استفاده از مواد غذایی جدید در خوراک طیور   

          محققین در سرتاسر دنیا بطور پیوسته مشغول جستجو جهت یافتن مواد غذایی گوناگون به منظور جایگزین نمودن مواد مرسوم در خوراک طیور از قبیل ذرت, سویا و پودر ماهی هستند. اخیراً دو گروه از پژوهشگران درکشور اوگاندا و فیلی پین براساس دسترسی منطقه ای به برخی از منابع سعی براستفاده از این موارد در تنظیم جیره های غذایی طیور نموده اند. در اولین پژوهش , محققین کشور اوگاندا در مرکز تحقیقات دام و تغذیه این کشور در شهر انتبه (Entebbe) به مطالعه اثر استفاده از ضایعات حاصل از کارخانجات فرآوری چای در خوراک طیور نموده اند. اوگاندا یک تولید کننده اصلی و صادرکننده مهم چای در منطقه است و این صنعت چندین میلیون دلاری در هرسال میزان فراوانی از ضایعات چای برجای می گذارد.محققین مرکز فوق جهت انجام این پژوهش از ۳۰۰ قطعه جوجه یکروزه گوشتی که تا سن پرورش ۶۲ روزگی استفاده کردند. براساس نتایج حاصل از این تحقیق مشخص گردید که اضافه نمودن سطوح مختلف ضایعات چای تا میزان ۵ درصد در خوراک موجب عملکرد تقریباً طبیعی مرغهای پرورشی می گردد. علاوه براین مشخص گردید که افزایش این سطوح تا ۱۵ درصد موجب افزایش میزان مرگ ومیر پرندگان می شود. براساس آزمایشات انجام پذیرفته برروی نمونه هایی از این ضایعات در حدود ۶ درصد اسیدتانیک, ‌۸/۰ درصد فسفر، ۵ درصد کلسیم، ۶/۷ درصد خاکستر , ۳/۶۰ درصد عصاره عاری از ازت، ۲/۱۱ درصد فیبرخام و ۴/۹ درصد پروتئین خام در ترکیب این مواد مشخص گردیده است. براساس این پژوهش چنین نتیجه گیری شد که درصورت تمایل به استفاده از ضایعات چای بعنوان یکی از اقلام خوراک طیور باید تلاش گردد تا اسید تانیک و سایر مواد ضدمغذی به نحو مقتضی از این ضایعات حذف گردد.در دومین تحقیق که توسط دانشمندان کشور فیلی پین انجام شده است، پودر کرم خاکی به نحوموفقیت آمیزی جایگزین پودر ماهی وارداتی در تغذیه طیور,ماهی و سایر حیوانات پرورشی شده است. کشور فیلی پین بدلیل آب و هوای حاره ای و وجود مواد خام فراوان شرایط بسیار مناسبی جهت تولید مقادیر کافی از کرم خاکی دارد. براساس آزمایشات انجام شده برروی بلدرچین های پرورشی، یافت شد که افزایش وزن، ماندگاری و ضریب تبدیل غذایی پرندگانی که با جیره حاوی پودر کرم خاکی تغذیه شدند بهتر از مواردی بوده است که خوراک حاوی پودر ماهی دریافت کرده بودند.مطابق با اطلاعات ارائه شده از سوی گروه علوم و فن آوری در انجمن تحقیق وتوسعه آبزیان و حیوانات دریایی کشور فیلی پین، پودر کرم خاکی مشخصات کاملاً مشابه با پودر ماهی جهت تنظیم جیره های غذایی طیور دارد. همچنین اعلام شده است که تولید این محصول در مقیاس تجاری در کشور فیلی پین مراحل ابتدایی‌خود را طی نموده و آزمایشات نشان داده است که کاربرد محصول جدید از نظر اقتصادی نیز مقرون به صرفه می باشد.

 مقدمه

          کمبود مواد غذائی مهمترین مشکلی است که در سر راه پیشرفت صنابع طیور در اکثر نقاط جهان وجود دارد همین امر باعث شده است که توجه محققین به منابع غذائی دیگر از جمله محصولات نهائی کارخانجات مواد غذائی جلب گردد و درجستجوی منابع غذائی قابل استفاده تلاش و کوشش فراوانی از خودشان دهند . پماک گوجه فرنگی که محصولات نهائی کارخانجات رب سازی است میتواند بعنوان یک منبع غذائی با ارزش محسوب گردد . گرچه اطلاعات زیادی در مورد روشهای تولید و نحوه استفاده و عمل آوری محصول نهائی کارخانجات در دسترس میباشد اما در مورد این ماده جدید وتوانائی آن بعنوان یک منبع غذائی اطلاعات دانشمندان کم بوده و احتیاج به تحقیقات بیشتری دارد .

 پماک گوجه فرنگی چیست؟

 پماک گوجه فرنگی محصول نهائی کارخانجاتی است که از گوجه فرنگی تازه محصولاتی نظیر رب گوجه فرنگی آب گوجه فرنگی و سس گوجه فرنگی تهیه می کنند و شامل پوست ، ‌دانه و قسمتهای نرم گوجه فرنگی است . قبل از اینکه استفده از این ماده با ارزش در تغذیه طیور مطرح گردد پماک حاصل از کارخانجات در محیط زیست مانند رودخانه ها و مزارع ریخته میشد و موجبات آلودگی محیط را فراهم می آورد . بنابراین محققین برای حل نمودن این معضل به فکر چاره افتاده و به این نتیجه رسیدند که با استفاده از این ماده مغذی در غذای طیور نه تنها میتوانند از آلودگی محیط بکاهند بلکه موفق به  عرضه یک نوع غذای جدید و با کیفیت به صنعت مرغداری خواهند شد.

 ارزش غذائی پماک

 پماک گوجه فرنگی یک منبع خوب پروتئینی برای طیور و چهار پایان محسوب میشود و تجزیه شیمیائی این غذا نشان داده است که پروتئین خام آن ۲۵-۲۰ درصد و میزان لایزین آن ۱۳% بیشتر از سویا است همچنین این غذا منبع ویتامینه خوبی از نظر ویتامینهای A,B است مقدار زانتونیل موجود دراین غذا mg/g240-200 است و از این نظر قابل کیفیت

تخم مرغ – خوشرنگی زرده خواهد شد . چون پماک یک ماده آنتی اکسید ان است بنابراین وجود آن در جیریه طیور نه تنها باعث بالا رفتن کیفیت غذا میشود بلکه از بروز اختلالات گوارشی جلوگیری می کند . آزمایشات نشان داده است که جوجه هائی که با این ماده تغذیه شده اند کمتر به اسهال و دیگر اختلالات گوارشی مبتلا شده اند.

 عمل آوری و نحوه استفاده از پماک

 مطالعات و تحقیقات زیادی برای عمل آوری وقابل استفاده نمودن این ماده در جیره غذائی طیور صورت گرفته و روشهای مختلفی پیشنهاد گردیده است این روشها شامل موارد زیراست .

۱-    روش حراراتی = دراین روش پماک را به مدت ۳۰ دقیقه در حرارت ۱۲۱c قرار میدهند.

۲-  روش عمل آوری توسط اسید : ‌دراین روش از محلول اسید کلریدریک (۲%) برای مدت ۲۰ ساعت در درجه حرارات اتاق استفاده میگردد.

۳-  روش غوطه وری درآب: دراین روش پماک بمدت ۲۰ ساعت درآب غوطه ور میشود وبه منظور جلوگیری از رشد باکتریها تولوئن به میزان ۵/۱ سی سی به ازاء‌هر لیتر آب اضافه میگردد.

۴-  روش عمل آوری توسط مواد قلیائی : دراین روش از هیدرو کسیدسدیم (۴۵۸%) بمدت ۲۴ ساعت استفاده شده سپس توسط اسید کلریدریک مراحل خنثی سازی صورت می پذیرد.

 لازم به توضیح است که پماکهای که توسط روشهای غیر حرارتی عمل آوری شده اند ابتدا در درجه حرارات ۵۲ خشک شده بطوری که رطوبت آن به کمتر از ۱۰% میرسد . سپس آسیاب شده وبه میزان ۲۰% به جیره طیور اضافه میگردد . (جدول ۱).

درمورد پماکهائی که توسط روش حرارتی عمل آوری شده اند احتیاج به انجام مراحل  فوق نبوده وپس از آسیاب شدن در جیره طیور استفاده میشوند.

نتایج تحقیقات و مطالعات انجام شده در مورد عمل آوری پماک نشان میدهد که عوامل مضری در پماک عمل آوری نشده وجود دارد که در پرامترهای مانند افزایش وزن و تولید انرژی متابولیسم نمی تواند تاثیر چندانی داشته باشد لذا با توجه به این موضوع میتوان اظهار نمود که پماک در صورتی که عمل آوری نشده باشد میتواند جهت تامین پروتئین و مواد مغذی مورد نیاز طیور در جیره بکار رود . این مطلب بخصوص در جاهائی که افزایش کیفیت غذا مورد نظر است اهمیت فراوان دارد ونکته قابل توجه آن است که میزان پماک مورد استفاده در جیره مرغداریهای گوشتی و تخمگذار نباید بیش از ۲۰% باشد زیرا این ماده تلخ بوده درصورتیکه میزان یاد شده رعایت نگردد باعث میشود که جیره خوش طعم نباشد همچنین چون ۳۰% پماک را فیبر خام تشکیل میدهد افزایش میزان آن باعث میشود که انرژی جیره تحت تاثیر قرار گرفته و محدود شود.

درمورد پماکهائی که توسط روش حرارتی عمل آوری شده اند احتیاج به انجام مراحل فوق نبوده وپس از آسیاب شدن در جیره طیور استفاده میشوند.

نتایج تحقیقات و مطالعات انجام شده در مورد عمل آوری پماک نشان میدهد که عوامل مضری در پماک عمل آوری نشده وجود دارد که در پرامترهای مانند افزایش وزن و تولید انرژی متابولیسم نمی تواند تاثیر چندانی داشته باشد لذا با توجه به این موضوع میتوان اظهار نمود که پماک در صورتی که عمل آوری نشده باشد میتواند جهت تامین پروتئین و مواد مغذی مورد نیاز طیور در جیره بکار رود . این مطلب بخصوص در جاهائی که افزایش کیفیت غذا مورد نظر است اهمیت فراوان دارد ونکته قابل توجه آن است که میزان پماک مورد استفاده در جیره مرغداریهای گوشتی و تخمگذار نباید بیش از ۲۰% باشد زیرا این ماده تلخ بوده درصورتیکه میزان یاد شده رعایت نگردد باعث میشود که جیره خوش طعم نباشد همچنین چون ۳۰% پماک را فیبر خام تشکیل میدهد افزایش میزان آن باعث میشود که انرژی جیره تحت تاثیر قرار گرفته و محدود شود.

پیشرفتهای سالهای اخیر در مواد افزودنی به تغذیه طیور

در روشهای غذادهی مدرن به طیور ، ماده های افزودنی غذا را در جایگاه اول اهمیت قرار می دهند . مواد افزودنی به غذا فقط محرک رشد و بالابرنده بازدهی غذا نمی باشند ، بلکه سلامتی طیور نیز میتواند بواسطه این مواد بهبود یابد . پروبیوتیکها ، آنزیمها ، مکمل های آمینواسید و مواد معدنی موجود ، افزودنی های جدید برای استفاده متخصصان تغذیه در جیره های طیور میباشند که اگر بصورت مناسبی بکار برده شوند ، اثرات مثبتی در بهره گیری از مواد غذایی دارند .

 پروبیوتیکها :

پروبیوتیکها مکملهای برجسته زنده میکروبی هستند که اثرات مثبتی را با بالانس کردن روده حیوانات میزبان دارند . ریشه کلمه پروبیوتیک یونانی میباشد که بمعنای زندگی است و نقطه مقابل کلمه آنتی بیوتیک است که بمعنای ضد زندگی میباشد . تقریبا تمامی پروبیوتیکها از فروشگاه ها قابل تهیه میباشند که شامل :

Lactobacilli و Streptococci و مقدار کمی باکتری بیفیت ، مخمر و همچنین قارچ است . افزودنیهای باکتریایی دیگری که در تجارت از آنها استفاده میشوند عبارتند از :

Lactobacillus Acidophilus .

L.bulgaricus .

L.planatarum .

L.casei .

Bifidobacterium bifidum .

Aspergillus oryzae .

Saccharomyces cerevisae .

محصولات و پروبیوتیکهای متعدد تجاری زیادی در مغازه ها موجود میباشد که به برخی از آنها اشاره شد . این مواد در خارج از بدن کارآمد نیستند . پروبیوتیکها پس از ورود به بدن در دستگاه گوارش و بخصوص در روده کوچک شروع به تکثیر کرده و در تعداد زیاد وضعیت خود را به اثبات میرسانند .

استفاده از میکروارگانیسمهای زنده در تغذیه طیور که ممکن است شما آنها را بنام پروبیوتیک بشناسید در سالهای اخیر پیشرفت زیادی کرده است و مقدار زیادی از اینگونه فرآورده ها توسط سازمانهای تجاری مختلفی به بازار عرضه شده است . برای بدست آوردن سودهای بزرگ اقتصادی ، صنعت طیور تحت یک سیستم تولیدی متمرکز و فشرده رشد کرده است . حتی در این سیستم کوتاه و فشرده نیز انواع استرسهای مختلف و مرگ و میرهای گوناگون وجود دارد که بطور نامطلوبی بر روی عملکرد آنها تاثیر می گذارد . استفاده غذایی از پروبیوتیکها قدرت پیشرفت طبق برنامه را به طیور داده است و حتی استرس آنها را خنثی میکند . پروبیوتیکها همچنین اثرات مفیدی در افزایش وزن زنده ، کم شدن تلفات در برویلرها ، افزایش تولید تخم مرغ و تبدیل غذایی در لایرز دارد .

 فواید استفاده از زئولیتها در جیره غذایی طیور .

ý ا رزان تمام شدن قیمت دان ( بعلت گرانتر بودن قیمت اکثر مواد اولیه تهیه دان بویژه ذرت نسبت به آن ) .

ý تسهیل در جذب حداکثر مواد مفید و انرژی زا در خوراک مورد مصرف طیور و تقلیل ضایعات مواد غذایی جذب نشده در فضولات .

ý صرفه جویی در مصرف خوراک روزانه طیور و کاهش هزینه های مواد خوراکی .

ý جذب رطوبت فضولات و تسهیل در جمع آوری آنها و تقلیل بوهای سمی از جمله آمونیاک در محیط زیست و بستر طیور .

ý کاهش هزینه های مربوط به خشک نمودن کود و فضولات طیور .

ý کاهش خطر ابتلا به کوکسیدیوز بدنبال کاهش رطوبت کود و کاهش هزینه های مربوط به خریداری و استفاده از کوکسیدیو استات ها .

ý ازدیاد قابل توجه در وزن طیور گوشتی .

ý کاهش ضریب تبدیل غذایی .

ý تنظیم سرعت عبور غذا در دستگاه گوارش طیور .

ý افزایش توانایی دستگاه گوارش طیور در جذب مواد مغذی از جیره .

ý کاهش حساسیت طیور نسبت به برخی از بیماریهای دستگاه گوارش مانند اسهال .

ý افزایش کیفیت پوسته تخم مرغ ، کم کردن میزان شکستگی و ازدیاد وزن تخم مرغ و افزایش کیفیت داخلی تخم مرغ .

ý جذب برخی عناصر سنگین و مسمویت زا از جیره مانند سزیم و سرب .

ý جذب گروهی از سموم قارچی مانند آفلاتوکسین و …

ý عدم ایجاد عوارض سمی و تقلیل میزان باکتریهای مضر .

ý امکان جانشینی زئولیتهای طبیعی به جای برخی از آنتی بیوتیکهای محرک رشد مانند زینک باسیتراسین که با توجه به قیمت نازل زئولیتها به صرفه تر است .

ý امکان ایجاد کارخانه های خالص سازی گاز متان از کود و تامین انرژی حرارتی بسیار ارزان قیمت در مرغداریها .

آنزیمها :

آنزیمها کاتالیزورهای طبیعی هستند که واکنشهای بیوشیمیایی را دچار تغییر میکنند ، بدون آنکه خودشان دستخوش تغییری بشوند . آنزیمها در طبیعت بصورت پروتئین میباشند که از آمینواسیدهای متوالی که بدنبال هم آمده اند تشکیل شده اند . فعالیت آنزیمها بستگی به رفتار متغیر و یا یک محل اختصاصی در محلول دارد. آنزیمها زنده نمی باشند ولی محصول ارگانیسمهای زنده ایی مانند : باکتریها ، مخمرها ، قارچها و بافتهای نباتی میباشند . آنزیمهای تجاری مختلف که مورد استفاده قرار می گیرند یک آنزیم را شامل نمی شوند . مقدار زیادی از فرآورده های مولتی ویتامین توسط سازمانهای تجاری مختلفی تهیه و به بازار عرضه شده است . برخی از آنزیمها که در فروشگاه ها قابل تهیه هستند شامل :

Novozymes Sp243 .

Beta glucanase .

Cellulase .

Lipase .

Pectinase .

Nutrizyme .

Amylase .

Protease .

And …

طیور آنزیمهایی مانند : سلولاز ، همی سلوز ، بتاگلوکاناز که برای هضم دیواره سلولی گیاهان لازم دارند را نمی سازند . حدود هشتادوپنج تا نود درصد غذای طیور ، تشکیل شده از غذای گیاهی که شامل مقادیر زیادی فیبر میباشد . بیشترین اثرات امیدبخش آنزیمها در رژیمهایی با ذرت ، گندم و دانه های غلات میباشد زیرا آنزیمها فعالیتهای ضدغذایی آنها را تا حد زیادی خنثی میکند . دلیل فعالیتهای ضدغذایی اینگونه محصولات وجود خاصیت (Non Strach Polysaccarides) در آنها میباشد . اثرات مفید استفاده از آنزیم در جیره هایی که بر اساس جو ، جوی دوسر ، گندم و چاودار میباشند بر اساس NSP این محصولات مشخص میشود . با دقت در انتخاب آنزیم از میان آنزیمهای گسترده  و متنوع تجاری قابل دسترس و موجود در بازار میتوان بخوبی عملکردها را در طیور بهبود بخشید . افزایش استفاده از آنزیم در غذا ، گمان میرود که فقط بخاطر منافع اقتصادی صورت نگیرد ، بلکه ویژگیهای محیطی بهبود ذرات غذا توسط آنزیمها مورد نظر میباشد . آنزیمها سبب کاهش دفع کود و کاهش دفع مواد غذایی و بخصوص فسفر ، نیتروژن ، مس و روی میشود .

 اهمیت بررسی غذای طیور از لحاظ آلودگی قارچی

          در مطالعه ای که بر روی ۱۰۰ نمونه جیره غذایی طیور در کشور هند انجام گردید، ۹۴ درصد نمونه ها آلوده به قارچ بودند.نتایج حاصل از این تحقیق جامع که در ذیل آورده شده، نشان می دهد طیف وسیعی از قارچ ها توانایی آلوده نمودن خوراک دام و طیور را دارند.

میزان آلودگی (%) قارچ

Mixed ۷۶

Aspergillosis ۳/۵۳

Penicillium ۵/۱۷

Fusarium ۸/۵

Mucor ۲/۵

Colodosporium ۹/۳

Curvalaria ۶/۲

Rhizopus ۳/۲

Absiodo ۳/۲

Syncephalosotrum ۳/۱

Cunninghamela ۳/۱

آمینواسیدهای تجاری :

 آمینواسیدهای خاص که در صنعت طیور مورد استفاده قرار می گیرند عبارتند از :

ال – لیزین .

دی ال – متیونین .

ال – ترئونین .

ال – تریپتوفان .

استفاده از آمینواسیدهای تجاری در فرمول رژیم غذایی طیور به فرمول نویسان این امکان را میدهد که بصورت دقیقتر آمینواسید ایده آل را بالانس کنند تا به این وسیله نیتروژن کنستانتره رژیم غذایی را با کاهش کاتابولیسم آمینواسید کاهش بدهد تا آلودگی ناشی از نیتروژن را کم کند . این محصولات همچنین یک انعطاف پذیری به فرمول رژیم غذایی می دهند و یک پیش بینی منسجم در مورد قابلیت اسید آمینه در جیره را ممکن میسازد . بدین ترتیب میتوان یک عمل منسجم شبیه آنچه در بالا اشاره شد را توسط آنزیمها بخوبی اجرا کرد . موادی شبیه آمینواسیدها نیز میتوانند ساخته شوند ، مانند متیونین هیدروکسیل آنالوگ که تاثیرات کمتری از آمینواسیدها دارد ، ولی مزیت آن اینست که حالت مایع دارد و پوشش بیشتری به غذای پراکنده میدهد .

مواد معدنی با کیفیت بالا :

مواد معدنی با کیفیت بالای قابل دسترس مانند :

Chelates .

Proteinates .

Copper lysine comlex .

Chelated iron .

Zinc proteinates .

میتوانند جایگزین منابع طبیعی که نیازهای متخصصان تغذیه را برآورده می کنند بشوند . مواد تشکیل دهنده سلنیوم زمانی که بصورت Seyeast فراهم شده و آماده میشود می تواند اثرات مشخصی را بر روی متابولیسم داشته باشند و بنابراین کمک به افزایش وضعیت سلامتی پرنده می کند .

 نتیجه گیری :

بزرگترین دلیل اثرات مثبت بر وضعیت سلامت ، عملکرد رشد استفاده از مواد مغذی و مطلوب میباشد. پس علت استفاده گسترده از مکملهای غذایی و افزودنیها چیست؟ اگرچه آنزیمهای غذایی و آمینواسیدها جنبه تجاری پیدا کرده اند ولی در ناحیه پروبیوتیکها پیشرفت کمتری حاصل شده است . بنظر میرسد که تلاش و ممارست بیشتری برای تاثیرگذاری بر روی کیفیت محصولات طیور لازم است .

جهت جستجو سریع موضوع مقاله ، پرسشنامه ، پاورپوینت و گزارش کارآموزی می توانید از قسمت بالا سمت راست جستجو پیشرفته اقدام نمایید.

همچنین جهت سفارش تایپ ، تبدیل فایل پی دی اف (Pdf) به ورد (Word) ، ساخت پاورپوینت ، ویرایش پایان نامه و مقاله با ما در تماس باشید.