پایان نامه مقایسه ی بهداشت روانی دانشجویان سیگاری و غیر سیگاری مربوطه  به صورت فایل ورد  word و قابل ویرایش می باشد و دارای ۱۴۶  صفحه است . بلافاصله بعد از پرداخت و خرید لینک دانلود پایان نامه مقایسه ی بهداشت روانی دانشجویان سیگاری و غیر سیگاری نمایش داده می شود، علاوه بر آن لینک مقاله مربوطه به ایمیل شما نیز ارسال می گردد

 فهرست

فصل اول: کلیات ۱
۱-۱ . مقدمه: ۱
۱-۲ . بیان مسأله: ۳
۱-۳٫ اهمیت و ضرورت تحقیق: ۵
۱-۴ . هدف پژوهش ۱۱
۱-۵ . فرضیهها یا سئوالات: ۱۱
۱-۶ . تعریف اصطلاحات، مفاهیم کلیدی و متغیر ها: ۱۱
۱-۶ -۱٫ تعاریف نظری: ۱۱
۱-۶ -۱-۱٫ تعاریف اعتیاد ۱۱
۱-۶ -۱-۲٫ پیشگیری چیست؟ ۱۶
۱-۶ -۲٫ تعاریف عملیاتی: ۱۷
فصل دوم ۱۸
۲-۱٫ موضع گیریهای نظری و یافتههای پژوهشی در خصوص اعتیاد به سیگار و سیگار ۱۹
۲-۱-۱٫ دیدگاههای مربوط به سوء مصرف مواد ۱۹
۱٫ دیدگاه زیست شناختی و پزشکی ۱۹
۲٫ دیدگاه اجتماعی ۲۰
۳٫ دیدگاه روانتحلیلی ۲۰
۴٫ دیدگاههای یادگیری و شناختی- رفتاری ۲۱
عوامل مخاطره آمیز ۲۲
دوره نوجوانی و جوانی ۲۳
ژنتیک ۲۴
صفات شخصیتی ۲۵
اختلالهای روانی ۲۵
نگرش مثبت به مواد ۲۵
موقعیتهای مخاطره آمیز فردی ۲۶
تاثیر مواد بر فرد ۲۶
عوامل مخاطره آمیز بین فردی و محیطی ۲۶
عوامل مربوط به خانواده ۲۷
عوامل خانوادگی : ۲۸
نقش خانواده در آگاه سازی جوانان و نوجوانان ۳۱
ستیزه والدین: ۳۲
رفاه اقتصادی خانواده : ۳۲
در دسترس بودن موادمخدر : ۳۳
نابرابری های اقتصادی و اجتماعی: ۳۳
بیکاری : ۳۴
عوامل مربوط به دوستان ۳۴
روش‌‌های مقابله با فشار همسالان ۳۶
واکسیناسیون ذهنی ۳۶
آموزش قاطعیت ۳۷
آموزش مهارت‌های زندگی و اطلاع رسانی ۳۷
عوامل مربوط به محیط آموزشی ۳۸
عوامل مربوط به محل سکونت ۳۸
عوامل مخاطره آمیز اجتماعی ۳۹
۲-۱-۱٫ سیگار ۴۲
۲-۱-۱-۱٫ مقدمه ۴۲
۲-۱-۱-۳٫ اپیدمیولوژی ۴۳
۲-۱-۱-۴٫ سبب شناسی ۴۴
اثرات نیکوتین بر بدن: ۴۸
۲-۱-۱-۵ . درمان و ترک سیگار ۵۱
۳-۱-۱٫ اعتیاد: ۶۱
انواع مواد و شیوه های مصرف ۶۴
توتون: ۶۶
تریاک : ۶۷
هروئین: ۶۸
کدئین: ۷۰
مرفین: ۷۰
حشیش: ۷۰
ماری جوانا: ۷۳
کوکائین: ۷۳
مواد توهم‌زا: ۷۵
ال.اس.دی (LSD لیسرژیک اسید دی اتیل آمید) : ۷۵
فن سیکلیدین (P.C.P): 79
آمفتامین‌ها: ۸۲
اکستاسی: ۸۴
الکل: ۹۱
استروئیدها ۹۴
مواد استنشاقی : ۹۴
آشنایی با ابزار مصرف مواد ۹۵
عوامل خطر ساز و محافظت کننده در سوء مصرف و وابستگی به مواد ۹۸
عوامل موثر بر اعتیاد ۱۰۴
استراتژی‌های پیشگیری از اعتیاد ۱۰۷
مراحل درمان ۱۱۴
معتاد: ۱۱۸
غیر معتاد(سالم): ۱۱۸
بهداشت روانی چیست؟ ۱۱۹
اضطراب: ۱۲۳
اضطراب هستی: ۱۲۴
فصل سوم ۱۲۵
روش انجام پژوهش: ۱۲۶
پیشینهی پژوهش: ۱۲۶
پژوهشهای انجام شده در ایران: ۱۲۶
پژوهشهای انجام شده در خارج: ۱۲۸
هدفهای پژوهش: ۱۳۳
جامعهی آماری و حجم نمونه: ۱۳۵
روش جمعآوری اطلاعات: ۱۳۵
ابزار تحقیق: ۱۳۶
تجزیه و تحلیل دادهها: ۱۳۶
منابع و مآخذ: ۱۳۷

 منابع و مآخذ:

۲-۱-۱٫ دیدگاه­های مربوط به سوء مصرف مواد

۱٫  دیدگاه زیست شناختی و پزشکی

دیدگاه پزشکی اولین دیدگاهی است که به اعتیاد به چشم یک اختلال نگریسته است(دیویسون و نیل[۱]، ۲۰۰۱). تحقیقات مختلفی در زمینه­­ی پایه­ های زیست شناختی اعتیاد انجام می­گیرد. در سال ۱۹۷۴، آنکفالین یک پناپپتید درونزا با اثرات شبیه به تریاک شناسایی شد. این کشف به شناسایی سه طبقه از مواد درونزا در مغز از جمله اندروفین­ها و آنکفالین­ها منجر شد. اندروفین­ها در انتقال عصبی وقفه دادن درد، درگیر هستند. این مواد وقتی کسی از نظر جسمی آسیب می­بیند آزاد شده و تا حدودی مسئول فقدان درد در ضمن تصادفات حاد هستند. اثرات اولیه­ی ترکیبات تریاک و شبه تریاک از طریق گیرنده­های مواد افیونی اعمال می­شود.(کاپلان، سادوک و گرب، ۱۹۹۴).

فرد مبتلا به اختلال وابسته به مواد افیونی ممکن است کاهش فعالیت با منشأ ژنتیکی در سیستم افیونی داشته باشد، این کاهش فعالیت ممکن است نتیجه­ی کمتر بودن تعداد یا حساسیت کمتر گیرنده­های افیونی، آزاد شدن کمتر مواد افیونی درونزا یا غلظت بالای آنتاگونیست­ها فرضی مواد افیونی درونزا باشد(کاپلان، سادوک و گرب، ۱۹۹۴). یکی از پایه­های نورولوژیکی مهم که واسطه­ی اثرات­ تقویت کنندگی سوء مصرف مواد است سیستم میان مغزی دوپامین[۲] است که هسته­های سلول آن در ناحیه­ی تگمنتال بطنی است. و مغز قدامی، خصوصاً هسته آکومبنس را عصب می­دهد(گیلدر و همکاران، ۱۹۹۶). این راه­های دوپامینی بخشی از سیستم پاداش فیزیولوژیکی را تشکیل می­دهد که خاصیت بالا بردن فراوانی رفتارهای فعال کننده آن را دارد. این دیدگاه تبین­های بسیار جالبی در مورد وابستگی ، تحمل و درد دارو فراهم ساخته­اند و همینطور تا حدودی زمینه­های ژنتیک سوء مصرف مواد را آشکار ساخته­اند.

۲٫ دیدگاه اجتماعی

نظریه­ های جامعه شناسی اعتیاد را یک مسئله اجتماعی تلقی کرده و سعی می­کنند آن­ها را از این دید بررسی کرده و تحقیق کنند. بر اساس پژوهش­های انجام یافته معلوم شده است که وابستگی به مواد افیونی محدود به طبقات پایین اجتماعی- اقتصادی نیست، هر چند میزان بروز وابستگی در این گروه از طبقات اجتماعی- اقتصادی بالاتر است. انواعی از عوامل اجتماعی وابسته به فقر بشری احتمالاًدر وابستگی به مواد افیونی دخالت دارند. حدود ۵۰ % مصرف کننده­های هروئین در شهرها کودکان تک والد یا والدین از هم جدا شده هستند و از خانواده­هایی برآمده­اند که در آن­ها حداقل یک عضو مبتلا به اختلال وجود دارد(کاپلان، سادوک و گرب، ۱۹۹۴). خطر سوء مصرف دارو در جوامعی بالاست که به نوعی نسبت به مصرف دارو سهل انگار هستند. ممکن است در گروه­های همتا، جوان برای مصرف دارو به منظور کسب شأن و قابلیت تحت فشار اجتماعی قرار گیرد. بعضی از پژوهش­ها، شواهدی نشان داده­اند مبنی بر این که مصرف دارو توسط افرادی را می­توان با توجه به مصرف مواد، توسط همتاهای او پیش­بینی کرد(گیلدر و همکاران، ۱۹۹۶).

بین سوء مصرف دارو و شاخص­های محرومیت اجتماعی نظیر بیکاری و بی­خانمانی رابطه وجود دارد(گیلدر و همکاران، ۱۹۹۶). از عوامل دیگری که در دیدگاه­های اجتماعی مطرح است قابلیت وصول دارو توسط افراد می­باشد. استفاده از داروهای نسخه شده که به راحتی از اکثر داروخانه­ها قابل وصول است. بعضی از داروها مثل نیکوتین که به راحتی قابل وصول است. سیگار هم که در اکثر کشورها از طریق قاچاق قابل وصول است دیدگاه­های جامعه شناختی اطلاعات بسیار زیادی در زمینه­ی سوء مصرف مواد فراهم ساخته­اند.

۳٫ دیدگاه روان ­تحلیلی

در مقالات روان­تحلیلی، رفتار معتاد به سیگاربر حسب تثبیت لیبیدویی، با پیشرفت به سطوح  پیش تناسلی، دهانی یا حتی سطح ابتدایی­تر رشد روانی- جنسی توصیف شده است. اکثر نظریه­پردازان روان­تحلیلی بیش از همه روی حالت دهانی تاکید کرده­اند. نیاز به توضیح روابط سوء مصرف مواد، دفاع، کنترل تکانه، اختلالات عاطفی و مکانیسم­های انطباقی باعث شده تا روان­تحلیلگران معاصر بیشتر بر روی ضابطه­مندی روان­شناسی ایگو تاکید کنند. غالباً تصور می­شود آسیب دیدگی شدید ایگو با سوء مصرف دارو رابطه دارد و حاکی از آشفتگی­های عمیق مربوط به رشد می­باشد. در نظریه­های معاصر مسائل مربوط به رابطه بین ایگو و عواطف به عنوان یک ناحیه کلیدی موضوع اعتیاد مطرح شده است.

۴٫  دیدگاه­های یادگیری و شناختی- رفتاری

نظریه پردازان افراطی دیدگاه یادگیری سعی کرده­اند که با الگوی محرک- پاسخ مسئله پیچیده اعتیاد را تبیین کنند ولی با توجه به ناکارآمدی این الگو، در درمان و پیشگیری از سوء مصرف مواد اکثر پژوهشگران به الگوی محرک- ارگانیسم- پاسخ روی آورده­اند و این الگو را در تبیین و درمان سوء مصرف مواد کارآمد و اثربخش یافته­اند(بندورا[۳] ،۱۹۹۷؛ گزوپ، ۱۹۹۴).

در رویکرد یادگیری مشاهده­ای بر عوامل زمینه ­ساز شناختی، رفتاری و عاطفی تواماً توجه می­شود و در این میان بر موضوعات کلیدی چون خویشتن­داری [۴] ، خوداثربخشی[۵] و تغییرمحیط و رفتار تأکید می­شود. پژوهشگران زیادی با استفاده از این رویکرد، طرح­های درمانی متنوعی را برای درمان اختلالات مختلف سوء مصرف مواد فراهم ساخته­اند.

رویکرد شناختی- رفتاری نیز تقریباً مثل طرفداران نظریه­ی یادگیری مشاهده­ای بر شناخت نگرش افراد، عواطف، هیجانات، رفتار و شیوه­های مقابله­ای معتادان تأکید دارد (گزوپ، ۱۹۹۴). از این دید افراد معتاد قبل از شروع مصرف دارو تا حدودی کمبود مهار­ت­های شناختی و رفتاری دارند که آسیب پذیری آنان را شدت می­بخشد. غالباً به نظر می­رسد که آن­ها توان مقابله با چالش­های روزمره­ی زندگی را ندارند، احساسات ایشان بی­ثبات است و از افسردگی، اضطراب، مشکلات زندگی، بد­ خلقی و مواردی از این قبیل شکایت می­کنند (گیلدر و همکاران، ۱۹۹۶). دیدگاه­های شناختی- رفتاری از جمله آموزش مهارت­های مقابله­ای و سبک حل­مسئله کارآمدی خود را در پیشگیری از بروز و نیز پیشگیری از عود مجدد سوء مصرف مواد نشان داده­اند (گزوپ، ۱۹۹۴).

عوامل مخاطره آمیز

عوامل مخاطره آمیز مصرف مواد شامل عوامل فردی، عوامل بین فردی و محیطی و عوامل اجتماعی است.

عوامل مخاطره آمیز فردی

□ دوره نوجوانی و جوانی

□ استعداد ارثی

□ صفات شخصیتی:

● صفات ضد اجتماعی

● پرخاشگری

● اعتماد به نفس پایین

□ اختلالهای روانی:

● افسردگی اساسی

● فوبی

□ شرایط عاطفی

□ نگرش مثبت به مواد

□ موقعیتهای مخاطره آمیز:

● ترک تحصیل

● بی سرپرستی

□ تاثیر مثبت مواد بر فرد

در اینجا به شرح هر یک از عوامل فوق می پردازیم:

دوره نوجوانی و جوانی

طی دوره کودکی، فرد بشدت تحت تأثیر خانواده است اما بتدریج وبا افزایش سن ، نقش افراد خارج از خانواده بخصوص همبازی‌‌ها و همکلاس‌‌ها افزایش می‌یابد و از اهمیت خانواده کاسته می‌شود. این شرایط با افزایش سن فرد سیر فزاینده می‌یابد و طی دوره نوجوانی به اوج خود می‌رسد. دوره نوجوانی به خودی خود یکی از حادترین ادوار زندگی است؛ چرا که مخاطره­آمیزترین دوران زندگی از نظر شروع به مصرف مواد است. نوجوانی دوره انتقال از کودکی به بزرگسالی و کسب هویت فردی و اجتماعی است. در این دوره، میل به استقلال و مخالفت با والدین به اوج می­رسد و نوجوان برای اثبات بلوغ و فردیت خود ارزش­های خانواده را زیر سوال می­برد و سعی در ایجاد و تحلیل ارزش­های جدید خود دارد. مجموعه­ی این عوامل، علاوه بر حس کنجکاوی و نیاز به تحرک، تنوع و هیجان، فرد را مستعد مصرف مواد می­نماید.

 در این دوره فشار دوستان و همسالان ممکن است افکار و نوع تربیت خانوادگی او را تحت‌الشعاع قرار دهد . بسیاری از نوجوانان متعلق به خانواده‌‌های عاری از سیگار ممکن است اولین تجربه استعمال مواد را از دوستان خود فراگیرند (لیاقت،۱۳۷۴) . علاوه براین شرایط ، طی دوره جوانی برای فرد نیاز‌های جدیدی بوجود می‌آید. بعنوان مثال نیاز به کسب هویت ازآن جمله است. چنانچه خانواده و جامعه شرایط لازم برای نیل به هویت فرد را فراهم آورند این نیاز بصورت مناسب برآورده می‌شود، درغیر اینصورت فرد برای نیل به هویت و ابراز وجود راه‌های انحرافی را برمی‌گزیند، ازجمله این راه‌های انحرافی عضویت در گروه‌‌های کجرو است، نوجوانی که خوا‌هان تثبیت هویت خود بعنوان عضوی از گروه است با رغبت تام درهمه­ی فعالیت‌‌های گروه شرکت می‌کند تا وفاداری خود را به گروه ثابت نماید. براساس همین شرایط درحدود ۷۳ % از مددجویانی که بدلیل اعتیاد به کانون اصلاح و تربیت اهواز فرستاده شد‌ه‌اند مصرف سیگار را از مدرسه و در سنین بین ۱۴ – ۱۲ سالگی آغاز کرد‌ه‌اند ( مرکز جرم­شناسی اداره­ی کل زندان‌های استان خوزستان : ۱۵ ).

چنانکه ذکر شد فرآیند هویت‌یابی جوان با مشکلاتی همراه است که به شرط آگاهی والدین و جوانان از این مشکلات، طی کردن این دوره تسهیل می‌شود. امّا در برخی خانواده‌‌ها آنقدر مشکل و درگیری وجود دارد که افراد درگیر فرآیند هویت‌یابی، به ناگزیر از راه‌‌های انحرافی به این مهم نایل می‌آیند. بدلیل این مشکلات، جوان در خانه امکان ابراز وجود نمی‌یابد، درعین حال ابراز وجود برای او یک نیاز است. این موقعیت درکنار یک محیط جرم خیز که درآن استعمال سیگار نشانه‌ای برای بلوغ و به اصطلاح ‹‹ کسی شدن ›› است، باعث می‌شود فرد بسوی کسانی سوق داده شود که امکانات ابراز وجود را در اختیار او قرار دهند. وقتی والدین با جوان برخوردی کودکانه دارند، سبب می‌شوند تا وی با انجام رفتار‌های مربوط به بزرگسالان، نشان دهد که دیگر کودک نیست. دراین شرایط ممکن است فرد به سیگار، مصرف الکل یا سیگار روی آورد (کرباس، ۱۳۷۷).

ژنتیک

شواهد مختلفی از استعداد ارثی اعتیاد به الکل و مواد وجود دارد. تاثیر مستقیم عوامل ژنتیکی عمدتاً از طریق اثرات فارماکوکینتیک و فارکودینامیک مواد در بدن می باشد که تعیین کننده تاثیر ماده بر فرد است. برخی از عوامل مخاطره آمیز دیگر نیز تحت نفوذ عوامل ژنتیکی هستند مانند برخی اختلالهای شخصیتی و روانی و عملکرد نامناسب تحصیلی ناشی از اختلالهای یادگیری.

صفات شخصیتی

عوامل مختلف شخصیتی با مصرف مواد ارتباط دارند. از این میان، برخی از صفات بیشتر پیش بینی کننده احتمال اعتیاد هستند و به طور کلی فردی را تصویر می کنند که با ارزشها یا ساختارهای اجتماعی مانند خانواده، محیط   آموزشی و مذهب پیوندی ندارد و یا از عهده انطباق، کنترل یا ابراز احساسهای دردناکی مثل احساس گناه، خشم و اضطراب بر نمی آید. این صفات عبارتند از: عدم پذیرش ارزشهای سنتی و رایج، مقاومت در مقابل منابع قدرت، نیاز شدید، احساس فقدان کنترل بر زندگی خود، اعتماد به نفس پایین، فقدان مهارت در برابر پیشنهادهای خلاف دیگران، فقدان مهارتهای اجتماعی و انطباقی. از آنجا که اولین مصرف مواد، معمولاً از محیطهای اجتماعی شروع می شود هر قدر فرد قدرت تصمیم گیری و مهارت ارتباطی بیشتری داشته باشد، بهتر می تواند در مقابل فشار همسالان مقاومت کند.

اختلال­های روانی

در حدود ۷۰ درصد موارد، همراه با اعتیاد اختلالهای دیگر روانپزشکی نیز وجود دارد. شایع ترین تشخیصها عبارتند از: افسردگی اساسی، اختلال شخصیت ضد اجتماعی، فوبی، دیس تایمی، اختلال وسواسی- جبری، اختلال پانیک، مانیا، اسکیزوفرنی.

نگرش مثبت به مواد

افرادی که نگرشها و باورهای مثبت و یا خنثی به سیگار دارند، احتمال مصرف و اعتیادشان بیش از کسانی است که نگرشهای منفی دارند. این نگرشهای مثبت معمولاً عبارتند از: کسب بزرگی و تشخص، رفع دردهای جسمی و خستگی، کسب آرامش روانی، توانایی مصرف مواد بدون ابتلا به اعتیاد.

موقعیتهای مخاطره آمیز فردی

بعضی از نوجوانان و جوانان در موقعیتها یا شرایطی قرار دارند که آنان را در معرض خطر مصرف مواد قرار می دهد. مهمترین این موقعیتها عبارتند از: در معرض خشونت قرار گرفتن در دوران کودکی و نوجوانی، ترک تحصیل، بی سرپرستی یا بی خانمانی، فرار از خانه، معلولیت جسمی، ابتلا به بیماریها یا دردهای مزمن. حوادثی مانند از دست دادن نزدیکان یا بلایای طبیعی ناگهانی نیز ممکن است منجر به واکنشهای حاد روانی شوند. در این حالت فرد برای کاهش درد و رنج و انطباق با آن از مواد استفاده می کند.

تاثیر مواد بر فرد

این متغیر وقتی وارد عمل می شود که ماده حداقل یک بار مصرف شده باشد. چگونگی تاثیر یک ماده بر فرد، تابع خواص ذاتی ماده مصرفی و تعامل آن با فرد و موقعیت فرد مصرف کننده است. تاثیر مواد بر فرد مصرف کننده، به میزان قابل توجهی، به مشخصات او بستگی دارد. این مشخصات عبارتند از: شرایط جسمی فرد، انتظار فرد از مواد، تجربیات قبلی تاثیر مواد و مواد دیگری که هم زمان مصرف شده اند. مواد مختلف نیز تاثیرهای متفاوتی بر وضعیت فیزیولوژیک و روانی فرد دارند، مثلاً: هروئین و کوکائین سرخوشی شدید، الکل آرامش و نیکوتین مختصری هشیاری و آرامش ایجاد می کند.

عوامل مخاطره آمیز بین فردی و محیطی

□ عوامل مربوط به خانواده:

● غفلت از فرزندان

● وجود الگوی نامناسب در خانواده

● خانواده آشفته

● شرایط عاطفی

□ عوامل مربوط به دوستان:

● دوستان مصرف کننده مواد

□ عوامل مربوط به محیط آموزشی:

● فقدان محدودیت

● فقدان حمایت

□ عوامل مربوط به محل سکونت:

● شیوع خشونت و اعمال خلاف

عوامل مربوط به خانواده

خانواده اولین مکان رشد شخصیت، باورها و الگوهای رفتاری فرد است. خانواده علاوه بر اینکه، محل حفظ و رشد افراد و کمک به حل استرس و پاتولوژی است، منبعی برای تنش، شکل و اختلال نیز می­باشد. نا آگاهی والدین، ارتباط ضعیف والدین و کودک، فقدان انضباط در خانواده، خانواده متشنج یا آشفته و از هم گسیخته، احتمال ارتکاب به انواع بزهکاریها مانند سوء مصرف مواد را افزایش می­دهد. همچنین والدینی که مصرف کننده مواد هستند باعث می­شوند فرزندان با الگوبرداری از رفتار آنان مصرف مواد را یک رفتار بهنجار تلقی و رفتار مشابهی پیشه کنند. تحقیقات نشان می­دهند، افرادی که به انواع سیگار اعتیاد پیدا کرده­اند، اغلب اولین تجربه­ی­شان را به صورت تفریحی و در دوران نوجوانی کسب کرده بودند و به تدریج اعتیاد آنان، از حالت تفریح خارج شده و با تکرار و زیاد شدن میزان مصرف، معتاد شده­اند. از آن جایی که مصرف سیگار همیشه رو به افزایش است، نوجوان نیز ابتدا با مقداری کم شروع می کند و چون با گذشت زمان، مقدار کم اولیه نیاز جسمی او را تامین نمی کند، مجبور می شود یا مقدار مصرف را افزایش دهد و یا فاصله زمانی مصرف را کوتاه تر کند که در نهایت منجر به وابستگی شدید او به مواد و اعتیاد او می­شود. در نظر داشته باشید، رهایی از تجربیات منفی مکرر بسیار دشوار و طاقت فرسا است. گروهی دیگر از جوانان و نوجوانانی که شروع به مصرف سیگار می­کنند، اظهار می­دارند که برای فرار از مشکلات و مسائل زندگی روزمره و داشتن احساسی بهتر از احساس فعلی شان دست به این کار زده­اند.  به طور کلی، عوامل متعددی موجب اعتیاد جوانان می­شوند که مهمترین آن­ها عبارتند از:

عوامل خانوادگی :

۱- زمینه های خانوادگی :متأسفانه اغلب افرادی که در خانواده های معتاد متولد می­شوندوپرورش می­یابند تکرار مصرف اعضای خانواده برایشان عادی می­شود  وترس ازتجربه مصرف آن از آنا ن دور می­شود چون بین پدر وفرزند از لحاظ ژنتیک رابطه­ی مستقیم وجود ندارد بلکه عمل مصرف پدر برای فرزندان عادی می­شود ولی اگر مادری در دوران بارداری معتاد باشد فرزندش معتاد متولد می­شودکه قابل درمان است.

 الگوهای نامناسب رفتاری اطرافیان منجر به تقلید کورکورانه نوجوانان از آنان می شود. سیگار کشیدن، نوشیدن الکل، اعتیاد به سیگار و سایر کجروی های اخلاقی در خانواده موجب بدآموزی و زمینه سازی برای شروع انحرافات و آسیب­های اجتماعی در بچه­ها (اعم از کودک و نوجوان) می­شود. در چنین خانواده­هایی نوجوانان به جای این که به فکر انجام فعالیت­های مثبت و سازنده باشند، مدام درصدد یافتن راه­هایی برای مقابله با آثار این بحران­ها هستند و در بدترین شرایط نیز خود درگیر آن می­شوند.

۲- فقرمادی خانواده: باکمال تأسف دیده شده که بیشترین معتادان هرجامعه را افراد فقیر تشکیل می­دهند مثلأ افرادی که در محله­های شلوغ وپرجمعیت وشهرهای صنعتی و تجاری زندگی میکنند بیشترین درصد معتادان شهر نیویورک هستند. البته نمی­توان گفت بین فقر واعتیاد رابطه مستقیمی وجود دارد چون درجامعه­ها خیلی از افراد هستند که فقیرند ولی معتاد نیستند .

علت­هایی که افراد را به این راه می­کشاند یکی از محرومیت­های ناشی از فقر است .

عامل دیگر این است که توزیع کنندگان سعی می­کنند که عوامل توزیع را از این گونه افراد انتخاب کنند چون به علت فقر تخصص و حرفه­ای ندارند و در نتیجه بازارکارشان بی رونق است عوامل تولید سعی می­کنند که اوّل آن­ها را معتاد کنند و بعد از آنان برای فروش سیگار استفاده نمایند چون کاری است بدون زحمت و با درآمد نسبتأ خوب و در عین حال به تخصص هم نیازی ندارد چون خوشبختانه بین میزان آگاهی و شناخت یا حدود تحصیلات و اعتیاد مردم رابطه معکوس هست.

 زیرا به دلیل فقر و نداری امکان دسترسی به بسیاری از امکانات آموزشی را از دست می­دهند و هیچ تخصص و حرفه­ای پیشه نمی­کنند و در نتیجه در بازار کار سهم عمده­ای ندارند. همین امر موجب کشیده شدن گروهی از جوانان به سمت و سوی فروش سیگار و امکان استفاده از آن قرار می­گیرند.

۳- عدم آگاهی و کم سوادی: افرادی که از سواد و تحصیلات کمتری برخوردارند، آسیب پذیرتر از افرادی هستند که نسبت به مضرات و تاثیرات سوء سیگار آگاهی دارند. هر چند نمی­توان میزان تحصیلات افراد را عاملی برای مصرف این گونه مواد دانست، اما تحقیقات بسیاری نشان می­دهند که هر چه سواد و میزان تحصیلات قشر جوان بالاتر باشد، کمتر به اعتیاد و استفاده از مواد روی می­آورند. بر اساس آمار ۶۶ درصد افراد معتاد، سوادی در سطح ابتدایی و کمی نیز در سطح متوسطه داشته­ان.

۴- اختلافات خانوادگی: آمارها نشان می­دهند، نوجوانانی که والدین شان دچار مشکلات و مسائل اخلاقی – رفتاری هستند، بیشتر در معرض خطر اعتیاد و مصرف سیگار هستند. مشکلات رفتاری خانوادگی منجر به عدم امنیت و فشار روانی بر جوانان و نوجوانان می شود و آنان را از محیط امن خانواده دور می­سازد. همین امر موجب ارتباط بیشتر او با دوستان و گاه افراد مسئله داری می­شود که زمینه ساز بسیاری از مسائل اجتماعی بعدی می­شوند.

۵ – خصوصیات و ویژگی­های جوانان و نوجوانان: در خیلی از موارد مشاهده می­شود، نوجوانان و جوانانی که مضطرب، پریشان، افسرده و منزوی هستند، مرتب دچار شکست­های گوناگون تحصیلی- اجتماعی می­شوند و عزت نفس، خویشتن داری و اعتماد به نفس­شان را از دست می­دهند و به سیگار، الکل، سیگار و… به عنوان مفری برای رهایی از این مشکلات روی می­آورند.

۶ –  فشار دوستان و هم سالان: گروهی از نوجوانان به دلیل سازگاری با دوستان و همسالان­شان و یک رنگ شدن با آن­ها چنان موجودیت فردی – خانوادگی خود را فراموش می­کنند که در برابر هر تقاضایی سر تسلیم فرود می­آورند. هر چه روابط بین والدین و فرزندان نوجوان­شان کاهش یابد، ارزش همسالان و روابط گروهی برای آنان بیشتر می­شود.

۷- شرایط عاطفی: یک موضوع  دیگر که با مشکلات خانوادگی مربوط است، عدم صمیمیت و فقدان رابطه عاطفی بین والدین و فرزندان می‌باشد. زمانی که نیاز‌های عاطفی جوان در محیط خانواده برآورده نشود، او سعی می‌کند این نیاز را با اتکا بر دوستان حل کند و به اصطلاح (( نگاه به بیرون)) دارد. ازآنجا که فقدان تجربه و هیجان پذیری ازجمله مؤلفه‌‌های دوره جوانی است، دراین جمع‌‌های دوستانه اموری مانند استعمال سیگار، سیگار و موضوعات جنسی بعنوان نوعی سرگرمی تلقی می‌شود. بدیهی است که همه افراد با هدف غرق شدن دراین امور وارد محافل دوستانه نمی‌شوند، ولی گروه از مکانیزم‌‌هایی برای یکدست کردن افراد استفاده می‌کند که همه­ی افراد را ناگزیر به مشارکت دراین فعالیت‌‌ها یا ترک گروه می‌نماید. اصرار در استعمال مواد، سبک مصرف مشارکتی ( که درآن اعضای گروه بصورت دوره می‌نشینند و به نوبت مواد استعمال می‌کنند)، تمسخرکردن افرادی‌که ازمشارکت امتناع می‌کنند یا مخاطب قرار دادن آنان با القابی مانند ‹‹ جوجه، بچه‌ننه، آدم حسابی و . . . ››  ازجمله­ی این مکانیزم‌‌ها است. همچنین شرایط مزبور سبب کاهش اثر تلاش‌‌هایی می‌شود که در جهت بازپروری معتادین صورت می‌پذیرد. مثلاً دریک مطالعه معلوم شده است ۳۴ % معتادین سابق بدلیل وجود دوستان معتاد و تحت تأثیر اصرار‌های آنان مجدداً به اعتیاد روی آورد‌ه‌اند (فرجاد، ۱۳۷۴). البته همین شرایط را  با توجه به محیط و برگشت فرد به موقعیتی که نسبت به نشانه‌های آن شرطی شده و به همین دلیل به مصرف مجدد مواد گرایش می‌یابد، نیز می‌توان تبیین نمود.

دربرخی تحقیقات علاوه بر تشویق و فشار همسالان ، وجود گسستگی در خانواده، فقدان رابطه باسایراعضای خانواده و ناامیدی نسبت به‌آینده ازجمله عوامل مؤثر در پیوستن فرد به گروه همسالان‌کجرو تلقی می‌شود (عدالتی ۴۹ : ۱۳۷۷). در تحقیقی دیگر (نریمانی ۱۲۲ : ۱۳۷۷) آمده است که ۵۲ % معتادان نمونه­ی مورد بررسی گفته‌اند که حداقل یک دوست معتاد داشته‌اند و از جمله عوامل مهم بازگشت مجدد به اعتیاد، دوستان معتاد هستند.

نقش خانواده در آگاه سازی جوانان و نوجوانان

برای پیشگیری از عادات و رفتارهای منفی و غیرسالم جوانان و نوجوانان، هیچ گاه نباید صبر کرد تا آنان با چنین مشکلاتی درگیر شوند و آن گاه درصدد یافتن راه حل و شیوه مقابله با آن برآیند. از طرف دیگر، با نادیده گرفتن و یا انکار واقعیات موجود، نه تنها نمی­توان مشکلی را حل کرد، بلکه فرصت یافتن راه حل هم از دست می­رود. بهای پیشگیری موثر از اعتیاد جوانان، همانا هوشیاری همیشگی والدین و اعضای موثر خانواده است.

جوانی نمایانگر رشد، بلوغ و تشکیل عادات پایدار فردی است. جوانی دوره ای است که با گذر از انواع هیجان ها، آشوب ها و آشفتگی های روحی – روانی گوناگون به سوی رشد اجتماعی سالم در حال تحول است. نتایج تحقیقات بی­شماری نشان می­دهند، نوجوانان و جوانانی که ارتباط صمیمانه و نزدیکی با اعضای خانواده شان دارند و از بودن در جمع آنها احساس رضایت و شادی می­کنند، کمتر به دنبال رفتارهای ناسالم می روند

ستیزه والدین:

ضمن ارتباط وتماس بامعتادان جوان، با عده­ای برخوردیم که از روابط نامطلوب والدینشان با یکدیگر و با آنان این راه را انتخاب کرده بودند چون وقتی محیط خانواده کانون و محیط مناسبی برای زندگی نباشد انسان سعی می­کند بیشتراوقات خود را در خارج ازخانواده بگذراند.

واین کار ارتباط او را با دیگران مانند کسانی که شکارچیان ماهری هستند و به دنبال شکار می­گردند زیاد می­کند وآنان پس از شناخت مشکل شخص در جهت انسانی دلسوز ظاهر می­شوند و او را به استفاده از سیگار دعوت می­کنند و پس از چند بار مصرف معتادش می­کنند.

رفاه اقتصادی خانواده :

تعداد چشم گیری ازمشتریان سیگار را افراد ثروتمند و پردرآمد جامعه تشکیل می­دهند چون در خانوادهایی که رفاه و درآمد اقتصادی زیاد است و روابط انسانی بر اثرکثرت کار و یا سرگرمی ضعیف­تر می­گردد.

ضعف روابط انسانی به نوبه خود عامل مساعدی برای کشش به سیگار است. بهترین دلیل این مدعا افزایش روزانه درصد معتادان در جوامع صنعتی غرب است که با رشد صنعت روابط انسانی ضعیف­تر می­گردد امروزه والدین و فرزندان نسبت به هم احساس و عاطفه گذشته را ندارند.

چون بایکدیگرتماس و ارتباط کمتری دارند و یا افرادی که درآمد بیش از حد دارند موقعیت و زمینه­ی مساعدتری برای شرکت درکلوپ­های شبانه و یا تفریحات متنوع در داخل و یا خارج  از کشور را دارند و بدیهی است که این قبیل امکانات هم برای مصرف وهم برای فروش سیگار جای مساعدی است .

در جامعه های امروزی افرادی که بیشترین درآمد را دارند چون برخی از هنرمندان هنرهای مبتذل وآنانی که زندگی خوبی دارند اغلب ارقام چشم گیری ازمعتادان راتشکیل می­دهند.

در دسترس بودن موادمخدر :

یکی از مهمترین عوامل اعتیاد دردسترس بودن موادمخدر است چون چیزی که به آسانی در اختیار مردم قرارگیردگرایش به آن آسانتر صورت می پذیرد درایران به تجربه ثابت شده است که اجازه مصرف تریاک حتی طی شرایطی خاص برای عده مخصوصی که به اعتیاد جوانان کمک کرده است وچه بهتر که وزارت بهداشت ودرمان وسازمان بهزیستی نیز به این مشکل اجتماعی بیشتر توجه کند چون حتی گرفتن اجازه مصرف برای عده ای وسیله درآمد شده است که هم به نابودی افراد جامعه کمک می کندوهم رشد اجتماعی واقتصادی جامعه را که با وجود نیروی انسانی کارسازنیست(نیازدارد)متوقف می نماید در آمریکا ثابت شده است که در زمان قانونی بودن مصرف سیگارحشیش ،درصد معتادان بسیار بالا بوده است ویادرکشور نپال که مصرف حشیش وهروئین آزاد است .

بالا ترین رقم جذب توریست جوان را از جامعه های صنعتی غرب دارد وحتی ازدخترانی که به نپال می آیند ومدت توقفشان طولانی می شود ممکن است برای خرید  سیگار تن به خودفروشی بدهند.

نابرابری های اقتصادی و اجتماعی:

اختلاف طبقاتی در هر جامعه به بی­ایمانی بیشترین افراد آن جامعه نسبت به شرایط اقتصادی موجود منتهی می­شود و همین بی­ایمانی نسبت به شناخت اجتماعی در گرایش به اعتیاد تاثیر به سزایی دارد. یکی از دلایل عمده ای که جامعه ی آمریکا بالاترین رقم معتادان را دارد وجود طبقات اجتماعی مختلف در آن جامعه است طبقاتی بودن آن جامعه تضاد اجتماعی را زیاد می­کند و شاید سیگار راه درمان مناسبی در این زمینه برای مردم باشند. هر سال دولت آمریکا میلیون ها دلار پول صرف بیماری اجتماعی اعتیاد می­کند و با توجه به نظر رهبران آمریکا به این مشکل اجتماعی سالیانه درصد معتادان درحال افزایش است و به همین علت تا شکاف و فاصله طبقاتی کم نشود اعتیاد در آن جامعه کاهش نخواهد یافت.

بیکاری :

به عنوان یک پدیده اجتماعی زمینه مساعدی برای انحراف بویژه اعتیاد است افراد بیکار چون بیشترین اوقات خود را در قهوه خانه­ها یا تریاها می­گذرانند واین گونه اماکن بهترین ومناسب­ترین جابرای فروش و مصرف سیگاراست.

درنتیجه برای گرایش وکشش به طرف اعتیاد عامل مساعدی به شمار می­آیند که دراصل ازبیکاری مردم ناشی می­شود زیرا یکی از مواردی که در هنگام تحقیق نظرمرا جلب میکرد وجود این قبیل اماکن عمومی برای مصرف سیگار بود .

عقاید معتادان درباره اعتیاد واعتقادات دینی:

۹۳درصد اظهار داشتند که اعتیاد چه از نظر جسمانی وچه از نظر اجتماعی برایشان مضر است .جوانان بیشتر درباره عواقب اجتماعی اعتیادشان نگرانی داشتند ولی افراد مسن تر در باره عواقب جسمانی ۷۸درصد اظهار نمودند که مذهب بطورکلی بااعتیاد

مخالف است ولی ۲۱درصد اظهار نمودند که نظر مذهبی وضع اعتیاد کاملأروشن نیست یک درصد اظهار نمودند که مذهب هیچ گونه قانونی علیه اعتیاد ندارد.

۹۶ درصد اظهار داشتند که به عقاید مذهبی پای بند می باشند ولی ۳۸ درصد وظایف مذهبیشان را انجام می دادند(فرجاد و همکاران،۷۴).

عوامل مربوط به دوستان

تقریباً در ۶۰ درصد موارد، اولین مصرف مواد به دنبال تعارف دوستان رخ می­دهد. ارتباط و دوستی با همسالان مبتلا به سوء مصرف مواد، عامل مستعد کننده قوی برای ابتلای نوجوانان به اعتیاد است. مصرف کنندگان مواد، برای گرفتن تایید رفتار خود از دوستان، سعی می­کنند آنان را وادار به همراهی با خود نمایند. گروه «همسالان» به خصوص، در شروع مصرف سیگار و حشیش بسیار موثر هستند. بعضی از دوستی­ها، صرفاً حول محور مصرف مواد شکل می­گیرد. نوجوانان به تعلق به یک گروه نیازمندند و اغلب پیوستن به گروه­هایی که مواد مصرف می­کنند، بسیار آسان است. هر چند پیوند فرد با خانواده، محیط آموزشی و اجتماعات سالم کمتر باشد، احتمال پیوند او با این قبیل گروه­ها بیشتر می­شود.

مطالعات متعددی در زمینه سبب شناسی پدیده اعتیاد بعمل آمده و محققان عوامل مختلفی را در ارتباط با شیوع اعتیاد معرفی نمود‌ه‌اند. یکی از یافته‌‌های ثابت تحقیقات نقش عمده دوستان و همسالان درکشیده شدن به اعتیاد است . درپی به‌ این تحقیقات اشاره می‌شود .

دوستان و معاشران و بطورکلی همسالان در سال‌های جوانی نقش مهمی در کشیده شدن فرد به اعتیاد دارند ( اورنگ، ۱۳۶۷، کی‌نیا، ۱۳۶۷ نقل از تقوی، ۱۳۷۷ ) در تحقیق فرجاد و همکاران ( ۱۳۷۴ ) ۶۳ % از نمونه شروع اعتیاد را درنتیجه توصیه دوستان اعلام‌ کرد‌ه‌اند . این میزان به نسبتی مشابه در تحقیقات دیگر نیز یافت شد‌ه‌ است . ۶۰ % نمونه معتادان مورد بررسی عدالتی ( ۱۳۷۷ ) توسط دوستان با سیگار آشنا شد‌ه‌اند. ۶۱ % نمونه مورد بررسی زرگر (۱۳۷۸) دوستان یا همکاران را اولین پیشنهاد دهنده مصرف سیگار عنوان کرد‌ه‌اند. همچنین فرخاک ( ۱۳۷۸) دریافت ۴/۶۱ % معتادان یک نمونه­ی کشوری تحت تأثیر دوستان به ‌مصرف مواد روی ‌آورد‌ه‌اند. چنانکه‌گفته‌ شد این‌یافته جزء مواردمکرر بوده و در تحقیقات خارج ازکشور نیز به آن اشاره شد‌ه‌است. دینز و مارتین (۱۹۹۲ نقل از سراج خرمی ۱۳۷۵) دریافتند همه­ی آزمودنی‌‌هایی‌که در ماه قبل‌از تحقیق سیگار مصرف کرده بودند ، بصورت غیرقابل تغییر دوستانی معتاد داشته‌اند. مطالعات هیوگز (۱۹۹۵ نقل ازعدالتی، ۱۳۷۷) نشان می‌دهد نقش همسالان در گرایش نوجوانان به مواد حائز اهمیت بسیار است .

 روش‌‌های مقابله با فشار همسالان

تمام مقالات و پایان نامه و پروژه ها به صورت فایل دنلودی می باشند و شما به محض پرداخت آنلاین مبلغ همان لحظه قادر به دریافت فایل خواهید بود. این عملیات کاملاً خودکار بوده و توسط سیستم انجام می پذیرد.

 جهت پرداخت مبلغ شما به درگاه پرداخت یکی از بانک ها منتقل خواهید شد، برای پرداخت آنلاین از درگاه بانک این بانک ها، حتماً نیاز نیست که شما شماره کارت همان بانک را داشته باشید و بلکه شما میتوانید از طریق همه کارت های عضو شبکه بانکی، مبلغ  را پرداخت نمایید.