پایان نامه شناسایی نقش صنایع دستی در برنامه ریزی توریسم مربوطه  به صورت فایل ورد  word و قابل ویرایش می باشد و دارای ۴۰۳  صفحه است . بلافاصله بعد از پرداخت و خرید لینک دانلود پایان نامه شناسایی نقش صنایع دستی در برنامه ریزی توریسم نمایش داده می شود، علاوه بر آن لینک مقاله مربوطه به ایمیل شما نیز ارسال می گردد

 فهرست

نخست : کلیات.. ۱

۱-۱  طرح مساله: ۱

۱-۲  اهمیت و ضرروت تحقیق.. ۳

۱-۳  پیشینه تحقیق.. ۴

۱-۴  اهداف تحقیق : ۵

۱-۵  سوالات تحقیق.. ۶

۱-۶  فرضیه های تحقیق.. ۶

۱-۷  قلمرو تحقیق: ۷

۱-۸  روش و مراحل تحقیق.. ۷

روش مشاهده ای: ۷

روش کتابخانه ای: ۷

۱-۹  تنگناها و محدودیت های تحقیق.. ۸

فصل دوم : چارچوب نظری.. ۹

۲-۱ تاریخچه جهانگردی در جهان.. ۹

۲-۲ جهانگردی در ایران.. ۱۶

الف) دوران مادها و هخامنشیان: ۱۷

ب) دوران اشکانیان: ۱۸

ج ) دوران ساسانیان : ۱۹

۲-۲-۲  دوران بعد از اسلام (دوران اسلامی). ۲۰

دوران صفویه (حکومت شاه عباس). ۲۳

۲-۳ تعریف اصطلاحات: ۲۷

۲-۴ تعریف و مفهوم جهانگردی: ۳۰

۲-۳-۱ جهانگردی: ۳۲

۲-۳-۲ جهانگرد (بازدید کننده یک شبه): ۳۲

۲-۵ انواع گردشگری.. ۳۲

۲-۵-۱ گردشگر یک روزه. ۳۲

۲-۵-۲ مسافر – سفر. ۳۲

۲-۵-۳ گردشگری ورزشی.. ۳۸

۲-۵-۶ اکوتوریسم در ایران.. ۴۹

۲-۵-۷ گردشگری فرهنگی.. ۵۱

اصول و منشور گردشگری فرهنگی.. ۵۶

اصل ۱٫ ۵۷

اصل ۲٫ ۵۹

اصل ۳٫٫ ۶۱

اصل ۴٫٫ ۶۲

اصل ۵٫ ۶۳

اصل ۶٫٫ ۶۵

۲-۵-۸ گردشگری پایدار. ۶۵

۲-۶ گردشگری پسامدرن و ضرورت شناخت آن.. ۶۹

گردشگری پسامدرن.. ۷۲

پساگردشگری انبوه. ۷۶

مقایسه ویژگی های گردشگری انبوه و پساگردشگری انبوه. ۷۷

۲-۷ نگاه ایران امروز به گردشگری.. ۸۰

گردشگری بعد از انقلاب ( ۱۳۸۵-۱۳۵۷). ۸۰

گردشگری در برنامه های توسعه. ۸۲

برنامه اول توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی (۷۲-۱۳۶۸). ۸۲

اهداف کمی برنامه : ۸۴

اهداف کیفی: ۸۴

برری نقاط قوت و ضعف برنامه دوم: ۸۶

نقاط قوت : ۸۶

نقاط ضعف برنامه : ۸۶

۳- برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ( ۱۳۸۳- ۱۳۷۹). ۸۸

۴- برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ( ۱۳۸۸-۱۳۸۴). ۸۸

۲-۸ اهداف سازمان ایرانگردی و جهانگردی.. ۹۳

مطالعات.. ۹۴

برنامه ریزی.. ۹۵

۳- آموزش… ۹۶

اهداف اصلی طرح جامع جهانگردی.. ۹۷

هدفهای اصلی طرح جامع جهانگردی عبارتند از : ۹۷

ارکان صنعت جهانگردی.. ۹۸

۲-۹ اهداف توسعه جهانگردی.. ۱۰۰

اهداف توسعه جهانگردی عبارتند از : ۱۰۰

۲-۱۰ شکل های توسعه جهانگردی.. ۱۰۰

۲-۱۱ تعاریف قطب توریستی.. ۱۰۱

۲-۱۱-۱ انواع قطب های توریستی براساس انگیزه گردشگری.. ۱۰۲

۲-۱۲ برنامه ملی توسعه گردشگری ایران.. ۱۰۳

۲-۱۳ برنامه ریزی گردشگری در شهر و منطقه. ۱۰۶

بخش تجاری.. ۱۰۷

بخش عمومی به عنوان برنامه ریزان گردشگری.. ۱۰۹

بخش غیرانتفاعی به عنوان برنامه ریزان.. ۱۱۰

مشاورین حرفه ای.. ۱۱۱

۲-۱۴ گردشگری و آموزش… ۱۱۴

۲-۱۵ بازاریابی گردشگری.. ۱۲۰

۲-۱۶ ابعاد و تاثیرات جهانگردی.. ۱۲۴

۲-۱۶-۱ جنبه اقتصادی و درآمدزایی جهانگردی: ۱۲۴

۲-۱۶-۲ جنبه های سیاسی جهانگردی : ۱۲۶

۲-۱۶-۳ جنبه اجتماعی گردشگری.. ۱۲۸

۲-۱۶-۳-۱ جنبه فرهنگ پذیری: ۱۳۰

۲-۱۶-۳-۲ جنبه فرهنگ گذاری: ۱۳۰

۲-۱۶-۳-۳ تاثیرات متقابل فرهنگی: ۱۳۱

۲-۱۷ تعریف فرهنگ: ۱۳۱

۲-۱۷-۱ ویژگی های مهم فرهنگ… ۱۳۳

۲-۱۷-۲ کارکردهای مهم فرهنگ… ۱۳۴

۲-۱۷-۳ ابعاد فرهنگ: ۱۳۵

۲-۱۷-۴ شاخصه های فرهنگ : ۱۳۶

۱- شاخص های آماری: ۱۳۶

۲- نهادینه شدن یا درونی شدن فرهنگ: ۱۳۶

۳-ین میزان کارائی فرهنگ در تامین نیازهای مادی، معنوی، روانی و اجتماعی افراد : ۱۳۷

۴- قدرت سازگاری نظام فرهنگی: ۱۳۸

۵- میزان انسجام فرهنگی: ۱۳۸

۲-۱۸ صنایع دستی رسانه هویت ملی یا فرهنگی.. ۱۳۹

۲-۱۹ صنایع دستی – تعاریف و مفاهیم. ۱۴۴

۲-۱۹-۱ ویژگی های عمومی صنایع دستی : ۱۵۳

۲-۱۹-۲ ویژگی های صنایع دستی روستایی : ۱۵۴

۲-۲۰ انواع صنایع دستی.. ۱۵۵

صنایع دستی شهری : ۱۵۵

صنایع دستی روستایی (عشایری). ۱۵۵

۲-۲۰-۱ آشنایی با رشته های متنوع صنایع دستی: ۱۵۶

۲-۲۱ راهکارهائی برای توسعه صنایع دستی و گردشگری در ایران.. ۱۵۷

و اما راهکارها و پیشنهادات: ۱۶۵

فصل سوم. ۱۶۸

ویژگی های جغرافیای طبیعی و انسانی استان اصفهان.. ۱۶۸

۳-۱ جغرافیای طبیعی.. ۱۶۸

۳-۱-۱ موقعیت جغرافیایی و  تقسیمات سیاسی استان اصفهان : ۱۶۸

۳-۲ جغرافیای طبیعی استان اصفهان: ۱۶۹

۳-۲-۱ ناهمواریها: ۱۷۱

۳-۲-۲ نقش توپوگرافی در شکل گیری و جذب جمعیت در شهر اصفهان: ۱۷۳

۳-۲-۳ آب وهوای اصفهان.. ۱۷۹

۳-۲-۴ دما ۱۸۰

۳-۲-۵ بارش… ۱۸۲

۳-۲-۶ باد. ۱۸۳

۳-۲-۷ زمین شناسی و زلزله. ۱۸۴

زمین شناسی عمومی استان.. ۱۸۵

مطالعات خاک شناسی: ۱۸۸

۳-۲-۸ منابع زیرزمینی (گاز، نفت، آب و …). ۱۸۹

گاز: ۱۸۹

نفت: ۱۹۰

آب و برق: ۱۹۰

منابع آب زیرزمینی و مقدار تخلیه آن  ها : ۱۹۱

۳-۲-۹ پوشش گیاهی استان : ۱۹۲

۳-۲-۱۰ مراتع استان اصفهان : ۱۹۵

۳-۳ جغرافیای انسانی.. ۱۹۷

۳-۳-۱ بیان مفاهیم و تعاریف.. ۱۹۷

جمعیت : ۱۹۷

خانوار : ۱۹۸

نسبت جنسی : ۱۹۹

نسبت باسوادی : ۱۹۹

۳-۳-۲ علل وجود شهر اصفهان.. ۱۹۹

۳-۳-۳ استان اصفهان.. ۲۰۱

۳-۳-۴ اصفهان در دوران صفویه. ۲۰۳

۳-۴ بررسی مطالعات و ویژگی های انسانی.. ۲۰۳

جمعیت : ۲۰۳

۳-۴-۲- بررسی جمعیت و نرخ رشد استان اصفهان در طی دو دهه : ۲۰۴

جدول شماره ۱۱ جمعیت و متوسط رشد سالانه. ۲۰۶

۳-۴-۳- تفکیک جمعیت استان اصفهان بر حسب نقاط شهری و روستایی : ۲۰۷

جدول شماره ۱۲ خانوار و جمعیت بر حسب جنس در نقاط شهری و روستایی.. ۲۰۸

۳-۴-۴ جمعیت بر حسب سن: ۲۱۰

جدول شماره ۱۳ جمعیت بر حسب سن.. ۲۱۱

۳-۴-۵ هرم سنی.. ۲۱۳

۳-۴-۶ جمعیت شهرهای استان: ۲۱۴

جدول شماره ۱۴ جمعیت شهرهای استان.. ۲۱۴

۳-۴-۷جمعیت بر حسب دین.. ۲۲۰

۳-۴-۸ زاد ولد و مرگ و میر. ۲۲۱

جدول شماره ۱۶ متولدین ثبت شده بر حسب در نقاط شهری و روستایی.. ۲۲۳

فوت شدگان ثبت شده بر حسب جنس در نقاط شهری وروستایی: ۲۲۵

۳-۴-۹ تراکم نسبی: ۲۲۵

۳-۴-۱۰ازدواج و طلاق: ۲۲۷

۳-۴-۱۱ سهم اشتغال در بخش های عمده فعالیت اقتصادی: ۲۲۷

نسبت وابستگی: ۲۲۹

۳-۵ شبکه های ارتباطی.. ۲۲۹

۳-۵-۱ راههای استان اصفهان: ۲۲۹

۳-۵-۲طول انواع خطوط و تعداد ایستگاههای راه آهن در استان: ۲۳۱

جدول شماره ۲۱ طول انواع خطوط وتعداد ایستگاه های راه آهن در استان.. ۲۳۱

۳-۵-۳ انواع راههای تحت حوزه استحفاظی اداره کل راه و ترابری استان: ۲۳۲

جدول شماره ۲۲ انواع راه های تحت حوزه استحفاظی اداره کل راه و ترابری استان بر حسب کیلومتر  ۲۳۲

جدول شماره ۲۳ تعداد تونل ها ، پل ها… ۲۳۴

جدول شماره ۲۴ وسایل نقلیه عمومی درون شهری بر حسب نوع.. ۲۳۵

۳-۵-۴ پروازهای اصفهان.. ۲۳۶

۳-۶جاذبه های گردشگری اصفهان.. ۲۳۶

۳-۶-۱ چهار باغ.. ۲۳۶

۳-۶-۲ زاینده رود و مادیهای آن.. ۲۳۹

۳-۶-۳ باغ پرندگان.. ۲۴۵

۳-۶-۴ باغ غدیر. ۲۴۶

بنای یاد بود علامه امینی: ۲۴۶

۲- کتابخانه عمومی علامه امینی: ۲۴۷

۳-مجموعه ورزشی باغ غدیر( سال ورزش، استخر و دو زمین تنیس): ۲۴۷

۴-خانه کودک و نوجوان: ۲۴۷

۵- مجموعه سردرب: ۲۴۷

۳-۶-۵ باغ گلها ۲۴۸

۳-۶-۶ موزه ها ۲۵۰

۳-۶-۷ تفرجگاه مذهبی.. ۲۵۱

۳-۶-۸ آثار تاریخی.. ۲۵۱

۳-۶-۹ مورهای گردشگری.. ۲۵۲

صنایع دستی اصفهان.. ۲۵۳

۴-۱ اصفهان پایگاهی رفیع برای صنایع دستی ایران.. ۲۵۳

۴-۲ انواع صنایع دستی اصفهان: ۲۵۴

۴-۲-۱ پاپیه ماشه← Daper Macheh. 254

۴-۲-۲ پریوار بافی ← Traditional Weaving. 255

۴-۲-۳ پریوار دوزی ← Braiding. 255

۴-۲-۴ پیله دوزی← Braiding. 256

۴-۲-۵ تذهیب ← Illustrating. 257

۴-۲-۶ خورجین بافی←Trabitional weaving. 257

۴-۲-۷ دواتگری metal works. 258

۴-۲-۸ سفال گری←Pottery. 258

سفالگری ← Pottery. 258

۴-۲-۹ شرفه دوزی Braiding. 259

۴-۲-۱۰ شمسه دوزی   Braiding. 259

۴-۲-۱۱ ضریح سازی.. ۲۶۰

۴-۲-۱۲ طلاکوبی روی فولاد. ۲۶۰

۴-۲-۱۳ غبا باقی(aba bafi) Taditional cloth weaving. 262

۴-۲-۱۴ علم سازی(علامت سازی). ۲۶۲

۴-۲-۱۵ فیروزکوبی Turquoise (Firozikobi) 262

۴-۲-۱۶ قالی گل برجسته(ghali gol barjasteh) Relief carpet 264

۴-۲-۱۷ قلمزنی (Ghalam/ani) Engraving- Chiseling. 265

۴-۲-۱۸ قملکار(Ghalamkar) Traditional Printed cloth. 266

۴-۲-۱۹ قملکار نقاشی (Ghalamkar naghashi) Traditinal printed cloth. 267

۴-۲-۲۰ کاشی کاری سنتی (kashi kari) Traditional Tile working. 267

۴-۲-۲۱ کاشی معرق (Kashr mooaragh) Inlaid tile works. 268

۴-۲-۲۲ کاشی هفت رنگ (kasht haft rang)Tile working. 269

۴-۲-۲۳ کاربندی (karbandi)Traditional work. 269

۴-۲-۲۴ کاغذسازی سنتی (kazhaz sazi)Paper making. 270

۴-۲-۲۵ گچ بری(gach bori) Traditional Plaster Work. 271

۴-۲-۲۶ گره چینی (Gereh chini) Straw and wooden works. 271

۴-۲-۲۷ گلابتون دوزی Braiding. 272

۴-۲-۲۸ گیوه بافی (Giveh bafi) Traditional foot 272

۴-۲-۲۹ مجری سازی Metalic handicrafts(mejri sazi) 273

۴-۲-۳۰ مروارید دوزی Braiding (morvand dozi) 274

۴-۲-۳۱ مسگری(mesgari) Metalic handicrafts. 275

۴-۲-۳۲ مشبک دوزی (moshabak dozi) Braiding. 276

۴-۲-۳۳ مشبک فلز (moshabak felez)Metalic handicrafts. 276

۴-۲-۳۴ مضاعف دوزی (mozaaf dizi) Braiding. 277

۴-۲-۳۵ میناکاری(Mina Kari) Enamel 277

۴-۲-۳۶ مینای نقاشی (Mina)  Enamelled works. 278

۴-۲-۳۷ نقاشی قهوه خانه ای (naghasi ghahvekhanehee) Traditional painting. 280

۴-۲-۳۸ نگارگری ( Negargari)Fine Arts. 281

۴-۲-۳۹ یراق دوزی Braiding(yaragh dozi) 282

۴-۳ صنایع دستی منسوخ و کم رونق در اصفهان.. ۲۸۳

۴-۴ صنایع دستی و توسعه گردشگری پایدار. ۲۸۷

۴-۵ صنایع دستی به عنوان یک محصول.. ۲۸۹

۴-۶ اقتصاد صنایع دستی.. ۲۹۳

۴-۷ فناوری بومی و صنایع دستی.. ۲۹۴

۴-۸ ویژگی های تولید صنایع دستی.. ۲۹۷

۴-۸-۱ تجارت منصفانه صنایع دستی.. ۲۹۷

۴-۹ جهانی سازی و صنایع دستی.. ۳۰۲

منابع و مآخذ: ۳۰۶

۴-۱۰ تجلی ذوق ایرانی در صنایع دستی.. ۳۰۷

۴-۱۱ نقش صنایع دستی در اقتصاد ایران.. ۳۱۱

۴-۱۲ نقش صنایع دستی در بالا بردن سطح اشتغال: ۳۱۵

۴-۱۳ نقش صنایع دستی در ازدیاد درآمد سالانه: ۳۱۸

۴-۱۴ نقش صنایع دستی در تولید ملی.. ۳۱۹

۴-۱۵ نقش صنایع دستی در توسعه گردشگری و مبادلات فرهنگی: ۳۲۰

۴-۱۶ نقش صنایع دستی در توسعه صادرات: ۳۲۱

۴-۱۷ابعاد فرهنگی و هنری صنایع دستی.. ۳۲۳

۴-۱۸ تبلور صنایع دستی در هم پیوندی آفرینش های هنری و دانش فنی.. ۳۲۶

۴-۱۹ در رونق صنایع دستی ICTنقش… ۳۲۹

۴-۲۰ «بررسی موانع پیوندهای صنعت جهانگردی و صنایع دستی در جهانگردی پایدار». ۳۳۳

۴-۲۰-۱ بررسی رشد اقتصادی: ۳۴۱

۴-۲۰-۲ تاثیرات صنعت گردشگران در تعامل با صنایع دستی بر اقتصاد ملی. ۳۴۳

۴-۲۰-۳ بررسی حساب اقماری گردشگری (TSA) و نقش آن در صنایع دستی: ۳۴۵

۴-۲۱-۴صنایع دستی و صنعت توریسم. ۳۴۷

۱- چرا در سفر خرید می کنیم؟. ۳۵۲

۴-۲۲ جایگاه صنایع دستی در تولید کشور. ۳۵۵

۴-۲۲-۱ مجموع نمرات شاغل در این صنعت.. ۳۵۵

۴-۲۲-۲ درآمد حاصله. ۳۵۶

۴-۲۲-۳ پراکندگی در کل کشور. ۳۵۷

۴-۲۲-۴ سهولت ایجاد مراکز تولید. ۳۵۷

۴-۲۲-۵ نیاز به سرمایه گذاری اندک جهت تولید در مقایسه با صنایع دیگر. ۳۵۸

۴-۲۲-۶ امکان تـأمین قسمت عمده مواد اولیه مصرفی از منابع داخلی.. ۳۵۸

۴-۲۲-۷ بالا بودن ارزش افزوده آنها در مقایسه با صنایع دیگر. ۳۵۹

۴-۲۲-۸ بالا بودن میزان صادرات صنایع دستی و فرش در مقایسه با صادرات کالاهای غیرنفتی   ۳۵۹

۴-۲۳ وضعیت صادرات صنایع دستی و فرش و مقایسه آن با صادرات جهان.. ۳۶۰

۴-۲۳-۱ موانع و مشکلات صادرات صنایع دستی.. ۳۶۰

راههای رفع موانع.. ۳۶۱

۴-۲۳-۲ راه حل ساده تر از استفاده از توریستها وجهانگردان.. ۳۶۲

۴-۲۴ مقایسه آمار تعداد توریست وارده به ایران و صادرات صنایع دستی به آن کشور (سال ۱۳۶۹)  ۳۶۵

آموزش های رسمی (آکادمیک). ۳۷۰

۴-۲۷ اهمیت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی صنایع دستی و جایگاه آن در برنامه های توسعه. ۳۷۱

۲-۱ تاریخچه جهانگردی در جهان

گردشگری در جهان به همراه آغاز مدرنیته شکل گرفت. مدرنیته اشکال مختلف زندگی را تنها بر پایه قابلیت های آنها در تولید منافعی که توسط افراد مصرف می شوند، مورد ارزیابی قرار داده و با مفاهیمی همچون  همواره به پیش رفتن و کنارگذاران کهنه نگرش تازه انسان را به جهان و به خویش سبب گردید و بدین گونه با پیدایش بعد تازه ای از دگرگونی دائمی، انهدام رسوم و فرهنگ سنتی را در صحنه ی زندگی اجتماعی رقم زد. تفکیک میان کار و اوقات فراغت یکی از  این دگرگونی ها می باشد که در آن کار در قالب ضرورت و گردشگری در قالب اوقات فراغت، که دمی آسودن از کار را برای تجدید قوا فراهم می آورد، قرار می گیرد.اوقات فراغت به عنوان زمانی از بیداری انسان، که فرد بتواند  آن را به میل و دلخواه خود بدون هیچ گونه الزامی بگذارند، در مدرنیته مابین تمایز خانه و کار صورت رسمی به خود گرفت. اوقات فراغت به عنوان یک مفهوم جدید نمایانگر گذار از  کار در مفهوم سنتی اش بود که با توسعه نوآوری های تکنولوژیکی و مدیریتی،‌با افزایش مصرف در جهان بوروکراتیک؛ عقل گرا و افسون زدایی شده، این فرصت را مهیا  کرد- که هر چند کوتاه- انسان از اجبارها و محدودیت  های نظم اجتماعی مدرن رها شود.

این رهایی با فشار ناشی از انقباض اجتماعی حاصل از روند مدرنیته، گذران اوقات فراغت را در قالب گردشگری تسهیل نمود و انسان مدرن فارغ از عمق فرهنگی نهفته در اوقات فراغت به عنوان گردشگر تنها رهایی از وظایف مدرن را دنبال نمود. جریان گردشگری شکل گرفته در این چارچوب نیز، انسان درن را با انگیزه تفریح در روند بازساخت شده سرمایه داری، به جستجوی محیط های گوناگون برای تمایز از محیط کار و تفریح واداشت. انسان در این رابطه توانست که نیاز به تفریح و استراحت و آرامش و دور شدن از گرفتاریهای زندگی مدرن را که یک مساله عمیق اجتماعی – فرهنگی دوران عصر مدرن است را به صورت سطحی حلک کند. خود همین امر به علت مسائل سرمایه داری و تکنولوژیکی در یک حالت تضاد با تبارهای درونی قرار داد. کار و تلاش بیشتر، خستگی و تحمل فشارهای روحی روانی بیشتر برای داشتن پس انداز برای رفتن به مسافرت و گردش برای استراحت، هر چه زندگی ماشینی تر و تکنولوژی زده تر می گردد، این مساله تضاد بین کار و استراحت (لااقل برای توده مردم) بیشتر می گردد( پاپلی یزدی و سقایی، ۱۳۸۲ ، ۳۰و ۳۱)

سرمایه داری در مدرنیته اولیه در پویش سرمایه داری تجاری، نخستین انباشت سرمایه را در سده هفده و هجدهم در اروپا تجربه کرد. این انباشت همراه با انقلاب راهها در فاصله زمانی ۱۷۴۵ تا ۱۷۶۰ و تنزل قیمت های حمل و نقل اولین جلوه های گردشگری مدرن را در چارچوب سفرهای آموزشی در اروپا شکل داد (همان منبع ، ۳۳). در این میان گردشگری در رابطه مستقیم با توانمندی مالی در چارچوب تورهای خاصی شکل می گرفت که به سفرهای آموزشی (G.T) معرف بودند. سفرهای آموزشی اولین جلوه های گردشگری مدرن را در اروپا شکل داد. بیشتر اعضای این سفرهای آموزشی برای کسب دانش و تجربه  های جدید به مسافرت می رفتند. معمولا این افراد از طبقات بالای اجتماع بودند که برای کسب دانش و فرهنگ مسافرت می کردند. اصولا پسران خانواده های مرفه برای دیدن آثار باستانی، مطالعه  و نیز فراگیری علوم معماری و تاریخ به کشور خاصی اعزام می شدند. سفرهای آموزشی یک راهنمای سفر داشت که در سال ۱۷۷۸ میلادی توسط توماس نوگنت تهیه شد و پرفروش ترین کتاب معرفی گردید (وای، گی، ۱۳۸۲، ۲۹).

اما در مدرنیته علیا پایه و اساس گردشگری دسته جمعی امروزی به وجود آمد. در این دوره تغییرات اقتصادی و اجتماعی عمیقی به وجود آمد  که از آن جمله مهاجرت کارگران کشاورز از مناطق روستایی و روی آوردن آنها به شهرنشینی بود. انقلاب صنعتی قدرت بخار را که در قطارها و کشتی ها مورد استفاده قرار می گرفت، معرفی کرد. تغییرات اجتماعی، موجب تغییر مشاغل وگسترش طبقه میانی اجتماع گردید و این طبقه توان بیشتری یافت تا بیشتر به تفریح و مسافرت برود، در نتیجه افزایش تقاضا برای مسافرت باعث شد که مسافرت های تخصصی طبقه مرفه تورهای آموزشی شکل تازه ای به خود بگیرد ( همان منبع).

انقلاب صنعتی با پیش زمینه های فراهم آمده از انباشت سرمایه و دانش از نیمه دوم قرن هیجدهم در انگلستان آغاز گردید که روند رو به شتاب آن از سال ۱۷۸۰ سرعت زیادی یافت و اثرات بسیاری بر جای نهاد ( پالمر، ۱۳۵۷، ۴) . انگلستان از  آنجا که دارای کارهای تولیدی بسیاری بود، توانست بازارهای گسترده ای را برای تولیدات خود به دست آورد و سود بسیاری را کسب نماید. این سود در تکمیل صنایع کارگاهی به کار گرفته شد و سبب جایگزینی کارخانه به جای کارگاه و استفاده از صنایع ماشینی به جای صنایع دستی گردید این خود با سمت و سوی ویژه اقتصادی گذار از انقلاب تجاری را به انقلاب صنعتی سبب شد (لطفی، ۱۳۸۱ ، ۲۹۸) . نخستین نمایشگاه صنعتی دنیا در ۱۸۵۱ میلادی در بریتانیا (فوگل، ۱۳۸۰، ۹۱۴) ، نشان از آن داشت که انقلاب صنعتی در انگلستان به بالاترین درجه رشد در زمان خود رسیده است. از این زمان به بعد بود که انقلاب صنعتی در گسترش مابین سالهای ۱۹۱۴-۱۸۷۱ رخ داد که از آن به عصر ترقی یاد می شود (فوگل ، ۱۳۸۰، ۱۰۱۸). نوآوری های تکنولوژیکی در روندی از انقلاب صنعتی در مدرنیته علیا نقش با اهمیتی را در همه گیر شدن جریان گردشگری ایفا نمود. مهمترین این نوآوری ها، تکنولوژی راه آهن بود. هرچند نباید نقش کشتی های بخار را نیز در این امر نادیده گرفت. بعد از اختراع ماشین بخار به وسیله جیمز وات در سال ۱۷۶۹ ، از این ماشین در فناوری های مختلفی استفاده گردید.

روند توسعه گردشگری در چارچوب اقتصاد سرمایه داری با افزایش نوآوری های تکنولوژیکی و مدیریتی همراه با سیر تحول اجتماعی ناشی از آنها، در میل به مصرف  اوقات فراغت بیشتر در مدرنیته متاخر ابعاد دیگری به خود گرفت. تولید انبوه که در این دوره در چارچوب فوردیسم شکل گرفت، نشان از یک روند دگرگون کننده داشت. این شیوه، تولید انبوه کالا به یک هنجار بدل شد و تولید استاندارد شده ، تولید محصول با استفاده از فرآیندهای گروهی (سیستم خط تولید انبوه)، تولید به مقدار بسیار زیاد و بهره گیری از الگوی یکسان (یخچال، لباسشویی، تلویزیون و غیره ) در عرصه هایی مانند مهندسی، کالاهای الکترونیکی و اتومبیل یک مشخصه بارز به حساب می آمد. کارخانجات تولیدی به طور معمول در مقیاس های بزرگ اندازه ایجاد شد. در بالاترین سطح کارخانه فورد در دیترویت چهل هزار کارگر را در یک مجموعه عظیم گردآورده بود و از آنجا که تولید انبوه کم هزینه، به اقتصادهایی با مقیاس کلان نیاز داشت، دارا بودن صدها یا هزاران کارگر امری عادی بود. تسری تولید انبوه به تمامی سطوح اقتصادی سرمایه داری، گردشگری را نیز در برگرفت. گردشگری در این میان با کسب ویژگی های سرمایه داری در چرخه تولید – مصرف، نه به عنوان سفری برای تجربه گردشگری، که خ ود کار محسوب گردید. این  خود به شکل گیری گردشگری انبوه فرصت داد که در آن گردشگری به عنوان محصولی بسته بندی شده و استاندارد به عنوان دو هفته تعطیلات در سال و در کنار دریا ارائه گردد (Meethan,2005 , 26).

 سواحل در گردشگری انبوه از اهمیت بالایی برخوردار بودند و گردشگران به وسیله تورهای گردشگری به صورت دسته جمعی به مناطق ساحلی روی می آورند و امتداد آرامش در خانه را در این مکان ها جستجو می کردند. «به عنوان مثال سواحل دریای مدیترانه نمونه خوبی برای گردشگری انبوه است. به گونه ای که رشد سفر به این سواحل از کشورهای اروپایی بعد از جنگ جهانی افزایش چشمگیری یافت ( سلطانی، ۱۳۷۴ ، ۹۶ ) ». آنچه فرایند گردشگری انبوه را در این سفرها رقم می زد، دلبستگی به چهار «s» معروف بود که در دریا، خورشید، ماسه و سکس خلاصه می شد. از این رو گردشگران انبوه به دنبال یافتن آرامش در جستجوی مناطقی بودند که از اهمیت چندانی برخوردار نبوده، اما به دلیل واقع شدن در کنار دریا و یا موقعیت خورشیدگیر انتخاب می شدند، این گردشگران از نظر فرهنگی خود را بالاتر از میزبانانشان دانسته و به همین دلیل احتیاج به آشپزی و امکانات مربوط به محیط خود را در خارج از کشور خود داشتند. آنان هر چند به دنبال آرامش بودند ولی معمولا باعث به وجود آودن تاثیرات مخرب بسیاری برای میزبانان خود می شدند. بطور کلی گردشگری انبوه نشان دهنده مصرف چشمگیر اوقات فراغت در مکان های استاندارد شده بود، که با افزایش بهره بری از فضاهای گردشگری- بخصوص در سواحل – حداکثر باز خور منفی را ایجاد می نمود (پاپلی یزدی و سقایی، ۱۳۸۳، ۴۰).

در این میان گردشگری در عصر  حاضر نه به عنوان یک مسافرت، سیاحت، تفنن و … بلکه به یک فعالیت عظیم اقتصادی بدل گشته است به طوری که در سال ۲۰۰۰ تعداد کل گردشگران در دنیا، بالغ بر ۷۰۲ میلیون نفر بوده که از طریق مسافرت این تعداد نفر به نقاط مختلف جهان حدود ۶۲۱ میلیارد دلار وارد چرخه اقتصادی جهان گردیده است. پیش بینی ها حاکی از آن است که تا سال ۲۰۱۰ میلادی این صنعت به مبلغ غیرقابل باور ۱۵ تریلیون دلار در سال دست خواهد یافت ( جدول ۱ ). آنچه در این مقوله از اهمیت اساسی برخوردار است، آن است که گردشگری با تمامی انواع و اشکالش در حال تبدیل به فعالیت اقتصادی پیشتاز جهان در ربع اول قرن ۲۱ و مهم ترین و سودآورترین تجارت جهان است.

۲-۲ جهانگردی در ایران

هرچند کشور ایران به ملاحظات گوناگون همواره مورد توجه مردم همه نقاط جهان بوده و هر چند ردپای جهانگردان از گذشته های دور را می توان در این سرزمین دنبال نمود، اما پرداختن به موضوع جهانگردی از دیدگاه اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و معرفی کشور و آداب و رسوم و هنر و خصوصیات آن به جهانیان فقط از آغاز تاسیس سازمانی جلب سیاحان سابق صورت گرفته است. در اینجا نگاهی کوتاه و گذرا به گذشته جهانگردی در ایران می اندازیم:

۲-۲-۱  جهانگردی در ایران قبل از اسلام

در ایران قبل، از اسلام و قبل از حکومت اریاها و پیش از تدوین تاریخ، نیز مسافر و جهانگردی دارای حقوق و امتیار بوده است که در حکومتهای مختلف و در تشکل های مدنی هر دوره، حدود و میزان آن یکسان و مشابه نبوده است بلکه با توجه به انگیزه و هدف مسافر یا جهانگرد حقوق و حدود آن، تعیین و اجراء می شد.

در زمان حکومت ایلامی ها که کشور ایران به صورت فدرال اداره می شد سیر و سفر معمول بوده و مسافرین نیز از امکانات موجود  استفاده می کردند، اگرچه به سبب فقدان تاریخ و یا روایات مکتوب به چگونگی آن حقوق، دقیقا نمی توان وقوف یافت ولی آنچه مسلم است این است که سیر و سفر در آن دوران متداول بوده است و مسافرین اعم از ایرانگردان و جهانگردان از طریق و شوارع و تاسیسات و امکانات سرویس دهی مسافرین استفاده نموده اند. [۱]

برای نمونه به مندرجات بخشی از کتاب مسافران تاریخ استناد و عینا  آنرا نقل می کنیم:

… بی گمان سیر و سفر در آن روز و در آن سرزمین باستانی از رونق و اعتبار ویژه ای برخوردار بوده، و تا قبل از نابودی این تمدن، مسافران داخلی و خارجی در جاده های میان شوش و ایالات داخلی و سرزمین های خارج از آن در رفت و آمد بوده اند و شاید تاسیساتی نیز برای رفاه حال آن مسافران ساخته شده بود که در حمله آشوریان از میان رفته است.

الف) دوران مادها و هخامنشیان:

از دوران مادها اطلاع صحیح و مستندی که نمایانگر سیر و سفر و یا وجود تاسیسات و بناهای مورد استفاده جهانگردی باشد در دست نیست، و در منابع و کتابهای موجود، نیز در این زمینه اخبار و اعلامی نشده است. اما از دوران هخامنشی و پادشاهان این دوران مدارک و مستنداتی موجود است که انکار ناپذیر می باشد و در آن مستندات از طرق و شوارع و ابنیه، احداث شده و قابل استفاده مسافرین اسم برده شده است.[۲]

پس از فتح ایران، بوسیله اسکندر مقدونی و دگرگونی تمدن و فرهنگ کهن ایرانی و رواج فرهنگ و تمدن یونانی (هلنیسم) [۳]، جهانگردی خصوصاً سیر و سفر جهانگردان یونانی به ایران، تحرک بیشتری یافت و با ساخت شهرها و قصبات متعدد، سیاحانی با اهداف بازرگانی و تجاری به ایران آمده و از شهرهای تازه ساخت و امکانات جدید استفاده کرده اند.

در زمان سلوکیان و جانشیان اسکندر که به توسعه راهها و عریض کردن و نگهداری آنها، توجّه ویژه داشتند، تردّد کاروانها مبادله کالا در طول سال و در نقاط مختلف ایران ، معمول و رایج بوده و سیّاحان تجاری و بازرگانی، از آن امکانات بهره می بردند.[۴]

ب) دوران اشکانیان:

در دورن اشکانی که در سرزمین پارت حکومت داشتند، راههای مهّمی احداث شده و جادّه ابریشم که مهمترین شاهراه بازرگانی دنیای قدیم بوده، و از کشور چین شروع و از افلات ایران به دریای مدیترانه منتهی می شد، مورد  استفاده جهانگردان تجاری آن زمان بوده است؛ از مسافرین دوره اشکانی در زمان حکومت مهرداد دوم (اشک نهم)، جانک نین فرستاده چین استت که به ایران سفر کرده است.[۵]

اشکانیان مانند هخامنشیان در منازل بین راه اسبان یدکی داشتند تا با استفاده از آنها در کار حمل و نقل تسریع شود، در آن دوران به منظور فراهم آوردن تسهیلات سفر و آگاه ساختن مسافران‌، از امکانات رفاهی مسیرهایی که در آن سفر می کردند، بروشورها و نقشه های راهنمای کاروانیان در اختیار آنان گذاشته می شد.[۶]

ج ) دوران ساسانیان :

در زمان ساسانیان نیز همانند دوران  هخامنشیان، به مساله جهانگردی و سیر و سفر توجّ ه می شد و در آن زمان علاوه بر احداث جادهّ ها، نظیر جاده ۲۵۰ کیلومتری فیروزآباد به خلیج فارس، که به طرف بندرطاهری امتداد می یافت، کاروانسراهای متعددی، با معماری زمان اشکانی و ساسانی ساخته شد که مورد استفاده مسافرین بوده است.

در این دوره، دولت نه تنها به امنیت راههای کاروان رو و وسایل حمل و نقل و ایستگاهها و کاروانسراها و سایر احتیاجات توجّه داشت بلکه از عمّال خود برای نظارت در کارهای تجاری و اقتصادی به مناطق سرحدّی و بنادر می فرستادند. از دوران پیش از اسلام نوشته هایی در دست است که خبر از سفر بعضی از یونانیان و رومیان به ایران می دهد. عده ای از اینان چون هردوت و گزنفون نوشته هایی هم راجع به تاریخ و اوضاع و احوال ایران آن روز برجای گذاشته اند.[۷]

۲-۲-۲  دوران بعد از اسلام (دوران اسلامی)

نخستین کسی که از مغرب زمین به ایرن سفر کرد و شرح مسافرت خود را در سفرنامه ای به رشته تحریر درآورد «بنیامین تودلای» اسپانیایی است . جهانگردان و ایرانگردان دیگر عصر اسلامی که از اماکن اقامتی ایران، رباط ها و کاروانسراهای مهم و از استراحتگاهها و پناهگاههای آماده برای توقّف و تردّد سیّاحان خسته و درمانده آن روزگاران، در کتابها و سفرنامه های خود، یاری نموده اند، عبارتند از :

–     خاخام موسی پتاچیا چکسواکی، که سفرش به ایران از طریق روسیه بوده است.

–     ابوالقاسم بن خرداد،‌صاحب کتاب مشهور «المسالک و الممالک»

–     خاقانی شروانی، شاعر بلندآوازه و سیّاح ایرانی قرن ششم هجری و صاحب مثنوی نفیس «تحفه العراقین».

–     ابوعبدالله مقدسی، جهانگرد و جغرافی نویس قرن چهارم هجری، که بیشترین شهرتش در زمینه (شهرنگاری) است.

–     ابودلف عربستانی، صاحب سفرنامه «ابودلف در ایران».

–     ابوالقاسم محمّد بن حوقل بغدادی، صاحب کتاب «صوره الارض».

–     شیخ مصلح بن عبدالله، معروف به (سعدی)، نابغه شعر و ادب و جهانگرد مشهور ایران.

–     مارکوپولوی ونیزی، سیّاح نامدار جهان که سفرنامه مشهور وی چندین بار در سراسر دنیا به چاپ رسیده است.

–     جیوانی دمونته کورینو، سیّاح اروپایی

–     ریکولده دامونته کورچه، جهانگرد غربی

–     اودوریکو داپور دنون، جهانگرد غربی

–     فریرر جوردانوس، سیّاح اروپایی

–     ناصر خسرو قبادیانی شاعر نامدار قرن چهارم هجری که از سیّاحان مشهور دوران اسلامی است پس از هفت سال سیر و سفر به تمامی نقاط ایران در سفرنامه خود از تعداد رباطهایی اسم برده که یا در طول سفر خود در آنها  اقامت نموده و یا این که با دیدن آنها به توصیف امکانات و تسهیلات اقامتی موجود در آن رباطها پرداخته است.[۸]

ازدوران حکومت مغولها، امر سیّاح دوستی و مسافرپروری، بدین شرح شده است :

… در این دوران سیّاح دوستی و مسافرپروری در سراسر کشورهای اسلامی، شعار امرا و بزرگان بود و سیّاحان و مسافران وسیله تبلیغاتی مهمّی بودند، که می توانستند  خبر احسان و کرم ارباب قدرت را از شهری به شهری برند و نام آوازه آنان را در اکناف عالم بپراکنند.

سیّاح دوستی، آنچنان در همه جا مرسوم و متداول بود که مردی گمنام و ناآشنا چون ابن بطوطه با دست خالی از طنجه مراکش به راه افتاد و طی ۳۰ سال در نهایت عزّت و احترام تا اقصی نقاط چین مسافرت نمود. [۹]

جوزافا باربارو و آمروزیو کنتارینی که از سفرای دولت و نیز در دوران حکومت آق قویونلوها می باشند؛ و با آنکه آنها خصوصاً (باربارو) سالهای طولانی در ایران اقامت داشته و شهرهای مهم آن زمان نظیر اصفهان، کاشان، یزد، شیراز و هرمز و لار و قم و تبریز را دیده است و از جادّه های متعدّدی  عبور کرده و قنوات دایر را مشاهده نموده و پس از بازگشت به اروپا سفرنامه نیز نوشته است. ولی مشاهدات و نوشته های او خالی از برداشته های مربوط به حقوق و امتیازات جهانگردان است.[۱۰]

دوران صفویه (حکومت شاه عباس)

کنستانتین لاسکاری سیّاح ونیزی، لود ویکوری و ارتمای ایتایایی و لوئیچی رانچینوتو ونیزی از سیاحان غربی زمان صفویه می باشند و جان کین سون،  سفیری است انگلیسی که از سوی الیزابت ملکه انگلیس به حضور شاه طهماسب صفوی رسید و همچنین دالساندری ونیزی سیاح دیگری است که در زمان شاه طهماسب به ایران سفر کرد.[۱۱]

سیّاحان  دوره  شاه عباس نیز به علت وجود امنیت  عمومی و ثبات سیاسی در کشور، متعدد و بیش از زمان شاهان دیگر صفویه بوده اند.

آنتونی  شرلی[۱۲] و رابرت شرلی[۱۳]  از مشهورترین سیّاحان زمان حکومت شاه عباس اول می باشند. این برادران در سفرنامه خود از رفتار ایرانیان با خارجیان  چنین نقل کرده اند: باید دانست که مملکت ایران برای سکنای اهل خارجه به مراتب بهتر از عثمانی است زیرا که پادشاه ایران از حین جلوس خود حکومت و مملکت خود را به طوری مطیع و  امن کرده است که شخص، می تواند در تمام مملکت مسافرت کند، بدون اینکه حربه یا اسلحه ای با خود داشته باشد، اهالی خیلی مودّب و نسبت به خارجیان مهربان هستند.

دلاواله ایتالیایی از مشاهیر سیاحانی است که در زمان شاه عباس اول به ایران سفر کرده و بهترین سفرنامه را در پیرامون مشاهدات خود، خصوصا از زیبایی های طبیعت و از معماریهای ارزشمند قصر  سلطنتی و چهار باغ و خیابانهای بزرگ و خانه های بزرگ کوچک و آب نمای چهار باغ که به نظر او بسیار جالب و اعجاب انگیز می باشد و از جاده ها و کاروانسراهای متعدد و شهرهای مختلف بویژه از شهرهای مازندران و کاخهای سلطنتی و از ‌آداب و روسم مردم ایران نوشته است.

از مهمترین ویژگیهای زمان حکومت شاه عباس اول که باعث رواج سیر و سفر و جلب سیاحان بسیار زیاد گردید،  علاقه شخص او به اعزام فرستادگانی نزد سلاطین کشورهای مسیحی، به منظور رونق  امور تجاری و صنعتی در کشور و پذیرش سفرایی از آن کشورها و جلب سیاحان مختلف برای انتقال علم و تکنولوژی می باشد در زمان حکومت شاه عباس اول جهانگردان به ندرت گرفتار ناامنی و ملول بی ثباتی کشور شده و همواره مصون از خشونت و تعرضات بوده و جانشان ایمن و مالشان محفوظ بوده است.[۱۴]

ژان باتیسیت تاورنیه[۱۵] از بزرگترین سیاحان قرن هفدهم میلادی است که در زمان حکومت شاه صفی و شاه عباس، شش بار به ایران مسافرت کرده و آنگونه که گفته می شود او کسی است که ایران  مسافرت کرده و آنگونه که گفته می شود او کسی است که ایران را بهتر از ایرانیان همزمان خود شناخته است، مشاهدات او که در سفرنامه معروفش سفرنامه تاورنیه منعکس  است از مطمئن ترین مستندات و صادق ترین روایات تاریخی است زیرا با نظری دقیق به همه امور نگریسته و با صراحت و صداقت بدون اغراق آنچه را که دیده به زبان و قلم آ‌ورده است.

ژان شاردن [۱۶] فرانسوی از سیاحان مشهور دیگر زمان صفویه است، که مفصل ترین و ارزشمندترین سفرنامه ها درباره ایران را در ۱۰ جلد نوشته است. ژان شاردن فرانسوی اوضاع  حکومت شاه عباس دوم و مخصوصا دوره حکومت شاه سلیمان صفوی را به دقت تصویر کرده و نوشته های او بدون اغراق به دور از هرگونه تعصب و با داوری های بسیار صائب و به حق است و به همین علت او را معرف تمدن و فرهنگ دوره صفویه نزد ملل غرب می دانند، سفرنامه او را دایره المعارف تمدن ایران می شناسند. شاردن در سیاحت نامه خود در زمینه وجود امنیت، سهولت جهانگردی در ایران این گونه می نویسد:

… در تمام جهان، کشوری مانند ایران برای سیاحت و جهانگردی وجود ندارد، از لحاظ قلت خطرات و از لحاظ امنیت طرق، که مواظبت دقیقی در این مورد به عمل می آید و خواه از جهت کمی مخارج که معلول کثرت تعداد عمارات عمومی مخصوص مسافرین در سرتاسر امپراتوری در بلاد و بیابان است . در این عمارات به رایگان سکونت می کنند، بعلاوه در نقاط صعب العبور، پل ها و جاده های مسطحی (شوسه) وجود دارد، که برای کاروانها و کلیه کسانی که برای کسب نفع در حرکتند تعبیه شده است.[۱۷]

بعد از حکومت صفویه که عصر طلایی ایران آن زمان نامیده شد، و شکست سلطان حسین صفوی از محمود افغان، سیر و سفر در ایران از رونق افتاد ولی در زمان نادرشاه تلاش برای بهبود امور سیاحتی و توسعه آن حتی با تعمیر و تعویض راهها و احداث جاده های جدید صورت گرفت. معروفترین فردی که در این دوره به ایران مسافرت کرد ویلیام فرانکلین افسر ارشد سپاه بنگالمی باشد که در فاصله سالهای ۱۷۸۷ – ۱۷۸۶ میلادی به ایران سفر کرد.[۱۸]

از آنچه گذشت اینطور استناد می شود که کشور ایران از قدیم الایام همواره مورد توجه جهانگردان بوده است و کسانی که در طی سالیان متمادی برای شناخت تمدن و فرهنگ کهن سرزمین ما به ایران آمده اند به شدت مسحور و مفتون هنر و اخلاق و  خصوصیات مردم ایران شده و بررسیهای فراوانی در این خصوص بعمل آورده اند. در قرن نوزدهم میلادی و مقارن دولت حکومت قاجاریه، سیاحت وجهانگردی در ایران بر خلاف زمان افشاریه و زندیه رونق پیشین خود را بازیافته و همانند عصر صفویه تعداد زیادی جهانگرد مخصوصاً از کشورهای اروپایی با  انگیزه ها و اهداف مختلف به ایران سفر کرده اند. به هر حال از قرن نوزدهم به بعد است که جهانگردی بصورت امری منظم و دسته جمعی و ضروری در می آید و چنان وسعتی که خود می گیرد  که کم و بیش ضرورت توجه به آن در  همه جا احساس می شود. این امر از آن جهت مورد  توجه قرار  می گیرد که جهانگرد با خود رونق و ثروت به ارمغان می آورد.[۱۹]

۲-۳ تعریف اصطلاحات:

۱- توریسم : توریسم از کلمه Tour در ریشه یونانی Tourionis اخذ شده و معنی آن گشت و سیاحت است. در فرهنگ آکسفورد‌(oxford) معانی مختلفی برای توریسم بیان شده از جمله مسافرتی کوتاه (قربانی، ۱۳۸۱ ، ص ۷۶)

اما طبق تعریفی که در سال ۱۹۶۴ ازطرف سازمان ملل و براساس پیشنهاد کنفرانس بین المللی تورانسپورت و جهان گردی آن سازمان در روم به تصویب رسید، جهان گردی عبارتست از فعالیت های افرادی که برای استراحت، تفریح، دیدار دوستان و خویشان، تجارت، امور حرفه  ای ، درمان بیماری، انگیزه های مذهبی، زیارتی و … به خارج از محیط معمول خویش مسافرت کرده که حداقل ۱ شب  و حداکثر ۱ سال به طور متوالی در آنجا  اقامت داشته باشد. (سینائی، ۱۳۸۲ ، ص ۱۵).

۲- صنعت توریسم: صنعت به عملی اطلاق می شود که اشتغال زا و تولیدی باشد. به مجموعه فعالیت ها و خدماتی که در خدمت توریست و به جهت توسعه آن انجام می گیرد، صنعت توریسم گفته می شود.

به طور کلی به هر نوع از مجموعه فعالیت های مولد اقتصادی عنوان صنعت می توان اطلاق کرد و از آنجا که جهان گردی امروزه نقش موثری در اقتصاد هر کشور یا منطقه  ای می تواند داشته باشد، به فعالیت های مرتبط با آن صنعت توریسم گفته می شود .(قربانی، ۱۳۸۱ ، ص ۷۷)

۳- صنایع دستی: به موجب تعریفی که از طرف دفتر بین المللی کار (I.L.O) برای صنایع دستی شده است، به کلیه فعالیت های تولیدی و خدماتی وابسته که در موسسات با کمتر  از ۱۰ نفر کارگر صورت می گیرد صنایع دستی گفته می شود. (تحقیقی پیرامون سفال لالجین، ۱۳۶۳)

برحسب تعریفی که در شورای صنایع دستی ایران از این رشته فعالیت به عمل آمده است، به آن رشته از صنایع اطلاق می شود که تمام یا قسمتی از مراحل ساخت فرآورده های آن با دست انجام گرفته و درچهارچوب فرهنگ و بینش فلسفی و ذوق هنری انسانهای هر منطقه با توجه به میراث های قومی آنان ساخته و پرداخته می شود. (تاج، ۱۳۸۵ ، ص ۲)

۴- اوقات فراغت : فراغت ترجمه معادل فرانسوی Loisir و انگلیسی Leisure و یا معادل آلمانی Freizeit است که در زبان فارسی رایج گشته است، برداشتهایی که از دیدگاههای مختلف علوم انسانی از اوقات فراغت می شود بسیار متنوع هستند و روی این اصل تاکنون تعاریف متفاوتی از جنبه های گوناگون برای اوقات فراغت ارائه شده است. از نظر جغرافیایی اوقات فراغت عبارت است از زمان بیداری که انسان در طول آن از کار و اشتغال ووظایف اجتمای روزمره فارغ گشته و می تواند به طور دلخواه آن را در نواحی مختلف صرف کند. به طور کلی مجموع اوقاتی که انسان در اختیار دارد به صورت زیر حرف می شود:

۱- اوقاتی که صر ف کار برای امرارمعاش می شود.

۲- اوقاتی که برای تعادل صرف حیات می گردد.

۳- اوقاتی که انسان در طی آن فارغ از کار و خواب بوده و می تواند آن را به دلخواه بگذارند. همان گونه که انسان از طریق کار یا خواب به نحوی وجود خود و نتایج منبعث از آن در جامعه و محیط پیرامون  خود عینیت می بخشد، به همین ترتیب می تواند از طریق گذران اوقات فراغت خود محیط پیرامون را دگرگون نماید .(رضوانی، ۱۳۸۵، ص ۱۲۰)

۵- خدمات توریستی: آنچه که تحت عنوان خدمات توریستی مطرح می گردد، شامل موارد گوناگون و متنوعی است که نه تنها موجب رونق بخشیدن به جریانهای توریستی هر کشوری می شود، بلکه توجه به آن، به امر برنامه ریزی توریستی نیز کمک می نماید و بدین وسیله به رشد و توسعه صنعت توریسم می افزاید. خدمات توریستی شامل این موارد می شود: آموزش نیروی انسانی، راهنمایان تور، خدمات تبلیغات، خدمات سازماندهی تور، خدمات و تسهیلات ویزایی و گذرنامه، خدمات گمرکی و عوارض، خدمات بانکی و تسهیلات ارزی، خدمات بیمه و امداد پزشکی.

۲-۴ تعریف و مفهوم جهانگردی:

بیشتر لغت نامه ها واژه ساده مسافرت (travel) را عمل جابجائی تعریف کرده اند، که البته در مفهوم جهانگردی این واژه تعریف دیگری دارد که عبارت است از : «عمل جابجائی به خارج از جامعه برای تجارت یا تفریح و نه برای انجام کار روزمره یا تحصیل. برای اینکه مسافرت نوعی صنعت به حساب آید، باید در سایه اینگونه فعالیت ها نوعی ارزش اقتصادی ایجاد شود. در نیمه اول قرن بیستم، ورود و خروج مسافران و جهانگردان به ندرت ثبت می شد، اگر هم این کار انجام می گرفت روش ثبت از کشوری به کشور دیگر فرق می کرد. در ضمن شمارش نهایی این مسافران و جهانگردان به علت وجود تعریف های مختلفی از جهانگردان، امکان نداشت و فقط از روی گذرنامه های افراد خارجی امکان این ثبت ایجاد می شود. سرانجام با ارائه تعریف استانداردی از این صنعت، پژوهشگران جهانگردی ، درباره صنعت مربوطه مفروضات علمی قابل اتکائی ارائه دادند و این صنعت به سرعت گسترش یافت و باعث شد این صنعت نقش فوق العاده در سیستم اقتصاد جهانی ایفا کند. این صنعت هنوز به عنوان یک رشته آموزشی و علمی فاقد تحقیقاتی است که در سایر رشته های بازرگانی مشاهده می شود.

سازمان جهانی جهانگردی (که بسیاری از دولت ها در آن عضویت دارند) راهی را برای ارائه تعریفی عمومی از جهانگردی نشان داده است. در سال ۱۹۹۱ ، سازمان جهانی جهانگردی و دولت کانادا کنفرانس بین المللی درباره مسافرت و آمارهای جهانگردی در  اوتاکوا، کانادا تشکیل دادند.

این تعریف مبتنی بر تعریفی است که این سازمان ارائه نموده است:

۲-۳-۱ جهانگردی:

به عمل فردی که به مسافرت می رود و در آن مکان که خارج از محیط زندگی وی است برای مدتی کمتر از یک سال جهت تفریح، تجارت و دیگر هدف ها اقامت نماید، گفته می شود. ( شهام، ۱۳۸۴ ، ص ۱۲)

۲-۳-۲ جهانگرد (بازدید کننده یک شبه):

کسی که حداقل یک شب در یک اقامتگاه عمومی یا خصوصی در محل مورد بازدید به سر ببرد.

۲-۵ انواع گردشگری

با توجه به طول مدت مسافرت، نوع تاسیساتی که به خدمت گرفته می شود، فصل و چگونگی سازماندهی مسافرت، همچنین انگیزه های گوناگون که به موجب پیدایش یک جریان توریستی می شوند می توان اشکال مختلفی از جهانگردی را از یکدیگر تمیز داد.

۲-۵-۱ گردشگر یک روزه

گردشگری که شب را در یک اقامتگاه عمومی یا خصوصی در محل مورد بازدید به سر نمی برد. (شهام، ۱۳۸۴ ، ص ۱۳)

۲-۵-۲ مسافر – سفر

مسافر کسی است که بین دو یا چند مکان سفر کند .

سفر با احراز معانی تازه، اوج و اهمیتی بیشتر می یابد و به عنوان یک عنصر اساسی در کار رشد و توسعه جوامع بشری تثبیت می گردد.

معناهای تازه سفر، جنبه های گوناگون دارد. جنبه اقتصادی، جنبه فرهنگی، جنبه اجتماعی. اما معنای روانی سفر هرگز از میان نمی رود، و حتی کمرنگ تر هم نمی شود. در کنار عوامل اقتصادی و فرهنگی برآمده از رشد جوامع ، نیازهای روانی انسان همچنان پابرجا باقی مانده است، و به گونه یک انگیزه نیرومند، آدمی را به این تلاش یا آن تلاش رهنمون است.

رشد و توسعه اقتصادی وفرهنگی جامعه  انسانی، نیاز به سفر را افزایش داد. هر چه جامعه انسانی ساختار پیچیده تر می یابد، باز هم نیاز به سفر  افزایش می یابد. اگر یک روز انسان فقط به انگیزه روانی خود پا به سفر می نهاد، در مراحل پیچیده تر و تکامل یافته تر اقتصادی و فرهنگ انگیزه های سفر رنگین تر می شد.

هر قوم برای خود، داستانهایی از سفرهای حماسی پهلوانان خود دارد. در متن سفرهای حماسی، فرهنگ جوانه می زند. پس از جوانه زدن فرهنگ، شوق تازه ای در آدمیان برانگیخته می شود؛ شوق داد و ستدهای فرهنگی، و این خود انگیزه ای تازه برای سفر است. جوشش فرهنگ، در زندگی آدمی مفهوم های تازه ای وارد می کند. یکی از این مفهوم های تازه معنا بخشیدن به سفر است و آن این است که در متن ابنوه سفرهای خودجوشی و بی نظم آدمیان رگه هایی از حرکتهای جهت دار آغاز می گردد و برخی کسان در تکاپوی خود از سرگردانی ها رها شده و سفر را با نظم و معنا ترکیب می کنند و حاصل این سفر معنی دار و نظم را به دیگران منتقل می سازند. به هر  حال معنا بخشیدن به سفر، یعنی ترکیب کردن و پیوند زدن سفر با فرهنگ، دو پدیده تازه را در متن سفر به جلوه در می آورد. یکی سفرهای اکتشافی، دیگری داد و ستدهای فرهنگی.[۲۰]

سفر جلوه های گوناگونی داشته و دارد و بطور طبیعی برای هر جلوه آن واژه ای پدید آمده است و این واژه ها، چون بسیاری دیگر هرگز به دقت تعریف و توضیح نشده است اما تا آنجا که کاربرد عمومی واژه ها زمینه فراهم می آورد، آنها را مرور می کنیم. واژه هایی که برای جابجایی انسان فراهم امده عبارتند از : سفر، کوچ، مهاجرت، سیاحت و جهانگردی.

در اینجا به ذکر سه مورد آن یعنی سفر، سیاحت و جهانگردی می پردازیم:

سفر عبارت است از حرکت یک شخص به محلی دور از اقامتگاه معمولی خود و سپری کردن چندگاهی در آنجا و سپس بازگشتن. سیاحت عبارت است از به دیدار اقلیم های گوناگون رفتن با قصد آگاهی یافتن بر احوال آن اقلیم ها و مردمانش و فرهنگ و چگونگی زندگی ایشان.[۲۱]

جهانگردی عبارت است از حرکت کردن یک شخص به محلی دور از اقامتگاه معمولی خود، لکن سیاحت در زان و مکانی گسترده تر. سیاحت و جهانگردی دو واژه ای است که از پیوند خوردن سفر با فرهنگ حکایت دارد. اگر فرهنگ را جستجو نکنند دیگر سیاحت و جهانگردی معنا پیدا نمی کند و سفرهای  تهی از برداشتهای فرهنگی، به سرگردان بودن و بیهوده ره بردین بیشترین شباهت دارد. در زبان فارسی اصطلاح دیگری برای سفر در پیوند با فرهنگ عنوان شده است که عبارتست از سیر آفاق و انفس که معنای این عبارت نیز همان پیوند سفر و فرهنگ است.[۲۲]

سفر و جهانگردی یکی از اموری است که اخیراً مورد توجه بسیار قرار گرفته و توجه به آن روز به روز بیشتر می شود. در دنیای امروز، مسافرت و سیاحت از بزرگترین منابع تجارتی بین المللی گشته و از نظر اقتصادی بسیار مهم و پرارزش شده است. جهانگردی بعنوان یک صناعت دارای مزایایی است که توسعه آن در یک کشور مستعد، به نفع افزایش ظرفیت کار و درآمد ملی و هم بصورت ارز خارجی و هم به صورت سرعت گردش پول، قابل توجه است.

اگر از دید جامعه شناسی به سفر نگاه کنیم، در می یابیم که جهانگردی یک ابزار گفت وگوی فرهنگی و ایجاد تفاهم است که در تمام طول تاریخ بشر تا  عصر صنعت چنین بوده است . ولی چگونگی جلوه های جهانگردی از عصر صنعت تا به امروز این اصل را از صورت عام و فراگیر خود دور کرده است . صنعت، با توجه به تمامی جلوه های فنی و اجتماعی خود، بر جهانگردی هم مانند همه چیز دیگر، اثرهای آشکار بجا نهاده است. یکی از اثرهای عمده ای که صنعت جدید، و پیامدهای اجتماعی آن، بر پدیده جهانگردی فرو نهاده، دور کردن جهانگردی از معناهای فرهنگی آن است. جهانگردی در عصر صنعت و ماشین، بیش از آنکه یک حرکت فرهنگی باشد، یک حرکت روانشناختی اجتماعی شده است.[۲۳]

انبوه عظیم مسافران و سیاحتگرانی که در تنگنای کره خاکی، از این سو بدان سو، پرواز می کنند، کمتر در اندیشه هضم و جذب فرهنگی و بیشتر در اندیشه وقت خوش هستند. چه بسیارند جهانگردانی که به کشوری سفر می کنند و زمانی را در آنجا به سر می برند، بی انکه با فرهنگ زنده آ‌ن دیار کمترین تماسی حاصل کنند.

گروه های بزرگ سیاحتگران که این روزها از این کشور به آن کشور سفر می کنند، فرصت و زمینه آن را نمی یابند که با مردم آن سرزمین ارتباط تفاهمی برقرار کنند و یا از فرهنگ و شیوه زندگی مردم آن کشور حتی آگاهی اندکی بدست آورند، و نیز چه بسیارند گروههای جهانگردی که به کشوری وارد می شوند، و نه تنها با مردم آنجا و شیوه های زندگیشان آشنایی نمی یابند، بلکه برداشتهای نارسا و دور از واقع هم حاصل می کنند و نیز چه بسیارند گروههای جهانگردی که به امید خوش بینی به کشوری می روند و با حرمان و افسردگی از آنجا باز می گردند.

در طی چند دهه اخیر، که دوران شکوفایی جهانگردی و سیاحت بوده، همه تدبیرهایی که برای گسترش صنعت جهانگردی بکار گرفته شده، بطور کلی برگرد سه محور چرخیده است.

اول اینکه بر شمار جهانگردان بازدید کننده از کشور بیفزایند. دوم اینکه آسایش جسمی آنان را فراهم آورند، و سوم اینکه امنیت همه جانبه ایشان را  تامین کنند.

در این میان تقریباً هیچ تدبیری نیندیشیده اند تا جهانگردان خاطره ای درخشان از فرهنگ بومی را به همراه ببرند، بلکه برعکس همه ترتیب  هایی که در صنعت جهانگردی پدید آمده، رو بسوی آن دارد که سیاحتگران و جهانگردان را از تماس با زندگی روزانه مردم دور نگه دارد.

جهانگردی به عنوان یک پدیده منفک، در کنار جامعه و تقریبا بی ارتباط با آن ا داره می شود و گسترش می یابد و بازدیدهای جهانگردان از موزه ها یا اثار تاریخی و باستانی یا نمایشگاههای عمومی و هنری و خرید چند تکه از صنایع دستی هیچ تغییری در این اصل نمی دهد. در این بازدیدها جهانگردان با زندگی روزانه و فرهنگ زنده مردم هیچ تماسی ندارند و بازدید، آن چنان است که گویی نمایشگاهی را در خاک خود و یا هر جایی دیگر دیده اند و بیشتر بازدید کنندگان هم از ریزه کاریهای فنی و ارزشهای تاریخی آنچه دیده اند چیز زیادی دستگیرشان نمی شود. از طرف دیگر شیوه های جدید هدایت جهانگردی، چنان است که هر سیاحتگر از معبر مخصوصی که از پیش تهیه دیده شده می گذرد و ذوق و خواسته شخصی او در این میان کمتر به حساب گرفته می شود.

۲-۵-۳ گردشگری ورزشی

گردشگری ورزشی فعالیت های مرتبط با ورزش است و از آنجا که این بخش تنها در برگیرنده پیگیری حوادث و رویدادهای ورزشی نیست، به  گردشگری ورزشی نه فقط به عنوان تماشای یک حادثه ورزشی، بلکه به عنوان عامل سفر نیز توجه می شود گردشگری ورزشی طیف گسترده ای از گردشگری ماجراجویانه تا گردشگری تفریحی را در برمی گیرد.

از آنجا که گردشگری پسامدرن گونه ای حق گذران اوقات فراغت را در عصر فرا- پسامدرن شکل می دهد (پاپلی یزدی و سقایی، ۱۳۸۳، ۳۲) گردشگری ورزشی  نیز گونه ای از گردشگری پسامدرن محسوب می شود . از این رو دو مقوله گردشگری و ورزش از ارتباط متقابل، تنگاتنگ و تاثیرگذاری سود می جویند، به گونه ای که ورزش حجم قابل توجهی از افراد را به سفر وا می دارد و رویدادهای بزرگ ورزشی، به خودی خود از مهمترین جاذبه  های دوره ای کشورها به حساب آمده و تاثیر بسزایی در وجهه گردشگری کشورهای میزبان دارد (Rtichie ,2004,4) .

علاوه بر ان فواید اقتصادی گردشگری ورزشی نیز یکی از دلایل توجه به گردشگری ورزشی می باشد. به گونه ای که گردشگری ورزشی یک تجارت چند میلیون دلاری است که دارای سریعترین رشد، یعنی حدود ۵/۴ تریلیون دلار در سطح دنیا است و تا سال ۲۰۱۱ میلادی انتظار می رود که حدود ۱۰ درصد اقتصاد بومی را در برگیرد. رویدادهای ورزشی که در کشورهای مختلف برگزار می شود خود می تواند به عنوان جاذبه اصلی گردشگری ورزشی، ضمن جذب گردشگران، سبب شکل گیری فواید اقتصادی حاصل از گردشگری ورزشی جام جهانی فوتبال ۲۰۰۲ در گروه ژاپن اشاره کرد.

گردشگری ورزشی در چارچوب ژئوپلتیک گردشگری (پاپلی یزدی و سقایی، ۱۳۸۵) می تواند ده ها میلیون تماشاگر (گردشگر) را به سمت رقابت های المپیک و جام جهانی جذب کنند. به عنوان مثال استرالیا برای المپیک ۲۰۰۰ سیدنی، ۷/۱ بیلیون دلار هزینه کرد و پیش بینی می شود در طول ۱۰ سال ۵/۴ بیلیون دلار درآمد از این راه کسب کند فواید کوتاه مدت و مستقیم حضور گردشگران ورزشی در کشور میزبان پول و ثروت و ایجاد فرصت های شغلی و فواید بلند مدت و غیرمستقیم آن، رشد و توسعه زیرساخت های صنعتی و اقتصادی کشورها است که این امر از طریق حضور متمادی و مستمر گردشگران در مناطق مختلف حاصل می شود. بر  این مبنا می  توان گردشگری ورزشی براساس یک نگرش پسا ساختاری مورد بررسی قرار داد و بیان نمود که گردشگری ورزشی در عصر پسامدرن یکی از اهرم های ژئوپلیتیک گردشگری برای کشورها در جذب سرمایه و درآمد است. مدل مفهومی ارائه شده از گردشگری ورزشی را می توانید در شکل یک مشاهده کنید.

زائر (Pilgrim) به افرادی اطلاق می گردد که با انگیزه های فقط مذهبی ( سفرهای تک منظوره) سفر می کند. این افراد مومنین و معتقدین مذهبی هستند که به اماکن مقدسه برای انجام فرایض دینی – مذهبی، قربت به خدا، زیارت قبور امامان و رهبران مذهبی ، شفاعت، ادا، نذر، ثواب ، شفا، پاک شدن از گناه و نظیر اینها براساس آموزه های دینی – مذهبی که آموخته اند اقدام به مسافرت می نمایند، اما گردشگران مذهبی ( Religious Tourism) ، دیدار کنندگانی هستند که در مراسم و زیارت قبول پیامبران، امامان و رهبران دینی – مذهبی، فعالیتهای مذهبی و نظیر اینها شرکت می جویند و نیز از دیگر مکان های گردشگری هم دیدن می کنند. در واقع گردشگران مذهبی مسافرین و دیدار کنندگانی هستند که همزمان با انگیزه های مذهبی اولیه، انگیزه های دیگر که ممکن است برای انواع گردشگری عادی باشد در هم می آمیزد، و اهداف سفر‌آنها چند منظور و چندنقشی یا چند کارکردی[۲۴] با اولویت مذهبی است.

به هر حال زائر و گردشگر مذهبی دارای مشترکاتی همچون سفری موقت و داوطلبانه از منطقه سکونت دائمی خود به مکانی دیگر، متاثر از عقاید مذهبی و وجود حقایق جمعی، عدم تبعیت از اوقات فراغت و شکست شیوه روزمره زندگی (تبعیت از ایام خاص مذهبی)، کارکرد، اثرات و تشابهات اقتصادی، تاثیرات اجتماعی و فضایی بر محیط و کالبد شهر ونظیر اینها دارد؛ و معمولا این سفرها توسط هیات های مذهبی سازماندهی می گردد. از طرف دیگر تفاوت عمده زیارت با گردشگری مذهبی در انگیزه و نهاد وجودی آن دو نهفته است. گردشگری مذهبی از فرصت ها استفاده می کند و به دیدن مکان های دیگر فرهنگی – تفریحی می رود، اما زائر، تمام وقت خود را در مکان مقدسه صرف اعمال و دیدن مذهبی- دینی می کند و هدف مسافرت آن، از معنویت درونی آن سرچشمه می گیرد و سعی در ارتقاء اعمال مذهبی، دینی، پیان های پیشین، شکر نعمت رسیده از طرف خدا، شرکت در مراسم مذهبی مهم و غیره دارد. زائر خود را یک گردشگر محسوب نمی کند و حتی اگر از امکانات رفاهی گردشگری هم استفاده کند، رفتار او  مشابه یک گردشگر نیست.

هنگامی که عنصر جذب گردشگر مربوط به بنای یادبود، مقبره یا گونه ای از میراث فرهنگی با ماهیتی مذهبی (مسجد، کلیسا، دیرو …) است، ما معمولا با گردشگران در فضای مذهبی مواجه خواهیم بود؛ لذا اینگونه گردش ها با هدفی فکری، برای درک پدیده مذهبی یا بطور معمولتر لذت بردن از عناصر هنری و زیباشناختی می باشند. از جمله نمودها گردشگری از نوع گردشگری فرهنگی (Culture Tourism) است. از آنجا که مذهب عامل و مسئول اکثر میراث  های معماری، هنری به وجود آمده توسط انسان ها در طی قرون گذشته است، لذا تعجب آور نیست که قسمت اعظم گردشگری فرهنگی را باید به عنوان گردشگری در فضای مذهبی (گردشگری مذهبی- فرهنگی) دسته بندی کنیم. بر این اساس به طور کلی باید گفت که گردشگری فرهنگی نقطه صفر (گردشگری که تمام دستاوردهای مادی و غیرمادی، مذهبی و غیرمذهبی بشر را در طول تاریخ در دل خود دارد) به طرف گردشگری مذهبی ارتقاء یافته و نقطه اوج و نهایی آن به تقدس و زیارت ختم می شود.

در عصر حاضر دگرگونی ژرف تکنولوژیکی، مکانیسم ها و شرایط و در نتیجه بحث های تکنیکی و فنی به سوی پیچیدگی، تنوع و ظرافت بیشتری گرایش یافته است. در این میان دگرگونی های اقتصادی مهم حاصله در برگیرنده شماری از روابط تولید پیچیده، فراگیر و روابط مبادلاتی می باشد که در امر جهانی شدن روندی رو به گسترش دارد. برخی از دگرگونی های اقتصادی مربوط به پیوندهای نیرومند و روابط همپیوند میان بخش های فرعی مربوط در زمینه توسعه صنعتی – خدماتی- تکنولوژیکی می باشند. چنین تنظیم اقتصادی مایه کاهش فرق گذاشتن میان بخش های سنتی شده است . بدین ترتیب ما با یک روند همزمان خدمات صنعتی گرایانه ( مانند کاربرد انبوه سخت افزار در ارتباطات، گردشگری، بانکداری، حمل و نقل و نظیر اینها) و نیز یک روال مهم ساخت «سه سویه» و دیگر فعالیت ها ( مانند نرم  افزار و دیگر خدمات تولیدگران و در روندهای لازم برای تولید کالا) روبه رو می باشیم ( کاپلینسکی، ۱۳۷۲ ، ۱۰۵) . بر این مبنا گردشگری نیز که در رویکردی خاص در هزار سوم مورد توجه می باشد؛ تحولاتی را پذیرا شده که به فراگیر شدن آن منتهی گردیده است. گردشگری در رابطه با بسترهای تکنولوژیکی بحث شده و بسترهای اقتصادی حاصل از جهانی شدن، اصلی مستحکم در سیاست های اقتصادی در هزاره سوم محسوب می شود. تحولات حاصل از مباحث فوق در رابطه با گردشگری در دوسویه تاثیرگذاری از یک سو به شکل گیری گردشگری الکترونیکی منتهی گردیده و از دیگر سو شکل گیری گردشگری مجازی را سبب شده  است.

با رشد سریع تکنولوژی اطلاع رسانی در چارچوب نظام مبادله الکترونیکی و سرعت بخشیدن به امر بازاریابی و مسافرت، کاهش هزینه ها و دستیابی به بازارهای جدید را در زمینه گردشگری فراهم آورده  است. به عنوان مثال می توان به نقش اینترنت در زمینه ارتباطات گردشگری، اطلاع رسانی به گردشگران و آگاهی یافتن از وضعیت مقاصد گردشگری و از دیگر سو از وضعیت بازار گردشگری اشاره کرد. در این میان جهانی شدن نیز با فراهم آوردن امکان انتقال آزاد این اطلاعات تسهیل کننده این روند می باشد. از این رو همتنیدگی گردشگری و تکنولوژی های اطلاعاتی و ارتبای، شکل دهنده و تسهیل کننده امر سفر در عصر حاضر می باشند که تغییرات حاصل این همتنیدگی و تغییرات حاصل از آن می باشد، بر این منبا می توان  گردشگری و تکنولوژی های اطلاعاتی و ارتباطی، شکل دهنده و تسهیل کننده امر سفر در عصر حاضر می باشند که تغییرات بسیاری را در هر دو بعد عرضه و تقاضای گردشگری سبب شده است. گردشگری الکترونیکی حاصل این همتنیدگی و تغییرات حاصل از آن می باشد، براین مبنا می توان گردشگری الکترونیکی را به صورت زیرتعریف نمود:«گردشگری الکترونیکی، بکارگیری تکنولوژی های جدید بخصوص تکنولوژی های اطلاعات و ارتباطات (ICT) در دو بعد عرضه و تقاضای گردشگری می باشد که در آن علاوه بر عرضه خدمات مورد نیاز گردشگران، زمینه های بازاریابی و دورنمای گردشگری مقاصد فراهم می باشد.»

با کاهش گردشگری انبوه و ساختارشکنی آن در چالش های پسامدرنیته و شکل گیری گردشگری پسامدرن که در فصل قبل مورد بررسی قرار گرفت، تقاضای بازار گردشگری تغییرات بسیاری در راستای تغییرات انگیزه ها ونیازهای گردشگران پذیرا شده است. پردازش الگوهای فضایی گردشگری و میل به سفر به مناطق مختلف جهان در یک رویکرد تکثرگرایی پسامدرن به همراه فضامندی سرمایه داری سازمان نایافته و میل به سیطره فضایی بر تمامی فضاها، سبب آن گردید که گردشگران مناطقی غیر از مقاصد گردشگری انبوه را که در چهار S معرف خلاصه می شد برگزینند. علاوه بر آن بر خلاف گردشگری انبوه، تجربه گردشگری و درک فضا وفرهنگ بومی مقاصد گردشگری در گردشگری و وضعیت آنها در بعد تقاضا از تکنولوژی های اطلاعاتی و ارتباطی استفاده نموده و در چارچوب انگیزه های خود به انتخاب مقاصد اقدام می نمایند. در این میان آژانس های مسافرتی با استفاده از اینترنت در عرصه طرح های تخصصی  گردشگری و در چارچوب شناخت زمان تعطیلات به همراه پاسخگویی به نیازهای گردشگران (کاکو، ۱۳۸۱ ، ۱۹۲) ، مبادرت به بازاریابی گردشگری در مقاصد مختلف نمودند.

بطور کلی استفاده از تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات و گسترش آن در زمینه عرضه و تقاضای گردشگری سبب آن شد که گردشگران قبل از سفر به ارزیابی و بررسی وضعیت مقاصد بپردازند و تجربه ای مجازی را در چارچوب دورنمایی گردشگر در ذهن خود شکل دهد. علاوه بر آن این امر زمینه های دموکراتیک شدن امر انتخاب مقاصد را برای سفر فراهم آورده که بر بستری از لیبرالیسم حاصل از جهانی شدن تسهیل شده است. این خود نشان از گذار به انعطاف پذیری ارائه محصول گردشگری در رابطه با عرضه دارد که به گونه ای متبلور کننده تولید بهنگام برآمده از شیوه تولید پسافوردیسم می باشد به عبارتی دیگر محصول گردشگری در یک تنوع خاص در برگیرنده پاسخگویی به تقاضای شخصی و متکثر گردشگران بوده و گردشگران را قادر می سازد در راستای انگیزه های شخصی و تمایلات خود به انتخاب مقاصد گردشگری برای سفر بپردازند. در این میان تحقیقات انجام گرفته نیز تاکید کننده رویکردی از تقاضا گردشگران برای سفر بپردازند. در این میان تحقیقات انجام گرفته نیز تایید کننده رویکردی از تقاضاگردشگران برای  استفاده از تکنولوژی های اطلاعاتی برای سفر می باشد. این تحقیقات نشان دهنده آن است که تعداد گردشگرانی که از طریق وب برای برنامه ریزی قبل از سفره خود  استفاده کرده اند از ۱/۳ میلیون نفر در سال ۱۹۹۶ به ۸/۳۳ میلیون نفر در سال ۱۹۹۸ رسیده و افزایشی ۱۰۰ درصدی را در طی دو سال نشان می دهد. علاوه بر این پیش بنی می شود که طی ده سال آینده ۳۰% از کل فعالیت های گردشگری از طریق اینترنت انجام پذیرد. براساس گزارشات، حجم عملیات اینترنتی بازار جهانی گردشگری در دوره زمانی ۱۹۹۹ در وب سایت ها هزینه شد به ۳۰ میلیون دلار رسیده است ( بنادرویش، ۱۳۸۲ ، ۸۸).

در این میان عرضه کنندگان محصول گردشگری تحت تاثیر تقاضای گردشگری با گرایش به استفاده از تکنولوژی های جدید به عرضه محصول گردشگری می پردازند و از آنجا که گذار از گردشگری انبوه شکل گرفته و تکثری را در تقاضا گردشگری سبب شده، دیگر بنگاه  های بزرگ کارآیی لازم را نداشته و در راستای انعطاف پذیری، بنگاه های کوچک در زمینه ارائه خدمات به گردشگران ایجاد گردید که به گردشگران با تمایلات و انگیزه های متفاوت سرویس دهند.[۲۵] این خود ریسک پذیری ناشی از تغییرات تقاضا را در زمینه گردشگری کاهش داد و از دیگر سو با امکان دسترسی مستقیم به گردشگران از طریق تکنولوژی های جدید، درآمد حاصل برای بنگاه های اقتصادی افزایش یافت و این خود بستری را برای رقابت بیشتر و ارائه خدمات با کیفیت بالاتر را بین بنگاه ها سبب گردید.

از دیگر تغییرات حاصل از گردشگری الکترونیکی در زمینه عرضه محصول گردشگری، شکل گیری سازمان های مدیریت مقاصد (DMO) [26]  می باشد. این سازمان ها در زمینه گردشگران فراهم می آورند. وظایف این سازمان ها در برگیرنده، مدیریت منابع گردشگری، برنامه ریزی برای فعالیت های گردشگری، تبلیغ و بازاریابی، آموزش کارکنان و عرضه خدمات مورد نیاز گردشگران می باشد. این سازمان ها در واقعه لایه میانی را در گردشگری الکترونیکی مابین عرضه و تقاضا شکل می دهند از یک سو در زمینه عرضه روند تقاضا در بازار گردشگری در جهان و مناطق مختلف و جهت گیری تقاضا را برای مقاصد فراهم می آورند و از دیگر سو با کسب اطلاعات لازم از مقاصد ان اطلاعات را در اختیار گردشگران قرار می دهند . (Buhalis ,2003).

۲-۵-۶ اکوتوریسم در ایران

 

140,000 ریال – خرید نهایی کردن خرید مورد به سبد خرید اضافه شد

تمام مقالات و پایان نامه و پروژه ها به صورت فایل دنلودی می باشند و شما به محض پرداخت آنلاین مبلغ همان لحظه قادر به دریافت فایل خواهید بود. این عملیات کاملاً خودکار بوده و توسط سیستم انجام می پذیرد.

 جهت پرداخت مبلغ شما به درگاه پرداخت یکی از بانک ها منتقل خواهید شد، برای پرداخت آنلاین از درگاه بانک این بانک ها، حتماً نیاز نیست که شما شماره کارت همان بانک را داشته باشید و بلکه شما میتوانید از طریق همه کارت های عضو شبکه بانکی، مبلغ  را پرداخت نمایید.