاپ اول

مقدمه

« فسیروا فِی الارضِ فَانظُروا کیفَ کانَ عاقبهُ المُکذِّبینَ»

ستایش خداوندی را که بندگانش را به وسیله کتاب هدایت از ضلالت و گمراهی به روشنی و سعادت رهنمون شد، و پیوسته او را به سیر در آفاق و انفس دعوت کرد تا شاید از این رهگذر با اندیشه و تدبر در احوال اقوام گذشته راه شایسته خویش را به درستی دریابد.

و سلام و صلوات بر محمد مصطفی خاتم النبیین آن خورشید هدایت گر و تبیین کننده آیات وحی. آن بزرگ مرد عالم بشریت، که جهان تا ابد مدیون تلاشهای بی دریغ اوست.

سیر و سیاحت می تواند یکی از بهترین عوامل شناخت خداوند در زمین به شمار آید زیرا که در پرتو سیر و سیاحت شگفتیهای بدیع آفرینش در نظر انسان ظهور و بروز پیدا کرده و حقایقی بر او آشکار می شود که ماحصل آن تدبر و تفکر در جهان خلقت و آفرینش است. و در این مرحله است که انسان لب به ستایش خداوند سبحان گشوده به یگانگی او اعتراف می کند.

و چه چیز برای انسان موحّد از رسیدن به الی الله بالاتر و ارجمندتر می تواند باشد؟

تعریف موضوع

در این تحقیق سعی شده است مساله سیر وسیاحت از منظر قرآن کریم مورد تحقیق و بررسی قرار گیرد و به مسایل جانبی از جمله اهداف، مخاطبان و مصادیق آن با توجه به کتب تفسیری و روایی و دیگر کتابهایی که در این زمینه نگارش یافته اند ، بپردازد.

اهمیت موضوع

راجع به اهمیت موضوع همین بس که قرآن کریم در سور مختلف به طور مکرر انسانها را به سیر فرا می خواند وایشانرا به مشاهده صنع وخلقت الهی در آفاق و انفس و همچنین عبرت گرفتن از عاقبت انسانهای سرکش دعوت می کند.

پیشینه موضوع

در مورد موضوع مورد بحث به طور پراکنده در کتب تفسیری و نیز کتب روایی ازجمله میزان الحکمه، وسایل الشیعه، من لایحضره الفقیه و … مطالبی بیان شده است. اما کتاب یا پایان نامه ای که اختصاصاً به این موضوع پرداخته باشد وجود ندارد.

سوال اصلی

سیر و سیاحت (آنگونه که در قرآن کریم مطرح شده)  تا چه حد در رشد و کمال معنوی انسان موثر است؟

فرضیه : سیر و سیاحت در قرآن کریم به عنوان یکی از عوامل شناخت خداوند، حفظ ایمان و تقوا و عبرت گرفتن از پدیده های طبیعی معرفی شده است.

سوال های فرعی:

۱-    اهداف اساسی و مهمی که قرآن کریم در مورد سیر وسیاحت ذکر نموده چیست؟

۲-    منظور از سیر وسیاحت از دیدگاه قرآن کریم و روایات چیست؟

۳-    مصادیق سیر و سیاحت از دیدگاه قرآن کریم و روایات چیست؟

۴-     در قرآن کریم چه نوع سیاحتی مورد توجه قرار گرفته است؟

روش تحقیق

با توجه به موضوع، روش این تحقیق کتابخانه‌ای است.

محدودیت های تحقیق

با توجه به عدم وجود کتب مختص به موضوع تحقیق این پروژه با محدودیت منابع روبه رو بوده است و علاوه بر آن این تحقیق با محدودیت زمانی به نگارش درآمده است.

پیشنهادات

با توجه به تحقیقات انجام شده، موضوعات بحث شده در این پروژه هر کدام می تواند به تنهایی موضوع یک پروژه یا پایان نامه قرار گیرد و به طور موشکافانه مورد بررسی قرار گیرند.

به نظر می رسد برای نوآوری در این تحقیق باید پا را از تفاسیر فراتر گذاشت و به مطالعه کتب دیگری که به صورت علمی و کاربردی به این موضوع پرداخته اند همت گماشت، تا از تکرار مکررات بدر آمده، گامی فراتر از آنها برداریم.

چکیده

در خصوص آیات سیر موضوعات مختلفی قابل تحقیق و بررسی هستند که از میان موضوعات مطرح شده به دلیل گسترده بودن مباحث، سعی شده است موضوعاتی در رابطه با سیر مورد توجه قرار گیرند، که از نظر قرآن کریم حائز اهمیت هستند. از جمله مخاطبان سیر، اهداف سیر، لزوم عبرت گرفتن از اقوام و ملل گذشته، عوامل سقوط و تعالی حکومتها و …

لذا فصل اول حاوی دو بخش است: بخش نخست، اهمیت و ضرورتهای سیر در قرآن کریم را بحث می کند که هدف از این بخش پاسخ به چرایی و لزوم سیر می باشد.

و بخش دوم مخاطبان آیات سیر در قرآن کریم را مورد توجه قرار داده و با استفاده از تفاسیر نمونه المیزان و مجمع البیان بدان پرداخته است.

فصل دوم شامل بررسی اهداف و مصادیق سیر و سیاحت می باشد که از جمله زیر مجموعه های آن را مشاهده آیات و نشانه های الهی در مخلوقات و مصنوعات، عبرت گرفتن از اقوام و ملل پیشین، تحصیل علم ومعرفت، جهاد و هجرت تشکیل می دهند.

در فصل سوم به آداب و باسته های اخلاقی سیر و سیاحت از دیدگاه قرآن کریم و روایات معصومین علیهم السلام پرداخته شده است. در این فصل سعی شده آداب قبل از سفر، زمان خروج و حین سفر و رسیدن به مقصد با استفاده از آیات و روایات مورد تحقیق و بررسی قرار گیرد.

تعریف مفاهیم

در این فصل برآنیم تا با بررسی دقیق تر معانی لغت، با استفاده از کتب مرجع موجبات آشنایی بیشتر خواننده را با مفاهیم مطرح شده در تحقیق فراهم نمائیم.

۱- سفر : برداشتن پرده

راغب اصفهانی در رابطه با این واژه می گوید: السفر کشف الغطاء و یختص ذلک بالأعیان نحو سفر العمامه عن الرأس و الخمار عن الوجه[۱]

سفر برداشتن پرده است که به اجسام و اعیان مخصوص می شود مثل سفر العمامه عن الراس

دستار و عمامه از سربرداشت و نیز سفر الرجل فهو سافر یعنی آن مرد سفر کرد و مسافر است.[۲]

وجه تسمیه سفر براین معنی را بدین گونه می توان برداشت کرد که در سفر حقایق بر انسان آشکار می شود. همچنین در معجم الوسیط آمده : ( سُفَرُ : وضح و انکشف) [۳] که همان واضح شدن و برداشتن پرده معنی می دهد. کلمه سٍفْر نیز به کتاب اطلاق می شود،  چون هر نوشته ای در واقع از حقیقتی پرده بر می دارد و جمع آن اسفار است. اطلاق سفر بر فرستاده نیز از همین جهت است چرا که او هم عامل برداشتن نگرانیها یا آشکارشدن حقایق بین دوکس یا دو قوم است.[۴] همچنین میانجیگری کردن و بین دو گروه یا دو نفر را صلح دادن نیز به همین معنا آمده است و سفاره بین القوم یعنی میان آن گروه برای صلح میانجیگری کرد.[۵]

السفر همچنین به معنی عزیمت و کوچ کردن آمده است. و دهخدا آن را در مقابل حضر و پریدن مسافت می داند.[۶]

۲- سیر (سار) : گردش و سیر کردن در زمین

واژه سیر در کتب لغوی به معنی گذشتن و سیرکردن در زمین و گردش کردن آمده است. همانطور که راغب می گوید : السیر المضیُّ فی الأرضِ و رَجلٌ سائُرٌ و یسار[۷]

و نیز در مورد آیه : « قُل سیروا فی الأرضِ ثمَّ انظُروا کیفَ کانَ عاقبهُ المُکذِّبینَ»[۸]

گفته شده تشویقی است بر سیر و سیاحت در زمین با جسم و بدن و نیز گفته شده تشویقی است بر جولان و حرکت فکری و دریافت حالات گوناگون شده اقوام و زمین چنانکه در خبری در وصف اولیاء روایت شده است « اَبْدانَهُم فی الأرضِ سائرهٌ و قلوبهم فی الملکوتِ جائلَهٌ»

بدنهای اولیاء در زندگی و زمین سیرکننده است ولی دلهاشان در ملکوت در حال طواف است.[۹]

این واژه در کتاب فرهنگ لاروس به معنی روان ساختن آمده است به طوریکه در معنای جمله (سیَّرَ یَسییراً) می نویسد: آنرا به راه انداخت، روان ساخت.[۱۰] که البته این معنی با گردش و سیرکردن مناسبت دارد.

در قاموس سیر به معنی راه رفتن آمده مانند : « و تَسیرُ الجبالُ سَیراً »[۱۱]

این کلمه در باب تفعیل و نیز به وسیله باء متعدی می شود : « وَ یَوْمَ نُسَیِّرُ الجبالَ و تَرَی الارضَ بارِزهً»[۱۲] و «فلمّا قَضی موسیَ الْاَجَلَ و سارَ بِأهلِهِ»[۱۳]^و[۱۴]

۳- سیح : جریان – سیر

راغب درباره واژه ساح می گوید : ساح فلانٌ فی الارض: او مثل گذشتن و جریان آب در زمین شتافت و معنی آیه (فسیحوا فی الارضِ اربعهَ أشهُرٍ)[۱۵] را چنین بیان می کند:

چهار ماه در این سرزمین بگردید.[۱۶]

و نزدیک به همین معنی را ابن منظور در لسان العرب بیان می کند.[۱۷]

واژه سَیّاح صیغه مبالغه این فعل و به معنی بسیار سفر کننده است و نیز سیاحت به معنی جهان گردی و جهان پیمایی به کار می رود.[۱۸]

در فرهنگ لاروس در معنی السیح آمده است : آب روان بر روی زمین، که البته این معنی با دیگر معانی مناسبت دارد.[۱۹]

معنی سیح در قاموس اینگونه بیان شده : سیح جریان و سیر و همچنین از صحاح نقل می کند که : « ساحَ الماء : جری علی وجه الارض – ساح فی الارض: ذهب»  و در ادامه از طبرسی نقل می کند که (سیح) سیر با مهلت است.[۲۰]