مقاله بررسی تحولات سیاسی،اجتماعی، فرهنگی ساری از سقوط آل زیار تا ظهور مرعشیان مربوطه  به صورت فایل ورد  word و قابل ویرایش می باشد و دارای ۱۴۵  صفحه است . بلافاصله بعد از پرداخت و خرید لینک دنلود مقاله بررسی تحولات سیاسی،اجتماعی، فرهنگی ساری از سقوط آل زیار تا ظهور مرعشیان نمایش داده می شود، علاوه بر آن لینک مقاله مربوطه به ایمیل شما نیز ارسال می گردد

فهرست مطالب

چکیده
مقدمه
فصل اول: کلیات
۱-۱بیان مسأله
۱-۲سؤال های پژوهش
۱-۳ فرضیه
۱-۴ تعریف واژگان
۱-۵ اهمیت تحقیق
۱-۶ محدودیت و مشکلات تحقیق
۱-۷ روش تحقیق
۱-۸ پیشینه تحقیق
۱-۹ قلمرو تحقیق
۱-۱۰ بررسی منابع
فصل دوم: جغرافیای تاریخی ساری
۲-۱- جغرافیای تاریخی مازندران
۲-۱-۱- وجه تسمیه طبرستان
۲-۱-۲- وجه تسمیه مازندران
۲-۲- جغرافیای طبیعی ساری
۲-۳- وجه تسمیه ساری
۲-۴- ساری از دیدگاه کتب پیشینیان
۲-۴-۱- ساری در دوران پیش از اسلام
۲-۴- ۲- ساری در دوره اسلامی
۲-۵- ساری از دیدگاه سیاحان و جهانگردان
فصل سوم: اوضاع سیاسی ساری از سقوط آل زیار تا دوره ی مرگ اسپهبد علی علاءالدوله
۳-۱- پیشینه تاریخی ساری
-۲- ساری در عهد سلجوقیان
۳-۳- پادشاهی اسپهبدان باوندی در ساری (نوبت دوم از سال ۴۶۶- ۶۰۶ ﻫ ق)
۳- ۳- ۱- اسپهبد شهریار چهارم حسام الدوله نخست باوند – ( ۴۶۶- ۵۰۳ ﻫ ق / ۱۰۷۳م – ۱۱۰۹م)
۳-۳-۱-۱- نبرد سلجوقیان در ساری (جنگ مذهبی آمل و ساری)
۳-۳-۱-۲- اسپهبد قارن سوم نجم الدوله باوند (۵۰۳- ۵۰۹ ﻫ ق)
۳-۳-۱-۳- اسپهبد رستم دوم فخرالملوک باوند (۵۰۹- ۵۱۱ ﻫ ق/ ۱۱۱۵م- ۱۱۱۷م)
۳-۳-۱-۴- اسپهبد علی علاءالدوله (یکم) باوند (۵۱۱- ۵۳۶ ﻫ ق)
۳-۳-۱-۵- بازگشت اسپهبد علاءالدوله علی باوندی به طبرستان
۳-۳-۱-۶- روابط سلطان محمود سلجوقی با اسپهبد علی علاءالدوله
۳-۳-۱-۷- روابط سلطان سنجر سلجوقی با اسپهبد علی علاءالدوله باوندی
۳-۳-۱-۸- مرگ اسپهبد علی علاءالدوله (۵۳۶ ﻫ ق)
۴ ـ ۱ ـ فصل چهارم ـ اوضاع سیاسی ساری از دوره اسپهبد رستم سوم شاه غازی نصیرالدوله باوند تا
ظهور مرعشیان
۴-۱-۱ ـ اسپهبد رستم سوم شاه غازی (یکم) نصیرالدویه (یکم) باوند (۵۳۶- ۵۵۸ ﻫ ق)
۴-۱ – ۲ – جدال شاه غازی با مرداویج (تاج الملوک)
۴-۱ـ ۳- جدال شاه غازی با اسماعیلیان
۴ ـ ۱ ـ ۴- جنگ شاه غازی با ترکمانان غز
۴ ـ ۱ – ۵ ـ جدال شاه غازی با کیکاووس و فخرالدوله (۵۵۳ ﻫ ق)
۴ ـ ۱ ـ ۶ ـ جدال شاه غازی با سلطان محمود سلجوقی
۴ ـ ۱ـ ۷ ـ مرگ شاه غازی (۵۵۸ ﻫ ق)
۴ ـ ۲ ـ اسپهبد حسن یکم شرف الملوک (یکم) علاءالدوله دوم (۵۵۸- ۵۶۸ ﻫ ق)
۴ ـ ۲ ـ ۱ ـ شورش مردم لاریجان علیه باحرب (۵۶۳ ﻫ ق)
۴ ـ ۲ ـ ۲ ـ پناه گرفتن سلطان شاه خوارزمی به طبرستان (۵۶۸ ﻫ ق )
۴ ـ ۲ -۳- آمدن مؤیدآی ابه به طبرستان (۵۶۸ ﻫ ق )
۴ ـ ۳ ـ اسپهبد اردشیر یکم حسام الدوله دوم باوند (۵۶۸- ۶۰۲ ﻫ ق)
۴ ـ ۳ ـ ۱ ـ جدال اسپهبد اردشیر حسام الدوله با مؤید آی ابه (۵۶۸ ﻫ ق)
۴ ـ ۳ ـ ۲- روابط اسپهبد اردشیر حسام الدوله با حکام خارج از طبرستان
۴ ـ ۴ ـ ساری در دوره ی خوارزمشاهیان، مغولان
۴-۴-۱- ساری در جنگ با خوارزمشاه و سقوط آن
۴-۴-۲- مرگ اسپهبد اردشیر حسام الدوله (۶۰۲ ﻫ ق)
۳۴-۴-۳- اسپهبد رستم چهارم شاه غازی دوم شمس الملوک (یکم) باوند (۶۰۲ ﻫ ق- ۶۰۶ ﻫ ق/۱۲۰۵م- ۱۲۰۹م)
۴-۴-۴- مغولان در مازندران و ساری
۴- ۵- ساری در دوران سلسله کینخواریه (باوندیان دوره ی سوم)
فصل پنجم : اوضاع اجتماعی و فرهنگی ساری
۵-۱- نژاد و قومیت
۵-۲- خط و زبان
۵-۳- مذهب
۵-۴- طبقات اجتماعی مردم طبرستان و ساری
۵-۵- مشاهیر ساری
۵-۵-۱- شیخ شهر آشوب
۵-۵-۲- ابن شهر آشوب
۵-۵-۳- شیخ احمد طبرسی
۵ ـ ۵ ـ ۴ ـ شیخ علی طبرسی
۵-۵-۵- سید ابوالفضل حسینی ساروی
۵-۵-۶- سید شرف الدین المنچب بن الحسین ساروی
۵-۵-۷- گرد بازو
۵-۵-۸- تاج الملوک
۵-۶- آثار و بناهای تاریخی
۵-۶-۱- مسجد زنگو
۵-۶-۲- خانقاه
۵-۶-۳- خانقاه و گنبد دلارام
۵-۶-۴- خانقاه و گنبد زاهده خاتون
۵-۶-۵- قصر حسام الدوله اردشیر باوندی
۵-۶-۶ ـ قصر اسپهبد حسام الدوله شهریار بن قارن
۵-۶-۷- گاو پوستی (مدرسه و دخمه اسپهبدان باوندی در ساری)
۵-۶-۸- قلعه توجی
۵-۶-۹- برج رسکت
نتیجه گیری
ضمایم
فهرست منابع و مآخذ

«فهرست منابع و مآخذ»

۱- آملی، اولیاء الله ، ۱۳۴۸، تاریخ رویان، تصحیح منوچهر ستوده، تهران، انتشارات فرهنگ ایران.

۲- ابن اثیر،عزالدین علی بن اثیر ، ۱۳۵۱، تاریخ کامل بزرگ اسلام و ایران، ترجمه ابوالقاسم حالت و عباس هاشمی، به اهتمام سادات ناصری، تصحیح مهیار خلیلی، تهران، ۳۵ مجلد، چاپ دوم.انتشارات علمی و فرهنگی،

۳- ابن اسفندیار کاتب، بهاءالدین محمد بن حسین ،  ۱۳۶۶، تاریخ طبرستان، به کوشش عباس اقبال، تهران، انتشارات پدیده خاور، ۲ جلد، چ دوم.

۴- ابن حوقل، ابوالقاسم ، ۱۳۴۵، صوره الارض، ترجمه دکتر جعفر شعار، تهران، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.

۵- ابن خردادبه،ابوالقاسم عبیدالله بن عبدالله ، ۱۳۷۱، المسالک الممالک، ترجمه سعید خاکرند، تهران، نشر میراث ملل.

۶- ابن رسته، علی بن احمد ، ۱۳۶۵، اعلاق النفیسه، ترجمه و تعلیق دکتر حسین قره خانلو، تهران، مؤسسه انتشارات امیر کبیر.

۷- ابوالفدا، ۱۳۴۹، تقویم البلدان، ترجمه عبدالمحمد آیتی، تهران، نشر بنیاد فرهنگ ایران.

۸- اسلامی، حسین ، ۱۳۷۲، تاریخ دو هزار ساله ساری ، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائم شهر.

۹- اصطخری، ابواسحق ابراهیم بن محمد ، ۱۳۴۷، مسالک الممالک، به کوشش ایرج افشار، تهران، مجموعه انتشارات موقوفات دکتر محمود افشار یزدی.

۱۰- اعتمادالسلطنه، محمدحسین خان ، ۱۳۷۳، التدوین فی احوال جبال الشروین (تاریخ سوادکوه)، به تصحیح و پژوهش مصطفی احمدزاده، چاپ اول ، تهران، انتشارات فکر روز.

۱۱- ………………………، ۱۳۷۶، تطبیق لغات جغرافیایی قدیم و جدید ایران، به تصحیح میر هاشم محدث، تهران، مؤسسه انتشارات امیر کبیر.

۱۲- ………………………، ۱۳۶۷، مرآت البلدان، با تصحیحات و حواشی و فهارس و به کوشش دکتر عبدالحسین نوایی و میر هاشم محدث، جلد ۲  ، .تهران، نشر دانشگاه تهران.

۱۳- افندی اصفهانی، میرزا عبدالله ، ۱۴۰۱ه ق، ریاض العلما و حیا فی الفضلا، به اهتمام سید محمود مرعشی، جلد ۵،چاپ سوم ، قم.

۱۴- اقبال آشتیانی، عباس، ۱۳۷۶، تاریخ مفصل ایران، به کوشش محمد دبیر سیاقی، چاپ هشتم، تهران، انتشارات خیام.

۱۵- ………………. ….، ۱۳۷۶، تاریخ مغول و اوایل ایام تیموری، جلد ۱ ، چاپ اول ، تهران، نشر نامک.

۱۶- الطهرانی، شیخ آقابزرگ ، ۱۹۷۲م، طبقات اعلام الشیعه، تحقیق علی نقی منزوی، ، جلد ۲ ،بیروت، دارالکتاب العربی.

۱۷- انوشه، حسن، و دیگران، ۱۳۶۹،فرهنگ زندگی نامه ها،  جلد۳ ، تهران، نشر فرهنگی رجا.

۱۸- بارتولد، واسیلی ولادیمیروویج ، ۱۳۵۸، تذکره جغرافیایی تاریخی ایران، ترجمه جمزه سردادور، تهران، بی نا.

۱۹- باسورث، کلیفود ادموند ، ۱۳۷۹، تاریخ ایران کمبریج‌ (از آمدن سلجوقیان تا فروپاشی دولت ایلخانان)، گردآورنده جی آبویل، مترجم حسن انوشه، جلد ۵، چاپ سوم تهران، نشر امیر کبیر.

۲۰- برزگر، اردشیر، ۱۳۸۰، تاریخ تبرستان، تصحیح و پژوهش محمد شکری قومشی، جلد ۱،۲،۳ ، چاپ اول ، تهران، نشر رسانش.

۲۱- بلاذری، احمد بن یحیی، ۱۳۵۴، فتوح البلدان (بخش مربوط به ایران)، ترجمه آذرتاش آذرنوش، تهران، بنیاد فرهنگ ایران.

۲۲- بوهلر، اکساندر، ۱۳۵۷،سفرنامه و جغرافیای گیلان و مازندران،  به کوشش محمد تقی پور و احمد جکتاهی لاهیجانی، چاپ چهارم ، گیل .

۲۳- بی نا، ۱۳۷۷، پیرامون مازندران، ساری، انتشارات استانداری مازندران.

۲۴- بی نا، ۱۳۴۰، حدود العالم من المشرق الی المغرب، به کوش دکتر منوچهر ستوده، تهران، چاپخانه دانشگاه تهران.

۲۵- بیهقی، خواجه ابوالفضل محمدحسین ، ۱۳۶۷، تاریخ بیهقی، مقدمه و توضیحات و تعلیقات و فهارس منوچهر دانش پژوه، جلد۲، چاپ اول ، تهران، نشر هیرمند.

۲۶- پازکی نژاد،ابراهیم و دیگران، ۱۳۸۴، سالنامه آماری استان مازندران، بی جا، نشر سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان مازندران.

۲۷- پرگاری، صالح و ترکمنی آذر، پروین ، ۱۳۷۸،تاریخ تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ایران در دوره صفاریان و علویان، چاپ اول ،  تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.

۲۸- پیرنیا، حسن ، (مشیر الدوله)، ۱۳۸۵، تاریخ ایران باستان، چاپ سوم، تهران، مؤسسه انتشارات نگاه.

۲۹- تبریزی، محمد بن خلف ـ متخلص به برهان ، ۱۳۸۰، فرهنگ فارسی برهان قاطع، چاپ اول ،           بی جا، انتشارات نیما.

۳۰- جوینی، عطاملک ، ۱۳۳۴، تاریخ جهان گشای جوینی، به سعی و اهتمام و تصحیح محمد بن عبدالوهاب قزوینی، جلد ۲، تهران، مؤسسه مطبوعاتی نصر و کتابخانه صدر.

۳۱- حجازی کناری، سیدحسن ، ۱۳۷۲، پژوهشی در زمینه ی نام های باستانی مازندران، چاپ اول ،            بی جا، انتشارات روشنگران.

۳۲- حکیمیان،ابوالفتح ، ۱۳۶۸، علویان طبرستان، چاپ دوم ، تهران، انتشارات الهام.

۳۳- خواند میر، ۱۳۶۲، غیاث الدین بن همام الدین ، تاریخ حبیب السیر، با مقدمه جلال همایی، زیر نظر محمد دبیر سیاقی، جلد۲ ، تهران، انتشارات خیام.

۳۴- خوانساری، محمد باقر ، ۱۳۵۶، روضات الجنات فی احوال العلما و السادات، ترجمه محمد باقر خراسانی، جلد۱ ، بی جا، کتابفروشی اسلامی.

۳۵- دهخدا،علی اکبر، ۱۳۳۸، لغت نامه دهخدا، مجلد ۸ و ۱۲، تهران، مؤسسه لغت نامه دهخدا.

۳۶- رابینو، یانست لویی، ۱۳۸۳، مازندران و استرآباد، ترجمه غلامعلی وحید مازندرانی، چاپ چهارم ، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.

۳۷- رازپوش، شنهاز، ۱۳۷۳، « باوندیان » ، دانشنامه جهان اسلام زیر نظر سید مصطفی میر سلیم، جزوه پنجم، چاپ اول ، تهران،.

۳۸- زرین کوب، عبدالحسین ، ۱۳۸۲، تاریخ مردم ایران، تهران، جلد۲، چاپ هشتم ، تهران ، مؤسسه انتشارات امیر کبیر.

۳۹ ـ زرین کوب ، عبدالحسین و جمعی از نویسندگان ، تاریخ ایران ( کمبریج ) ، ترجمه حسن انوشه ، جلد ۴ ، تهران ، انتشارات مؤسسه امیرکبیر .

۴۰- ستوده، منوچهر، ۱۳۶۶، از آستارا تا استرآباد، جلد ۳و ۴، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.

۴۱- …………..، «مقدمه» کنزالاسرار امیر پازواری، گردآورنده برنهارد دارن، به امداد میرزا شفیع مازندرانی، چاپ آکادمی پطرزبورگ.

۴۲- سجادی، صادق ، ۱۳۶۹، «آل باوند «  دائره المعارف اسلامی زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، جلد ۱، چاپ دوم ، تهران، مرکز دائره المعارف اسلامی.

۴۳- سعیدیان، عبدالحسین ، ۱۳۶۰، دایره المعارف سرزمین و مردم ایران (ذیل سرزمین و مردم مازندران)، تهران، انتشارات کلمه.

۴۴- شایان، عباس، ۱۳۳۳، «مقدمه» تاریخ طبرستان و زویان و مازندران، سید ظهیرالدین مرعشی، تهران، چاپخانه فردوسی.

۴۵- ……. ………. ، ۱۳۳۶، جغرافیای تاریخی و اقتصادی مازندران، جلد۱ ، تهران.

۴۶- شوشتری، قاضی نورالله ۱۳۷۶،، مجالس المؤمنین،  جلد۲، تهران، انتشارات اسلامیه.

۴۷- صفا، ذبیح الله ، ۱۳۷۶، تاریخ ادبیات در ایران، جلد ۲، چاپ چهاردهم ، تهران، انشارات فردوس.

۴۸- طاهری شهاب، سید محمد، ۱۳۸۱، تاریخ ادبیات مازندران، پژوهش و تصحیح زین العابدین درگاهی، بی جا، نشر رسانش.

۴۹- طبری، محمد بن جریر ، ۱۳۵۴، تاریخ طبری (تاریخ الرسل و الملوک)، جلد۵،ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران، بنیاد فرهنگ ایران.

۵۰- غفاری، قاضی احمد، ۱۳۵۱، تاریخ جهان آرا، به کوشش مجتبی مینوی، تهران، انتشارات حافظ.

۵۱- فرای،ر.ی، ۱۳۶۳، تاریخ ایران از اسلام تا سلاجقه،( کمبریج )  ترجمه حسن انوشه، جلد۴ ، تهران، مؤسسه انتشارات امیر کبیر.

۵۲- فردوسی،ابوالقاسم ، ۱۳۷۵، شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی، به کوشش دکتر سعید حمیدیان، جلد۲، چاپ سوم،تهران، نشر قطره.

۵۳- قفس اوغلی،ابراهیم ، ۱۳۶۷، تاریخ دولت خوارزمشاهی، ترجمه داود اصفهانیان، ویراستار : عبدالله فقیهی ، چاپ اول ، تهران، نشر گستره.

۵۴- کرمی، علی، ۱۳۷۸، « مقدمه » تفسیر مجمع البیان، شیخ ابوعلی الفضل بن الحسین طبرسی، جلد ۱ ، تهران، مؤسسه انتشارات فرهادی.

۵۵- کریستین سن، آتور، ۱۳۷۵، ایران در زمان ساسانیان، ترجمه رشید یاسمی، چاپ هشتم، تهران، انتشارات دنیای کتاب.

۵۶- کیا، صادق ، ۱۳۵۳، شاهنامه مازندران، تهران، چاپخانه تمدن.

۵۷- ………..، ۱۳۶۹، واژه نامه طبری، تهران، انتشارات دانش.

۵۸- گلزاری، مسعود ، بی تا، سفرنامه مازندران و گیلان، بی جا، بی نا.

۵۹- گیلانی، ملا شیخعلی، ۱۳۵۲، تاریخ ماندران، تصحیح و تحشیه منوچهر ستوده، تهران، نشر بنیاد فرهنگ ایران.

۶۰- لسترنج، گای،۱۳۶۴،  جغرافیای تاریخی سرزمین های خلافت شرقی ،ترجمه محمود عرفان، چاپ دوم، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.

۶۱- مارکوارت، یوزف ، ۱۳۷۳، ایرانشهر بر مبنای جغرافیای موسی خورنی، ترجمه مریم میر احمدی، چاپ اول ، تهران، انتشارات اطلاعات.

۶۲- مدرس، میرزامحمدعلی۱۳۶۹، ، ریحانه الادب فی تراجم المعروفین باالکتبه و اللقب یا کنی و القاب، جلد ۳، چاپ سوم ، تهران، کتابخانه خیام.

۶۳- مرعشی، سیدظهیرالدین ابن سیدنصرالدین، ۱۳۶۳، تاریخ طبرستان و رویان و مازندران، به اهتمام برنهارد دارن، با مقدمه یعقوب آژند، چاپ اول ، تهران، نشر گستره.

۶۴- مزاوی، میشل ، ۱۳۶۲، پیدایش دولت صفوی، ترجمه یعقوب آژند، تهران، نشر گستره.

۶۵- مستوفی قزوینی، حمدالله ، ۱۳۳۶، نزهت القلوب، به کوشش محمد دبیر سیاقی، تهران، انتشارات طهوری.

۶۶- مسعودی،ابوالحسن علی بن حسین ، ۱۳۴۷، مروج الذهب و معادن الجوهر، ترجمه اوالقاسم پاینده، جلد۲، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.

۶۷- مشکوتی، نصرالله ، ۱۳۴۹، فهرست بناهای تاریخی و اماکن باستانی، تهران، سازمان ملی حفاظت آثار باستانی، چاپخانه وزارت فرهنگ و هنر.

۶۸- مشکور، محمدجواد ، ۱۳۶۱، «مقدمه» تاریخ طبرستان و رویان و مازندران، سید ظهیرالدین مرعشی، به کوشش محمد حسین تسبیحی، چاپ دوم ، تهران، انتشارات شرق،.

۶۹- مقدسی،ابوعبدالله محمد بن احمد ، ۱۳۶۱، احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم، ترجمه علی نقی منزوی، تهران، شرکت مؤلفان و مترجمان ایران.

۷۰- مکنزی،چارلز فرانسیس، ۱۳۵۹، سفرنامه شمال، ترجمه منصوره اتحادیه( نظام مافی ) ، تهران، نشر گستره.

۷۱- ملکزاده بیانی، ملکه، ۱۳۷۰، تاریخ سکه دوره پارتی، جلد۲، تهران، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.

۷۲- مهجوری، اسماعیل ، ۱۳۸۱، تاریخ مازندران، جلد۱، تهران، انتشارات توس.

۷۳- ملگونوف، گ، ۱۳۶۲، سفرنامه ایران و روسیه‌ (نواحی شمالی ایران)، به کوشش محمد گلبن و فرامرز طالبی، تهران، انتشارات دنیای کتاب.

۷۴- ناصرالدین شاه قاجار، ۱۳۵۶، روزنامه سفر مازندران،‌ تهران، انتشارات فرهنگ ایران زمین.

۷۵- نجف زاده بارفروش، م.ب، ۱۳۶۸، واژه نامه مازندرانی، تهران، نشر بلخ وابسته به بنیاد نیشابور.

۷۶- نجف زاده لاریجانی، میرسعید ، ۱۳۷۲، بازخوانی تاریخ مازندران، به کوشش اسدالله عمادی، چاپ اول ، ساری، فرهنگ خانه مازندران.

۷۷- وامبری، آرمینیوس ، ۱۳۷۲، سیاحت درویش دروغین در خانات آسیای میانه (۱۹۴۰- ۱۹۸۶م)، ترجمه فتحعلی نوریان، چاپ پنجم،تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.

۷۸- هدایت، رضاقلی۱۳۵۶، ، سفارت نامه خوارزم، به کوشش علی حصوری، تهران، کتابخانه طهوری.

۷۹- همدانی،رشیدالدین فضل الله ، ۱۳۳۸، جامع التواریخ (بخش اسماعیلیان و فاطمیان و نزاریان و داعیان)، به اهتمام محمد تقی دانش پژوه، زیر نظر احسان یارشاطر، چاپ دوم ، انتشارات بنگاه و نشر کتاب،.

۸۰- یاقوت حموی، شهاب الدین ابی عبدالله ، ۱۴۱۰ ه ق، معجم البلدان، تحقیق فریدعبدالعزیز الجندی، الجزء الرابع ، بیروت، دارالکتب العلمیه.

۸۱- یعقوبی، احمد بن اسحق ( ابن واضح )، ۱۳۴۲، البلدان، ترجمه محمد ابراهیم آیتی، تهران، بنگاه نشر و ترجمه کتاب.

۸۲- …………… ۱۳۵۶، تاریخ یعقوبی، ترجمه محمد ابراهیم آیتی، جلد۲، چاپ دوم.تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب،

چکیده:

در دوره سلجوقی، مردم ساری که از ستیزه های حاکم وقت ساری به تنگ آمده بودند به شاهزادگان محلی باوندی دل بستند . از این رو ساری به دست شهریار حسام الدوله باوندی که در بخش جنوبی ساری (پریم) حکومت داشت آزاد شد. مرکز حکومت باوندیان از پریم به ساری منتقل شد.

باوندیان در این مرحله از حکومت خود در ساری به سلسله اسپهبدیه شهرت یافتند . نسل دوم شاهان باوندی توانستند صد و چهل سال حکومت کنند. این دوره ی حکومت آنان مقارن با حکومت های سلجوقی و خوارزمشاهی بود. آنها غالباً به صورت دست نشانده و در مواقعی هم کاملاً مستقل عمل می کردند و درگیری های منطقه ای نیز در طبرستان (مازندران) داشتند.

شهر ساری به سالهای ۵۶۸ و ۵۷۸ ﻫ.ق به دفعات مورد حمله ی موید آی ابه و سلطان تکش خوارزمشاه قرار گرفت که این حملات کشتار و ویرانی بسیار به بار آورد.

پس از قتل اسپهبد رستم شاه غازی دوم شمس الملوک وفات ( ۶۰۶ ﻫ.ق) بدست ابوالرضا حسین مامطیری، این سلسله پس از ۱۴۰ سال منقرض شد و سلطان محمد خوارزمشاه به سادگی مازندران را تسخیر کرد. تا مقارن حمله مغول مازندران تحت سیطره ی خوارزمشاهیان اداره می شد که در این زمان پناه گرفتن سلطان محمد خوارزمشاه به مازندران باعث یورش مغولان به این منطقه شد و مازندران به مخروبه ای تبدیل شد و ساری هم محل آمد و شد مغولان گردید تا اینکه در سال ۶۳۵ ﻫ.ق اسپهبد اردشیر پسر شهریار کینخوار، قیام کرد و ممالک مازندران را تصرف کرد و سومین و آخرین شاخه باوندی را تأسیس کرد. او به خاطر آن که ساری در معرض یورش مغولان بود، مرکز حکومتی خود را به آمل منتقل کرد. این شاخه، با قتل فخرالدوله حسن بدست کیا افراسیاب چلاوی در سال ۷۵۰ ﻫ.ق پایان یافت و سپس برای مدت کوتاهی خاندان کیاهای جلالی در ساری و پیرامون آن حکومت کردند که در جنگ با مرعشیان شکست خوردند و ساری به تصرف مرعشیان در آمد . بدین ترتیب حکومت سادات مرعشی در طبرستان شکل گرفت.

در این پژوهش علاوه بر موضوعات سیاسی به موضوعات اجتماعی و فرهنگی نیز اشاره شده است.

نژاد مردم ساری، از طایفه تپوری و خط و زبان آنان طبری است که از جمله زبانهای کهن ایرانی (فارسی) می باشد ، مذهب مردم و پادشاهان باوندی ساری، شیعه بوده . مشاهیر و دانشمندان آنان نسبت به دوره های قبلی از شهرت و اعتبار برخوردار بودند. در این دوره آثار و بناهای تاریخی چندانی وجود ندارد، اطلاعاتی که ما از بناهای این دوره در دست داریم مطالبی است که ابن اسفندیار در کتاب خود به آن اشاره کرده است .

مقدمه:

شناخت و بررسی تاریخ بومی و محلی، از موضوعات مهم و قابل بحث درتاریخ می باشد. پژوهش های علمی در مورد تاریخ و تمدن محلی نقش به سزایی در شناخت تاریخ هر ملتی دارد. یکی از نقاط مهم و معروف ایران، سرزمین مازندران (طبرستان) است. مازندران (طبرستان) به عنوان یکی از ایالات شمالی فلات ایران همواره از جهات مختلف نقش مهمی در تاریخ و تمدن این مرز و بوم داشته است از جمله : جنگاوری، اقتصاد، مذهب، علم و دانش و …..

مازندران که قبل از هجوم مغولان به طبرستان معروف بود، از شرق به تمیشه و از غرب به روستای ملاط (سرحد بین گیلان و مازندران) محدود بوده و در آن شهرهای معروفی بوجود آمد که شهر ساری (سارویه) یکی از شهرهای مهم و تاریخی آن در طول تاریخ بوده است.

شهر ساری در قرن پنجم و ششم هجری مقر حکمرانی باوندیان اسپهبدیه، نقش مهمی را در جریان های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایفا می کرد. شهر ساری و مهمتر از آن منطقه مازندران (طبرستان) به جهت قرار گرفتن در نقطه ثقل منطقه شمالی ایران همیشه مورد توجه دولتمردان و حکومت های مختلف به شمار می رفت و در بسیاری از زمان ها مقر حکومتی و دارالملک مازندران نیز بود.

لذا دانستن تاریخ و جغرافیای این شهر می تواند کمک مؤثری به شناخت بیشتر و درک عمیق تر از تاریخ و فرهنگ منطقه مازندران و به طور عام، تاریخ و تمدن سرزمین ایران داشته باشد. زیرا که تاریخ و فرهنگ ساری و مازندران جدا از تاریخ و فرهنگ ایران نمی باشد.

بیان مسأله:

مازندران (طبرستان) به عنوان یکی از ایالات شمالی ایران، همواره مورد توجه پادشاهان سلجوقی و خوارزمشاهی بوده و برای آنها اهمیت فراوانی داشته است، زیرا از این طریق می توانستند بر راه عبور خراسان به عراق اشراف داشته باشند و این عامل باعث شده بود که شهرهای طبرستان از جمله ساری- که در این مسیر بود- دارای اهمیت باشد. ساری به عنوان یکی از شهرهای قدیمی و تاریخی مازندران (طبرستان) در این دوران مقر حکومتی باوندیان اسپهبدیه بود و خود باوندیان هم به خاطر تنوع حوادث مهم سیاسی در آن ایام- که دوران فروپاشی سلجوقیان و ظهور خوارزمشاهیان بود- به صورت جزئی از جریان های مهم سیاسی درآمده بودند . بنابراین ، پژوهش در مورد وضعیت داخلی حکومت باوندیان اسپهبدیه ، چگونگی روابط آنها با حکومت های همجوارترک و درگیری های منطقه ای میان دولت ها و نیز بررسی اوضاع فرهنگی و اجتماعی ساری در این دوران می تواند باعث شناخت بیشتر و درک بهتری از تاریخ و فرهنگ تمدن مازندران شود . این نوشته بر آن است تا با مراجعه به منابع موجود و تحلیل و بررسی اطلاعات به دست آمده به پرسش های مطرح در باره این موضوع پاسخ گوید .

سؤال های پژوهش:

سؤال های پژوهشی که در این تحقیق مورد ارزیابی قرار گرفته است عبارتنداز:

۱- روابط اسپهبدان باوندی با دولت های سلجوقی و خوارزمشاهی چگونه بود؟

۲- وضعیت ساری و مازندران در دوره مغول چگونه بود؟

۳- چرا در دوره کینخواریه- در زمان ملک حسام الدوله اردشیر باوندی- مرکزیت مازندران از ساری به آمل منتقل شد؟

۴- وضعیت اجتماعی و فرهنگی ساری در این دوران چگونه بود؟

فرضیه ها :

۱- اسپهبدان باوندی ، اغلب دست نشانده دولت های سلجوقی و خوارزمشاهی بودند . اما در مقاطعی به عنوان یک دولت مستقل عمل می کردند .

۲ ـ با پناه گرفتن سلطان محمد خوارزمشاه به مازندران، این منطقه مورد یورش مغولان قرار گرفت و ساری به دلیل آمد و شد مغولان به مخروبه ای تبدیل شد.

۳- چون ساری در معرض یورش مغولان بود ، مقر حکومتی مازندران ، به آمل انتقال یافت . .

۴- با توجه به تحولات سیاسی در مازندران دوره مورد بحث و اختلافات بین حکومت های محلی، وضعیت اجتماعی و فرهنگی مازندران این دوره نسبت به دوره قبل رشد نسبی داشته است.

تعریف واژگان:

۱- طبرستان: تا قرن هفتم هجری قسمت هایی از مازندران و گیلان کنونی شامل دشت و کوه و دریا بود که از ناحیه دیلمان تا مرز تمیشه وسعت داشت و این قسمت را طبرستان می گفتند. ابن اسفندیار حدود طبرستان را از شرق به غرب از دینار جاری تا به ملاط (مرز بین گیلان و مازندران در غرب رامسر فعلی) دانسته است. ظاهراً از قرن هفتم هجری ، بعد از حمله مغولان کلمه مازندران جانشین طبرستان شد.

۲- مازندران: ابن اسفندیار مازندران را منسوب به ماز دانسته است، به سبب آن که ماز نام کوهی است که از گیلان شروع شده و به لار و قصران ختم می شود. قدمت تاریخی آن به زمان قبل از ورود آریایی ها و زمان مهاجرت اقوام تپور و آمارد به این منطقه بر می گردد. این منطقه قبل از حمله ی مغو لان به نام تپورستان و طبرستان معروف بود و بعد از این بیشتر به نام مازندران شهرت یافت.

۳- ساری: شهرستان ساری یکی از شهرستان های استان مازندران و مرکز آن می باشد. این شهرستان ۳۹۲۳ کیلومتر مربع وسعت دارد . این شهرستان در بسیاری از زمان ها مقر حکومتی طاهریان، باوندیان اسپهبدیه و مرعشیان و در دوره های بعد مرکز ایالت مازندران بوده است. در لغت به نقل از مؤلف کتاب پژوهشی در زمینه های نام های باستانی ماندران ، این واژه را به صورت          ( سری آریه ) و به معنی سروری کردن و آسایشگاه ( آسودن ـ گاه ) و محل استقرار و آرامش آریاها آورده است . در مآخذ و منابع اسلامی نام ساری به صورت ساریه آمده است . که فرخان اسپهبد طبرستان در اواخر قرن اول هجری ، به یکی از بزرگان درباری خود به نام « باو » فرمان داد که شهر ساری را در محل ده « وهر » بنا کند و او شهری را که « باو » ساخته بود ، به نام پسر خود سارویه نامید .

۴- باوندیان: نام سلسله ای از امیران محلی مازندران ، منسوب به باوندی شاپوراست که  احتمالاً از نوادگان قباد ، شاه ساسانی ، که میان سال های ۴۵- ۷۵۰ هـ . ق /۶۶۵- ۱۳۴۹م به نام اسپهبدان یا شاهان مازندران حکومت کرده اند . اینان در سه دوره ی حکومتی به نام کیوسیه ، اسپهبدیه یا ملوک جبال، کینخواریه- بر بخش هایی از مازندران و گیلان حکم رانده اند . .

۵- اسپهبدیه: شاخه دوم از دودمان باوندی بود که به غیر از طبرستان بر گیلان ، ری و قومس نیز فرمانروایی داشتند و غالباً دست نشانده سلاجقه و بعداً هم تبعیت خوارزمشاهیان را پذیرفتند. مؤسس این سلسله حسام الدوله شهریار بن قارن بود که در سال ۴۶۶ هجری امارت یافت و آخرین فرد این سلسله شمس الملوک رستم بود که در سال ۶۰۷ هجری کشته شد و متصرفات آن ضمیمه قلمرو سلطان محمد خوارزمشاه گردید و مرکز فرمانروایی این شاخه شهر ساری بود.

اهمیت تحقیق:

ساری در بیشتر دوره های تاریخی ایران به عنوان یکی از شهرهای مهم مازندران و دارالملک آن، بوده است. از زمان پادشاهان ایرانی نژاد باوندی مقر حکومتی از ناحیه پریم (در جنوب ساری) به شهر ساری منتقل شد. این شهر به عنوان پایتخت حکومتی باوندیان اسپهبدیه نقش مهمی را در جریان های سیاسی منطقه طبرستان و حکومت های همجوار ایفا کرد. اهمیتی که طبرستان به خاطر قرارگرفتن در مسیر خراسان برای حکومت های سلجوقی و خوارزمشاهی داشت، ساری و دیگر شهرهای طبرستان را به عنوان نقاط تأثیر گذار درآورده بود، لذا پرداختن به تاریخ و جغرافیای تاریخی این شهر و شناخت تاریخ و فرهنگ آن می تواند در شناخت بیشتر و درک عمیق تر تاریخ و فرهنگ مازندران و به گونه عام ایران تأثیر داشته باشد.

محدودیت ها و مشکلات تحقیق :

در مورد منابع کتابخانه ای تواریخ محلی محدودیت های فراوانی وجود دارد و دسترسی به این اندک نیز بسیار دشوار است . این محدودیت و کمبود منابع در زمینه اوضاع اجتماعی و فرهنگی این دوره دیده می شود که باید نواقص موجود در تحقیقات و اطلاعات و داده ها را به این همه اضافه کرد . پراکندگی اطلاعات در کتاب های متعدد کار گردآوری موارد لازم را بسیار مشکل می نمود .

روش تحقیق:

در این پژوهش با استفاده از روش کتابخانه ای و استخراج مطالب از متون و منابع مربوط ، به مقایسه و تحلیل و توصیف داده ها پرداخته ام و در ضمن سعی کرده ام که به تحقیق میدانی نیز توجه نمایم .

تمام مقالات و پایان نامه و پروژه ها به صورت فایل دنلودی می باشند و شما به محض پرداخت آنلاین مبلغ همان لحظه قادر به دریافت فایل خواهید بود. این عملیات کاملاً خودکار بوده و توسط سیستم انجام می پذیرد.

 جهت پرداخت مبلغ شما به درگاه پرداخت یکی از بانک ها منتقل خواهید شد، برای پرداخت آنلاین از درگاه بانک این بانک ها، حتماً نیاز نیست که شما شماره کارت همان بانک را داشته باشید و بلکه شما میتوانید از طریق همه کارت های عضو شبکه بانکی، مبلغ  را پرداخت نمایید.