مقاله بادگیر مربوطه  به صورت فایل ورد و قابل ویرایش می باشد و داری ۴۲  صفحه است . بلافاصله بعد از پرداخت و خرید لینک مقاله بادگیر  نمایش داده می شود، علاوه بر آن لینک مقاله مربوطه به ایمیل شما نیز ارسال می گردد

فهرست مطالب 

میراث گذشته۱

شاهکار مهندسی معماری سنتی ایران۱

سقف گنبدی و الگوی بال هواپیما۳

حیاط میزبان تابستانی اهالی خانه۴

زیرزمین و خنکی اهدایی زمین۵

استفاده از سرمای زمستان برای تابستان۶

بادگیر۶

بادگیر، یک روش ابداعی ایرانی۶

اثر تابش آفتاب بر ساختمان و محیط اطراف آن۱۶

تأثیر تابش و انتقال آفتاب به فضاهای داخل ساختمان۱۷

تأثیر پشت بام در دمای ساختمان۱۷

تأثیر سایه‌بان بر روی پنجره۱۸

اثر سایه بان‌های متحرک۱۹

اتر رطوبت در ساختمان۱۹

اثر باد بر ساختمان۲۰

تقلیل دادن شدت باد۲۱

نورگیری و هواکش در سقف‌های کروی۲۲

هواکش یا کفترخوان۲۲

اثر معماری سنتی و بادگیر بر حرارت محیط۲۳

جهت‌سازی در بناهای مسکونی۲۴

بادگیر در ساختمان‌های آجری و خشتی۲۵

استقرار بادگیر در جهت باد۲۷

بادگیر چهارطرفه۲۷

بادگیرهای چندوجهی۲۹

هواکش و کلاه‌فرنگی۳۰

نحوه ساخت بادگیر۳۱

بادگیر و خیشخان۳۵

چشم انداز آینده۳۸

واژه نامه۳۹

منابع:۴۰ 

میراث گذشته

در کشور ما در طی قرون متمادی تمام ساختمان‌ها با توجه به اقلیم و شرایط محیطی ساخته می‌شده است. آفتاب، باد، رطوبت، سرما و گرما و به طور کلی شرایط آب و هوایی و جغرافیایی، تاثیر مستقیمی در معماری سنتی ایران در مناطق مختلف داشته است. بارزترین روش تهویه طبیعی ساختمان بادگیر است. بادیگرهایی با اشکال مختلف در بسیاری از شهرهای مرکزی و جنوبی ایران بر حسب سرعت و جهت باد مطلوب طراحی و اجرا شده‌اند. از نام‌های باستانی و گوناگون آن مانند واتفر، بادهنج، باتخان، خیشود، خیش‌خان، خیشور، ماسوره و هواکپ‌ برمی‌آید که پدیده‌ای بس کهن است.

باد پس از برخورد با سطوح فوقانی به دالان‌هایی هدایت می‌شود که با سطح آب داخل حوض‌خانه برخورد کرده (مثل بادگیر باغ دولت آباد یزد) و فضای داخلی اتاق را خنک می‌کند و در مناطق مرطوب باد فقط از کانال‌های خشک عبور می‌کند (مثل بادگیرهای بنادر جنوبی) و فضای اتاق را تهویه می‌کند.

شاهکار مهندسی معماری سنتی ایران

کمی به دور و بر خود نگاه کنید؛ کولرهای آبی و گازی ، پنکه ، فن کویل و چیلر هوای خنکی را برای ساختمان ، فراهم می کنند و از سوی دیگر، انواع مختلف یخچال ها و فریزرها که محصولات غذایی و نوشیدنی ها را در محیط خنک و مناسبی نگاهداری می کنند.

آنچه ما را به این توانایی پیشرفته در فراهم ساختن امکانات سرمایشی رسانده است ، دانش تهویه مطبوع نام دارد. اما آیا تاکنون از خود پرسیده اید که مردم کشورمان پیش از پیشرفت دانش تهویه مطبوع به شکل امروزی ، چگونه شرایط مناسب هوایی را برای خود فراهم می کردند؟

آیا آنان آب و هوای گرم تابستانی را تحمل می کردند و دسترسی به آب خنک را آرزویی محال می دانستند؟ مسلما استفاده از آب خنک چشمه ها در مناطق کوهپایه ای و کوهستانی و سفر کردن به مناطق خوش آب و هوا یکی از این راه حل ها بوده است.

ولی جالب است بدانید نیاکان ما پاسخهای دیگری نیز ابداع کرده بودند که می توانست شرایط بسیار مناسبی را در فضای خانه ایجاد کند و این کارها با توجه به آن که هیچ انرژی خاصی مصرف نمی کند، از شاهکارهای مهندسی به شمار می رود.

تاکنون فکر کرده اید پنکه چگونه هوا را مطبوع می کند؟ هنگامی که پره های پنکه می چرخند، هوای پشت با فشار به جلو حرکت می کند و جریان مصنوعی هوا ایجاد می شود. این جریان هوا با عبور از مجاورت پوست بدن روند انتقال حرارت بدن انسان را سرعت می بخشد و ما احساس خنکی می کنیم.

بادگیر هم وسیله ای است که هوا را جریان می بخشد. با این تفاوت که در پنکه ، جریان برق موتور الکتریکی را و چرخش پره های متصل به موتور هوا را به حرکت درمی آورد؛ در حالی که بادگیر بادی را که در فضای بیرون می وزد، مهار و به داخل خانه هدایت می کند.

بادگیرها را معمولا متناسب با مصرف و نیاز خانوار طراحی می کردند و مسلما هر چه ابعاد ورودی بیشتر باشد، حجم هوای ورودی هم بیشتر خواهد بود. ارتفاع بالاتر هم در کارکرد بهتر بادگیر موثر است.

دلیل آن هم اختلاف سرعت باد در ارتفاع های مختلف است ؛ در مجاورت زمین ، سرعت هوا صفر است و هر چه بالاتر می رویم ، سرعت باد بیشتر می شود تا به مقدار ثابت خود دست یابد.

از سوی دیگر، در مجاورت زمین گرد و غبار زیادی وجود دارد که با افزایش ارتفاع کاهش می یابد، به این ترتیب با افزایش ارتفاع ، به هوایی با سرعت بالاتر و گرد و غبار کمتر دسترسی خواهیم داشت.
ورودی بادگیر را معمولا در زیرزمین قرار می دهند تا از خنکی زیرزمین هم استفاده شود و فضای مطبوع و شرایط مناسب فراهم شود.

بادگیرهای سنتی را می توان یک نمونه عالی هنر مهندسی به شمار آورد که در حالی که هوای بیرون بسیار گرم است و از آسمان آتش می بارد، بدون صرف هیچ گونه انرژی و صرفا با طراحی مناسب سیستم هدایت هوا، شرایط خنک با تفاوت دمای حدود ۳۰درجه با بیرون را فراهم می کنند.

البته بادگیر سنتی ، به دلیل ورود گرد و غبار به منزل و همچنین استفاده نکردن از سرمایش تبخیری محل اشکال است که ایراد دوم در برخی نمونه ها مرتفع شده است.

در این نمونه ها، باد در مسیر ورود به منزل از سطوحی نمناک عبور می کرده و بخشی از حرارت خود را صرف تبخیر آب می کرده به این ترتیب هوایی مرطوب تر و خنک تر به دست می آمد که شرایط مطلوب تری فراهم می کرد.

این فرآیند مشابه همان اتفاقی است که درون کولر آبی روی می دهد. دکتر مهدی بهادری نژاد، استاد دانشگاه صنعتی شریف و چهره ماندگار مکانیک کشور نیز در چند نمونه جدید، از پره های مرطوب در ستون بادگیر و پوشال مرطوب در ورودی بادگیر استفاده کرده است.

این بادگیرهای جدید که در مسجد دانشگاه یزد نصب شده است ، قدرت خنک سازی بیشتری نسبت به بادگیر سنتی دارند و می توانند کاملا جایگزین کولر آبی شوند.

تنها ایرادی که به آنها وارد است ، وابسته بودن آنها به جریان طبیعی باد است که البته در مناطق بادخیز، چندان جدی به نظر نمی رسد.

سقف گنبدی و الگوی بال هواپیما

اگر هنگام عبور از بازار قدیمی یا شبستان یک مسجد نگاهی به بالاسر خود بیندازید، می توانید گنبدهای کوچکی را مشاهده کنید که بعضا سوراخی در بالای سقف خود دارند. شاید به فکرتان رسیده باشد که این سوراخ ها برای تابیدن نور خورشید به محیط پایین تعبیه شده باشد، ولی کاربری این سقفهای گنبدی به مراتب بیشتر از این حرفهاست.

هنگامی که باد از روی یک سطح منحنی ، مثلا یک نیمکره عبور می کند، در بالاترین نقطه منحنی به حداکثر سرعت خود می رسد و در مقابل ، فشارش به شدت افت می کند. این افت فشار نسبت هوایی که در زیر وجود دارد، موجب می شود نیرویی به طرف بالا ایجاد شود.

در بال هواپیما، این نیرو تعادل هواپیما و حرکت به سمت بالا را تامین می کند. ولی در سقف گنبدی این نیرو موجب می شود هوا از سوراخ درون سقف به بیرون جریان پیدا کند و هوای محیط زیر سقف تهویه شود.

البته خود سقف گنبدی هم در کاهش انتقال حرارت از بیرون به داخل ساختمان نقش مهمی به عهده دارد. آنچه گفته شد، مهمترین کاربری حرارتی سقف گنبدی است ، ولی مهمترین کاربری آن ، پوشاندن سطوح وسیع است و ابتدا برای این منظور مورد استفاده قرار می گرفته است ؛ ولی هنگامی که کارایی حرارتی این نوع سازه کشف شد، حتی در ساختمان ها و خانه های معمولی که می شد سقف آنها را به شیوه مسطح ساخت ، مورد استفاده قرار گرفت.

حیاط میزبان تابستانی اهالی خانه

در خانه های سنتی ایران ، حیاط نقش بسیار مهمی از نظر ایمنی ، امنیتی و راحتی اعضای منزل به عهده داشته است. ولی حیاط علاوه بر اینها از نوعی کاربری حرارتی نیز برخوردار بوده است.
خانه به صورتی ساخته می شد که اتاقها دور حیاط قرار گیرند و دیوارها روی حیاط سایه بیندازند. در حیاط هم یک حوض و یک باغچه نسبتا انبوه وجود داشت و به عنوان بخشی از فضای مسکونی مورد استفاده قرار می گرفت.

در روزهای تابستان ، خانمهای خانه بیشتر وقت خود را در حیاط می گذراندند و صبحها در حیاط صبحانه می خوردند و تا حوالی ساعت ۱۰که حیاط هنوز در سایه بود، در آنجا به سر می بردند. پس از آن به زیرزمین بادگیردار می رفتند، ناهار می خوردند و استراحت می کردند و بعد، حوالی ساعت ۱۶که حیاط دوباره سایه می شد، دوباره به حیاط می آمدند و اصطلاحا صفا می کردند!

در واقع ، در تابستان ها اهالی منزل وقت کمی را در داخل اتاقها می گذراندند. بررسی ها نشان داده است وجود حیاط، انرژی مورد نیاز برای خنکی ساختمان را کاهش می دهد، زیرا وجود حوض و گل و گیاه باغچه ، هوای ورودی به اتاقها را خنک تر می کند (البته نه خیلی زیاد) و از طرف دیگر، چون عمده زمان حضور ساکنان در حیاط می گذرد، پس انرژی خنک سازی ساختمان درطول روز کاهش می یابد.

زیرزمین و خنکی اهدایی زمین

زمین خاصیت جالبی دارد. در تابستان ها اگر چند متر پایین تر از سطح زمین را بررسی کنیم ، متوجه می شویم دما کمتر از سطح زمین است و در زمستان ها دما بیشتر از سطح زمین است.

می توان نشان داد در عمق پنج ، شش متری سطح زمین ، تغییرات دما در طول سال تقریبا ثابت و مقدار آن برابر متوسط دمای هوا در طول سال است. بدین سان می توان از این خاصیت برای طراحی یک زیرزمین یا یک سرداب استفاده کرد. در زمانهای گذشته ، بادگیرها را به زیرزمین متصل می کردند تا از خنکی بادگیر هم استفاده کنند.

استاد در مورد کارایی حرارتی زیرزمین ها می گوید: جالب اینجاست در زیرزمین ، خنک شدن به دو شیوه حاصل می شود. یکی انتقال حرارت از طریق جابه جایی با هوای خنک و دیگری ، انتقال حرارت از طریق تشعشع با دیوارهای خنک زیرزمین.

بدن انسان ، حرارتی معادل یکصد وات تولید می کند. برای آن که انسان در شرایط مناسب راحتی به سر برده این مقدار حرارت باید دفع شود و در صورتی که بتوان از شیوه تشعشع استفاده کرد، آن گاه بخش اعظم این حرارت به این شیوه دفع می شود. بنابراین دیوارهای خنک از مزیت های مهم زیرزمین محسوب می شوند.

در کشورهای خارجی و از جمله ایالات متحده ، کتابخانه هایی وجود دارند که برای کاهش هزینه های انرژی خود، مخزن کتابها و سالن مطالعه را به زیرزمین انتقال داده تا از این خاصیت زیرزمین نهایت استفاده را ببرند. جالب اینجاست که این نمونه ها هم در منطقه بسیار گرم وهم در منطقه بسیار سرد واقع شده اند.

استفاده از سرمای زمستان برای تابستان

چهار سیستم فوق ، یعنی بادگیر، سقف گنبدی ، حیاط و زیرزمین برای خنک سازی در طول روز استفاده می شد. ولی شیوه هایی هم برای حفظ برودت زمستان تا تابستان و استفاده از آنها وجود داشت که آب انبار و یخچال (چاله های یخی) از آن جمله به شمار می روند.

در آب انبار، آب سرد زمستان در سردابی زیرزمین جمع آوری می شد و با روشهای مختلف ، از انتقال حرارت بیرون به داخل جلوگیری می شد. استفاده از بادگیر و سایه انداختن ، دو روش برای خنک نگاه داشتن آب در آب انبار بود. در روش چاله های یخی هم در شبهای صاف زمستان ، لایه هایی از یخ می ساختند و آنها را در چاله هایی نگاهداری می کردند تا در تابستان از آنها استفاده شود.

البته هر دوی این روشها بسیار غیربهداشتی بودند، ولی مردم آن زمان چاره دیگری نیز نداشتند! به نظر می رسد اجداد ما، مهندسانی عالی بودند که انواع شاهکارهای مهندسی را خلق کرده اند.

ولی مشخص نیست چرا نتوانسته اند در زمینه های بهداشتی نوآوری داشته باشند و این شاهکارهای مهندسی خود را بی عیب و نقص تحویل دهند!

بادگیر، یک روش ابداعی ایرانی

بادگیر  برای ایجاد فضای خنک در داخل منازل گرم کویری است . این دستگاه تهویه مطبوع ، سالیان درازی از روزگاران دور ، فضای زندگی مردم ایران را قابل تحمل کرده است . بادگیرها معمولاً برجکهای کوچکی به صورت چهارضلعی یا چند ضلعیهای منتظمند که ساختار مثلث در آنها به هیچ وجه دیده نمیشود. بادگیر تشکیل شده است از برجکی تقریباً مرتفع‏تر از جاهای دیگر خانه در روی بام. عموماً بادگیرها بر روی قسمتی از خانه‌های کویری به نام حوضخانه بنا می‌شده‌اند.

  حوضخانه ایوانی کوچک بوده است که در انتهای اتاقهای تابستانی هر عمارت قرار داشته است اتاقهای تابستانی تشکیل شده‌اند از اتاقهایی با ابعاد بزرگ و درهای زیاد ــ گاهی اوقات تا ۵ در ــ به دلیل جریان یافتن هوا در آنها که در انتهای آنها حوضخانه بود.  حوضخانه به شکل فضای رابط میان حیاط خانه و اتاقهای تابستانی است.  در میان این فضا، حوض کوچکی بود و دلیل نامگذاری این فضا نیز به علت وجود این حوض در میان این فضا بود. بادگیرها دقیقاً در بالای این حوض قرار دارند، ولی از طریق منافذی که دارند جریان هوا را به روی آب حوض هدایت میکنند.  بادگیرها عموماً از خشت وگل ساخته می‌شده‌اند و برای محکم بودن آنها در مقابل وزش باد از تیرهای چوبی در ساختمان استفاده میشده است.  بادگیر به صورت تزئینی با آجرهای نقشدار آراسته میشد.  بادگیرها دارای منفذهای ورودی به صورت قوسهای زیبایی بوده‌اند.

تمام مقالات و پایان نامه و پروژه ها به صورت فایل دنلودی می باشند و شما به محض پرداخت آنلاین مبلغ همان لحظه قادر به دریافت فایل خواهید بود. این عملیات کاملاً خودکار بوده و توسط سیستم انجام می پذیرد.

 جهت پرداخت مبلغ شما به درگاه پرداخت یکی از بانک ها منتقل خواهید شد، برای پرداخت آنلاین از درگاه بانک این بانک ها، حتماً نیاز نیست که شما شماره کارت همان بانک را داشته باشید و بلکه شما میتوانید از طریق همه کارت های عضو شبکه بانکی، مبلغ  را پرداخت نمایید.