پایان نامه زمینه‌ها و چگونگی جنگ‌های ردّه  مربوطه  به صورت فایل ورد  word و قابل ویرایش می باشد و دارای ۱۵۰  صفحه است . بلافاصله بعد از پرداخت و خرید لینک دنلود پایان نامه زمینه‌ها و چگونگی جنگ‌های رِدّه  نمایش داده می شود، علاوه بر آن لینک مقاله مربوطه به ایمیل شما نیز ارسال می گردد

فهرست مطالب

مقدمه ۱
معرفی منابع ۵
بخش یکم: مبحث فقهی ارتداد ۹
ـ بررسی مفاهیم و انواع ارتداد و احکام مربوط به آنها ۹
ـ تعریف ارتداد ۹
ـ انواع ارتداد ۱۰
ـ شرایط احراز ارتداد ۱۳
ـ سیر تاریخی ارتداد در اسلام ۱۴
ـ ارتداد در قرآن ۱۷
ـ ارتداد در حدیث ۱۹
ـ راههای اثبات ارتداد ۲۱
ـ موجبات ارتداد ۲۲
ـ مجازاتهای ارتداد ۲۴
بخش دوم: تحولات جامعه عربستان از پیش از اسلام تا مرگ پیامبر
ـ موقعیت جغرافیایی مناطق درگیر در نبرد ۳۰
ـ وضعیت سیاسی جامعه عربستان در آستانه ظهور اسلام ۳۱
ـ وضعیت اقتصادی جامعه عربستان در آستانه ظهور اسلام ۳۴
ـ بافت فرهنگی و دینی جامعه عربستان در آستانه ظهور اسلام ۳۶
ـ نتیجه تحلیلی تحولات جامعه عربستان در آستانه‌ی ظهور پیامبر(ص) ۴۲
جامعه عربستان در آستانه مرگ پیامبر
ـ وضعیت جامعه عربستان در آستانه مرگ پیامبر ۴۵
ـ چگونگی ایمان اعراب و گسترش اسلام در شبه‌جزیره عربی ۴۷
ـ اشرافیت قریش و آیین اسلام ۴۹
بخش سوم: مساله جانشینی و وضعیت دولت اسلامی پس از مرگ پیامبر
ـ بررسی و نقد دیدگاههای مختلف درباره جانشینی پیامبر ۵۴
ـ زمینه‌های ذهنی به قدرت رسیدن ابوبکر ۵۹
زمینه‌های عینی به قدرت رسیدن ابوبکر ۶۰
ـ تدبیرها و ترفندهای ابوبکر در کسب و تحکیم قدرت ۶۵
ـ نتیجه‌گیری
بخش چهارم: ایده‌های انگیزه های ایجاد جنگ های ارتداد
ـ بررسی و نقد ایده‌های موجود در باب دلیل جنگ های رده ۶۸
ـ ماهیت جنگ‌های ارتداد در پرتو الگوی نظری ۷۲
بخش پنجم : جنگ‌های رده در نجد ، بحرین و عمان
ـ هجوم قبایل پیرامون مدینه ۸۴
ـ طلیحه ۸۶
ـ عقاید و تعالیم طلیحه ۸۹
ـ شورش‌های پراکنده پس از سرکوب طلیحه ۹۲
ـ سرکوب قبایل بنی عامر ۹۲
ـ نبرد جواء و سرکوب بنی سلیم ۹۳
ـ نبرد ظفر ۹۴
ـ مسیلمه ۹۵
ـ عقاید و تعالیم مسیلمه ۱۰۰
ـ سجاح ۱۰۳
ـ جدایی مالک بن نویر از سجاع و کشته‌شدنش به دستور خالد ۱۰۸
ـ نبرد دباء و سرکوب ارتداد عمان ۱۱۲
ـ ارتداد بحرین ۱۱۳
بخش ششم: جنگ‌های رده در یمن
ـ چگونگی قیام اسود عنسی و فرجام کار او ۱۱۷
ـ تعالیم و آموزه‌های دینی اسود عنسی ۱۲۰
ـ شورش قبس بن عبدیغوث بر سر امارت ۱۲۲
ـ برگشت مردم حضر موت و کنده از آیین اسلام ۱۲۴
نتیجه نهایی ۱۳۱
فهرست منابع ۱۳۴

فهرست منابع

منابع دست اول

–  طبری ، محمدبن جریر، تاریخ طبری یا تاریخ الرسول و الملوک، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران: انتشارات اساطیر، جلد چهارم، چاپ پنجم ۱۳۷۵٫

–  یعقوبی، احمدبن ابی یعقوب، تاریخ یعقوبی، ترجمه محمد ابراهیم آیتی، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ هفتم، ۱۳۷۴٫

–   بلاذری، احمدبن یحیی بن جابر، فتوح البلدان، ترجمه محمد توکل، ]بی جا[: نشر نقره، چاپ اول ۱۳۳۷٫

–  کوفی، محمد بن علی بن اعثم، الفتوح، ترجمه محمدبن احمد مستوفی هروی، مصحح غلامرضا طباطبایی مجد، تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، چاپ اول ۱۳۶۶٫

–   واقدی، محمدبن عمر، مغازی، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی، چاپ اول ۱۳۶۶٫

–  ولی الدین عبدالرحمن بن محمدبن خلدون، تاریخ ابن خلدون (العبر و دیوان المبتداء و الخبر فی ایام العرب و العجم والبربر)، ترجمه عبدالمحمد آیتی، تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، جلد چهارم، ۱۳۶۳٫

–  ابن اثیر، عزالدین بن ابی الحسن، تاریخ کامل، برگردان محمد حسین روحانی، تهران: انتشارات اساطیر، جلد سوم، چاپ اول، ۱۳۷۱٫

–  ابن خیاط العصفری، خلیفه، تاریخ خلیفه بن خیاط، تحقیق مصطفی نجیب فواز و غیره، بیروت: دارالکتب العلمیه، الطبعه الاولی، ۱۴۱۵هـ.ق.

–  ابن سعد، ابوعبدالله محمد، الطبقات الکبری، تحقیق محمد عبدالقادر عطا، بیروت: دارالکتب العلمیه، الطبعه الاولی ۱۴۱۰هـ

–   المقدسی، مطهربن علی، البدأ والتاریخ، ]بی جا[، مکتبه الثقافه الدینیه، ]بی تا[.

–   واقدی، محمدبن عمر، کتاب الرده، تحقیق یحیی الجبوری، بیروت: دارالغرب الاسلامی، الطبعه الاولی ۱۴۱۰، هـ.ق

–   فاروق، خورشید احمد، تاریخ الرده، قاهره: دارالکتاب الاسلامی، الطبعه الثانیه، ]بی تا[.

–   ابن کثیر، اسماعیل، البدایه و النهایه، بیروت: دارالفکر، ۱۳۹۸ هـ.ق.

–  ابن قتیبه الدینوری، عبدالله بن مسلم، الامه و السیاسه، تحقیق علی شیری، قم: منشورات الشریف الرضی، الطبعه الاولی، ۱۴۱۳ هـ.ق.

–   ابن اثیر، عزالدین بن ابی الحسن، اسدالغابه فی معرفه الصحابه، بیروت: دارالفکر، ۱۴۰۹هـ.ق.

–   المسعودی، علی بن الحسین، التنبیه و الاشراف، تحقیق عبدالله اسماعیل الصاوی، قاهره: دارالصاوی، ۱۳۵۷ هـ.ق.

–   الحموی، شهاب الدین یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی، ]بی تا[.

–   الاصفهانی، ابوالفرج علی بن الحسین، الأغانی، بیروت: داراحیاء التراث العربی، الطبعه الاولی، ۱۴۱۴-۱۴۱۵ هـ.ق.

–  الذهبی، شمس الدین محمدبن احمد، تاریخ الاسلام، تحقیق عبدالسلام تدمری، بیروت: دارالکتاب العربی، الطبعه الاولی، ۱۴۰۷هـ.ق.

–  ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، مصر: داراحیاء الکتب العربی، ۱۳۸۵ هـ/ ۱۹۶۵م.

–   النسایی، احمدبن شعیب، سنن النسایی، بشرح السیوطی، بیروت: دارالکتب العلمیه، الطبعه الاولی، ۱۴۱۶هـ.ق.

–   البخاری، محمدبن اسماعیل، صحیح البخاری، بیروت: دارالفکر، ۱۴۱۴هـ.ق.

–    کتاب الاصنام، ابومنذر هشام بن محمد کلبی، ترجمه سید محمد رضا جلالی نایینی، [بی جا] ، چاپ تابان، ۱۳۴۸٫

–  ابوالفداء اسماعیل بن علی ، المختصر فی اخبار البشر ، تحقیق محمود ایوب ، بیروت: دارالکتب علمیه الطبعه الاول ، ۱۴۱۷ هـ . ق.

–  ابن هشام ، ابو محمد عبد الملک بن هشام بن ایوب الحمیری، السیره النبویه ، لبنان، بیروت، دارالاحیاء التراث العربی ، ۱۳۵۵٫

–  ابن خلدون، عبدالرحمن بن خلدون، مقدمه ترجمه محمد پروین گنابادی، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ پنجم ۱۳۶۶٫

–  ابن کلبی ، ابی منذر هشام بن محمد بن صایب ؛ جمهره النسب ، تحقیق الدکتور ناجی حسن ، بیروت : عالم الکتب ۱۴۰۷٫

–  ابوالفداء اسماعیل بن علی ، المختصر فی اخبار البشر ، تحقیق محمود ایوب ، بیروت: دارالکتب علمیه الطبعه الاول ، ۱۴۱۷ هـ . ق.

منابع دست دوم

–   باشمیل، محمداحمد حروب الرده، ]بی جا[: دارالفکر، ۱۹۷۹٫

–   العتوم، علی، حرکه الرده، عمان، مکتبه الرساله الحدیثه، ۱۹۸۷٫

–   الدجانی، زاهیه، حروب الرده، بیروت: لدارالکتاب العربی، الطبعه الاولی ۱۴۱۷هـ ۱۹۹۷م.

–   هیکل، محمد حسنین، الصدیق ابوبکر، القاهره: دارالمعارف، ۱۹۹۰٫

–   ابوالفضل ابراهیم، محمد، ایام العرب فی الاسلام، بیروت: دارالجیل، الطبعه الثالثه، ۱۴۰۸هـ.ق.

–   احمد، سعیدبن سلم، حروب الرده، ]بی جا[: دارالمنار، الطبعه الاولی، ۱۴۱۵هـ.ق.

–    زمینه تکامل اجتماعی، د.ک. میتروپولسکی و دیگران، ترجمه پرویز بابایی، تهران: مرکز نشر سپهر، چاپ پنجم ۱۳۵۸).

–    زمینه جامعه شناسی ، اگ برن و نیم کف، اقتباس امیر حسین آریان پور، تهران: موسسه انتشارات فرانکلین ، چاپ پنجم آذر ماه ۱۳۵۰٫

–    جعفری، سید حسین، تشیع در مسیر تاریخ، ترجمه سید محمد تقی آیت الهی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، آذر ۱۳۵۹٫

–         زرگری نژاد، غلامحسین، تاریخ تحلیلی اسلام، قم:  انجمن معارف اسلامی ایران ، چاپ دوم زمستان ۱۳۸۱٫

–         شهیدی، سیدجعفر، زندگانی فاطمه زهرا(س) تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ بیست و ششم ۱۳۷۶٫

–         غلامی، یوسف، پیشوایی فرزند ابوطالب، قم: انجمن معارف اسلامی ، چاپ اول ۱۳۸۱٫

–    زرگری نژاد، غلامحسین، نهضت امام حسین(ع) و قیام کربلا، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها(سمت) چاپ اول پاییز ۱۳۸۳٫

–         شریعتی، علی، اسلامشناسی مشهد(مجموعه آثار ۳۰) ، تهران: چاپخش، چاپ سوم ۱۳۷۱٫

–    بشیریه، حسین، آموزش دانش سیاسی ( مبانی علم سیاست نظری و تاسیسی)، تهران: نشر نگاه معاصر، چاپ سوم ۱۳۸۲٫

–         زرگری نژاد، غلامحسین، تاریخ صدر اسلام، تهران: انتشارات سمت ، چاپ اول ۱۳۷۸٫

–         فیاض، علی اکبر، تاریخ اسلام، تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران ،چاپ پنجم ۱۳۷۲٫

–         لوبون، گوستاو، تمدن اسلام و عرب، ترجمه سید هاشم حسینی ،‌‌ ‌‌[بی جا]، کتاب فروشی اسلامیه ، [بی تا].

–    ممتحن، حسینعلی، پژوهشی در تاریخ فرهنگ اسلام و ایران، تهران: مرکز چاپ و انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، چاپ اول ۱۳۷۴٫

–    آرنولد، سرتوماس، تاریخ گسترش اسلام، ترجمه  ابوالفضل عزتی، تهران: موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، دی ماه ۱۳۵۸٫

–         بارتولد، و.و، kآنآخلیفه و سلطان، ترجمه سیروس ایزدی، تهران: موسسه انتشارات امیر کبیر، چاپ دوم ۱۳۷۷٫

–    لمیتون، آن.کی.اس، دولت و حکومت در اسلام، ترجمه و تحقیق سید عباس صالحی و محمد مهدی فقیهی، تهران: موسسه چاپ و نشر عروج، چاپ اول پاییز ۱۳۷۴٫

–    روشه، گی، تغییرات اجتماعی، ترجمه منصور وثوقی ،تهران: نشر نی،
چاپ پانزدهم ۱۳۸۳٫

–         غلامی، یوسف بحران جانشینی پیامبر، قم: انجمن معارف اسلامی ایران ، چاپ اول پاییز۱۳۸۰٫

–    اوچ اوک، بحریه، تاریخ پیامبران دروغین در صدر اسلام، ترجمه دکتر وهاب ولی، تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، چاپ اول، ۱۳۶۴٫

–    وبر، ماکس، اقتصاد و جامعه، مترجمین عباس منوچهری، مهرداد ترابی نژاد و مصطفی عماد زاده، تهران: انتشارات مولی، چاپ اول ، ۱۳۷۴٫

–    قادری، حاتم، اندیشه های سیاسی در اسلام و ایران، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی (سمت)، چاپ اول، بهار ۱۳۷۸٫

–    آربری، آ.ج، تاریخ اسلام ، پژوهش دانشگاه کمبریج ، زیر نظر پی . ام . هولت و آن. ک. س لمبتون ؛ ترجمه احمد آرام ، تهران : امیر کبیر ، ۱۳۷۸٫

منابع فقهی

–   الامینی، عبدالحسین احمد، الغدیر، تهران: دارالکتب الاسلامیه، ]بی تا[.

–   بجنوردی، السید میرزا حسن ، القواعد الفقهیه، قم، اسماعیلیان، چاپ دوم ۱۴۱۰ هـ ق.

–   نراقی، احمد بن محمد مهدی، مستند الشیعه فی احکام الشریعه، قم: ستاره، [بی تا]

–   ابن ادریس، ابی عبدالله محمد بن ادریس العجلی الحلی، السرائر، ]بی جا[  معارف اسلامیه، [ بی تا]

–  فخر المحققین ، ابو طالب محمد بن حسن بن یوسف بن المطهر الحلی، ایضاح الفوائد فی شرح اشکالات القواعد، قم: اسماعیلیان، ۱۳۶۳٫

–   منتظری، حسینعلی، رساله توضیح المسائل، قم،]بی تا[،

–   ابن فارس، ابی الحسین احمد بن فارس بن زکریا؛ معجم مقاییس اللغه؛ قم: مکتبه الاعلام الاسلامی؛ ۱۴۰۴٫

–   ابن قدامه ؛ ابن محمد عبدالله بن احمد بن محمود ، المغنی و الشرح الکبیر ، بیروت: دارالفکر، ۱۴۰۴٫

–   سرحلی، علامه، تحریرالاحکام ،[بی جا] موسسه طوس ، [ بی تا].

–   اصفهانی راغب، ابی القاسم الحسین بن محمد ، المفردات فی غریب القرآن، ]بی جا [ دفتر نشر کتاب ، ۱۴۰۴٫

–   نجفی، شیخ محمد حسن، جواهرالکلام، تهران: اسلامیه، ۱۳۶۲٫

–   شافعی ، ابی عبدالله محمد ادریس، الام، بیروت: دارالمعرفه،]بی تا[.

–   پاشایی، محمد، ارتداد، تهران: انتشارات لوح محفوظ، ۱۳۸۰٫

–   شهید ثانی، مسالک الافهام فی شرح شرایع الاسلام، قم: بصیرتی، ]بی تا[.

–   طوسی، ابن جعفر محمد بن الحسن بن علی ، الخلاف، در السلسله الینابیع الفقهیه]بی تا[.

–   کاشف الغطا، شیخ جعفر،کشف الغطا عن مبهمات الشریعه الغرا، اصفهان:مهدوی،[بی تا].

–   خمینی، سید روح الله، تحریرالوسیله، قم : اسماعیلیان[بی تا].

–  حلی، محقق، ابوالقاسم نجمدالدین جعفر بن الحسن، شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام ،  بیروت : اعلمی، ]بی تا[.

–   عوده، عبدالقادر، التشریع الجنایی الاسلام، بیروت: دارالکتاب العربی، [بی تا].

–   جزیری، عبدالرحمن، الفقه علی المذاهب الاربعه، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی،[بی تا].

–   ولایی، عیسی، ارتداد در اسلام، تهران: نشر نی ، ۱۳۸۰٫

–  شهید ثانی، زین الدین بن علی بن احمد بن محمدبن جمال الدین بن تقی الدین بن صالح  بن شرف العاملی، الروضه البهیه فی شرح المعه الدمشقیه، تهران: اسلامیه، [بی تا].

–   عاملی، محمد بن حسن الحرالعاملی،وسائل الشیعه الی تحصیل الشریعه، [بی جا]، الاسلامیه، ۱۴۰۱٫

–   کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی فی الفروع، تهران: الاسلامیه، [بی تا].

–  صدوق، محمد بن علی بن الحسین بن بابویه القمی، من لا یحضره الفقیه، ]بی جا[، دارالکتب الاسلامیه، چاپ پنجم ]بی تا[.

–   شهید اول، شمس الدین محمد بن مکی العاملی، الدروس الشرعیه فی فقه الامامیه، قم: جامعه مدرسین، ۱۴۱۴،

–   حلی ، علامه، تحریرالحکام، [بی جا] موسسه طوس، [بی تا].

–   اردبیلی، سید عبدالکریم، موسوی فقه الحدودو التعزیرات، قم: مکتب الاعلام الاسلامی، ۱۴۱۳٫

–   با سر حسنی، شمس الدین، المبسوط، بیروت: دارالکتاب العلمیه، ۱۴۰۸٫

–   خوئی، سید ابوالقاسم،مبانی تکلمه المنهاج،نجف اشرف: الآداب، ۱۹۷۶٫

–   دائره المعارف و نشریات

–   اردبیلی، سید عبدالکریم موسوی، فصلنامه حکومت اسلامی، شماره ۱۳٫

–   مجله حوزه، ش ۴۱ ، ۱۳۶۹ ش.

–   دهخدا ،علی اکبر ،لغت نامه،تهران،سیروس، ]بی تا[.

مقدمه

الف) اهمیت موضوع : ظهور اسلام منشاء تحولات بزرگی در تاریخ جهان گردید که بر همگان پوشیده نیست . تازیان در پرتو این آیین توانستند شاهنشاهی بزرگ ساسانی را از گردونه تاریخ خارج سازند و سرزمینهای بزرگی را از قلمرو روم شرقی تسخیر نمایند. اعراب به نام اسلام تمدن ایرانی را لگدمال تاراج خویش کردند، هر چند پس از مدتی بر ویرانه های آن به همت ایرانیان تمدن ایرانی- اسلامی دوباره پایه ریزی گردید. از آنجائیکه سرکوب شورشهای موسوم به ارتداد سرآغاز حرکت تهاجمی اعراب مسلمان به سرزمینهای  هم جوار بود، بررسی و تحلیل آن بخصوص نقشی که نتیجه این جنگها در ایجاد وحدت در میان اعراب شبه جزیره عربستان داشت اهمیتی فراوان دارد که متاسفانه در مطالعات تاریخی صدر اسلام مورخان معمولا از آن سرسری می گذرند.

سوای از مساله فوق، شناخت اینکه با وجودیکه اعراب در زمان حیات پیامبر اسلام را پذیرفته بودند،چرا پس از مرگ او به سرعت از این آیین برگشتند، خود مبحثی مهم است که موضوعی جالب و جذاب در زمینه مطالعه جامعه شناسی تاریخی برای ما فراهم می آورد.

جایگزینی دین اسلام به جای ادیان و باورهای دیگر در جامعه عربستان و فراگیر شدن آن نیز می تواند مبحثی جالب در حیطه جامعه شناسی دین باشد که هر چند موضوع مستقیم بررسی ما نیست ، اما از آن جاییکه تضاد دینی بهانه اصلی جنگهای موسوم به “ارتداد”

می باشد بررسی تحولی که دین اسلام از این منظر ایجاد کرد و مقاومت در برابر آن،

 می تواند مقدمه لازمی برای این چالشها باشد که ما نیز به فراخور بحث نیم نگاهی بدان

داشته ایم.

همچنین تفسیر و تحلیل این نبردها و تاثیری که در تحکیم مشروعیت حکومت مدینه ایجاد کرد ماده خام خوبی است برای تبیین چگونگی استقرار نظام سیاسی خلافت و بخصوص مباحثی که در پرتو چالشهای جانشینی در حیطه معرفتی اندیشه سیاسی در عالم اسلام  نزد اندیشمندان مسلمان پس از آن پدید آمد؛ و نیز در بازخوانی مجدد این رویدادها می توان تحلیل تاریخی متفاوتی از چگونگی سیر حوادث منتهی به جنگهای رده، چگونگی انجام آنها و نیز نتایج حاصله ارایه داد که نگارنده در اینجا کوشیده است به وسع اندک خویش بدان بپردازد.

ب) پیشینه موضوع : در خصوص جنگهای ارتداد سوای از منابع عمومی تاریخ اسلام و برخی از کتابهای توصیفی که پیرامون این موضوع مورخان مسلمان نوشته اند  و ما در معرفی منابع آنها را نقل کرده ایم ، منابع متاخری نیز در این خصوص به رشته تحریر درآمده است که برخی به زبان تازی و بعضی به زبان پارسی است ، اینها عمدتا به نقل روایی رویدادها اکتفا کرده و جز چند برداشت خاص فرقه ای از حوادث، جملگی تحلیل یکسانی از چرایی حوادث ارائه نموده اند که ما آنها را در فصل ” بررسی ایده های موجود در باب ارتداد” آورده ایم، ماخذ عربی موجود در دسترس ما در خصوص جنگهای ارتداد عبارتند از ”  حروب الرده” از محمد احمد باشمیل[۱]؛ و ” حرکه الرده “[۲] از علی العتوم؛ و ” حروب الرده” از زاهیه الدجانی[۳] و نیز کتابی از محمد حسین هیکل درباره زندگی ابوبکر که در آن به جنگ های ارتداد نیز پرداخته شده است[۴] ماخذی که در زبان فارسی بدین موضوع پرداخته اند عبارتند از ” تاریخ پیامبران دروغین در صدر اسلام” نوشته دکتر بحریه اوچ اوک که همانطور که از نامش پیداست تنها به مدعیان نبوت جنگهای ارتداد می پردازد، کتاب دیگری که در این خصوص نگاشته شده است ” جنگهای ارتداد و بحران جانشینی پیامبر (ص)” نوشته علی غلامی دهقی می باشد که علی رغم بررسی کلی جنگهای ارتداد، در مبحث تحلیلی این جنگها  جز ارایه یک دیدگاه شیعی که آن را نیز بررسی نموده ایم، تنها به ذکر ایده های عنوان شده در دیگر منابع اکتفا کرده است . پایان نامه ای تحت عنوان ” ریشه ها و ماهیت رده در یمن” در مقطع کارشناسی ارشد توسط ” محمد حسن اللهی زاده” در دانشگاه تربیت مدرس دفاع گردیده که آن نیز هم همانطور که از نامش پیداست، تنها قلمرو محدود یمن را مورد مطالعه قرار داده است و در باب ارایه دیدگاهی نوین همانند منبع قبل است.

پرسشها و مفروضات ( تئوری ها): پرسش اصلی ما در این تحقیق این است که دریابیم عامل اصلی ای که موجب پیدایش جنگ های “رده” شده چه بوده است اما در کنار آن پرسشهای فرعی دیگری مانند نحوه و دلیل به خلافت رسیدن ابوبکر و عوامل تثبیت کننده قدرت او ؛ دلایل حمایت قبایل منطقه حجاز از اسلام و عدم ارتداد آنان ؛ چرایی کامیابی اولیه برخی شورشهای ارتداد و پاسخ به چرایی ناکامی نهایی این شورشها را بررسی می نماییم.

مفروضات ما در این خصوص علاوه بر ایده های موجود مانند ریشه های اقتصادی ارتداد و پرهیز از پرداخت زکات، و نیز رقابت های قبیله ای و مخالفت با سلطه قریشیان بر دو ایده اصلی ، نخست تمایل جامعه عرب به بازگشت به وضع نخستین خویش و مخالفت با سلطه یک دولت مرکزی مقتدر که سلب کننده آزادی آنان است، و نیز تمایل برخی افراد فرصت طلب در بهره جویی از قدرت کاریزمایی قدرت پیامبر و جایگزینی خویشتن با تغییر و تبدیل شکل کاریزما از قبیله و آیین پیامبر به قوم و دین خویش استوار می باشد . که تمامی اینهادر بخش ” بررسی و نقد ایده های موجود در باب ارتداد” به تفصیل آمده است .

ت) چهارچوب نظری این تحقیق بر ایده های موجود در جامعه شناسی تاریخی تحلیل تحول طبقاتی جوامع و نیز جامعه شناسی سیاسی با استفاده از چارچوب تحلیلی ماکس وبر در باب ساخت سیاسی قدرتها و انواع سیادت ها مبتنی می باشد.

ث) سازماندهی مطالب: در این تحقیق پس از معرفی مختصر منابع به طرح پژوهش در مقدمه پرداخته  آنگاه در فصولی متفاوت، نخست به واژه شناسی مفهوم ارتداد به عنوان یک قضیه دینی و  انواع مختلف آن پرداخته سپس جهت رهیافت به مبحث اصلی زمینه های ایجاد ارتداد، تاریخ تحولات جامعه عربستان را به طور مختصر از منظرهای اقتصادی، سیاسی، اجتماعی ، دینی و فرهنگی پیش و پس از ظهور اسلام تا آستانه مرگ پیامبر و نیز زمینه های به قدرت رسیدن ابوبکر را بررسی نموده و سپس ایده های ارائه شده در خصوص ماهیت و دلیل جنگ رده را بیان و نقد، و در نهایت تحلیل خود را در این خصوص تشریح می نماییم.

در آخر نیز پس از شرح چگونگی حوادث و رخدادها با بیان نتیجه گیری نهایی خود از این بحث با آوردن منابع و ماخذ مورد استفاده رساله را به پایان می بریم.

در پایان گفتنی است در دسترسی به منابع تحقیق این رساله که بسیاری از آنها به زبان عربی بوده به واسطه نبود آنها در کتابخانه دانشگاه و حتی بعضاً کتاب فروشی های تهران برای تهیه ، ترجمه و تنظیم آنان با دشواریهای فراوان روبرو بوده ام .